Hoofdstuk 11: je verandert

Er zijn verschillende relaties mogelijk tussen mensen. Een relatie geeft aan hoe je met iemand omgaat. Je sluit vriendschap, of je raakt verliefd. Ook van ‘elkaar houden’ is een vorm van een relatie. Vriendschappen en ‘houden van’ kunnen verschillend zijn. Je houdt van je ouders, maar dat is anders dan dat je houdt van je vriend of vriendin waar je verliefd op bent.

Met wie je omgaat en hoe je omgaat met anderen hangt af van waarden en normen. Waarden geeft aan wat je belangrijk vindt. Normen geeft aan wat je dan wel of juist niet doet.

Niet iedereen denkt hetzelfde over welke waarden en normen belangrijk zijn. Je ouders vinden andere dingen belangrijk dan jij.

Ook het land waar je vandaan komt is van invloed. In sommige culturen is de relatie met je ouders en familieleden heel belangrijk. In andere culturen is dat minder en vinden mensen het bijvoorbeeld heel belangrijk om goede vrienden te hebben.

Waar vallen mensen op?

Mensen die van elkaar houden, besluiten om met elkaar naar bed te gaan. Als je met elkaar naar bed gaat, kun je geslachtsgemeenschap hebben.

Bij geslachtsgemeenschap schuift de man zijn stijve penis in de vagina van een vrouw. De penis wordt in de vagina op en neer bewogen. Hierdoor wordt de eikel geprikkeld. Na een poosje krijgt de man een zaadlozing. Hij heeft dan een orgasme: hij komt klaar. De vrouw komt klaar door het prikkelen van haar clitoris. Klaarkomen is een lekker gevoel.

Je kunt ook klaarkomen door je zelf te strelen. Dit heet zelfbevrediging of masturbatie.

Paragraaf 4 Ziek van de liefde

Wat zijn soa’s?

Per jaar lopen ruim 100.000 mensen een soa op. Soa: seksueel overdraagbare aandoening. Dat zijn ziektes die je door seks kunt krijgen. Veel mensen noemen een soa ook wel een geslachtsziekte.

Soa’s zijn besmettelijk. Ze worden veroorzaakt door micro-organismen. De meeste soa’s komen door besmetting met bacteriën en virussen. Soa’s worden doorgegeven via sperma, vocht uit de vagina, bloed en bij contact tussen slijmvliezen. Slijmvliezen onder andere in de penis, vagina, de anus en de mond. Een soa kun je zonder dat je het merkt krijgen en doorgeven. Soa’s worden vaak overgedragen door onveilig vrijen. Je hebt dan vaginale of anale geslachtsgemeenschap zonder dat je een condoom gebruikt. Ook door orale seks (elkaar met de mond bevredigen) kun je een soa oplopen.

Enkele soa’s kunnen ook via bloed worden overgedragen: aids, hepatitis B en syfilis. Die soa’s kun je bijvoorbeeld oplopen door bloedtransfusie, het gebruik van besmette drugsnaalden of door een onhygiënische piercing of tatoeage.

Er zijn uitzonderingen: schaamluis en genitale wratten. Die kun je oplopen via kleren, lakens of handdoeken.

Wat moet je doen als je een soa denkt te hebben?

Een soa gaat nooit vanzelf over. Soms verdwijnen de klachten voor een poosje, maar je blijft ziek.

Veel van die klachten zul je vrijwel meteen herkennen:

Afscheiding uit de penis of vagina.

Jeuk of branderig gevoel (bij plassen)

Blaasjes, wratjes of zweertjes rond en in de penis of vagina

Als je denkt dat je een soa hebt, moet je onmiddellijk naar een arts en laat je

soa-test doen.

Afhankelijk van de klachten bekijkt de arts je geslachtsorgaan of maakt een uitstrijkje van slijm uit bijvoorbeeld de vagina of penis. Soms doet de arts een bloedtest. Hiermee kan hij syfilis, hepatitis B of het aidsvirus aantonen.

De meeste soa’s zijn goed te behandelen als je er vroeg bij bent.

Als je en soa blijkt te hebben, waarschuw dan altijd je vriend of vriendin. Die is misschien ook besmet en moet zich bij een dokter laten testen.

Wat zijn de gevolgen van besmetting met het aidsvirus?

Aids neemt in het rijtje van de soa’s een aparte plaats in, want aids is nog steeds niet ongeneeslijk.

Aids wordt veroorzaakt door een virus: human immunodeficiency virus. Kortweg hiv of aidsvirus. Het aidsvirus dringt witte bloedcellen die antistoffen maken, binnen. In die cellen vermeerdert het virus zich. Niet geïnfecteerde witte bloedcellen maken antistoffen. Die antistoffen kunnen het virus echter afdoende bestrijden.

