Karel ende Elegast door Onbekend

Beoordeling 6
Foto van een scholier
Boekcover Karel ende Elegast
Shadow
  • Boekverslag door een scholier
  • 5e klas aso | 2305 woorden
  • 20 december 2013
  • 16 keer beoordeeld
Cijfer 6
16 keer beoordeeld

Boek
Auteur
Onbekend
Lezen voor de lijst
Niveau 3 (15-18 jaar)Lezen voor de lijst Niveau 3 (15-18 jaar)
Genre
Middeleeuws verhaal
Taal
Nederlands
Vak
Eerste uitgave
1250
Pagina's
56
Geschikt voor
vwo
Punten
2 uit 5
Oorspronkelijke taal
Nederlands
Literaire thema's
Christendom,
Middeleeuwen,
Ridders,
Maatschappijkritiek

Boekcover Karel ende Elegast
Shadow

Karel de Grote (742-814), de illustere Frankische vorst die in 1165 zelfs heilig werd verklaard, is uit vele middeleeuwse verhalen bekend. Hoewel hij altijd de rol van monarch vervult, is het niet zo dat deze rol altijd op dezelfde wijze is ingevuld. Soms verschijnt hij als een daadkrachtig strijder en aanvoerder, soms als een twijfelaar en een enkele keer zelfs als e…

Karel de Grote (742-814), de illustere Frankische vorst die in 1165 zelfs heilig werd verklaard, is uit vele middeleeuwse verhalen bekend. Hoewel hij altijd de rol van monarch verv…

Karel ende Elegast door  Onbekend
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

Paper: Karel ende Elegast

Inleiding

Het verhaal waar wij u, de geïnteresseerde lezer, iets zullen over vertellen is het verhaal over Karel ende Elegast. De auteur is onbekend, want in de middeleeuwen werd de literatuur voornamelijk mondeling overgedragen. We weten wel dat het ongeveer geschreven is rond 1250. Het verhaal maakt deel uit van de groep van de Karelroman. Het thema bevat door uitvergroting en veralgemening van bepaalde passages. Er zitten enkele zeer gewelddadige passages in het verhaal waardoor we al snel zouden denken dat het gaat over een voorhoofs verhaal, maar in theorie gaat het over een heers verhaal.

Karei de Grote:

Karel de Grote is één van de hoofdpersonages. We kunnen dus best eerst iets over hem vertellen, zodat we het verhaal in de juiste context kunnen plaatsen. Karel de Grote werd geboren op 2 april 748 en overleed op 28 januari 814 te Aken. Hij is afkomstig uit het geslacht der Karolingen en was de oudste zoon van Pepijn de Korte en 8ertrada van Laon. Karel de Grote was vanaf 9 oktober 768 koning van de Franken. Hij zou tenslotte op 25 december 800 ( de eerste kerstdag) door paus Leo 111 te Rome tot keizer gekroond worden. Op het toppunt van zijn macht besloeg zijn rijk het grootste van Europa. Na talloze veldslagen strekte het rijk zich uit van Denemarken tot de Pyreneeën en van de Elbe tot de Atlantische Oceaan. In die periode werd Karel de Grote beschouwd als een historische figuur die iets bovenmenselij!': bereikt had. In de middeleeuwen kon een dergelijk figuur, ongeacht of hij nog leefde of niet, op een grote bewondering rekenen. Men zag Karel de Grote niet enkel op ridderlijk vlak als een machtige koning, maar ook op geestelijk vlak had hij wonderen verricht Hij werd zelfs in 1165 heilig verklaard Bovendien beschouwen velen Karel de Grote als de grondlegger van Europa

Inhoud van het verhaal:

De nacht voor de hofdag krijgt Karel de Grote in een droom bezoek van een engel die hem opdraagt om uit stelen te gaan, anders zal hij sterven. Eerst staat Karel sceptisch tegenover de betrouwbaarheid van de engel, maar als de engel zijn boodschap nog tweemaal herhaalt geraakt hij overtuigd en gaat op rooftocht. Al rijdend door het woud komt Karel tot het inzicht dat hij Elegast ,een trouwe ridder, te zwaar gestraft heeft voor een klein vergrijp. Plots, op een onverwacht moment komt koning Karel een zwarte ridder tegen, aan wie hij zich niet bekend wil maken. Het komt tot een clash! Nadat de vorst de identiteit van de zwarte ridder heeft achterhaald, namelijk Elegast, stelt hij zichzelf voor als Adelbrecht omdat hij niet wil dat Elegast weet dat de koning op rooftocht is.

