3. Ontwikkeling Duitse Kwestie
a. SU haalt Oost-blok leeg.
4. Griekse +Turkse kwestie 1947
a. Griekenland dreigde communistisch te worden, communistische guerrillastrijders. Dus de VS hielp. Dichtbij Rusland voor raketten.
b. Stalin had bijna samen met Turkije een vlootbasis in de midddel-landse zee opgezet. VS voorkwam dit.
5. Containment – indamming 1947
a. (in een container stoppen) Truman Doctrine.
6. Marshall-hulp 1947-1948
a. European Recovery Program. Alle economieën groeide heel snel.
7. Groeiend communisme in Westen
a. Dus ook groeiend anti-communisme
H2
De Vietnamese deling
Dekolonisatie van Indochina
Op welke wijze voltrok zich het dekolonisatieproces in Vietnam?
Op welke wijze voltrok zich het dekolonisatieproces in Indochina?
1850 vanaf Fransen opdringerig
1884 Fransen heel Vietnam als kolonie ingelijfd
1930 oprichting communistische partij Vietnam
1941 oprichting Vietminh
2 sept 1945 Vietnamese onafhankelijkheidsverklaring Ho Chi Minh
1946-1954 onafhankelijkheidsoorlog Vietnam-Frankrijk
1954 Franse Nederlaag Dien Bien Phu
1954 Conferentie van Geneve
Inleiding
• Ho Chi Minh roept onafhankelijheid uit
o Beroept zich op grondwet VS : idereen is gelijk
o VS toegejuicht
o Later zou de VS Vietnam kapot maken
2.1
Vietnam onder de Fransen 1884 >
• 1884 Fransen heel Vietnam als kolonie ingelijfd
o Een paar jaar later ook Cambodja en Laos
• Fransen zeiden beschaving te brengen, maar deden dat niet, eigen belang.
• Vietnam bleef agrarische samenleving
• Vietnam werd zeer belangrijk op de rijstmarkt, maar Vietnamese werden uitgebuit
• Kleine nationalistische groepjes proberen opstand, maar dat lukt niet
• Pas communisme werd serieuze bedreiging
• Amerikaanse lokzang der vrijheid, Ho Chi Minh teleurgesteld want niet te pakken voor koloniën hij werd cummunistisch
o SU had laten zien dat je met een strakke minderheid een grote succesvolle revolutie op de been kan brengen
o Zodat hij het hele volk achter zich kon krijgen
• Ho Chi Minh sloeg aan van wege de diepe haat tegen de Fransen
2.2
De Tijger (Vietnam) en de Olifant (Frankrijk) JAARTAL
• 1930 oprichting communistische partij Vietnam, Ho Chi Minh
• 1930 hongeroproer
o 2000 v/d 2400 leden communistische partij geëxecuteerd
o 50.000 aanhangers gevangen genomen
• 1941 Ho kwam naar Vietnam
o Oprichting Bevrijdingsbeweging = Vietnming
Communistische leiding, moesten neutraal lijken
Doel: Eerst nationale onafhankelijkheid, dan sociale revolutie
Leger onder leiding van Vo Nguyen Giap
o Vietmin veroverden delen Noord-Vietnam
o Japan capituleerde, Vietminh brak los binnen twee weken heel Vietnam
o 2 sep 1941, onafhankelijkheidsverklaring, Democratische Republiek Vietnam (DRV)
• Natie werd door niemand erkend
• Fransen vochten en vroegen VS voor hulp, maar die kwamen niet, want tegen kolonialisme
• 1946 vredesbespreking Vietminh en Frankrijk mislukte oolrog
• Ho wist van te voren te kunnen winnen
o Guerrillatactiek
o Nationalisme
• SU (europa-gericht) en China (azié-gericht) samenwerken
o China erkend DRV en helpt (wapens, adviseurs)
• Frankrijk hielden touwtjes in handen in hun deel (Zuiden en Steden)
• 1950 VS containment politiek, gaat toch helpen, steunt financieel
2.3
Het vertrek van de Fransen
• 1953 150.000 doden Frankrijk 500.000 doden Vietminh
o Oorlogsmoe
• Dien Bien Phu bergvallei Frans 16.000 militairen gelegerd
o Vietminh viel met 50.000 man aan
o Wekenlang gevecht
o Frankrijk vroeg luchtsteun van VS om te winnen, gaven niet, bang voor oorlog met China en SU, dacht aan dominotheorie: Japan, Taiwan, Filippijnen, Australië, Nieuw-Zeeland
