Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

Het journaal van Bontekoe

Beoordeling 5.4
Foto van een scholier
  • Verslag door een scholier
  • havo/vwo | 1854 woorden
  • 24 februari 2016
  • 28 keer beoordeeld
Cijfer 5.4
28 keer beoordeeld

ADVERTENTIE
Nieuw seizoen Studententijd de podcast!

Studenten Joes, Tess en Annemoon zijn terug en bespreken alles wat jij wilt weten over het studentenleven. Ze hebben het onder andere over lentekriebels, studeren, backpacken, porno kijken, datediners, overthinken, break-ups en nog veel meer. Vanaf nu te luisteren via Spotify en andere podcast-apps! 

Luister nu
  1. SCHRIJVER, TITEL, GENRE 
     
    Het origineel is door Willem IJsbrantz. Bontekoe, ik heb de hertaling van Thomas Rosenboom gelezen. 
    Het journaal van Bontekoe, Athenaeum- Polak & Van Gennep, Amsterdam 2007 (eerste druk 1646), 168 blz. 
    Genre: journaal, reisverslag 
     

  1. KEUZE 
     
    Ik heb dit boek gekozen, omdat ik nog een boek uit de tijd van de Renaissance moest lezen. In de mediatheek ging ik op zoek naar een boek uit die tijd. Dit boek leek me wel leuk, omdat het echt is gebeurd. 
     
    Dit boek heb ik gekozen, omdat ik dacht dat er best wel spannende stukjes in zouden voorkomen. Zo'n reis over zee ging namelijk niet altijd even goed. Ook leek het me leuk om me in de personen op een schip, die zo'n reis maakt, in te leven. Zo hoop ik ook nog wat te leren. 
     

  1. SAMENVATTING 
     
    In 28 december 1618 vertrok Bontekoe als schipper van het schip Nieuw Hoorn van Texel naar Bantam op Java. Er waren 206 bemanningsleden. De reis ging eerst vrij voorspoedig: het schip voer langs de punt van Brazilië, en arriveerde eind mei 1619 bij Kaap de Goede Hoop. Hier werd niet aangelegd, wegens het slechte weer en omdat er nog genoeg voorraden waren. Het schip deed vervolgens 21 dagen Réunion en negen dagen Sancta Maria aan en vertrok daar op 8 september. In de loop van de reis overleden 17 mensen, zodat er 189 over waren toen het schip in de buurt van Sumatra was gekomen. Op 19 november 1619 raakte door onvoorzichtigheid van botteliersmaat Keelemeyn een vat brandewijn in brand en daarna de smidskolen. Een half uur nadat de brand geblust leek laaide deze weer op; de kolen waren blijven smeulen. Er waren 360 halve vaten buskruit op het schip, deels voor verdediging onderweg, deels voor transport naar Oost-Indië. Tijdens de brand stelde Bontekoe voor dit deel van de lading overboord te zetten, maar koopman Hein Rol was daar eerst tegen omdat het kruit nog nodig kon zijn als het schip nog aangevallen zou worden door Spaanse schepen. Nadat de brand zich uitbreidde ging een aantal bemanningsleden zonder toestemming van boord in een (kleinere) boot en een sloep in plaats van te helpen blussen. Bontekoe beschouwde dit als drossen, dat wil zeggen deserteren, hoewel Hein Rol, die boven Bontekoe stond, er ook bij was. De resterende bemanning begon alsnog het kruit overboord te zetten, maar de brand bereikte het nog aanwezige kruit en het schip explodeerde. Van de 119 personen die nog aan boord waren overleefden maar twee het: Bontekoe, die zwaar gewond raakte, en de jongeman Hermen van Kniphuysen. Ze werden door de boot aan boord genomen. Het aantal overlevenden was daarmee 46 in de boot en 26 in de schuit, bij elkaar 72. Van de hemden van de inzittenden werden zeilen genaaid. Na verloop van tijd stapten de mensen van de schuit over in de boot. Soms was er voedsel: één keer kwamen er meeuwen over de boot heen vliegen, die gepakt konden worden, en een andere keer waren er vliegende vissen. Er was geen drinkwater en sommigen dronken uit wanhoop zeewater of hun urine. Het eerste raadde Bontekoe af, het tweede deed hij ook een poosje, tot deze ondrinkbaar werd. Uiteindelijk ging het regenen en had men weer drinkwater. Aan voedsel was zo'n gebrek dat de bemanning de scheepsjongens wilde doden om op te eten. Bontekoe was daar tegen, waarop ze bereid waren nog drie dagen te wachten. Net op tijd, dertien dagen na het vergaan van de Nieuw Hoorn, werd een eilandje in Straat Soenda bereikt, 15 mijl uit de kust van Sumatra, waar men zich tegoed deed aan kokosnoten. Daarna ging men door naar het vasteland van Sumatra. Hier troffen de schipbreukelingen autochtonen aan van wie ze eerst voedsel konden kopen met de munten die ze hadden kunnen meenemen uit het vergane schip. Daarna werden ze echter door de plaatselijke bevolking aangevallen, waarbij elf bemanningsleden werden gedood en vier moesten worden achtergelaten. Zo bleven er dus 57 overlevenden over. De boot kwam bij Java 23 Nederlandse schepen tegen onder commando van Frederik de Houtman, hetgeen ze behoedde naar Bantam te gaan dat Nederland nu vijandig gezind was. Verdeeld over de schepen gingen de overlevenden mee naar Batavia, waar Bontekoe en Rol werden ontvangen door Jan Pieterszoon Coen. Bontekoe kreeg hier een nieuw schip toegewezen en werd naar de Zuid-Chinese Zee gestuurd. Zijn opdracht bestond onder andere uit het aanhalen van handelsbetrekkingen met China, en de Spanjaarden op de Filipijnen het leven zuur maken. Hieronder vielen ook het overvallen van Spaanse schepen en het ronselen of zelfs ontvoeren van Chinese arbeiders om op plantages op het pas veroverde Formosa te werken. Uiteindelijk vertrok hij in november 1625 als schipper van de Hollandia van Batavia naar Hoorn. Op de terugreis verloor hij in een orkaan bijna weer zijn schip. Op Madagaskar maakten de autochtonen het de Fries Hilke Jopkins en een paar van zijn kameraden zo naar hun zin, dat ze niet mee terug wilden naar Nederland en zich verstopten, zodat de schipper zonder hen terugmoest. 
     

