Voor het vak Nederlands moesten wij een boek- film verslag maken. Voordat we hier aan konden beginnen moesten we natuurlijk eerst een boek vinden die oorspronkelijk in het Nederlands is geschreven en die dan ook nog is verfilmd. Wij hebben gekozen voor het boek Sonny Boy. Dit omdat het boek ons erg aansprak. Wij houden allebei erg van verhalen die zijn gebaseerd op een waar gebeurd verhaal omdat je je dan beter kunt inleven in het verhaal. Ook sprak het onderwerp de Tweede Wereld oorlog ons erg aan. Dit is een thema waarbij iedereen wel een idee heeft van waar het overgaat. Met dit boek lijkt het alsof er een hele andere invalshoek wordt beschreven. Dit komt vooral omdat het klassenverschil in dit boek erg groot lijkt en dat maakt het spannend om te kijken hoe deze mensen daarmee omspringen. Ook wilden we het boek graag lezen omdat de meeste mensen het al wel hebben gelezen. De film lijkt ons ook erg leuk. Door enkele recensies van de film te hebben gelezen, werd ons duidelijk dat de meeste mensen erg positief zijn over de film en dat het naast een liefdesverhaal is ook veel informatie biedt over de Tweede Wereldoorlog. De film lijkt ons ook erg mooi omdat er in de trailer van de film is te zien dat er erg gelet is op de kostuums en het decor. Dit zorgt ervoor dat het verhaal geloofwaardiger is. We geven informatie over het boek en de film doordat we de opdracht maken waarin we de recensies vergelijken, de opdracht waarin we de verschillen in het boek en film gaan bespreken en zelf recensies schrijven over de film en het boek.
- Vergelijken boek / film
Het geluid in Sonny boy de film speelt een belangrijke rol, in het boek heb je geen geluidseffecten en muziek die de sfeer bepalen. De vrolijke en de droevige muziek zorgen voor een versterking van de scènes waardoor de emoties sterker overkomen. Als bijvoorbeeld Waldemar in een van de laatste scènes naar de kant probeert te zwemmen zit daar geluid bij, dit geluid stelt je gerust en zorgt ervoor dat je hoop krijgt dat het misschien voor Waldemar toch nog goed afloopt. In het boek moet je het hebben van de woorden waarmee wordt geschreven:
“Het grijsbruine, warme water van de rivier klotste loom tegen de steigers en Waldemar zwom, hij zwom naar huis”. (blz. 220)
In het boek krijg je geen hulp van de ondersteunende muziek, die je wel in de film hebt. Je kon overigens wel merken dat het geluid speciaal is gecomponeerd voor de film. Dit was te merken doordat de muziek perfect aansluit op de film. Het geluid dat je bij het boek niet hoort en wel in de film, maakt die film een stuk spannender, dit geldt tevens voor de muziek.
Als je Sonny Boy het boek leest moet je zelf samenstellen hoe de hoofdpersonen eruit zien. Wél is het zo dat je veel hulp krijgt van Annejet van der zeil. Ze geeft gedetailleerde beschrijvingen van elk personage. Zo wordt Rika van der Lans beschreven als een vrolijke vrouw met een lachende mond en stralende ogen. Ze is rond de veertig en heeft donkerblond haar in haar jeugd is dat later wat bruiner geworden, verder wordt ze beschreven als een beetje stevig en heeft ze mollige armen. Dit zorgt ervoor dat de personages meer gaan leven in het boek daarnaast is het wel redelijk uitgebreid dus je hoeft niet veel meer aan de verbeelding over te laten. In vergelijking met de film zien de personages er in de meeste gevallen wel vergelijkbaar uit. In de film zie je natuurlijk al in één oog opslag hoe de hoofdpersonages eruit zien, maar de karaktereigenschappen zijn iets moeilijker te ontdekken, vooral in de film is dit moeilijker omdat je het daar moet hebben van de gezichtsuitdrukkingen en in het boek is er sprake van een alwetende verteller die de gevoelens van de personages zeer uitgebreid beschrijft.
De schrijver probeert met dit boek haar lezers te informeren over het leven van dit bijzondere gezin, bestaande uit Waldemar, Rika en Wally aangevuld door de kinderen van Rika. Daarnaast is het ook een doel van de schrijfster dat de lezer op de hoogte wordt gebracht van de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Opvallend is dat diverse namen van joden en verzetsstrijders worden genoemd. De namen worden genoemd omdat velen hun leven hebben moeten geven voor de gevaarlijke verzetsacties die zij hebben uitgevoerd. Een voorbeeld van een groot Nederlands verzetsheld is Gisela Söhnlein die honderden kinderen onderdak bood. In de film worden er echter een stuk minder van de verzetshelden genoemd, wat erg jammer is omdat het juist dient als een soort eerbetoon aan deze mensen.
