Pompeii

Op 24 augustus 79 gebeurde een verschrikkelijke ramp die merkwaardig genoeg juist veel invloed gehad heeft op onze hedendaagse kennis van de Romeinse beschaving. Deze ramp werd veroorzaakt door het actief worden van de Vesuvius. De vulkaan strooide vulkanisch gesteente, puin en vooral stof over het 10 km. verder gelegen Pompeii, maar het had ook zware gevolgen voor het stadje Herculaneum en andere dorpjes in de omgeving.
Maar we zullen het vooral hebben over Pompeii. Deze stad bleef bijna 1500 jaar onverstoorbaar onder stof en as liggen en het bleef bijna helemaal intact. Dit kwam doordat de as die zich met de regen ging vermengen, een hermetische afsluiting rond de stad vormde. Hierdoor bleven niet alleen veel publieke gebouwen, zoals tempels, theaters, baden, winkels en woonhuizen bewaard maar ook de oorspronkelijke vorm van de lichamen bleef behouden. De as met regen vermengd vormde zich rond de lichamen, en bleef zo, toen de lichamen tot stof herleid werden
Na Rome is Pompeii de bekendste stad in Italië. Het ligt ten zuidoosten van Napels aan de zuidoostelijke voet van de vulkaan Vesuvius. Dit is een van de talrijke vulkanen in Italië, en de bekendste ter wereld. Ze kijkt met een hoogte van 1200 meter neer op de Golf van Napels. 25.000 jaar geleden was de eerste uitbarsting en sindsdien waren er cyclische herhalingen met tussenperiodes zonder activiteit. Hoewel Pompeii al in de 7de à 9de eeuw voor Christus bewoond was, werd het pas een officiële stad, gesticht door de Oscanen in 600 voor Christus.
Pompeii had een uitstekende ligging. Het stadje lag aan de monding van de Sarnus Rivier. In tachtig voor Christus werd Pompeii onder het bewind van Lucius Cornelius Sulla een Romeinse provincie. Het stadje was zeer populair bij de rijke Romeinen voor wie dit oord vooral als buitenverblijf diende. Dit kwam vooral door de ligging in een zacht klimaat met een prachtige natuur en vruchtbare vulkanische bodem. Pompeii was een belangrijke handelsplaats en havenstad voor de omliggende dorpen.
In 63 na Christus vernielden aardbevingen een deel van de stad. Ondanks deze reeks aardschokken waren de bewoners zich van geen kwaad bewust. De veroorzaakte schade was nog steeds niet hersteld toen op 24 augustus 79, om 1uur ’s middags de Vesuvius uitbarstte. Een grote wolk vol puimsteen steeg op als een grote zuil die zich in de lucht verspreidde. Ze werd door de noordwestenwind naar Pompeii geblazen. Daar groeide de laag puimsteen met een snelheid van 15 cm/uur. Er ontstonden erge schokken, de zee trok zich samen en door verschuivingen van de zeebodem ontstond er een vloedgolf.
Vervolgens rolden gloeiende gaswolken samen met as naar beneden langs de hellingen van de vulkaan. Dit ging gepaard met een sterke zwavellucht en een asregen, die totale duisternis veroorzaakte. Voor degenen die achtergebleven waren in Pompeii was er geen ontsnappen meer mogelijk. Ze kwamen door verstikking in de gaswolken om en werden door vulkanisch puin bedekt. Daaroverheen kwam een laag as, die luchtdicht was en ervoor zorgde dat alles bewaard gebleven was. Dit alles was ongeveer zo’n 4 meter hoog. Herculaneum werd bedolven onder een 10 meter dikke laag, die ontstaan was door lava- en modderstromen.
In 30 uur tijd werden de dorpen rond de Vesuvius door een totaal volume van 3 km³ overspoeld. Velen kwamen hulp bieden, maar ook zij kwamen om in de verstikkende rook. Eén van hen was de oom van Plinius de Jongere. Plinius logeerde bij hem in Napels, vanwaar hij de uitbarsting volgde en alles noteerde. Dit verslag heeft de constructie van de uitbarsting van de Vesuvius helpen mogelijk maken. Toen de donkere wolken na 3 dagen verdwenen waren, kon men zien hoe onleefbaar de stad geworden was. Van de 20.000 inwoners kwamen er circa 2.000 om, door verstikking of doordat ze door de invallende daken verpletterd waren. De ligging van Pompeii is steeds minder en minder bekend, want de lava heeft het strand vergroot en de loop van de Sarnus rivier gewijzigd. Hierdoor werd Pompeii ver van zowel de zee als de rivier verwijderd.
In 1748 begonnen de eerste opgravingen. De belangrijkste ontdekkingen haalden het wereldnieuws door het werk van de Duitse archeoloog Johann Joachim Winckelmann. Doorheen de 19de en 20ste eeuw werden heel wat nieuwe ontdekkingen gedaan. Er werden in 1912 verschillende mooie huizen met een balkon op de 2de verdieping gevonden. Dat balkon was 6 meter breed en 1,5 meter diep.
Door de bombardementen van de tweede wereldoorlog werden sommige ruïnes beschadigd waardoor restauratie nodig was. Vandaag de dag is er nog steeds 3/5 van de stad bedolven onder as. De opgravingen vorderen langzaam door geldgebrek. Er worden niet veel waardevolle zaken gevonden, doordat de meeste vluchtende inwoners hun draagbare, waardevolle voorwerpen meenamen. In 1944 was de laatste uitbarsting van de Vesuvius.

Dit zijn ruïnes van Pompeii
Dit is een fresco, of muurschildering. Het stelt een jonge vrouw voor die een schrijftablet in de ene hand en een stylo in de andere vasthoudt.
Dit is opnieuw een fresco, gevonden in een huis naast een bakkerswinkel. De vrouw wordt opnieuw met een stylo en een wastablet afgebeeld. Er is ook een mogelijkheid dat de man studeerde, omdat hij een papyrusrol met een rode zegel vasthoudt.
Hier zie je een opgegraven villa in Pompeii. De kamer is bezaaid met fresco’s.
Dit is een weg waar stenen overlopen. Ze dienden om de straat over te steken wanneer het regende: zo kreeg je geen natte voeten.
Langs de straten stonden allerlei winkels en bars. Hier loopt de weg schuin af, om het regenwater in de goten af te laten lopen.
Dit zijn 2 gipsen afgietsels van 2 slachtoffers. Zo lagen ze toen ze stierven.

Al deze vulkanen hebben geen positieve invloed op onze atmosfeer. Vulkanen met zeer krachtige uitbarstingen kunnen een wolk fijn stof en gassen tot zeer grote hoogte in de atmosfeer brengen, soms tot boven de 15 kilometer.
Een dergelijke wolk, die voornamelijk bestaat uit zwavelzuur en zwavelverbindingen kan daar enkele jaren blijven bestaan en gedurende die periode van invloed zijn op het weer en het klimaat in de hele wereld. Het vulkaanstof kan zich lang handhaven omdat op die hoogte in de atmosfeer geen neerslag valt, waarmee het zou kunnen verdwijnen.
Bovendien komen daar vrijwel geen verticale luchtbewegingen voor. Wel kan het vulkaanstof zich geleidelijk met de wind mee in horizontale richting verspreiden, waardoor het na verloop van tijd ook boven onze omgeving terecht kan komen.
Toon fragmenten uit Pompei-reeks (nu op dvd, ooit verschenen op canvas)