Het verslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

VERHAALTECHNIEK 
 
De titel is kozen naar het werk zelf. Het verhaal zelf is een journaal door Bontekoe geschreven. 
 
Het verhaal is in de ik-persoon geschreven. Aan de ene kant is dat leuk, omdat je ik-persoon helemaal leert kennen. Aan de andere kant houd ik er niet zo van, omdat je de andere personen niet leert kennen. In het verhaal worden letterlijk citaten van andere personen op het schip gebruikt. Dat geeft meer waarde aan het verhaal. 
 
Drie personen kan ik niet beschrijven, omdat er geen drie in het verhaal voorkomen. De ik-persoon: vertrouwd erg op God en schaamt zich niet om zijn emoties op te schrijven. Ook klaagt hij niet. 
 
Bijzonder situatie:  
Blz. 41: '' We zagen hier ook iets wat ons allen zeer verbaasde, namelijk hoe de zeeschildpadden 's ochtends uit zee het strand op kwamen, een kuil in het zand schraapten, daar hun eieren in legden (in groten getale wel tot honderd of zelfs tweehonderd toe), en vervolgens het zand weer over de eieren schraapten, deze eieren werden dan door de zon uitgebroed die vanaf het  middaguur de hele dag fel scheen, zodat er jongen schildpadjes uit kwamen. Wij sloegen ze met verwondering gade, want ze waren niet groter dan hun schildje, die op hun beurt weer niet groter waren dan flinke notendoppen.''  
- Dit vond ik een mooi stukje, omdat de schrijver het zo beschrijft, dat je er zelf bij had willen zijn. Je merkt in dit stukje ook, hoe de schrijver van deze dingen genoot.  
 
Blz. 38: '' Al rondkijkend ontdekten we in de bomen een grote troep duiven. Het waren van die blauwe veldvliegers, en ze lieten zich met de blote hand grijpen en doodslaan met stokjes en rieten, zonder dat ze het benul hadden om weg te vliegen. We sloegen er die dag wel zo'n tweehonderd dood, en die gingen we bij het vuur staan koken en braden voor de zieken en ook voor de gezonden. We vonden ook veel landschildpadden, die we kookten met damastpruimen, waarvan we er uit Holland volop hadden meegenomen.''  
- Een bijzonder gebeuren. In dit stukje leer ik iets van hoe die mensen in die tijd leefden. Ook hoe blij ze blijkbaar waren met dit maaltje. Dan wil ik niet bedenken hoe het er ook het schip misschien wel aan toe moet zijn gegaan, wat voor eten ze daar beschikbaar hadden. 
 

  1. PLAATS IN DE LITERATUURGESCHIEDENIS 
     
    Willem IJsbrantszoon Bontekoe is in Hoorn 1587 geboren en daar in 1657 gestorven. Hij was een Hoorns schipper en koopman en is tot op de dag van vandaag bekend door zijn verslag van een reis naar Oost-Indië in opdracht van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Het in het Nederlandse taalgebied populaire journaal is veelvuldig heruitgegeven. 
     
    Bontekoe werd 2 juni 1587 in Hoorn gedoopt. Hij was geboren in het huis aan de Veermanskade 15 met de gevelsteen De Bontekoe. Vermoedelijk was hij het oudste kind van IJsbrant Willemsz. Bontekoe en Geertje Jacobs, en het gezin bestond waarschijnlijk uit tien of meer kinderen. Hij volgde op twintigjarige leeftijd zijn vader op als schipper van het schip De Bontekoe, waarvan hij zelf voor 1/32 deel eigenaar was. Bontekoe voer toen vooral in Europese wateren. In 1608 vervoerde hij zout tussen La Rochelle en Danzig, in 1611 goederen naar Archangelsk. De schepen waar hij op voer werden in de loop der tijd steeds groter. Zijn schepen noemde hij telkens De Bontekoe. Op een reis naar Sevilla werd zijn schip op 17 september 1617 door Barbarijse zeerovers geroofd. Bontekoe werd op 13 oktober van dat jaar door bemiddeling van de Hollandse renegaat Soliman Rais vrijgekocht. 
     
