MNO's in ontwikkelingslanden

Hoofdvraag

Is het totaaleffect van de aanwezigheid van multinationale ondernemingen positief of negatief voor ontwikkelingslanden ?

Deelvraag 1

Wat zijn de voordelen van de aanwezigheid van MNO’s in ontwikkelingslanden?

- Er komt een economische groei in het ontwikkelingsland.

- Het levert veel werkgelegenheid op voor de mensen in ontwikkelingslanden

- Sommige MNO’s investeren ook in ontwikkelingshulp en doen projecten om de bevolking te helpen

- Er zijn inmiddels voor MNO’s gedragcodes opgesteld. Deze formuleren de minimale gedragseisen met betrekking tot mensenrechten, kinderarbeid, productveiligheid en milieubescherming onder andere. Dat heeft al een hoop verbeterd voor de belangen van het ontwikkelingsland, maar nog steeds zijn er een heleboel multinationale ondernemingen die zich daar niet aan houden.

- MNO’s scheppen de mogelijkheid voor de start van een (grote) technologische ontwikkeling voor het ontwikkelingsland.

- De MNO’s kunnen bijdragen aan de opbouw van ontwikkelingslanden. Zo kunnen ze bijvoorbeeld landbouwkennis overgeven aan de bevolking.

- De inwoners van het ontwikkelingsland die in de fabriek van een MNO werken worden van de straat gehouden. Doordat veel mensen werk hebben, worden de gevaren van het leven op straat vermeden. Zo vermindert bijvoorbeeld het aantal dieven, criminelen en daklozen. De mensen werken in de fabriek met moderne apparaten. Het is dus ook leerzaam om te werken in de fabriek van een MNO uit een ontwikkeld land.

Deelvraag 2

Wat zijn de nadelen van de aanwezigheid van MNO’s in ontwikkelingslanden?

● MNO’s laten geld (winst) zwaarder wegen dan belangen van mens of milieu.

- De MNO’s zijn vaak milieubelastend.

- Er zijn slechte werkomstandigheden voor de medewerkers in zo’n fabriek.

- Omdat de MNO’s de productiekosten zo laag mogelijk willen houden, krijgen de arbeiders in ontwikkelingslanden lage lonen. Hierdoor kan de MNO zelf extra veel winst maken, maar er wordt geen rekening met de arbeiders gehouden.

- Er is ook sprake van Amerikanisering, dat wil zeggen dat het ontwikkelingsland Amerika moet kopiëren en zich daaraan aan moet passen. De multinational “Coca Cola” laat dagelijks zeventig miljoen arme Afrikanen Cola drinken.

- MNO’s willen winst maken en gaan daarom altijd op zoek naar mogelijkheden om de productiekosten zo laag mogelijk te houden. Een MNO is een onbetrouwbare werkgever, aangezien de moedermaatschappij van de ene op de andere dag kan beslissen dat de vestiging naar een ander land verplaatst kan worden.

- De grote multinationals hebben veel invloed in een ontwikkelingsland en kunnen grotendeels bepalen wat daar moet gebeuren. Maar ze kunnen ook misbruik van deze macht.

- MNO’s die in de westerse landen tegen de strenge milieueisen aanlopen, gaan produceren in ontwikkelingslanden. Daar zijn ze blij met al die werkgelegenheid en stellen ze geen strenge milieueisen op, waardoor de MNO zijn gang kan gaan.

- Ook komt er dwangarbeid en kinderarbeid voor. In ontwikkelingslanden moet vaak het hele gezin voor de kost werken en dat betekent ook de kinderen. Deze kunnen daardoor niet naar school of ze raken overbelast doordat ze te zwaar werk doen voor iemand van hun leeftijd.

- De MNO’s halen producten uit het ontwikkelingsland en zetten hun eigen producten af. En dat allemaal tegen lage prijzen, waardoor het erg gunstig is voor de MNO, maar niet voor het ontwikkelingsland. Arme boeren, die vaak maar net genoeg verbouwen om hun eigen familie te voeden, moeten nu ook nog hun oogst afstaan en krijgen daar maar weinig voor betaald.

- Er ontstaat een wereld van winnaars en verliezers. Er zijn nog altijd landen die niet mee kunnen komen met de wereldeconomie en achterblijven in hun ontwikkeling. Daardoor wordt de kloof tussen centrum en periferie nog groter. De rijke landen, het centrum, profiteren van de arme landen, de periferie.

- Het centrum bepaalt wat er in de periferie moet gebeuren. Het centrum heeft erg veel macht over de periferie. De periferie is afhankelijk van het centrum en kan daarom beter doen wat het centrum wil en het centrum te vriend houden.

- In de ontwikkelingslanden is er op kleiner schaalniveau ook een centrum. Het zogenaamde centrum van de periferie. Deze hebben zakencontacten met de MNO’s en fungeren als steunpunt voor de ontwikkelde landen. Vaak is dit een kleine, maar machtige elitegroep die hun verlangen behartigt. Ze laten de mensen uit de periferie hard voor hen werken en betalen hen slecht. Vervolgens verdienen ze erg veel aan de MNO’s, door de behaalde productie door te verkopen. Maar de MNO’s verdienen uiteindelijk wel het allermeest aan de productie. Zij kunnen de productiekosten laag houden, door dit in de periferie te laten doen en daardoor maken ze hun winst groter (vaak zetten ze het product ook nog voor een belachelijk hoge prijs in de verkoop.

- Het ontwikkelingsland komt in een onderontwikkeling en de ongelijkheid neemt toe.

- Er ontstaat een economische machtsverhouding die mensen of gebieden in hun ontwikkeling belemmert.

- Als ook kinderen in de fabriek moeten werken, dan kunnen ze niet naar school. Het gevolg is analfabetisme en het aantal geleerden blijft klein. Een land zal altijd slimme mensen nodig hebben om te kunnen ontwikkelen.

Deelvraag 3

Welke oplossingen zijn er op verschillende schaalniveaus voor de nadelen van de aanwezigheid van MNO’s in ontwikkelingslanden?

De Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) heeft al veel internationale afspraken gemaakt over arbeidsvoorwaarden en arbeidsrechten. Zij hebben het mogelijk gemaakt dat er vakbonden kunnen worden opgericht en dat er kan overlegd worden met werkgevers. Maar dit zal vaak niet het geval zijn, omdat de MNO’s zo veel macht hebben in ontwikkelingslanden dat veel mensen het niet zullen durven. Aan andere regels die ze hebben opgesteld over kinder- en dwangarbeid houden ook jammer genoeg veel MNO’s zich nog niet.

Om dat probleem op te lossen zouden ze een betere inspectie kunnen verzorgen. Elke MNO zou minstens elk jaar kunnen worden gecheckt, ze zouden dat met de werknemers kunnen praten en misschien zelfs een week aanwezig zijn, in plaats van één dag. Zo is er een kleinere kans dat de fabrieken de werkomstandigheden er voor de inspectie beter er laten uitzien.