De steeds terugkerende thema’s zijn zowel in het boek als in de film erg duidelijk. Zo is het water een groot thema. Waldemar voelt zich vrij als hij zwemt en heeft dit dan ook vanaf jongs af aan gedaan in zijn vaderland Suriname. Hij voelde zich één met het water en ziet het water dan ook als zijn vriend. Verder op in het boek ten tijden van oorlog zie je ook dat hij daar zijn rust vindt. In het boek komt dit vaker naar voren dan in de film, in de film zie je zijn gevoel en in het boek ga je daar nog wat dieper op in doordat de schrijver heel uitgebreid vertelt over zijn passie voor het water. Door deze citaten te lezen zie je in grote lijnen zijn relatie met het water:
”Slag na slag, meter na meter, tot hij in zijn in zijn ritme kwam en als vanzelf door het water kliefde. Alles spoelde van hem af en uiteindelijk was het enige wat nog overbleef hijzelf, zoon van Suriname, groot geworden met de rivier. Zij droeg hem, het water was zijn vriend.”
(blz. 11)
Een stuk verder in het boek komt zijn relatie met het water hem goed van pas, hij redt het om naar de kant te zwemmen en heel even lijkt het voor hem goed af te lopen.
”Bloed mengde zich met ijskoud water, maar Waldemar voelde al geen pijn meer. Hij wiegde op de golven, en de zee spoelde alle vuil en ellende van hem af. Het water was zijn vriend, zoals het dat altijd was geweest.” (blz. 219)
Voor Waldemar is dit zeker een van de grootste thema’s, ook is het erg emotioneel want uiteindelijk zal hij ook sterven bij ‘zijn vriend’ het water als hij dood wordt geschoten.
De verbinding tussen Rika en Waldemar is gebaseerd op de liefde voor elkaar dit is dan ook het allergrootste thema vooral in de film komt dit als rode draad steeds terug.
Als Rika en Waldemar verliefd op elkaar worden. Zal Rika haar kinderen daarna niet veel vaker zien en ook de familie van Waldemar is het er niet mee eens dat hun broer een relatie heeft met een veel oudere blanke vrouw die ook nog moeder is van vier kinderen. Dit zorgt ervoor dat Rika en Waldemar nóg dichter bij elkaar komen.
Dit is een voorbeeld van de verschillen in stand en geloof. Bij de verboden liefde tussen Waldemar en Rika. In dit voorbeeld is er vooral sprake van het verschil tussen huidskleur (donker en blank)
“Want hij was ondanks al zijn geld en praatjes met zijn door zon gelooide zwarte huis toch niet meer dan een goudzoeker, een rabauw, terwijl zijn een echte dame was- zo goed opgevoed, zo keurig, zo blank vooral.” (blz. 30)
“Soms probeerden mensen hem stiekem aan te raken om te kijken of hij af zou geven en in de tram staarden kinderen naar hem alsof hij de boeman in hoogsteigen persoon was.” (blz. 54)
Een ander groot thema dat steeds op de achtergrond mee gaat is hoop. De hoop dat ondanks alle tegenslagen personages blijven hopen op een goede afloop. Dit geldt voor Rika in het begin en tegen het eind van het boek voor de hereniging met haar kinderen, maar ook wordt er vaak gebeden voor een goed einde van de oorlog.
“Toch laat ik mij niet down slaan. Keep smiling, hoor! Ik lach nog steeds. Wij moeten immers nog sterk staan, als de mannen terugkomen. En eens zal zat zijn!” (blz. 176)
In het boek hebben we vaak te maken met flashbacks uit de jeugd van Waldemar, hierdoor leren we hem erg goed kennen. Hij ziet zijn moeder als zijn grote voorbeeld en in de flashbacks van Waldemar zien we ook vaak zijn moeder terug. De film begint net als het boek in Suriname.
Het verschil met het boek is echter wel dat we na verhouding met het boek veel minder weten over Waldemar en Rika dan dat we weten in het boek, wel zijn er veel flashbacks waardoor je beide personages ook beter leert kennen, de flashbacks zijn voornamelijk van Waldemar als jonge jongen.
- Recensies vergelijken
Boekrecensie
Een zwarte zwemmer in de Oostzee
Martijn Eickhoff − 19/02/05, 00:00
Recensie - Na haar Annie M.G. Schmidt-biografie slaagt Annejet van Zijl er opnieuw in een onconventionele vrouw gestalte te geven. Rika hertrouwde met wat toen een 'neger' heette.
In 'Sonny Boy' worden drie grillige levenslopen gereconstrueerd, deels met elkaar verweven: de levens van Waldemar en Rika Nods, en die van hun zoon Wally.
