Herodotos

3.1
De Assyriers zijn eeuwen lang heerser geweest over centraal Azië. De Meden hebben zich vrijgevochten.

Zonder heerser kwamen er veel ongeregeldheden in het land en Deïokes werd vaak tot rechter aangewezen. De mensen begonnen te geloven dat hij de enige was die goed rechtsprak, dus ze kwamen altijd bij hem aan. Deïokes stopte daar echter mee, zeggende dat hij zijn eigen belangen verwaarloosde.

Toen kwamen er nog veel meer ongeregeldheden en de mensen wouden een koning. Deïokes werd aangewezen als koning. Deze deed een hoop dingen, zoals het maken van één centrale hoofdstad welk een onneembare vesting was, hij stelde rechtvaardige wetten in die stipt werden nageleefd en hij had een spionage dienst. Daarnaast mochten zijn vrienden niet persoonlijk met hem spreken omdat ze anders misschien jaloers zouden worden.

3.2.1
De Egyptische heerser Apriës onderging een veldtocht welke mislukte. Er kwam een opstand waar hij Amasis heen stuurde om deze te sussen. Deze mensen stelden Amasis als nieuwe heerser over hen aan terwijl hij aan het spreken was.

Apriës stuurde daarop een gezant genaamd Paterbemis om Amasis levend mee te brengen. Deze weigerde mee te gaan en bij terugkeer werd Paterbemis zonder pardon verminkt. Daarop vielen veel Egyptenaren af naar Amasis.

Daarna ondernam Apriës een veldtoch tegen Amasis welke hij verloor. Amasis liet de Egyptenaren doen met Apriës wat ze wouden en deze wurgden hem.

3.2.2
Amasis werd aanvankelijk veracht vanwege zijn lage afkomst. Naast vele goede dingen deed hij ook het volgende: hij maakte een gouden voetenbadje tot godenbeeld en zette dit op een centrale plaats. Toen hij merkte dat de Egyptenaren deze vereerden vertelde hij dat hij nét zo was: Hij was van niets (voetenbadje) nu toch maar koning (godenbeeld) geworden. Hij beval ontzag voor hen te hebben.

Amasis werkte alleen ’s ochtends en voor de rest klootte hij wat aan: toen zijn vrienden daar een opmerking over maakten zei hij dat als een boog lang gespannen stond hij kon breken: zo ook was de mens. Dit wetende deed hij dus rustig aan.

3.3.1
Tijden de Perzische expeditie olv Kambyses tegen Amasis (Egypte) werd Polykrates heerser over Samos door middel van een staatsgreep.

Hij werd berucht en al zijn expedities liepen goed af; hij had een groot leger verworven. Hij plunderde alles en iedereen, ook z’n vrienden: want hij deed liever een vriend een plezier door terug te geven wat hij afgepakt had, dan door helemaal niets te pakken.

Polykrates veroverde veel en zo ook de Lesbiërs: deze hebben de muur rond Samos vervaard.

Amasis ontging Polykrates’ geluk niet, en zei dat er iets moest veranderen omdat de goden jaloers zijn op gelukkige mensen. Iedereen die zijn hele leven gelukkig was geweest stierf ongelukkig. Amasis zei dat Polykrates datgene weg moest dat hij het meest lief had.

Polykrates begreep dit en liet zijn zegelring in goud gevat ver weg in zee gooien. Een paar dagen later kwam een visser aanzetten met een hele mooie vis; hij schonk deze aan de koning en hij mocht één maaltijd mee-eten. De bedienden vonden echter Polykrates’ zegelring in de vis. Omdat dit goddelijk werk moest zijn stelde hij Amasis op de hoogte.

Amasis begreep dat ongeluk hem niet ten deel kon vallen en verbreekt zijn vriendschap met Polykrates: deze zou zeker ongelukkig aan zijn eind komen. Nu zou Amasis zelf niet ongelukkig worden als zijn vriend – Polykrates – zou komen te overlijden.

3.3.2
Oroites wordt door de Perzen aangesteld als stadhouder van Sardis. Er worden 2 redenen aangedragen waarom hij tegen Polykrates op wil trekken:

- Hem wordt verweten dat hij Samos niet verovert had voor de koning terwijl het voor grijpen lag; nu heeft Polykrates dit gedaan met 15 hoplieten. Hierdoor krijgt Oroites een slechte naam en hij wil het alsnog goed maken.

- Oroites zou een bode gestuurd hebben naar Polykrates om te vragen naar een onbekend iets, en Polykrates zou de bode genegeerd hebben.

Oroites stuurt Mursos zoon van Gyges naar Polykrates met een bericht. Polykrates zou de eerste zijn waarvan het bekend is dat hij over alle Grieken wou heersen. Oroites zegt: Jij hebt niet genoeg geld om je plannen te kunnen verwezenlijken. Kambyses wil mij doden en maakt dit duidelijk; red mij en je mag een deel van m’n bezittingen hebben. Als je me niet vertrouwt, stuur dan je meest betrouwbare gezant om mijn bezittingen te controleren.

Polykrates stuurt Maiandros om het te controleren; Oroites pakt 8 kisten en vult deze tot nét onder de rand met stenen, met daarbovenop goud. Maiandros heeft ze gezien en bericht dit aan Polykrates.

Iedereen raadde Polykrates af om te gaan en zijn dochter had een droom: dat hij zich liet wassen door Zeus en zalven door de zon. Polykrates zegt dat áls hij behouden terug zal keren, dat zijn dochter nog lang maagd zou blijven. Zij hoopte dit.

Polykrates voer naar Oroites en had veel vrienden bij zich, waaronder Demokedes. Hij werd gruwelijk vermoord nadat hij aangekomen was in Magnesië. Hem totaal onwaardig want Polykrates was één van de grootste leiders uit zijn tijd (aldus Herodotos).

Oroites liet alle meegekomen mensen vrij, behalve de slaven: die werden zijn eigen slaven. Hij stak Polykrates op een paal en de droom en de voorspelling van Amasis kwamen uit.

3.5
Aristagoras, de heerser van Milete, gaat naar Kleomees de Spartaan om hulp te vragen.

Hij begint te vertellen over de geringe weerstand van het Perzische leger en over de grote rijkdommen, dat de Grieken allemaal 1 volk zijn (en dus de Miletiers moeten helpen) en dat de Spartanen de besten daarvan zijn. Daarnaast zouden de huidige vijanden het sterven niet waard zijn. Over 2 dagen zou Aristagoras antwoord krijgen.

Dan vraagt Kleomenes aan Aristagoras hoe lang de reis zou duren; deez keer liegt Aristagoras niet en hij zegt 3 maanden. Dan stuurt Kleomenes hem weg omdat hij de Spartanen een reis van 3 maanden in de maag wou splitsen.