Als iemand denkt dat hij besmet is met het aidsvirus, dan kan hij een hiv-test laten doen. Een arts bepaalt dan of er antistoffen tegen het virus in het bloed zitten. Is die test positief, dan heeft diegene dus het virus in z’n bloed. Diegene is dan seropositief. Je voelt nog niet gelijk als je seropositief bent. Het kan wel 2 tot meer dan 10 jaar duren voordat je klachten krijgt. Pas als een patiënt klachten krijgt, stelt de arts vast of diegene aids heeft. Bijna iedereen die seropositief is, krijgt daarna aids. Als je aids hebt, heeft het virus zo veel witte bloedcellen kapot gemaakt, dat je afweer niet meer goed werkt. Ziektes die je afweer normaal gesproken gewoon aankan, worden dan levensgevaarlijk. Een longontsteking of griepje kan dan fataal worden.

Aidspatiënten krijgen medicijnen voorgeschreven: hiv-remmers of aidsremmers. Deze virusremmers vertragen de vermeerdering. Patiënten kunnen zo nog jaren met hiv leven.

Er kan op drie manieren besmetting plaatsvinden:

Onveilig vrijen met iemand die seropositief is of aids heeft. Dat komt het meest voor bij homoseksuele of biseksuele mannen.

Contact met bloed van jou en dat van iemand anders die aids heeft of seropositief is. Dus door bloedtransfusie met besmet bloed, of besmette naalden bij drugsgebruik.

Van moeder op kind, door contact tussen het besmette bloed van de moeder en het bloed van de baby. De jongste kinderen worden op deze manier besmet.

Hoe kun je een soa voorkomen?

Voorkomen van soa’s lijkt eenvoudig, niet vrijen. Maar als je een vaste partner hebt, is de kans ook niet zo groot. Door veilig te vrijen is de kans om een soa op te lopen of door te geven het kleinst. Je vrijt veilig als je:

Voorkomen van soa’s lijkt eenvoudig, niet vrijen. Maar als je een vaste partner hebt, is de kans ook niet zo groot. Door veilig te vrijen is de kans om een soa op te lopen of door te geven het kleinst. Je vrijt veilig als je:

Elkaar streel, tongzoent, knuffelt, jezelf bevredigt of elkaar met de hand te bevredigen.

Bij geslachtsgemeenschap een condoom gebruikt.

Toch worden er jaarlijks veel mensen besmet.

Eén van die oorzaken is dat er niet altijd een condoom wordt gebruikt. Dat komt onder andere dat mensen niet graag over condooms praten. Ook vinden sommigen het vrijen met condoom niet fijn.

Besmetting door contact met bloed komt steeds minder voor. Dat komt omdat iedereen de gevolgen van aids kent. Donoren die bloed geven voor transfusies worden streng gecontroleerd op het aidsvirus. Ook het werken met besmette naalden komt steeds minder voor.

Gele kader: veel te lang of veel te kort!

Stel je voor: altijd over iedereen heen kijken en voor al je kleren moet je naar speciale winkels. Je bent heel lang en dat kan lastig zijn.

Lijkt het erop dat een kind erg lang gaat worden, dan kan hij of zij een arts bezoeken. De arts voorspelt eerst hoe groot het kind uiteindelijk wordt. Is dat erg groot, dan kan hij medicijnen voorschrijven. Met medicijnen laat een arts de puberteit eerder beginnen. Door het toedienen van geslachtshormoon verbenen de groeischijven sneller. Hoe meer geslachtshormoon, hoe sneller die verbening gaat en hoe sneller de groeispurt stopt.

Soms kiest een arts voor een operatie. Dan worden de groeischijven rond de knieën beschadigd, waardoor de groei van de benen stopt. Het is nooit precies te zeggen hoeveel effect een behandeling tegen de groei van het lichaam heeft.

Soms loopt de groei heel erg uit de hand. De langste man ter wereld die ooit heeft geleefd, is de Amerikaanse Robert Wadlow, die 2,72 meter werd. Dat kwam door een stoornis in de hypofyse. Die maakte abnormaal veel groeihormoon. Deze ‘reuzengroei’ is een zeldzame ziekte.

Het kan ook zijn dat iemand niet hard genoeg groeit. Een van de kleinste mensen ooit is de Nederlands Pauline Musters. Zij leefde aan het eind van de 19^e eeuw en werd maar 61 centimeter groot. Blijft de groei erg achter lopen, dan spreek je van ‘dwerggroei’. Dwerggroei kan ook ontstaan door de stoornis aan de hypofyse. Deze maakt dan niet genoeg groeihormoon. Je wordt met deze stoornis geboren. Aan een peuter kun je dan al zien dat de groei achterblijft. Ook blijven botten en spieren van deze kinderen ook zwakker, omdat er minder botweefsel en spierweefsel gemaakt wordt. Een arts kan dwerggroei behandelen met medicijnen met het groeihormoon.

Pauline Musters lijkt net een klein mensenpopje. Ze werd dan ook tentoongesteld bij de kermis en het circus. Haar groeiachterstand was zo groot, dat het bijna niet toe te schrijven is aan alleen en tekort aan groeihormoon. Aan welke stoornis zij precies leed is niet bekend.