In de tweede helft van 1944 voerden de Duitsers het echtpaar Nods af naar een concentratiekamp. Ze hadden onderduikers in huis en werden verraden. Wally, toen veertien jaar oud, zou zijn ouders niet meer terugzien. Vlak voor de bevrijding werden zij omgebracht.
Wally heeft daarna bij herhaling geprobeerd het verhaal van zijn ouders op papier te zetten. Hoewel een getalenteerd journalist, vond hij noch de juiste vorm noch de goede woorden. Annejet van der Zijl (zij schreef eerder onder andere de biografie van Annie M.G. Schmidt) is dat wel gelukt.
Van der Zijl schetst een scherp beeld van het leven van Rika, een uitbundige en onconventionele vrouw. In 1891 geboren in een katholiek middenstandsmilieu, was zij op twintigjarige leeftijd getrouwd met een wat stijve, protestantse ambtenaar van Rijkswaterstaat. Maar na verloop van tijd ging Rika dit huwelijk als een ondraaglijk keurslijf ervaren. In 1928 verliet zij halsoverkop haar man en kinderen. Om in haar levensonderhoud te kunnen voorzien, opende zij een pension in Den Haag. Het schandaal was groot. Zo ook Rika's verdriet: zij mocht haar kinderen maar één keer per jaar zien.
Nog groter werd het schandaal toen bleek dat Rika opnieuw zwanger was. De vader, Waldemar Nods, was niet alleen zeventien jaar jonger maar ook nog eens een 'neger' uit West-Indië. Omdat hij in Paramaribo tot de inheemse elite had behoord, was het voor hem mogelijk geweest om in Nederland te studeren. In 1927 had hij de boot naar Amsterdam genomen. Een jaar later vestigde hij zich in Den Haag. Aanvankelijk was hij Rika's kostganger, al snel ook haar geliefde.
Alle benepen reacties van de buitenwereld ten spijt, hield de relatie van Waldemar en Rika stand: in 1937 trouwden zij. Ondanks de economische crisis ging het hen ook zakelijk voor de wind. Waldemar werkte op een kantoor en Rika's pension had veel klandizie. Het gezin Nods beleefde gelukkige jaren, in relatieve welvaart. Geïnspireerd door een populair liedje van Al Jolson kreeg hun zoontje Wally in deze periode de bijnaam Sonny Boy.
Van der Zijls verbeeldingskracht schiet zelden tekort. De passage waarin zij beschrijft hoe Waldemar als jongen de Surinamerivier afzwom, behoren tot de mooiste van het boek. Het concentratiekamp beschrijft ze daarentegen wel erg afstandelijk.
Over het overlijden van Rika in Ravenbrück is ze met reden terughoudend. Er zijn geen getuigen over. Maar bij de dood van Waldemar schuwt Van der Zijl de fictie niet. Ze verhaalt hoe hij in april 1945 door de SS samen met vijfduizend andere gevangenen uit Neuengamme overgebracht werd naar een voormalig passagiersschip, de Cap Arcona.
Op 3 mei wordt dit 'drijvende concentratiekamp' door de Engelsen gebombardeerd. Het merendeel van de gevangenen verdronk in de Oostzee. De zwemmer Waldemar wist echter de kust te bereiken, om aan de vloedlijn alsnog te sterven. Een Duitse soldaat schoot hem daar dood.
Dit aangrijpende verhaal is de literaire sluitsteen van het boek. Wellicht heeft Van der Zijl dáárom een van de mogelijkheden voor de laatste waarheid aangezien. Een overlevende heeft over een zwarte zwemmer bericht, zonder precies te weten wie het was.
Het zou Waldemar kunnen zijn, maar evengoed niet: er zaten ook zwarten uit België en Frankrijk in Neuengamme.
Recensie: Annejet van der Zijl - Sonny Boy
Niet zwart en niet wit
door Els Bertens
28 november 2004
Schandaal
Sonny Boy is de bijnaam van Waldy, de zoon van Rika van der Lans en Waldemar Nods, en hoewel het boek zijn naam draagt, gaat het verhaal over Waldy's ouders. Zij hebben namelijk een bijzonder leven geleid. Rika is bijna veertig als ze de zeventienjarige Waldemar ontmoet en ze verliefd op hem wordt. Nu is dat al opzienbarend en schandalig in de jaren twintig, maar er komt nog bij dat Rika vier kinderen heeft en bij haar man is weggelopen, en dat Waldemar een neger is. Schande alom, helemaal als Rika ook nog eens een kind van haar zwarte minnaar krijgt: Waldy, Sonny Boy.