Adelbrecht stelt dan voor om bij de koning in te breken, maar Elegast verwerpt zijn voorstel: hij is nog steeds trouw aan zijn vorst. In plaats daarvan wil hij Eggerick, Karels aartsvijand, gaan bestelen. Elegast vermoedt al snel dat Adelbrecht geen echte dief is, onder meer omdat hij een ploegijzer wil gebruiken om in te breken in Eggericks kasteel. Eenmaal aangekomen sluipt Eleqast als eerste naar binnen. Daar wordt de meesterdief door een dier, dat hij met behulp van magische kruiden kan verstaan, gewaarschuwd dat de koning in de buurt is. Wanneer Elegast dit hoort, wil hij Adelbrecht waarschuwen. Elegast wil naar huis, maar Adelbrecht weigert, want hij heeft immers een taak.

Elegast wil eerst nog een prachtig zadel stelen uit de slaapkamer van Eggerick. Deze wordt echter wakker door het lawaai van de belletjes van het zadel. Zijn vrouw probeert hem te bedaren en dat brengt hem ertoe te vertellen wat hem zo onrustig maakt: hij wil Karel op de hofdag om het leven brengen. Ze wordt vervolgens razend kwaad op Eggerick die haar een bloedneus slaat, omdat ze niets te zeggen heeft. Eggerick weet het bloed op te vangen en kan dit gebruiken om Eggerick zijn schuld te bewijzen.

Nadat hij weer naar buiten is gegaan, vertelt Elegast Adelbrecht over de samenzwering. De koning beseft nu waarom God hem uit stelen liet gaan. Omdat Elegast de koning niet meer onder ogen durft te komen, zegt Adelbrecht dat hij de vorst wel op de hoogte zal brengen en keert hij terug naar zijn kasteel. De volgende dag, op de hofdag, beschuldigt Karel Eggeriek en de andere samenzweerders van het verraad en doet hij een beroep op Elegast als getuige. Die toont de bebloede handschoen als bewijs van Eggericks schuld. Eggeriek ontkent en Karel belooft Elegast van de straf te ontdoen als hij het gevecht aangaat met Eggerick. Elegast weet Eggerick te verslaan en wordt vrijgesproken van zijn straf, terwijl Eggerick klaargemaakt wordt voor de strop. Als bijkomende beloning mag Elegast trouwen met Eggericks vrouw.

Soort verhaal:

Zoals bij veel middeleeuwse verhalen is ook bij Karel ende Elegast de schrijver niet bekend. We vermoeden dat het werk ontstaan is rond 1250. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat in die tijd de literatuur hoofdzakelijk werd overgedragen via de mond. In de middeleeuwen konden weinig mensen lezen dus was het toen ook niet nodig om het verhaal neer te schrijven. Het verhaal is zeer kort en makkelijk begrijpbaar Het is helemaal niet moeilijk om te lezen noch te vertellen. De auteur heeft ook verschillende technieken gebruikt om het verhaal spannend en levendig te houden bijvoorbeeld de ongemakkelijke situaties waarin Elegast in geraakt zoals op het moment als hij onder het bed ligt van Eggerick en zijn vrouw. Deze zaken dragen bij tot de aantrekkelijkheid van het verhaal.

Het is een typisch middeleeuws verhaal omdat het begin van het verhaal voornamelijk bestond uit herhalingen en dit had de bedoeling om het luisteren ook duidelijk te maken waarover dit verhaal gaat met de bedoeling dat het publiek het zou snappen. Ook zit er een rijm in.

Het gaat over een man Eggeriek en die is een leenman van koning Karel, dit wijst op een feodaal en dus middeleeuws systeem en dit is een vaak terugkerend motief in de middeleeuwen.