    In de 17e eeuw was de opkomst van de ontdekkings- en handelsreizen en daarmee ook de opkomst van de VOC. Daarmee ook de Gouden Eeuw in Nederland. In deze tijd werden veel dingen uitgevonden. Op het gebied van cultuur werd in deze tijd veel gedaan. 
     

PLAATS IN DE LITERATUURGESCHIEDENIS 
 
Willem IJsbrantszoon Bontekoe is in Hoorn 1587 geboren en daar in 1657 gestorven. Hij was een Hoorns schipper en koopman en is tot op de dag van vandaag bekend door zijn verslag van een reis naar Oost-Indië in opdracht van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Het in het Nederlandse taalgebied populaire journaal is veelvuldig heruitgegeven. 
 
Bontekoe werd 2 juni 1587 in Hoorn gedoopt. Hij was geboren in het huis aan de Veermanskade 15 met de gevelsteen De Bontekoe. Vermoedelijk was hij het oudste kind van IJsbrant Willemsz. Bontekoe en Geertje Jacobs, en het gezin bestond waarschijnlijk uit tien of meer kinderen. Hij volgde op twintigjarige leeftijd zijn vader op als schipper van het schip De Bontekoe, waarvan hij zelf voor 1/32 deel eigenaar was. Bontekoe voer toen vooral in Europese wateren. In 1608 vervoerde hij zout tussen La Rochelle en Danzig, in 1611 goederen naar Archangelsk. De schepen waar hij op voer werden in de loop der tijd steeds groter. Zijn schepen noemde hij telkens De Bontekoe. Op een reis naar Sevilla werd zijn schip op 17 september 1617 door Barbarijse zeerovers geroofd. Bontekoe werd op 13 oktober van dat jaar door bemiddeling van de Hollandse renegaat Soliman Rais vrijgekocht. 
 
In de 17e eeuw was de opkomst van de ontdekkings- en handelsreizen en daarmee ook de opkomst van de VOC. Daarmee ook de Gouden Eeuw in Nederland. In deze tijd werden veel dingen uitgevonden. Op het gebied van cultuur werd in deze tijd veel gedaan. 
 

  1. BEOORDELING 
     
    Ik vond het een leerzaam boek om te lezen. Je maakt zo echt kennis met hoe het vroeger gebeurde en welke verschrikkingen de bemanningen van deze schepen door moesten maken.  
     
    Ik zou anderen aanraden dit boek niet te lezen. Het is een best taai om het boek helemaal uit te lezen, omdat er hele langdradige stukken in voorkomen. Ook is het best wel moeilijk om er een verslag over te maken.  
     
    Emotief argument: Ik vind het heel mooi beschreven hoe Bontekoe geraakt werd door het feit dat de oudere matrozen de jongens op wilden eten om hun honger te stillen. Dit geeft echt de nood weer die er op zulke reizen kon ontstaan als er een gebrek aan etenswaar en drinken kwam.  
     
    Moreel argument: Mooi om te lezen hoe deze schipper zo op God vertrouwde. Ook in de moeilijke tijden. Blijkbaar geloofde alle mannen in God, want er staat dat het een zeker bewijs was dat Gods bijstand en bescherming op hen rustte. De mannen deden niet altijd het goede, bijvoorbeeld bij de Chinezen hadden ze er zomaar een paar gedood, als prooi voor de honden en de vogels.  
     
    Realistisch argument: Minder realistisch vind ik hoe beschreven wordt, dat men in de sloep zit, net na de ontploffing van het schip, en dat men dan een kompas en graadmeter maakt. Het lijkt me sterk dat de mensen toen al zo geleerd waren dat ze zonder speciale kennis dit zomaar konden doen.  
     
    Structureel argument: Het boek zit logisch in elkaar. Er zijn geen hoofdstukken, maar alle gebeurtenissen staan duidelijk achter elkaar opgeschreven. 
     
    Intentioneel argument: Het was niet Bontekoe's bedoeling om het verhaal zo spannend mogelijk op te schrijven. Dat is wel te merken: sommige stukken zijn heel langdradig. Vroeger werden reisverslagen opgeschreven, wat dus Bontekoe's bedoeling met dit boekje is, zodat andere mensen als die op reis gingen, daar nut van konden opdoen. 
     
    Stilistisch argument: De zinnen zijn duidelijk vertaald en er worden geen moeilijke woorden gebruikt, wat het boek makkelijk maakt om te lezen. Wel worden er veel bijzinnen gebruikt, maar die zijn niet verwarrend.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.