Primaire gegevens

Auteur: Rudi van Dantzig
Titel: Voor een verloren soldaat
Verschenen in: 1986
Uitgave: Penta pockets 2000 nummer 2
Aantal blz.: 273
Leestijd: 8 uur
Uitgelezen op: 13 februari

Verantwoording keuze

Op de studiewijzer van Nederlands zag ik dat we in week acht de titel van ons tweede boekverslag moesten geven, dus toen ben ik naar de bibliotheek gegaan en heb daar naar een boek gezocht. Het leek me leuk om een boek te lezen in het genre oorlog, omdat boeken die zich in de oorlog afspelen mij erg aanspreken. Toen kwam ik het boek “voor een verloren soldaat” tegen. Toen heb ik thuis op het internet gekeken of er informatie over het boek stond vermeldt. Ook had ik nog een ander boek van de bibliotheek. Maar nadat ik de informatie op internet had gelezen sprak dat boek me niet meer zo aan. Voor een verloren soldaat leek mij het mooiste en het aangrijpendste boek. Wel had ik als eerste aan mijn vader, moeder en broer gevraagd of zij het boek kenden maar zij kenden geen van allen het boek,

Verwachtingen vooraf

Toen ik het boek ‘Voor een verloren soldaat’ in m’n handen kreeg vond ik de omslag precies op de titel slaan ( ik wist toen nog niet waarover het boek ging.) Op de omslag zie je een weiland en dan midden in beeld ligt een soldatenhelm. Dan zou je erachteraan kunnen zeggen: ‘een helm van een verloren soldaat’. Ik verwachtte dat de inhoud van het boek heel aangrijpend zou zijn. Ik had al gelezen dat een jongen, genaamd Jeroen, aan wordt gezet tot lichamelijk contact en dat is natuurlijk heel aangrijpend. U had verteld dat er veel werd verteld over zijn seksuele contacten met de soldaat, dat was ook een van de verwachtingen die ik had vooraf. Ik had ook verwacht dat een groot deel van het boek zou gaan over zijn herinneringen die hij beleeft veertig jaar na de gebeurtenissen.

Eerste reactie achteraf

Ik vond het een heel aangrijpend en mooi boek. De scènes van Jeroen en Wolt (de soldaat waarmee hij seksuele contacten heeft) zijn heel aangrijpend. Ik vind het mooi beschreven, maar ook heel moeilijk. Deze scènes zijn zo aangrijpend omdat Jeroen na de seksuele contacten gaat verlangen. Naar de contacten met Wolt, terwijl Wolt dingen doet met Jeroen die niet gewoon zijn. Ook is de gezinssituatie in de stad en op het platteland goed tegenover elkaar gezet zodat je kunt zien wat het verschil is tussen een leven op het platteland en het stadsleven. Ook de situatie in het dorp, Laaxum, waar Jeroen terechtkomt in de oorlog is goed weergeven in het boek. Ze merken weinig van de oorlog, maar de bevrijding wordt volop gevierd en ik denk dat het in veel kleine plaatsen zo is gegaan tijdens de oorlog. Toch vond ik het jammer dat er weinig werd verteld over Jeroen toen die 35 jaar ouder was. Soldaten komen dan in de stad en ze vertellen wat over Jeroen z’n belevenissen, maar ik vond dat dat wel wat langer had gemogen.

Samenvatting

In dit verhaal zijn twee hoofdpersonen. Er is een jongen: Jeroen hij gaat tijdelijk bij een familie in Laaxum wonen, omdat er oorlog is en z’n ouders hebben niet genoeg eten voor hem. Hij ontmoet aan het eind van de Tweede Wereldoorlog een Amerikaanse soldaat waarmee hij zijn eerste homoseksuele ervaringen heeft.
Wolt is een Amerikaans soldaat die het dorpje Laaxum komt bevrijden van de Duitsers. Hij spreekt Jeroen aan en wil graag “friends” met hem worden. Hij verricht seksuele contacten met Jeroen die niet goed zijn.
Het verhaal speelt zich af in het vroege najaar van 1944 wanner een groep Amsterdamse kinderen naar het Friese platteland gaan. De tijd die beschreven wordt, is die tussen 1944 en 1945. het laatste hoofdstuk speelt zich in het jaar 1980.
Jeroen is elf jaar en wordt door zijn ouders naar Friesland gestuurd. Daar is, in tegenstelling tot de stad, nog voldoende te eten. Jeroen gaat mee in een kleine vrachtauto. Hij komt terecht bij een vissersfamilie in het dorp Laaxum. De vader en moeder waar hij terechtkomt hebben zeven kinderen, waarvan er nog vijf thuis wonen. Jeroen heeft het erg moeilijk in het dorp. Hij moet wennen aan de taal, het bidden, de kerkgang en de christelijke school.
Zijn buurjongen Jan Hogervorst is in een nabijgelegen dorp ondergebracht. Jan laat hem zijn erectie zien als ze aan het zwemmen zijn. Jeroen is in verwarring gebracht, maar ervaart ook een vreemd gevoel van intimiteit. Enkele weken later krijgt hij zelf een erectie wanneer hij het been van Jan raakt.
Wanneer de Amerikaanse soldaten het dorp komen bevrijden raakt Jeroen geobsedeerd van de gespierde lichamen van de soldaten. Dan ontmoet hij de Amerikaanse soldaat Wolt waarmee hij een autoritje gaat maken. Bij het uitstappen begint Wolt hem te kussen en te betasten. Jeroen is zeer geschokt en moet huilen. Hij kan ’s nachts niet slapen en moet telkens denken aan de contacten met Wolf. Toch zoekt hij de volgende dag weer contact met Wolf. Wolf gaat steeds verder met Jeroen en Jeroen is helemaal in de ban van de soldaat. Op een dag zijn de Amerikaanse soldaten verdwenen incl. Wolf
Jeroen is erg geschokt en de ervaringen hebben zijn verlangen om terug te gaan naar Amsterdam afgenomen. Toch gaat hij met zijn moeder mee naar Amsterdam. Hij blijft in zijn eigen omgeving zoeken naar Wolt. Hij is verliefd en voelt zich opeens een stuk volwassener.
In het laatste hoofdstuk is Jeroen vijfendertig jaar ouder geworden en een groep Canadese oud-strijders komen ter gelegenheid van de bevrijding teug naar Amsterdam. De herinneringen komen weer boven want nadat hij zich op z’n studie had gericht, heeft de tijd al zijn herinneringen vervaagd.

