Hoofdstuk 2: Landschap

Hoofdstuk 2 Landschap.

§2 Gesteente verandert

Reliëf: hoogte verschillen in landschap

Verwering: processen die er voor zorgen van het afbreken van gesteente

-Chemische verwering: samenstelling veranderd

-mechanische verwering: breekt af en samenstelling blijft hetzelfde

Mechanische verwering

1 Het gesteente is gebarsten door het krimpen tijdens de kou en het uitzetten het gesteente door zonneschijn.

2 Water in een kleine scheur is bevroren waardoor de scheur is gaan uitzetten. Dit heet ook wel vorstverwering.

3 Biologische verwering: wortels van bomen groeien en zorgen voor steeds grotere scheuren in gesteente.

Voor chemische verwering is veel vocht water & hoge temperaturen nodig

Vaak vind er eerst mechanische verwering plaats en daarna chemische verwering.

Hoe ontstaan grotten?

Ontstaan door chemische verwering:

• Regenwater
• Door wortels planten water beetje zuur geworden
• Zure water lost klaksteen op
• Grot

in karstgebieden hierdoor veel grotten

§3 Gesteente wordt verplaatst

massabeweging: het langs een helling naar beneden bewegen van gesteente onder invloed van zwaartekracht.

Het kan verschillen hoe een steen naar beneden valt, dat heeft te maken met:

• de omvang gesteente
• de steilheid van de helling

onder aan de helling ontstaat nu een puinhelling

deze verweerde gesteentes komen in rivieren terecht. In het snelstromende water van de bergrivier botsen stenen tegen elkaar. Ze breken af en er ontstaat grind.

Door erosie: de uitschurende werking door water wind of ijs, maakt rivier een diep dal in de bergen. Er ontstaat een dal in de vorm van de letter V.

Er kan ook erosie worden veroorzaakt door gletsjers. Grote pakketten ijs. Ze ontstaan in bergen waar koud genoeg is. Als het ijs in de zomer niet teveel wegsmelt en elk jaar nieuwe valt, zal zich sneeuw ophopen in een firnbekken. Als dit door de druk van de sneeuw ijs word zal de gletsjer langzaam naar beneden stromen en uitschuren hier ontstaat een gepolijste ronde vorm een U dal

Als gesteente verbrokkelt verslijt en verandert van samenstelling. Kan er uiteindelijk zand en klei ontstaan.

• zand: is klein maar nog te zien met het blote oog
• klei: kun je alleen nog maar met een microscoop zien

§4 waar blijft allee zand, grind en klei?

In het hooggebergte ontstaat zond grind en klei, als gevolg van verwering en erosie. Dit wordt sediment genoemd. Sedimentatie: het sediment wordt afgezet

In de bovenloop worden de grotere stenen afgezet.

In de middenloop het grind en zand

En de benedenloop het klei

Op plaatsen waar rivieren in de zee uitmonden.

• al het niet afgezette zand en klei valt in zee
• ontstaan nieuwe lagen onder water
• als dit lang doorgaat
• delta

op plekken waar sterke eb vloed beweging is:

• materiaal wordt de hele tijd meegenomen
• ontstaat trechtervormige monding
• estuarium

zandbanken ontstaan doordat zand en klei bij lage stroming naar beneden vallen.

Doordat elke keer dat een golf aanstroomt er net wat meer wordt afgezet dan meegenomen ontstaat hier een aanslibbingskust.

Door het droge zand dat met wind wordt verplaatst. Het zand blijft hangen in de duinen rond stukken hout of helmgras

Zand en klei bouwt zich op, op de bodem. De laagvlakten bestaan uit kilometers dikke lagen zand en klei. De korrels worden zo erg samengeperst dat er steen ontstaat

Zand à zandsteen

Klei à schalie

Schelpen à kalksteen

Dit noemen we sedimentgesteente

Je kunt bij boringen vaak nog steeds laagjes zijn met soms ook fossielen erin

Hoofdstuk 2 Landschap.

§2 Gesteente verandert

Reliëf: hoogte verschillen in landschap

Verwering: processen die er voor zorgen van het afbreken van gesteente

-Chemische verwering: samenstelling veranderd

-mechanische verwering: breekt af en samenstelling blijft hetzelfde

Mechanische verwering

1 Het gesteente is gebarsten door het krimpen tijdens de kou en het uitzetten het gesteente door zonneschijn.

2 Water in een kleine scheur is bevroren waardoor de scheur is gaan uitzetten. Dit heet ook wel vorstverwering.

3 Biologische verwering: wortels van bomen groeien en zorgen voor steeds grotere scheuren in gesteente.

Voor chemische verwering is veel vocht water & hoge temperaturen nodig

Vaak vind er eerst mechanische verwering plaats en daarna chemische verwering.

Hoe ontstaan grotten?

Ontstaan door chemische verwering:

• Regenwater
• Door wortels planten water beetje zuur geworden
• Zure water lost klaksteen op
• Grot

in karstgebieden hierdoor veel grotten

§3 Gesteente wordt verplaatst

massabeweging: het langs een helling naar beneden bewegen van gesteente onder invloed van zwaartekracht.

Het kan verschillen hoe een steen naar beneden valt, dat heeft te maken met:

• de omvang gesteente
• de steilheid van de helling

onder aan de helling ontstaat nu een puinhelling

deze verweerde gesteentes komen in rivieren terecht. In het snelstromende water van de bergrivier botsen stenen tegen elkaar. Ze breken af en er ontstaat grind.

Door erosie: de uitschurende werking door water wind of ijs, maakt rivier een diep dal in de bergen. Er ontstaat een dal in de vorm van de letter V.

Er kan ook erosie worden veroorzaakt door gletsjers. Grote pakketten ijs. Ze ontstaan in bergen waar koud genoeg is. Als het ijs in de zomer niet teveel wegsmelt en elk jaar nieuwe valt, zal zich sneeuw ophopen in een firnbekken. Als dit door de druk van de sneeuw ijs word zal de gletsjer langzaam naar beneden stromen en uitschuren hier ontstaat een gepolijste ronde vorm een U dal

Als gesteente verbrokkelt verslijt en verandert van samenstelling. Kan er uiteindelijk zand en klei ontstaan.

• zand: is klein maar nog te zien met het blote oog
• klei: kun je alleen nog maar met een microscoop zien