Het eerste deel van het boek gaat over hoe Rika probeert haar familie, haar ex-man en haar ontnomen kinderen probeert te verzoenen met haar eigen keuzes. Het pension van Rika en Waldy floreert, ondanks de crisistijd, maar haar persoonlijke beslommeringen staan in schril contrast met de feestelijke sfeer in huize Nods-Van der Lans. Maar wanneer de oorlog uitbreekt, komen Rika en Waldy voor andere problemen te staan: bij het verbergen van onderduikers worden ze verraden en begint een lange weg van gevangenis naar kamp naar kamp, steeds verder van huis en steeds verder van elkaar.
KleinSonny Boy
Zwart en wit
Annejet van der Zijl begint haar boek met op het schutblad een citaat van de historicus Sebastian Haffner: "Wie iets van een bepaalde tijd wil begrijpen, moet biografieën lezen, en dan niet die van staatslieden, maar de in aantal veel te schaarse biografieën van onbekende burgers." Het is een citaat dat goed bij Sonny Boy past, maar toch ook niet helemaal. Aan het einde van het boek ken je in de eerste plaats twee mensen. Zij zijn het belangrijkst. Hun tijd en een interpretatie van hun tijd zijn ondergeschikt aan het opmerkelijke verhaal van Rika en Waldemar. Natuurlijk bepalen historische factoren hun leven, maar in enig andere tijd en in enig ander land zou hun geschiedenis net zo prachtig zijn. Het verhaal van de ouders van Sonny Boy is tijdloos.
Bronvermelding boek recensie: Bertens, E. (28 november 2004). Niet zwart en niet wit. Geraadpleegd op 26 oktober ’14. |
||
der Zijl schetst een scherp beeld van het leven van Rika, een uitbundige en onconventionele vrouw. (Stilistisch) - Van der Zijls verbeeldingskracht schiet zelden tekort. De passage waarin zij beschrijft hoe Waldemar als jongen de Surinamerivier afzwom, behoren tot de mooiste van het boek. Het concentratiekamp beschrijft ze daarentegen wel erg afstandelijk. (Stilistisch) - Maar bij de dood van Waldemar schuwt Van der Zijl de fictie niet. ( Realistisch) |
- Annejet van der Zijl pakt het anders aan. In Sonny Boy, en eerder ook in Anna, de biografie van Annie M. G. Schmidt, smeedt ze bronnen naadloos aaneen door vrijelijk te interpreteren (vernieuwend) -Het resultaat is een roman waarin de hoofdpersonen met een zekere distantie betracht worden, of, als je het omdraait, een biografie waarin de controleerbaarheid minder belangrijk is dan een goed lopend verhaal. (structueel) - Af en toe, vooral wanneer Van der Zijl de oorlogsjaren beschrijft, wordt wat al te veel ruimte gegeven aan de karakterbeschrijvingen van verzetsmensen die een marginale rol spelen, maar dat gebeurt gelukkig niet te veel. (stilistisch) |
|
De schrijver van een Zwarte zwemmer in de Oostzee gebruikt de argumenten sterk in zijn recensie. Hij geeft een argument zoals ‘’ der Zijl schetst een scherp beeld van het leven van Rika, een uitbundige en onconventionele vrouw.’’ En gaat dan in de volgende zin veder over hoe Annejet deze onconventionele vrouw op papier heeft gezet. Bertens begint in zijn recensie al gelijk met het zetten van wat vraagtekens bij het verhaal. Daarna vertelt hij vanuit neutraal perspectief de verhaallijn. Hoewel hij de recensie negatief begon sloeg dat snel om naar iets positiefs met een paar kritiek punten zoals ‘Af en toe, vooral wanneer Van der Zijl de oorlogsjaren beschrijft, wordt wat al te veel ruimte gegeven aan de karakterbeschrijvingen van verzetsmensen die een marginale rol spelen, maar dat gebeurt gelukkig niet te veel.’ Bertens sluit zijn recensie ook mooi af met dat Sonny Boy een tijdloos verhaal is. Eickhoff gaat daarintegen het hebben over de slot scene waar Waldemar wordt neer geschoten. Is dit wel realistisch? ‘Het zou Waldemar kunnen zijn, maar evengoed niet: er zaten ook zwarten uit België en Frankrijk in Neuengamme.’ |
Geen meeslepend epos
SONNY BOY
Nederland, 2011 | Maria Peters
sonny boy is het onwaarschijnlijke maar ware verhaal van een oer-Hollandse vrouw met vier kinderen die haar man heeft verlaten en een zeventien jaar jongere student uit Suriname.
De liefdesrelatie tussen Rika en Waldemar is in 1928 bepaald ongewoon. Ze krijgen een kind, moeten opboksen tegen vooroordelen, weten in crisistijd het hoofd boven water te houden en verhuren in de oorlog kamers aan joden en andere onderduikers. Tot ze in handen vallen van de Duitsers.