o Vietminh won bijna heel Vietnam in bezit
o Frankrijk wou niet verder
• 1954 Conferentie van Genève // Geneefse Akkoorden
VS tegenzin, onderhandelen met communisten was ondenkbaar
Ho ontevreden, hij leverden hiermee veel in
o Vietnam verdeeld 17e breedtegraad
o Fransen beloofden binnen twee jaar te vertrekken
o Moest neutraal blijven: Beide niet aansluiten bij een militair bondgenootschap
o Troepen niet versterken
o Geen buitenlandse troepen toelaten
o 1956 nationale verkiezingen, waarbij herreniging
o Canada, Polen en India Internationale Commissie van Toezicht
o VS zou aanvallen als het hun niet zinde
• Gedrag VS klopte niet
o Zij ondertekende Geneefse Akkoorden niet
o Zij gingen van het Zuiden een anti-communistisch natie maken, tegen de afspraken in
• Oprichting ZOAVO (Zuid Oost Azische Verdrags Organisatie)
o Soort vrijblijvende NAVO
o Overduidelijk opgericht om Zuid-Vietnam te beschermen
o Zuid-Vietnam werd geen lid
2.4
Twee vijandige staten
• Zuid-V en VS geen verkiezingen, hadden Akkoorden immers niet getekend
• Ho Chi Minh ging naar Moskou om hulp te vragen voor verkiezingen, maar SU hielp niet
o Voor China was Noord-V nu een sattalietstaat, dus zij vonden het wel goed
o Ze wouden niet dat er net zoals in Zuid-Korea VS troepen zouden legeren
Noord-Vietnam
• Noord-V langzaam communistisch gemaakt,
o Rijken en “vijanden” bezittingen werden verdeeld onder arme boeren
Arme boeren achter zich
Vijanden (verraders) neergehaald
Voedselproductie omhoog, lukte, precies genoeg
• Maar moeizaam
o Slechte economie
o Brain drain 800.000 vluchten naar Zuid-V
• Na schermutselingen ging het goed, veel boeren geëxecuteerd
• 50-jarenplan gelanceerd,
o afschaffing eigendommen
o begin industrialisatie
• 1965 VS begint met oorlog komt stil te liggen
Zuid-Vietnam
• Ngo Dinh Diem premier Zuid-V
o Hij wilde niets met Vietminh en koloniale bestuur te maken hebben
Ging naar VS, werd beïnvloed
o Kwam terug en bouwde politiestaat op, trok alle macht naar zich toe
Corruptie
o Hij was heel succes in het uitbannen van het communisme, VS zag corruptie door de vingers, en in het Westen was hij zelfs een held
1954-1959 vernietiging communisme
• De economie kreeg echter nooit tijd om opgebouwd te worden
H3
VS gaat over tot oorlog
Waarom kwam het opnieuw tot een oorlog in Vietnam?
1960 oprichting Vietcong
1961 Kennedy wordt president
1963 Kennedy vermoord
1963 Diem vermoordt
1964 Tonkin-incident
1965-1973 Limited War
Inleiding
• 7 febr 1965 guerrillastrijders vallen legerbasis Pleiku aan
• Johnson krijgt congres zeer gemakkelijk achter zich,
o VS begint bombardementen Noord-V
o 2 dagen later ook grondtroepen gestuurd
3.1
Volksopstand in Zuid-Vietnam
• in ’50 kon Ho Chi Minh nog niet wapens opnemen om tegen Zuid-V te gaan vechten
• 1959 na een geheim bezoek vond Ho het wel kansrijk
o Groeiende haat tegen Diem-regime in Zuid-V
o De opstand moest gewapend gaan, maar had ook politiek verzet in Zuid-V nodig
• Ho-Chi-Minhroute voor geheime bevoorrading en infiltranten
• Hanoi besluit een verenigde oppositie tegen Diem op de zetten in Zuid-V
o Nationaal Bevrijdingsfront (NLF), moest lijken op Vietminh
Eigen leger: Bevrijdingsleger: Vietcong
o Groeide sterk
• Economisch wonder Zuid-V (VS op gehoopt) blijft uit
o Werd niets gedaan aan ongelijkheid
o Diem zeer inpopulair
• VS nam initiatief: versterkte dorpen: agrovilles
o Sanitaire voorzieningen, scholen, gezondheidszorg, goede behuizing, bewaking, prikkeldraad
o Boeren gedwongen er heen te gaan
