PSYCHOLOGIE DOOR VERGILIUS
Vergilius
Het leven van Vergilius
Publius Vergilius Maro is geboren op 15 oktober 70 voor Christus en gestorven op 21 september 19 voor Christus. Hij zou volgens enkele bronnen afkomstig zijn uit een arm plattelandsgeslacht, maar al op jonge leeftijd invloedrijke contacten onderhouden hebben met bijvoorbeeld de gouverneurs van Gallië en Egypte. Hij schreef vele werken, waarvan zijn laatste de Aeneis. Vergilius werd door zijn tijdgenoten getypeerd als een verlegen jongeman, niet geschikt voor een politieke loopbaan omdat hij niet in het openbaar kon spreken. Toen hij door omstandigheden zijn land kwijtraakte, moesten zijn vrienden hem helpen om het terug te krijgen. Door schenkingen van deze vrienden werd hij een vermogend man: hij bezat naar overlevering 10 miljoen sestertiën. Tijdens zijn laatste reis, die hij maakte om nog wat verbeteringen in de Aeneis aan te brengen, werd hij door ziekte overvallen, waarna hij in Brindsi stierf. Volgens een overlevering is hij in Napel begraven.
Werk van Vergilius
In 39 voor Christus schreef hij, na een aantal onbetekenende werkjes, een gedichtenbundel ‘Bucolica’ (Herderszangen). Hierdoor kreeg hij bekendheid als dichter. Dit werk behoort tot de belangrijkste in de bucolische dichtstroming. Uit zijn eerste werken bleek duidelijk de invloed van de Alexandrijnse dichters, de Neoterici. Hij behoorde tot de gunstelingen van een zekere Maecenas, een invloedrijke Romeins-Etruskische ridder, georganiseerde kunstkring rond keizer Augustus. Hij bracht dichters onder de aandacht van keizer Augustus. Ook Horatius behoorde tot deze kring van dichters en schrijvers.
De Aeneis wordt beschouwd als het meesterwerk van Vergilius, hoewel het niet zijn beste werk is. Het is een epos, waarin mythologie en geschiedenis op volmaakte wijze met elkaar zijn verenigd. Het gaat over de Trojaanse held Aeneas die uit het overwonnen Troje ontsnapt. Na vele omzwervingen belandt hij in Latium, de landstreek waar door zijn nakomelingen Rome gesticht zal worden.
De Aeneis
Achtergronden en doelen van de Aeneis
Het thema in de Aeneis is de verplichtingen jegens de goden, zijn vader en zijn nageslacht, waarden die ook in het leven en denken van een goed Romeins burger een belangrijke plaats innemen. De Aeneis kan beschouwd worden als een moralistisch getint gedicht. Met het kiezen van Aeneas als hoofdpersoon sloot Vergilius aan bij de heersende tradities. Een ander belangrijk element is keizerlijke propaganda. De familie van Augustus beweerde namelijk af te stammen van Aeneas en diens grootmoeder Venus. Aeneas is, in indirecte zin, de stichter van Rome en Augustus betoont zich een waardige afstammeling van door Rome te herscheppen en de legendarische Gouden Tijd van Aeneas te doen herleven. Toen Vergilius stierf, zou hij bevel gegeven hebben om de Aeneis niet uit te geven maar te vernietigen. Dit is echter niet gebeurt omdat keizer Augustus hier een goede gelegenheid zag om zijn afkomst te bewijzen. Door de voorspellende elementen in het epos werd het wel beschouwd als de ideale geschiedenis van het Romeinse rijk, die dus terug zou gaan tot in de legendarische tijd van voor de val van Troje. Het bevat echter niet alleen lofzangen op het bewind van Augustus, maar ook kunnen op sommige plaatsen kritiek en waarschuwingen aan het adres van de regeerder van Rome gevonden worden. Hierbij komt nog dat Vergilius met het schrijven van de Aeneis de Romeinen een volwaardige tegenhanger schonk van de Ilias en Odyssee. Het eerste gedeelte van de Aeneis correspondeert namelijk met de Odyssee en het tweede gedeelte met de Ilias.