Annejet van der Zijl stelde deze wonderbaarlijke geschiedenis na uitgebreide research te boek en Maria Peters, tot nu toe gespecialiseerd in jeugddrama, zag er terecht een film in. Het resultaat is een ambitieus historisch drama waarin veel aan bod moest komen. Niet alleen de betrekkelijk sober neergezette liefdesgeschiedenis zelf en de hopeloze strijd die Rika (Ricky Koole) om haar kinderen voert, maar ook de Surinaamse jeugd van Waldemar (Sergio Hasselbaink) met beelden van Paramaribo zoals we die weinig hebben gezien, terloops nog een onverwacht inkijkje in het Scheveningse theaterleven en tenslotte de Duitse concentratiekampen.
Daar doorheen een weinig geflatteerd tijdsbeeld. Het blijft niet bij de opmerkingen die de zwarte Waldemar en zijn zoontje Waldy zich moeten laten welgevallen. Tussen katholieken en protestanten heerst een even grote onverdraagzaamheid en de felste jodenjager is een Hollander. Het gastvrije tuindersgezin dat Waldy tegen het eind van de oorlog onderdak verschaft, schroomt niet om hongerige medeburgers hun laatste sieraden te ontfutselen.
Ambachtelijk
Het boek is redelijk trouw gevolgd, met alleen de door Frits Lambrechts gespeelde oudere variété-artiest als toegevoegd fictief personage. Uiteraard is de veelheid aan feiten en gebeurtenissen noodzakelijkerwijs samengevat en gestroomlijnd. Toch krijg je het gevoel dat sonny boy met ruim twee uur speelduur nog steeds aan de lange kant is. Een verdienstelijke en integere verfilming, maar niet het grootse en meeslepende epos dat er allicht in had gezeten. Meer een optelsom van aangrijpende momenten die je eerder ambachtelijk dan inventief kan noemen.
Aan de hoofdrollen ligt het overigens niet. Ricky Koole, die we de laatste jaren te weinig op het witte doek hebben gezien, is op een kalme manier overtuigend als de vrouw die met open blik en onafhankelijke houding haar eigen weg gaat. Ook Sergio Hasselbaink, hier in zijn eerste filmrol, is een goede keus. Aan de andere kant neigt bijvoorbeeld Marcel Hensema als de godsvruchtige eerste echtgenoot van Rika naar een karikatuur. Ook is de bedoeling van veel scènes vaak net iets te zwaar aangezet. In de tweede helft dreigen Rika en Waldemar zelfs figuranten in hun eigen tragedie te worden.
Eigenlijk maken die rauwe maar voorspelbare beelden uit de Duitse kampen zelfs minder indruk dan een bescheiden scène in de bioscoop, waar de verliefde Rita en Waldemar zien hoe Al Jolson in the singing fool Sonny Boy zingt. De blanke Jolson geschminkt als blackface, met zwart gezicht en dikke witte lippen, de karikatuur uit het toenmalige Amerikaanse variététheater. Het liedje is ontroerend, de aanblik schrijnend, het moment onvergetelijk.
Leo Bankersen
<Op 26 januari 2011
“When there are grey skies, I don’t mind the grey skies. You make them blue, Sonny boy.” Rika en Waldemar kijken betoverd naar het bioscoopscherm. Het liedje uit The Singing Fool lijkt voor hen te zijn gemaakt. Ze hebben alleen zichzelf en elkaar om het hoofd boven water te houden.
SonnyBoy
Sonny Boy begint in de jaren ’20, wanneer Waldemar (Sergio Hasselbaink) vanuit Suriname naar Nederland vertrekt. Als zwarte wordt hij met de nek aangekeken, maar dat weerhoudt hem er niet van om hard door te studeren en een carrière op te bouwen. Hij vindt onderdak bij Rika (Ricky Koole), die net is weggegaan bij haar overspelige man en nu met vier kinderen de eindjes aan elkaar probeert te knopen. Rika en Waldemar moeten allebei in een isolement een nieuwe toekomst opbouwen en lijken alleen aan elkaar steun te hebben.
Rika wordt zwanger, tot grote woede van haar man (ze is nog niet gescheiden), die alles op alles zet om de kinderen bij haar weg te krijgen. Waldemar en Rika blijven achter met hun pasgeboren zoontje Waldy ‘Sonny Boy’. Ze proberen er het beste van te maken, maar met de opkomst van het nazisme wordt de situatie nog lastiger.