Viel niet goed: Budhisme verteld grond belangrijk waarop je familie heeft geleeft
o Dorpen eerder voor controle dan voor bescherming
o Boeren moesten betalen er te wonen, VS had betaald, corruptie
• Onvrede was groot in Agrovilles, Vietcong kon makkelijk infiltreren
• Onvrede groot bij Budhisten, omdat macht in handen was katholieken minderheid
• 1963 Diems soldaten openen vuur op Budhisten die protesteerde tegen ongelijkheid
o Grote Budhistische opstand
o Diem reageert kei hard
o Monnik in brand, wereld nieuws
3.2
Alarm in het Witte Huis
• voor 1961 geen media over Vietnam, 1961 Kennedy president, Vietcong kwam ineens sterk op
• Chroestsjov was 1954 heel open en tolerant, nu (1961) “ieder bevrijdingsfront tegen imperialisme zou op steun kunnen rekenen van Moskou”, was als concurentie tegen China
• Kennedy stuurt veel onderzoeksteams naar Zuid-V,
• Kennedy wil niet aanvallen, hij wist dat het niet zou lukken, net als de Fransen
o Hij stuurde alleen wat meer adviseurs (800 werd 3000) en stond Napalm toe
Contraguerrilla strijd
• Kennedy vond dat Zuid-V zelf de oorlog moest winnen, hij dacht dat VS er binnen een paar jaar weg kon zijn.
• VS ging echter geheim meevechten, 1963 waren er 16.000 “adviseurs”
• VS druk op Diem, zodat meer sociale maatregelen om communisme tegen te gaan, maar Diem trok zich niets aan.
• CIA zette staatsgreep op met Zuid-V’se generaals
• Diem werd op zijn “veilige aftocht” vermoord
• Kennedy vermoordt Johnson aan de macht, zette alles op alles om Zuid-V te helpen in de strijd
3.3
Johnsons dilemma
• Staatsgreep hielp niet, situatie alleen maar slechter
• Johnson drie mogelijkheden:
o Kernwapens
o Terugtrekken
o Troepen sturen
• Johnson ging met SU en Vietnam diplomatiek doen
o Internationale en binnenlandse druk
• Zuid-V grote rotzooi
o Geen stabiele regering
o Veel straatgevechten Budhisten en khatolieken
o Protesten (studenten)
o Militairen niet meer gemotiveerd
• 1963 Johnson geadviseerd door adviseurs en generaals om aan te vallen, maar deed dit niet
• Great Society (VS verzorgingsstaat maken) koste veel geld
o Limited War Vietnam
kostenbesparing
Angst voor China
• China en VS spraken af geen oorlog te voeren
o VS besloot Noord-V niet binnen te vallen, dan zou China ingrijpen
3.4
Johnsons oorlog
• Tonkin-incident
o Torpedoboten meerdere keren aangevallen door Noord-V
Één keer echt, maar uitgelokt, tweede keer gefaked
o VS vond het duidelijk dat Noord-V zich “schuldig maakte aan onuitgelokte agressie”
Congres gaf onbepertke oorlogsbevoegdheid aan Johnson, door incident
• Johnson viel kort aan, maar Hanoi bleef stevig staan en voerde de strijd op,
• Adiviseurs en generaals smeekte Johnson om totaal aan te vallen, maar Johnson deed dat niet
o Hij vond dat er eerste een stabiele regering in Saigon moest komen
• Johnson overgehaald in 1965 Rolling Thunder
o Systematisch bombaderen van Noord-V
o 75.000 grondtroepen
• Rolling Thunder moest Zuid-V/Vietcong van Noord-V afsnijden, dan konden ze er gemakkelijk mee afrekenen
• Snel steeg het aantal naar 180.000 en 360.000 grondtroepen en in 1968 540.000
o Zuid-V zelf 800.000 militairen
• VS won niet:
o VS was Limited
Generaals konden niet vol uithalen
o China hielp Noord-V
China stuurde honderdduizenden technici en arbeiders voor de economie
bewapening
o Chroestsjov werd afgezet stop vreedzame coëxistentie 1964 SU ging Vietnam helpen
Materiële steun
• Hanoi speelde China en Rusland tegen elkaar uit om hun invloed te beperken in Noord-V
H4
Vrede met eer?
Hoe kwam er een eind aan de Amerikaanse interventie in Vietnam?