De opbouw van de Aeneis
Vergilius had een typische werkwijze bij het schrijven van zijn poëzie. Hij omschreef het zelf als volgt: “Net als een berin door het likken vormgeeft aan haar jongen, zo geef ik vorm aan mijn gedichten.” Hij begon met het schetsen van het epos in proza en dat in twaalf boeken te verdelen. Daarna maakte hij er poëzie van, met een tempo dat lag rond het gemiddelde van iets meer dan drie verzen per dag. Dit veranderen deed hij in een willekeurige volgorde. Toen hij stierf was hij nog niet helemaal klaar ermee. Dit verklaart de ‘halve’regels op verschillende plaatsen in de tekst. Zijn tempo wordt verklaard door het hoge niveau van zijn poezie en het feit dat hij zijn Griekse literaire voorgangers probeerde te imiteren en te overtreffen. Op veel punten is de tekst van Homerus letterlijk terug te kennen. Ook zijn aandacht voor esthetica en geleerdheid sluit aan bij de opvattingen over poezie in de Hellenistische periode.
De Aeneis bestaat uit twaalf boeken waarin de lotgevallen van de Trojaanse held Aeneas beschreven worden. Het epos begint op het moment dat de Trojaanse vloot op weg is naar de kusten van Italie. De voorafgaande gebeurtenissen worden in een retrospectie verteld in boek 2 en 3 als Aeneas het verhaal verteld aan de Afrikaanse koningin Dido, waarop hij in boek 4 verliefd wordt. De goden herinneren hem echter aan zijn plicht en in boek 5 lezen we dat hij vertrekt naar Italie en Dido zelfmoord pleegt. Zijn vader Anchises ontmoet hij in boek 6 in de onderwereld, hij krijgt van hem een beeld te zien van de toekomst van Rome tot aan de tijd van Octavianus. In de tweede helft van het epos zien we het gevecht van Aeneas om in Italie voet aan de grond te krijgen. In boek 8 roept hij de hulp van koning Euander in, die hij ook krijgt. Zijn moeder Venus praat haar geliefde Vulcanus om om een wapenrusting voor Aeneas te smeden, waardoor hij zal overwinnen. Aeneas levert in de volgend boeken een gevecht met de Latijn Turnus, met als doel zijn bruid te veroveren en de macht over Latium te verkrijgen.
Vertelkunst van Vergilius
Psychologie door Vergilius
Vergilius’ werken blinken niet alleen uit door hun uitmuntende vertelkunst, het zijn ook psychologische hoogstandjes. Als geen ander weet Vergilius de persoonlijkheid van zijn hoofdpersonen te beschrijven. In boek 4 van de Aeneis komen we zowel expliciet als impliciet heel wat te weten over het karakter van Dido en Aeneas. In het eerste gedeelte van boek 4 komt Dido naar voren als een koningin die haar plicht doet en wildvreemde drenkelingen gastvrij in haar paleis opneemt. Gaandeweg echter wordt ze door toedoen van Venus en Cupido verliefd op deze onverwachte gasten. Ondanks de verleiding blijft ze in het begin trouw aan haar reeds overleden echtgenoot, vasthoudend aan trouw en kuisheid. (si mihi non animo fixum immotumque sederet, ne cui me vinclo vellem sociare iugali, postquam primus amor deceptam morte fefellit, si non pertaesum thalami taedaeque fuisset in regel 15 t/m 18 en ante, Pudor, quam te violo aut tua iura resolvo in regel 27)
Door Vergilius wordt ze dan al getypeerd als zijnde zwaar ziek (verliefd) en dus niet volledig toerekeningsvatbaar. (Male sana r. 8) Dit is nog maar één van de mildste typeringen die hij hanteert in dit boek. We zullen zien dat hij haar aan het einde van het boek als een uitzinnige Bacchante beschrijft. Het karakter van Aeneas wordt minder expliciet beschreven, maar ook daar komen we het een en ander over te weten. Herhaaldelijk wordt er in de tekst over de mooie of zelfs zeer mooie Dido gesproken. Voor iemand uit de Klassieke Oudheid zegt dat al genoeg. Vleiend stond voor Vergilius op één lijn met begeerlijk en aantrekkelijk. Dit is dus niet alleen een beschrijving van het uiterlijk maar er zit achter dat Dido verleidelijk was. En Aeneas bezweek voor deze verleiding. Dit zegt al over hem dat hij niet zo stevig in zijn schoenen stond. Hij besloot om in Carthago te blijven. Het is dan uiteindelijk ook aan de goden te danken dat hij zijn opdracht nog voltooit.
De praktische opdracht gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
1 seconde geleden