Muur
Er is veel aandacht besteed om dit waargebeurde verhaal, gebaseerd op het boek van Annejet van der Zijl, zo overtuigend mogelijk in beeld te brengen. Het Nederland van de jaren ’30 en ’40 wordt fraai verbeeld met gedetailleerde kostuums en decors. En hoewel Sergio Hasselbaink als Waldemar wel erg keurig Nederlands spreekt voor een net geëmigreerde Surinamer, heeft Sonny Boy over het algemeen een overtuigende cast. Toch is dat allemaal niet genoeg om de film overeind te houden.
Het probleem zit in het script. Iedere emotie die de film zou kunnen oproepen, wordt afgestompt doordat personages alles letterlijk uitspreken. Alsof de regieaanwijzingen één op één zijn overgenomen in de dialogen. Met zinnen als “Ik droom van een betere toekomst” of “Ik word gek van het verstoppen!” werkt het scenario als een muur die pal tussen de kijker en de personages in staat.
Sonny Boy zakt met zijn 132 minuten nooit echt in, maar meeslepend wordt het nergens. Het is vrijwel volledig te wijten aan het scenario, waarin gegevens uit het boek soms zo letterlijk geïnterpreteerd zijn, dat het onbedoeld komisch wordt. Dit wordt extra pijnlijk in de ontknoping, die het boek een emotioneel slotakkoord geeft, maar in de film vooral blijft hangen in ongeloofwaardigheid.
Waardering: **
Bronvermelding film: 26 januari 2011 Melchers, F. (2011). Recensie: Sonny Boy. Geraadpleegd op 27 augustus ’14. <http://www.nlfilmdoek.nl/filmrecensies/recensie-sonny-boy/> |
Bronvermelding film: 12 februari 2011 Bankersen, L (2011). Geen meeslepende epos. Geraadpleegd op 26 oktober ‘14 |
|
-Het Nederland van de jaren ’30 en ’40 wordt fraai verbeeld met gedetailleerde kostuums en decors. (Realistisch) -Sonny Boy heeft over het algemeen een overtuigende cast.(Realistisch) -Iedere emotie die de film zou kunnen oproepen, wordt door de personages alles letterlijk uitgesproke, waardoor het onbedoeld komisch wordt. (Stilistisch) -Sergio Hasselbaink spreekt als Waldemar wel erg keurig Nederlands spreekt voor een net geëmigreerde Surinamer, dit kan soms ongeloofwaardig overkomen. (Realistisch) |
- Annejet van der Zijl stelde deze wonderbaarlijke geschiedenis na uitgebreide research te boek. (Realistisch) - Uiteraard is de veelheid aan feiten en gebeurtenissen noodzakelijkerwijs samengevat en gestroomlijnd. (Realistisch) - Toch krijg je het gevoel dat sonny boy met ruim twee uur speelduur nog steeds aan de lange kant is. Een verdienstelijke en integere verfilming, maar niet het grootse en meeslepende epos dat er allicht in had gezeten. Meer een optelsom van aangrijpende momenten die je eerder ambachtelijk dan inventief kan noemen. (Structueel) |
|
- Recensie schrijven
Het water is mijn vriend
Een tragisch boek over een verboden liefde. Liefde tussen een Hollandse vrouw en een Zwarte man in zware tijden. Sonny Boy is een aangrijpend verhaal geschreven door Annejet van der Zijl. Dit is het derde boek dat is geschreven door haar, maar het eerste boek over het leven van totaal onbekende personen. Dit mocht echter het succes niet drukken, juist het tegen over gestelde. Gelijk na de publicatie in 2004 sprak het jong en oud aan, het groeide0uit tot een ‘megaseller’ [1] .En in 2011 werd het boek verfilmd. De regisseur Maria Peters had voor een Nederlandse film een groot startbudget van 6 miljoen euro [2] . Alleen dit startbudget en een ervaren regisseur die eerder al ‘Pietje Bel ’regisseerde zou al veel belovend moeten zijn..
De film begint net zoals het boek in Suriname 1921. Waldemar een jonge Surinamer vertrekt naar Nederland om daar te gaan studeren. Daar ontmoet hij een koppige vrouw die net is weggelopen bij haar man en vier kinderen heeft. Als Waldemar bij hun in gaat wonen als Kostganger komt van het een het andere en ze worden verliefd. Als Rika ontdekt dat ze zwanger wordt volgen er vele problemen, ze verliest haar vier kinderen maar krijgt er wel één bij genaamd Waldy. Ze hebben veel ups-and-downs in hun leven en als dan de 2e wereld oorlog uitbreekt wordt het alleen maar erger. Ze worden opgepakt en komen in een concentratie kamp terecht.
