Naam: Femke Oostenbrink         

Klas: H4A

Datum van werken aan het leesverslag: 10-06-2016

Leesverslag 3

Primaire gegevens

Auteur: Hella S. Haasse

Titel + verklaring: De titel van het boek is Oeroeg. Het is de naam van de beste vriend van de ik-persoon.

Aantal bladzijden: 128

Ondertitel + verklaring: n.v.t.

Uitgever, plaats en jaartal van het eerste druk: Wolters Noordhoff BV, Amsterdam en het eerste druk was in 1948

Motto en/of opdracht + verklaring: ‘Oeroeg was mijn vriend’ de verklaring hiervan is dat Oeroeg de beste vriend van de ik-persoon.

Genre + uitleg: Het is een psychologische roman. Dit omdat je goed ziet hoe de vriendschap tussen de ik-persoon en Oeroeg eruit ziet, maar ook omdat doordat Oeroeg is gaan studeren zijn gedachtegang veranderd en daardoor het verhaal een bepaalde wending neemt.

2. Gebeurtenissen (belangrijkste)

De Nederlandse jongen van zijn moeder te horen krijgt dat hij naar (de lagere) school moet en dat Oeroeg niet mee gaat. Het maakt veel indruk op hem dat hij nu niet langer alles samen met Oeroeg kan doen.
De daarop volgende belangrijke gebeurtenis is dat Oeroeg’s vader Deppoh omkomt tijdens een reddingsactie van de Nederlandse jongen en daarbij komende gevolgen. Deze actie vindt plaats in het meer genaamd Telaga Hideung, dat veel indruk op de jongen maakt en later in het verhaal nog eens terugkeert. Van tevoren heeft de hoofdpersoon al fantasieën over het meer, omdat Oeroeg en hij al veel verhalen en mythen erover hadden gehoord. Door de gebeurtenissen op het meer gaan de hoofdpersoon en zijn ouders zich schuldig voelen ten opzichte van Oeroeg en zijn familie. De ouders van de hoofdpersoon zorgen ervoor dat Oeroeg en zijn familie ergens anders kunnen wonen. De jongen en zijn vriend worden uit elkaar gehaald, wat bij de hoofdpersoon hard aankomt. Vanaf die tijd gaan de jongens gescheiden naar school in Soekaboemi.
Een andere belangrijke gebeurtenis, ook volgens de hoofdpersoon zelf, was de komst van Gerard Stokman, die mijnheer Bollinger, de leraar van de Nederlandse jongen, moest vervangen. De vrienden beleven in het bergbos avonturen met de man die veel indruk op beiden maken.
Niet zozeer het feit dat de hoofdpersoon bij een vrouw, wonend in Soekaboemi, genaamd Lida, in komt wonen is belangrijk, als wel het feit dat Oeroeg later ook bij haar intrekt. Hoewel de vrienden weer herenigd zijn, lijken zij elkaar steeds meer te ontgroeien. Lida heeft hier een aandeel in, zij gaat op bijna totaal verschillende wijze om met Oeroeg en de hoofdpersoon.
Zij is gefascineerd door Oeroeg, volgens de hoofdpersoon waarschijnlijk ‘omdat zijn eenzaamheid haar moederinstinct prikkelde, of omdat hij de, hoewel onbewuste, toch in haar aanwezige drang naar het exotische bevredigde.’
Vlak voordat Lida en de jongens naar Batavia verhuizen, gaan de vrienden nog eenmaal langs Kebon Djati waar ze, als vanouds, in de rivier verkoeling zoeken. Hoewel er geen woorden aan te pas komen weten beide jongens van elkaar dat er een periode in hun leven en in hun vriendschap voorbij is.
Als Lida naar Batavia is verhuisd, blijft Oeroeg nog even bij haar wonen, de Nederlandse jongen gaat meteen naar het internaat dat bij de school hoort. Als Oeroeg een streek heeft uitgehaald komt hij later ook bij de hoofdpersoon op het internaat. Ook dan blijkt weer dat de twee steeds verder uit elkaar gegroeid zijn. Oeroeg lijkt zijn achtergrond te verloochenen, hij geniet een hogere opleiding dan over het algemeen verwacht van een inlander, en wordt nogal eens aangesproken op zijn afkomst.
De situatie van de vrienden die gescheiden worden en na hereniging uit elkaar gegroeid blijken te zijn komt dus duidelijk meer dan één keer voor.
De belangrijkste gebeurtenis komt aan het einde van het boek pas aan de orde. Als de hoofdpersoon zich weer bij het ‘zwarte meer’ bevindt, Telaga Hideung, staat hij ineens oog in oog met een zwaar bewapende inlander. De inlander gebied hem weg te gaan. De vraag rest of de inlander Oeroeg was of niet.

3. Verhaaltechniek

1. Thema en motieven

Het thema van het boek is vriendschap, de reden waarom is het vriendschap is, is omdat in het boek vriendschap alles is en zonder vriendschap je nergens bent en je alleen voelt.

De motieven die in het boek voorkomen zijn

• Eenzaamheid

De ik-figuur voelt zich vaak alleen en Oeroeg is eigenlijk de enige die echt dichtbij hem staat. Zonder Oeroeg heeft hij niemand.

• Kolonialisme: Nederlands-Indië

Het gaat ook over de discriminatie die speelt tussen de Nederlanders in Nederlands-Indië en de inlanders.

1. Personen

Oeroeg: hij is slim, leergierig en ambitieus. Getint, Gespierd, Klein, Zwarte haren

Ik-figuur: hij heeft geen naam in het boek maar vertelt wel het hele verhaal. Hij is een middelmatige leerling, niet bijzonder slim maar ook niet dom. Uit het verhaal zie je wel dat hij heel naïef is en ook beetje een softie. Blank, slank, klein,

Lida: Lida is verpleegster en ongetrouwd. Ze is eenzaam. Als Lida Oeroeg leert kennen ziet ze hem een beetje als haar eigen kind, omdat ze dat wel graag zou willen.

De vader van ‘ik’: Een strenge man die zijn leven niet kan ordenen, veel gezag heeft hij niet, maar als zijn tweede vrouw dat wel heeft, vindt hij het allang best. Hij beslist over ‘ik’ als een dictator. En hij vindt het best als ‘ik’ ver van hem uit de buurt is, zolang het hem maar geen geld kost.

1. Ruimte en tijd

Het verhaal speelt zich af in Indië, daar hebben de ouders van het ik-persoon een onderneming. Wanneer het verhaal zich afspeelt valt niet duidelijk te zeggen, maar waarschijnlijk in de jaren 40-50, omdat de ik-figuur en zijn ouders opeens terugkeren naar Nederland en veel Nederlanders deden dat na 1945 toen Indonesië voor onafhankelijk strijde.