Verdiepingsopdracht 25

Ik heb hier onder een gedicht geschreven over hetzelfde onderwerp als in het boek. Het gedicht gaat over Jeroen die verlangt naar het contact met de soldaat. De soldaat is net een paar dagen weg en Jeroen snapt niet dat de soldaat weg is gegaan.
Het is een gedicht dat laat zien hoe erg Jeroen naar de soldaat verlangt.

Verlangens

Ik verlang naar zijn… aandacht,
Ik verlang naar zijn… lichaam,
Ik verlang naar zijn… handen door m´n haar,
Ik verlang naar zijn… geur,
Ik verlang naar zijn… lippen op de mijne,
Ik verlang naar zijn… grote mooie handen,
Ik verlang naar zijn… gezicht,
Ik verlang naar zijn… benen op de mijne,
Ik verlang naar zijn… handen op m´n lichaam,
Ik verlang naar zijn… stem,
Ik verlang naar zijn… rook in mijn gezicht,

Ik verlang naar zijn… LIEFDE.

Ik denk dat dit gedicht goed past bij de gedachtes van Jeroen aan de soldaat. Hij verlangt heel erg naar de soldaat en daarom begint elke regel met `Ik verlang naar zijn…`.
De laatste regel staat los van het gehele gedicht, omdat het woordje liefde alles inhoud waar Jeroen naar verlangt.

De persoonlijke beoordeling

Het boek bevat een interessant onderwerp. In de puberteit beginnen de hormonen op te spelen, ook bij Jeroen. Jeroen die komt er achter dat hij niet helemaal hetero is, hij heeft meer gevoelens voor mensen van zijn eigen geslacht en dan vooral voor een persoon: Wolt, een Amerikaanse soldaat. Het boek zet je wel aan het denken. Ik begon vooral na te denken over de lichamelijke contacten tussen Wolt en Jeroen. Hij vertelt aan niemand over zijn contacten met Wolt, maar waarom doet hij dat niet? Wat Wolt met Jeroen doet is fout, maar weet Jeroen dat dan niet. Dat snap ik niet helemaal. Hij schaamt zich ervoor en hij denkt dat iedereen het aan hem kan zien. Wolt doet hem pijn, maar toch blijft Jeroen verlangen naar de contacten. Een fragment uit het boek hierover is: Hij houdt me stevig in zijn greep, zijn stem is ongeduldig en kortaf, hij knijpt mijn vingers steviger om de knobbel en slaat een been over m’n heen, de pijnlijke druk van zijn knie pint me vast op de stenen.”Laat me los!”Ik roep het in paniek en hij doet me erg zeer.
Er zijn twee belangrijke gebeurtenissen in het boek. De eerste belangrijkste gebeurtenis is dat Jeroen naar Laxuum gaat, omdat z’n ouders niet genoeg eten voor hem hadden. De tweede belangrijke gebeurtenis is dat hij Wolt ontmoet. Dit is een kort fragment van dat moment: terwijl ik me uit de kring probeer los te maken legt iemand een arm om mijn borst en trekt me met kracht tegen zich aan.”Popke,” denk ik, of hait. Straf…” een andere arm die me onbekend is, stevig en bruin met een dons van blonde haartjes en een horloge om de pols.
Ik vond dat de hoofdpersoon levensecht over kwam. Wat ik wel jammer vond was dat het soms moeilijk was om te begrijpen wat Jeroen nou precies met z’n gevoelens bedoelde. Maar ik denk dat het komt doordat hij zelf ook niet goed wist wat hij met z'n gevoelens aan moest. Toch had Jeroen moeten weten dat het helemaal niet goed was wat Wolt met hem deed. Misschien wist hij dat ook wel, maar hij had het aan iemand moeten vertellen.
Het is in drie gedeeltes opgebouwd. Het eerste gedeelte heet Hongerwinter, de tweede heet Bevrijding en de laatste Vrijheid, blijheid. Ik vind dat ze dit goed hebben gedaan. Zo heb je namelijk drie aparte delen die alle drie heel ergens anders over gaan. Ik vond de afloop wat onbegrijpelijk. Ik had gehoopt en ook gedacht dat ze meer zouden vertellen over zijn leven veertig jaar na de oorlog, maar dat was maar een klein stukje.
Er was een ding wat ik heel erg raar vond in het taalgebruik en dat was toen Jeroen in Laxuum aankwam. In Friesland noemen ze een vader “hait” en een moeder “mem”. Toen Jeroen daar aankwam noemde hij hun gelijk zo. Terwijl hij helemaal niet weet dat ze zo genoemd worden. Hij had het dus even moeten vermelden dat ze zo genoemd worden. Maar voor de rest was het een heel duidelijk en mooi boek.