Ten eerste is het taalgebruik in de film bijna compleet over genomen van uit het boek. Dit zorgt voor vreemde scenes, die soms bijna lachwekkend worden. Bijvoorbeeld de scene in de biechtkamer. Meneer van de Meer zoekt onderduik adressen. ‘Wij zoeken kamers en u heeft een groot huis’ waarop zij reageert ‘maar daar leef ik van’. Ze weet niet eens wat hij wilt zeggen dit gebeurt vaker in de film. De conversaties lopen niet zoals die in het echt ook zouden moeten lopen. Wat ook opvalt is dat Waldemar die geboren is in Suriname en daar ook is opgegroeid geen accent heeft. Hij zal waarschijnlijk als moedertaal Surinaams hebben gesproken. Dit blijkt uit een scene waarin hij met de kinderen van Rika aan tafel zit te eten en verteld dat het in Suriname niet zo vaak regent als in Nederland. Maar als het dan regent dan regent het veel harder en dat wordt een Sibi Busi genoemd. Waldemar spreekt perfect Nederlands en als een Surinamer die daar is opgegroeid is dat erg bijzonder.
Ten tweede is de film erg realistisch. In de scene in het concentratie kamp waar Rika aan het werk wordt gezet zie je op de achter grond een Philips logo aan de muur hangen. In de tweede wereld oorlog was er een grote gloeilamp fabriek in Eindhoven die voor veel werk in de regio zorgde. Philips kreeg de opdracht om een werkplek in te richten in Kamp vught. Op die werkplek was Rika aan het werk. Ook de kleding die wordt gedragen in de concentratie kampen komt overeen met de kleding die ze in de 2e wereld oorlog ook droegen. Annejet heeft voor het schrijven van haar boek onderzoek gedaan naar het leven van Waldemar, Waldy en Rika, hierdoor heeft ze veel feiten kunnen ontdekken. Ze heeft citaten meegekregen die soms in het boek te letterlijk worden neergezet. Maar dit onderzoek maakt het erg realistisch maar om er een goed lopende film van te kunnen maken zijn er natuurlijk wel dingen toegevoegd.
Ten derde is wat de film zo mooi maakt, de losbollige Rika die zich los maakt van de normen en waarden in die film. Ze kreeg in de film vaak genoeg boze blikken. De ene keer omdat ze plezier maakte op het strand met haar kinderen op de dag van de heer (zondag). De andere keer weer omdat ze bij haar man is weggegaan wat in die tijd totaal niet gepast was. En wat wel de grootste ‘overtreding ‘was is toen ze een kindje kreeg met een neger. Ze trekt zich helemaal nergens iets van aan. Ze wil het beste van haar leven maken en niet leven volgens de ‘regels’. Rika gooit in deze film compleet de normen en waarden over boord.
Al met al is Sonny Boy een geweldig mooie film met een losbollige hoofdpersoon die zich nergens iets van aantrekt, Een film met detail die het nog realistischer maakt voor de kritische kijker. Er komen jammer genoeg wat min punten bij voor het taalgebruik voor niet lopende conversaties. Hoe dan ook is het voor een Nederlandse film erg goed gelukt. Het oog voor detail maakt voor mij de film helemaal af. ‘Het water is mijn vriend’ het motto van Waldemar die één wordt met het vredelievige water. Hij is bij zijn vriend. Het water dat niemand kwaad doet.
Hartverscheurend liefdesverhaal
Met het schrijven van Sonny Boy heeft Annejet van der Zijl het zichzelf niet gemakkelijk gemaakt. Het boek is namelijk meer dan een biografie van twee mensen, het is een heel persoonlijk verhaal waarbij het begrip verboden liefde een duidelijke betekenis krijgt. Een verhaal dat je aangrijpt en je in verbijstering achterlaat.
Als Waldemar en Rika elkaar ontmoeten in Den Haag is er sprake van een ontmoeting tussen twee werelden, hij een jonge donkere student, zij een getrouwde moeder van veertig. De prijs die ze betalen voor hun liefde is hoog, Rika zal haar kinderen niet vaak meer zien. Een opkomende crisis en een oorlog die niet lang meer op zich laat wachten zorgen ervoor dat ze dichter bij elkaar komen en vechten voor hun bestaan. Tot de oorlog uitbreekt en daarmee is een ontroerende geschiedenis van een onmogelijke liefde geboren.
Sonny boy speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit is een thema waarbij iedereen wel een gedachte heeft. Naast dat het herkenbaar is voor velen, is dit een compleet ander oorlogsverhaal die vanuit een andere invalshoek wordt beschreven. Een onderdeel van deze complete andere invalshoek is het grote klassenverschil en dan vooral het verschil tussen donkere en blanke mensen. Zo wordt Waldemar (donkere man) geweigerd bij veel sollicitaties of testen afgekeurd, terwijl hij wél goede papieren heeft vanuit Suriname, iets wat ondenkbaar is in deze tijd. Iets wat ook vernieuwend is in dit boek van Annejet van der Zijl is dat zij veel namen van verzetshelden noemt, zo noemt ze Gisela Söhnlein en Hannie Schaft.