1965-1967 Groeiend verzet in VS tegen Vietnam-oorlog
1968 Tet-offensief
1968 Start onderhandelingen Parijs
1968 M.L. King + Kennedy (broer van) pres. Kennedy
1970 Vietnamprotest in Ohio
1969-1973 Vietnamisering
1972 Nixon in Moskou en Peking
1972 Vietnam groot offensief
23 jan 1973 Parijse Vredesakkoorden
1973-1975 oorlog Noord-V Zuid-V
1975 val van Saigon
Inleiding
• 28 apr 1975 communisten vallen Saigon aan
• Amerikanen halen hun mensen weg
4.1
Tet-offensief 1968
• Bombardementen noorden kwamen niet tot de pijngrens
• Ho-Chi-Minhroute kon niet voldoende worden aangevallen
o Johnson wou oorlog niet uitbreiden naar Laos en Cambodja
• Noord-Vietnam kon niet worden binnengevallen
o Bang voor China
• Rode Delta (grens V en China), Hanoi (waar veel diplomaten zaten) en havenstad Haipong (waar Rusland en China veel heenvoeren) konden niet worden gebombardeerd
bang dat China zou interveren
SU en China dus zonder problemen Noord-V bevoorraden
• Guerrillaoorlog
o Zeer vergelijkbaar Franse situatie
o VS beheerste alleen de steden
• Bodycount
o Terijwinst was nietzeggend, omdat overal Vietcongie verstopt zaten
o VS telden lichamen van Vietcong strijders om aan te tonen dat ze aan het winnen waren,
Heel veel onnodig vernield, platgebrand
• Agent Orange
o Ontbladeringsmiddel om gewassen te vernietigen
• Generaal Nguyen Van Thieu had touwtjes strak in handen, was sterk stabiel regime n Zuid-V
• Tet-offensief
o Alle steden en veel VS basissen werden aangevallen door Vietcong
o VS totaal verrast, ze dachten dat het net goed ging en dat ze bijna gewonnen hadden
o Zuid-V en VS konden het wel snel neerslaan, hadden naar een paar dagen meeste steden weer in handen
• Westmoreland (generaal Zuid-V) wou meer mensen, Johnson dacht over terugtrekken
• Johnson staakte bombarderingen Noord-V en vroeg om onderhandelingen, kreeg die direct
• 1968 onderhandelingen Parijs van start
4.2
Groeiend verzet in VS 1965-1967
• In 1965 niemand tegen Vietnamoorlog, in een jaar veranderde dit snel
o Media
Eerste televisie-oorlog
Indoctrinatie, goeie kanten
Artikel 1967 NY Times
o Anti-oorlogsbeweging
Protestgeneratie
• Via Californie snel verspreid onder studenten en middenstandsjongeren
hippies
o Groeiende verdeelheid politiek
Anti-oorlogsbeweging liet iets broeien in het Parlement
Democraten vooral tegen, maar bleven achter hun eigen president
Zo kon het jaren lang doorsuderen omdat de geldkraan niet werd dichtgedraaid
4.3
1968
• 1966 Fulbright (vooraanstaande Democraat, voorzitter Senaatscommissie) openlijk afstand van Johnson
o Organiseert hoorzittingen (live op tv), veel democraten geven toe snel weg te willen uit Vietnam
• Congres verdeelt zich in Duiven en Haviken
• Hoogtepunt onrust Vietnam tijdens Tet-offensief (live op tv), zorgde voor onrust VS, 1968
o Koelbloedige executie vietcongstrijder door politie-chef VS regering Zuid-V
o Cronkite (meest gezaghebbende tv journalist) zei dat Vietnam oorlog niet te winnen was
• Massaal veel demonstraties VS
• ML King + Kennedy (broer van) werden vermoord.