Het verhaal heeft een cyclische cultuur, in de zin dat het eindigt waar het begonnen is, namelijk met Karel als vorst in zijn kasteel te Ingelheim. Het is echter duidelijk dat de eindsituatie niet exact dezelfde is als de beginsituatie. Als Karel aan het einde van zijn verhaal zijn hofdag houdt en de samenzwering volledig weet te ontmaskeren, wordt in feite de maatschappelijk orde hersteld. Juist daar het zit het verschil met het begin in het verhaal waar alles in het honderd dreigt te lopen en waarop Karel zelf op rooftocht moet
vertrekken. Karei ende Elegast behoort tot de Karelromans en wordt beschouwd ais een voorhoofs ridderverhaal. Dit komt door bepaalde passages zoals bijvoorbeeld de vrouw die een bloedneus geslagen werd omwille van haar nieuwsgierigheid bij haar brute en egocentrische man, Eggerick. Het brute karakter en de vrouwonvriendelijkheid is iets wat we vooral in de voorhoofse verhalen tegenkomen.

Verder hoort het verhaal van Karel ende Elegast tot de groep van de positieve verhalen rond Karel de Grote, want in dit verhaal volgt Karel trouw de wil van god, ook belicht dit verhaal de vergevingsgezindheid en het medeleven dat Karel heeft voor zijn medemens, er komen echter ook wat minder positieve aspecten aan bod. Zo verbant hij Elegast voor een pietluttigheid en probeert hij in te breken. Karel bezit nagenoeg niet over de nodige vakkunde om de inbraak tot een goed einde te brengen, dit schept echter geen negatief beeld over hem. Het is ondanks deze negatieve zaken toch een positief verhaal, zeker omdat Karel beschermd wordt door God die het leven weet te redden van Karel door hem op een tocht te sturen.

Doel

Hoewel de schrijver niet bekend is, heeft hij dit verhaal wel geschreven met een doel. Zijn doel is namelijk de lezer een soort van zedenles te leren. In het verhaal van Karel ende Elegast staat geloof en trouw hoog aangeschreven. Daarom wil hij het publiek duidelijk maken dat het belangrijk is om te blijven geloven in God en om hun heer trouw te blijven voor altijd. Ook trouw aan de koning is van groot belang en iedereen wie dit niet doet wordt gestraft Een voorbeeld hiervan is dat de koning Elegast verbant vanwege een klein vergrijp, maar ondanks dit alles blijft Elegast trouw aan zijn koning Ook trouw aan God, de opperste leenheer, is belangrijk. Als de koning niet had geluisterd naar de engel en God dan was Eggeriek waarschijnlijk in zijn opzet geslaagd om de koning te vermoorden.

Karel als koning in 'Karel ende Elegast':

De minstreel heeft beklemtoond dat het verhaal van Karel ende Elegast waargebeurd is. Het verhaal speelt zich af in de periode dat Karel de Grote op het toppunt van zijn macht stond. We komen bovendien ook te weten dat keizer Karel zich in Ingelheim bevindt waar de volgende dag de hofdag zou plaatsvinden. De proloog verloopt helemaal volgens het verwachtingspatroon van de luisteraars: Keizer Karel die door God uitverkozen is om de orde op aarde te behouden en de chaos te onderdrukken. Na de proloog verloopt het verhaal helemaal anders dan de luisteraars verwacht hadden. Karel de Grote krijgt werkelijk bezoek van een engel die hem een bizarre opdracht geeft. In de meeste verhalen krijgt keizer Karel van God de opdracht om de orde te bewaren, maar in Karel ende Elegast krijgt hij de opdracht de orde te verbreken door te gaan stelen. Karel de Grote zal dus zijn eigen wet moeten overtreden. In die tijd werden dieven zonder enige consideratie aan de strop gehangen. Als de keizer de opdracht aangaat en betrapt wordt, riskeert hij waarschijnlijk zijn leven. Dit is de reden waarom hij pas na de derde keer gehoor geeft aan de opdracht van de engel. De eerste keer denkt hij nog dat hij droomt en de tweede keer luistert hij bewust niet omdat twee het getal van de duivel is. Hij vreest dat de duivel hem probeert tot zonde te verleiden. Pas de derde keer, drie is het getal van God, gaat hij in op het bevel. Zoals gezegd staat op stelen de doodstraf. Dit contrasteert met wat de engel beweert, namelijk dat hij zal sterven, als hij weigert te stelen. Op het einde leren we dat de engel gelijk had. Indien Karel niet gaan stelen was bij Eggerick, was hij nooit het complot tegen zijn leven te weten gekomen en zou hij inderdaad gestorven zijn. Verder weten we ook dat dit één van de weinige verhalen is waar Karel De Grote zelf de hoofdrol in speelt.