Ten tweede is het boek erg uitgediept en is er sprake van een grote spanningsboog. Door de maatschappelijke en historische achtergronden van dit verhaal goed uit te diepen zorgt het er voor dat het verhaal erg spannend is. Daarnaast is het verhaal niet-chronologisch geschreven, dit zorgt voor openplekken waardoor de lezer veel vragen heeft en verder wil lezen. De flashbacks zorgen ervoor dat we de personages beter leren kennen. Zo leren we Waldemar beter kennen doordat het in zijn flashbacks vooral gaat over zijn jeugd in Paramaribo. Zo weten we dat Waldemar in Suriname tot de elite behoorde en erg goed was in zwemmen. Daarnaast zorgen de flashbacks ook voor verwarring wat er ook weer voor zorgt dat je verder wilt lezen.
Door een zeer uitgebreide beschrijving van de hoofdpersonages zorgt de schrijver voor een realistisch beeld. Doordat ook de gevoelens van de personages zeer uitgebreid worden beschreven. Krijg je meer empathie voor ze. Naast het feit dat door een zeer uitgebreide beschrijving van de hoofdpersonages het wat realistischer maakt. Zorgen ook de plaatsen voor een realistisch beeld. Daarnaast is het zo dat je wel kan merken dat de schrijfster veel onderzoek heeft gedaan doordat bij veel gebeurtennissen er altijd een datum bijstaat.
Het is hier in tegen wel een lastig boek om doorheen te komen, dit omdat er veel gebruik wordt gemaakt van moeilijke woorden, wat er weer voor zorgt dat je juist minder zin hebt om door te lezen. De zinnen zijn daarnaast ook erg lang. Dit komt waarschijnlijk doordat de schrijfster heel beschrijvend schrijft.
Samengevat is het boek een absolute aanrader. Het boek neemt je mee naar een tijd waarvan al veel bekend is, toch is dit een compleet ander verhaal en met niet veel andere boeken te vergelijken. Het boek is erg realistisch geschreven en door de spanning die je constant voelt wil je niet anders dan het boek uitlezen en weten hoe het afloopt met Waldemar en zijn gezin. Het boek heeft zijn faam te danken aan een sterkplot. Een boek dat zijn prijzen en verfilmingen meer dan waard is1.
Slot
Wat ons bij het boek het meest is opgevallen/ het meest zal bijblijven, is de ongelijkheid tussen de bevolking. Het verschil tussen donker en blank. Aangezien er wel wat moeilijke woorden in staan is het boek soms moeilijker om door te komen, gelukkig stond achter in het boek een korte lijst met woorden die verklaard werden.. Bij het boek is ons in tegenstelling tot wat we dacht duidelijk geworden dat het niet een ‘standaard’ verhaal over de oorlog is, maar dat het een heel ander verhaal is dan die we tot nu gehoord hebben. Een tragisch liefdesverhaal tussen een echte Hollandse dame en een ´neger´. Wat de verhaallijn zo mooi maakt is dat van der Zijl uitgebreid onderzoek heeft gedaan naar dit waargebeurde verhaal. . Dit is ons positief opgevallen aan het boek omdat ze veel gebeurtenissen goed beschrijft. Wat ons wel opviel is dat in de film de tekst uit het boek soms te letterlijk is overgenomen dat voor rare scenes zorgt.
Als je eerst het boek hebt gelezen heb je natuurlijk zekere verwachtingen bij de film, dit is in de meeste gevallen uitgekomen. Iets wat positief opviel aan de film is dat er erg op het decor en de kostuums is gelet, het oog voor detail maakt het erg realistisch. Aan de hand van de film kun je je meer inbeelden hoe alles er aan toe is gegaan.
Bij het maken van dit verslag hebben we geleerd dat als je zo diep ingaat op een boek je de achterliggende betekenissen beter doorkrijgt. Ook door het lezen van het boek en het kijken van de film leer je de verschillen en kun je het met elkaar vergelijken. Aangezien het een waargebeurd verhaal is heeft het wel een grotere inpact gehad dan als bij een fictie-boek. Omdat het dus waargebeurd is wordt het ook een stuk interessanter. Wij hebben met veel plezier aan dit verslag gewerkt en hopelijk was dat ook terug te vinden in ons verslag.
[1] http://www.annejetvanderzijl.com/boeken/sonny-boy
[2] (http://www.volkskrant.nl/film/finesse-ontbreekt-in-verfilming-sonny-boy~a1826313/
REACTIES
1 seconde geleden