o Democraten verdeeld over kandidaat
• Nixon won verkiezingen omdat Johnson doorging gestopte bombardementen hervatte
• Nixon peace with honour
o Vietnamisering
VS terugtrekken, Zuid-V versterkt
• Zuid-V niet sterk genoeg, corruptie, slecht moraal
o Minder grondtroepen, meer bombardementen
o Onderhandelen Parijs 1969
Moskou en Peking
In het geheim ook met Noord-V, Kissinger (nationaal veiligheids adviseur, minister buitenlandse zaken)
4.4
Nixons oorlog
• Om vrede te bereiken breidde Nixon eerst de oorlog uit
• Nixon trok Laos in, bombardeerde Laos en Cambodja
o Ho-Chi-Minhroute blokkeren
o Uitwijkmogelijkheden vietcong wegnemen
• Moest geheim blijven, lukte niet,
• Openbaar trok Nixon Cambodja in, veel protest,
o Ohio demonstranten gedood door politie
Overal universiteiten gesloten door stakingen
Witte Huis bestormt
• Congres stopt Nixon Cambodja in te gaan
• Onderhandelingen met Noord-V vast, Kissinger,
o Hanoi ontkende dat ze troepen in Zuid-V had
• VS probeerde SU
o Non Proliferatie Verdrag
Minderen kernwapens
o Meer handelen
• Vriendschap China opbouwen
• Driehoeksdiplomatie
• Wilden Noord-V en bondgenoten uit elkaar spelen, maar het hielp niets
o China en SU gaven aan dat Noord-V het zelf moest weten, en gingen door met steun
• 1972 Vietnam groot offensief
• VS treed hard op, bombardementen en landmijnen, ook Rode Delta en havenstad Haipong,
o China en Rusland hoefden niet meer gevreesd te worden,
• Noord-V gaf toe, VS reageert toelatend,
• Nixon en Kissinger onder grote druk,
o verkiezingen voor de deur
o bijna geen troepen VS meer in Zuid-V
o Congres bijna geldkraan dicht
• Okt 1972 akkoord richting de goede weg
o VS weg
o Vietcong mocht posities houden
o En samen met Zuid-V verkiezingen voorbereiden
• President Zuid-V Thieu, vond niet goed Vietcong mocht blijven
o Kon niets meer aan gedaan worden
• Kerstmis 1972 VS bombardeerde zwaarder dan ooit, om meer onderhandelingen te bereiken
o Noord-V schoof door China weer aan tafel
o Thieu gaf nu ook toe
• 23 jan 1973 Parijse Vredesakkoorden
o Bijna precies hetzelfde als de vorige, maar nu gaf Thieu ook toe
• 1973 SU bewapend Noord-V
• 1975 Noord-V valt Zuid-V binnen
o Saigon valt snel
Extra
• Geen vrede, geen eer
• Kissinger beweert dat VS had gewonnen, maar door congres en Parijse Akkoorden niet
• Daar denken historici anders over
• Kissinger en Nixon wisten dat ze zouden verliezen, ze hadden alleen een decent interval nodig
• Kissinger en Nixon wouden opnieuw bombarderen, maar konden niet door het Congres = volk
H5
De gevolgen van de oorlog
Welke gevolgen had de oorlog voor de Vietnamezen?
Welke gevolgen had de oorlog voor de Amerikaanse militairen?
Welke gevolgen had de oorlog voor de Amerikaanse samenleving?
1962-1971 gebruik Agent Orange
1969-1979 détente
1971 Pentagon Papers uitgelekt
1972 SALT 1 akkoord (Strategic Arms Limitation Treaty)
1973 War Powers Act
1976 Carter president
Détente 1969-1979
• 1968 Non Proliferatie Verdrag
• 1972 SALT-1 verdrag
o Strategic Arms Limitation Treaty
5.1
Ontwricht Vietnam
Noord-V 1965-1973
• Fabrieken ondergronds
• Land ’s avonds bewerkt
• Dienstplicht 200.000 mannen per jaar, veel naar Ho-Chi-Minhroute
• Vrouwen Chinezen hielden economie draaiende
• Communistisch voedsel via staat, bonnen, iedereen precies genoeg, magere mensen
• Agrarische samenleving, arm
Zuid-V 1965-1973
• 90% VS bommen (ook ontbladeringsmiddelen) viel op zuiden, landbouw kapot
• Steden groeiden explosief, omdat velen daarheen vluchten, was veiliger daar
o Grote werkloosheid in steden maakte veel criminaliteit en prostitie
• Plattelandsbewoners in tweestrijd
o ’s nachts Vietcong de baas
Vroegen om eten, medicijnen en onderdag
Gaf je dit niet, dan werd je vermoord
o Overdag Zuid-V leger de baas
Martelden iedereen die Vietcong hielp.