De feodale samenleving:

 In de middeleeuwen was de feodale samenleving opgebouwd volgens een piramide. Aan de top van deze piramide stond God. Men ging ervan uit dat de aarde Gods bezit was. Om structurele redenen gaf God een stuk van de aarde aan de koning. In feite was God dus de leenheer en de koning de leenman of vazal. Het stuk dat de koning van God kreeg, was uiteraard veel te groot om alleen te besturen. Op zijn beurt gaf hij het land in leen aan hertogen en graven. De koning was de leenheer en de hertog of graaf leenman. Bovendien had de hertog of graaf ook niet het vermogen om dat land in zijn eentje te besturen en ging het op zijn beurt weer uitlenen aan een aantal vazallen. "Voor wat hoort waf' luidt het spreekwoord en dit werd ook in dit geval toegepast.

In ruil voor de grond die ze kregen, waren ze trouw verschuldigd aan hun leenheer en moesten ze ten alle tijden militaire steun bieden aan de hertog of graaf. Op een hofdag probeerde de koning op alle mogelijke manieren zijn macht te tonen aan zijn vazallen. Hierdoor trachtte hij zijn positie te bevestigen en te versterken. De koning nam ook het beleid door en sprak recht. De hofdag speelde dus een belangrijke rol in de feodale piramide. Deze dag eindige altijd met een groot feest met veel eten. In Karel ende Elegast is dit de dag waarop Eggrick de dood tegemoet gaat door zijn verraad aan koning Karel en de dag waarop Elegast huwt met de zus van Karel De Grote, de weduwe van Eggrick,. Nog een redenam een groot feest te vieren!

Het verhaal heeft verscheidene vlakken waarop het regelmatig terugvalt en waaraan het onrechtstreeks refereert. Godsdienstige en politieke aspecten zijn hierbij veelvoorkomend. De middeleeuwen werden bepaald door een diep katholiek geloof. God komt continu terug als oordeler, beschermer en opperste leider. Dit is duidelijk te merken aan het feit dat zelfs Karel de Grote, die op dat moment aan het toppunt van zijn macht was, tot God bad om hem bescherming te geven. Karel zijn macht word ook al snel duidelijk als het verhaal van Elegast verteld wordt en er aangetoond wordt dat Karel Elegast zonder enig probleem kan verbannen en zijn grond en macht kan afnemen. Dit toont de absolute macht van Karel en verhoogt de macht van God aangezien Karel God om hulp vraagt.

Ook bij het tweegevecht op het einde van het verhaal speelt God een belangrijke rot. Karei is er gerust in dat Eiegast zai winnen, want hij vertrouwt op het godsoordeel. Bij een tweegevecht is de overwinnaar steeds diegene die aan Gods kant staat. In dit geval dus Elegast. Ook het duidelijke feodale aspect komt duidelijk voor in het verhaal. Elegast is trouw aan zijn leenheer, Karel, en die is op zijn beurt trouw aan de opperste leenheer, God.

Besluit:

Na een grondig onderzoek zijn we tot volgend besluit gekomen: Karel ende Elegast is een typisch Middelnederlands verhaal. Dit valt voornamelijk af te leiden uit het feit dat de schrijver niet gekend is doordat het verhaal voornamelijk mondeling werd overgedragen en dat er een feodaal systeem heerst. Verhaal kunnen we het klasseren onder de voorhoofse verhalen en als een Karelroman. Dit verhaal stelt verder een positief beeld voor van Karel De Grote en bevat veel godsdienstige elementen.

Boekenquiz 8 vragen

Nieuw! Open vragen worden nagekeken door AI
Hoe veel keer verschijnt de engel aan koning Karel?
Als lezer ben je, via de alwetende verteller, vanaf het begin op de hoogte van de afloop van het verhaal.
Hoe verloopt het gevecht tussen Karel en Elegast?
Hoe wordt Elegast gewaarschuwd dat koning Karel in de buurt is?
Welke woorden omschrijven het karakter van Elegast het best? Kies twee antwoorden.
Meerdere antwoorden mogelijk
Wat is het object waarvoor Elegast de slaapkamer van Eggeric moet betreden?
In dit verhaal is er sprake van poëtische gerechtigheid. (Dat betekent dat de goede personages worden beloond en de slechte worden bestraft.)
Wat is de lering die het middeleeuwse publiek uit dit verhaal zou moeten halen?

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.