aardrijkskunde Geo 2 vwo H5 Nigeria par 1 & 2

Nigeria Arm & Rijk

Par. 1

Basisboeknummers: 44, 61, 62, 63, 64, 65, 167

B44 – Seizoenen

• In een jaar maakt de zon een rondje om de aarde
• De aarde draait om een denkbeeldige as; aardas van 23 ½ N.B.
• Valt dus bijna nooit recht op de evenaar, maar ten noorden of ten zuiden

• Rond 21 juni (zomer) vallen de loodrechte stralen op 23 ½ N.B.
  • Dat betekent dat het zomer is op het noordelijke halfrond en winter op het zuidelijke halfrond
• Een half jaar later op rond 22 december, vallen de stralen op 23 ½ Z.B.
  • Dat betekent dat het zomer is op het zuidelijke halfrond en winter op het noordelijke halfrond
• De loodrechte stand verschilt door het jaar heen en weer tussen de breedtecirkels van 23 ½ Z.B. en 23 ½ N.B. à genoemd de keerkringen
• Het is dus daar altijd warm, de tropen

• Rond 21 juni staat de noordpool altijd in het licht à middernachtzon
• Rond 22 december staat de zuidpool de hele tijd in de donker à poolnacht
• Rond 21 maart en 23 september staan de loodrechte stralen op de evenaar, dan duurt de dag en nacht overal op de aarde even lang.

B61 – wind

• De lucht bestaat uit miljarden kleine luchtdeeltjes
• Als ze met een hele massa tegelijk tegen je aan duwen -- heet wind
• Als ze snel duwen is de windkracht groot

Voor de windmeter is: De schaal van Beaufort

• Een schaal om aan te geven hoe hard het waait (0-12)

B62 – Hogedruk- en lagedrukgebieden

• Luchtdruk is het gewicht waarmee een kolom lucht op de aarde drukt à wordt gegeven met de eenheid (hPa) hectopascal
• Gemiddelde luchtdruk op aarde is 1.013 hPa (hoger = hoge luchtdruk gebied, lager = lage luchtdruk gebied)
• Hogedrukgebied = een gebied met te veel lucht à blauwe lucht, warmer
• Lagedrukgebied = een gebied met te weinig lucht à bewolkt, regenachtig weer

Lagedrukgebied                                          hogedrukgebied

1. Lucht stijgt op                                     1. Lucht daalt
2. Koelt af                                                2. Warmt op
3. Condensatie                                       3. Verdamping
4. Neerslag                                              4. Geen neerslag
5. Te weinig lucht                                    5. Te veel lucht

B63 – Wet van Buys Ballot

• Wind ontstaat door verschillen in de luchtdruk
• Lucht gaat van hogedrukgebied naar lagedrukgebied
• De wind waait niet in een rechte lijn, maar met een afwijking naar rechts of links
• Noordelijk halfrond > afwijking rechts – zuidelijk halfrond > afwijking naar links
• Corioliseffect = de afwijking die ontstaan door het draaien van aarde

B64 – grote windsysteem

Sommige plaatsen bijna altijd een hogedrukgebied = maximum of lagedrukgebied = minimum

• Evenaar – tropisch minimum
• Polen – polair maximum
• 30 breedte – subtropisch maximum
• 60 breedte – subpolair minimum

 Voor de afwijkingen van het hogedrukgebied moet je met je rug naar het hogedrukgebied staan

Passaten: oostenwinden die waaien tussen 30 en de evenaar

Westenwinden: tussen 30 breedte en 60 breedte

Poolwinden: tussen 60 en 90 breedte

B65 – Moesson

De zon staat niet altijd loodrecht op de evenaar.

Een andere naam voor tropisch minimum = intertropische convergentiezone (ICTZ)

• In januari & december ligt de ICTZ onder de evenaar
• In juli & augustus ligt de ICTZ boven de evenaar

Hierdoor stromen de passaten over de evenaar waardoor er een moesson ontstaat.

• Wanneer een passaat de evenaar oversteekt, dan heet de wind geen passaat meer maar een moesson.
• Als een passaat de evenaar oversteekt krijgt die een afwijking.

Moesson = een halfjaarlijkse wind die van richting verwisselt

Natte en droge periode

B167 – Multiculturele samenleving

• Multiculturele samenleving= veel mensen uit verschillende culturen leven samen
• Eigen gewoontes, taal en godsdienst
• Etnische groep = een groep met hun eigen cultuur
• Culturele minderheden/etnische minderheden = de minder overheersende culturen

Nigeria par 2.

Basisboeknummers: B206, B232, B251

B206 – diensten

De dienstensector kun je delen in twee groepen:

1. Tertiaire sector à commerciële dienstverlening, als doel geld verdienen, winkels, horeca, transport
2. Quartaire sector à niet-commerciële dienstverlening, onderwijs, gezondheidszorg, brandweer

B232 – werken in de industrie

• Een kenmerk voor een ontwikkelingsland is dat er weinig industrie is.
• De secundaire sector is dus laag in een ontwikkelingsland, maar ook in een ontwikkeld land.
• In een ontwikkeld land, is er veel automatisering en omdat veel landen fabrieken verplaatsen naar lagelonenlanden
• De meeste mensen werken in de tertiaire sector
• Ontwikkelde landen (en opkomende landen)
• Grondstoffen à machines in fabrieken à halffabricaten/eindproductenà export en binnenlandse markt
• Ontwikkelingslanden
• Grondstoffen à met de hand of eenvoudige machines à eindproducten
• Voordelen van het verwerken van grondstoffen in ontwikkelingslanden
• Meer werk
• Minder import

B251 – Neokolonialisme

 Neokolonialisme = Arme landen zijn na de dekolonisatie nog steeds afhankelijk van de rijke landen

• Periferielanden leveren grondstoffen en kopen industrieproducten uit centrumlanden

Nadelen export grondstoffen

• Arbeidsextensief: levert weinig (producten) werk op
• Winning vaak in handen van buitenlandse ondernemingen
• Buitenlanders krijgen de bestbetaalde, hogere functies
• Winsten verdwijnen naar het buitenland
• Lage prijzen en minder snel stijgende prijzen ten opzichte van industrieproducten
• Ruilvoet = Verhouding tussen prijspeil exportproducten & prijspeil importproducten
• Ruilvoetverslechtering = à importprijzen is duurder dan exportprijzen
• Prijzen zijn erg wisselvallig, dus is het gevaarlijk om als een land afhankelijk te zijn van 1 grondstof.