• Economie niet gezond, wel luxe spullen, koelkasten etc. en drank- tabaks- horeca- prostitiemarkt groeit
• Infrastructuur verwoest
• Veel gewonden, maar onderontwikkelde gezondheidszorg
o Brandwonden werden niet behandeld, alleen rijken
• Verstedelijkte samenleving met grote verschillen arm rijk
5.2
Soldaten en veteranen
• Working class-war, de intelligentener kregen uitstel door hun studie, en doken onder,
• Eén van de jongste legers ooit. Nixon alleen 19-jarigen moesten dienen
• Onverdraagzaam zwaar voor VS militairen
o Guerrillastrijd zorgde voor constante gekmakende spanning (angst) (Vietcong = “Charley”)
o Zelfvertrouwen ondergraven door lijden van Vietnam bevolking
o Tropisch klimaat
o Uitzichloosheid tastte moreel aan
• 1971 40.000 van de 300.000 verslaafd aan heroïne, ook veel drankproblemen0
• Op bases discriminatie zwarte soldaten
• Op bases discriminatie zwarte soldaten
• Veel soldaten liepen weg
• Ramp van My Lai
o Muitende soldaten moordde dorpje vrouwen en kinderen uit
o Veel verkrachtingen
• Vietnamsyndroom (vietnamveteranen = vets)
o Soldaten onbegrepen thuisfront
o Huwelijken stuk
o Psychische problemen
Heroïne
Contactstoornissen
agressie
o Zelfmoord
o Lichamelijk
Verminkt
Diabetes, kanker, onvruchtbaarheid, inwendige bloedingen, zweren
• Soldaten geen warm onthaal, gestreden in een zinloze oorlog,
• Speciale instellingen voor vets, voor hulp bij alles
• Door velen worden vets nu gewadeerd en weigeraars verafschuwt (Clinton)
5.3
Een nationaal trauma
• 1960 VS regering meest prestige wereld, voorbeeld welvaart en democratie
• Val van Saigon 1975, dieptepunt vertrouwen, VS en hele wereld
• Economisch slonk VS door grote oorlogsuitgaven
• Europese landen koppelde hun munten los van de Amirkaanse dollar en gingen samenwerken
• Europa kwam als economisch machtsblok tegenover VS te staan
• VS ressesie, geen geld Great Society
• Polarisatie, veel beschuldigingen richting
o Media (linkse verraders)
o Democraten (communisten)
• 1973 War Powers Act, wet verplichtte president Congres te raadplegen voor inzetten strijdkrachten
o Dit draaide de Tonkinresolutie terug
o Johnson en Nixon leugenaars, informatie achterhouden
• 1968 leugens Tonkinresolutie kwamen naar buiten
• 1971 Pentagon Papers
o Uitlekken studie politiek in Vietnam
o Lieten zien hoe Johnson de oorlog gemanipuleerd had
• Nixon begon eigen personeel en partijleden te bespioneren
o Maakte zich schuldig aan: omkoping, intimidatie, vervalsing enz.
• Watergate schandaal
o Nixons mensen werden betrapt terwijl ze afluisterapparatuur plaatsen in Watergate, hoofdkantoor democraten
• Nixon trad af in 1974
• Vertrouwen van Amerikanen in leiders gedaald tot nulpunt
• 1976 Carter president (buitenstaander, diepgelovig, provincieman)
5.4
De wereld na Vietnam
• VS moeilijke verhouding met Europa
o Eerst Frankrijk aanvallen toen wou VS niet
o Toen VS aanvallen toen wou Europa niet
o Kerstbombardementen vielen heel slecht in Europa
• Détentepolitiek
o Beperking wapenwedloop
1968 Non Proliferatie Verdrag
1972 SALT-1 verdrag
• Strategic Arms Limitation Treaty
o Erkenning Volksrepubliek China
Toelating VN
o 1975 VS en SU afspraken mensenrechten
SU hield zich er niet aan
Vietnam
• Ontbladeringmiddelen zorgde en zorgen voor veel vergiftigingen, kanker, diabetes
• Landmijnen die er nog steeds liggen, vele verminkingen
• Valt Cambodja aan waar bloedig regime heersten
• China valt Vietnam binnen om Cambodja te beschermen, maar dat loopt op niets uit
• 1975-1985 Zuid-Vietnam communistisch aaneengeschakeld
o Hoogopgeleiden vluchten
• 1986 centraal geleide economie versoepeld
• Relatie VS wordt beter
• 1993 VS stop blokkade internationale hulp
• 1994 handelsembargo opgeheven
• 1995 VS gaat diplomatieke betrekkingen aan
• 2000 Vietnam heeft geen voedselhulp meer nodig
• Nog steeds arme agrarische samenleving
REACTIES
1 seconde geleden