Informatie
Titel: (Origineel) Karel ende Elegast (ca. 1240);
Karel en Elegast (Tekst in Context) (2010)
Uitgever: onbekend, (Origineel);
Amsterdam University Press
Auteur: onbekend, (origineel) Karel ende Elegast;
Hubert Slings, (bewerkt) Karel en Elegast
Klas: 5 VWO
Datum: 12 september 2019
Samenvatting
Karel de Grote krijgt ‘s nachts bezoek van een engel. Deze vertelt hem dat hij moet gaan stelen. Dit gelooft Karel eerst niet, maar nadat de engel voor de derde keer langs komt besluit Karel om de opdracht uit te voeren.
Buiten in het bos, in zijn volle harnas en te paard, ontmoet Karel Elegast; een vroegere hertog wiens eigendommen en titel Karel onrechtmatig heeft afgepakt. Karel introduceert zich aan Elegast als een vuile dief die pakt wat hij kan. Elegast gelooft er meteen al weinig van, maar gaat er niet op in. Wanneer Karel aan Elegast voorstelt dat ze samen kunnen gaan stelen, stemt hij toe. Elegast stelt op zijn beurt voor om het kasteel van Eggerik, Karels zwager, te beroven. Hier is Karel in eerste instantie tegen, maar geeft uiteindelijk toe.
Bij het kasteel hakken de heren zich een gat door de muur. Elegast stopt wat toverkruid tussen zijn kiezen om de dieren op het plein te kunnen verstaan en zo makkelijker de wachten te ontwijken in het kasteel. De dieren hebben het over dat de koning buiten de muren staat. Hier schrikt Elegast van en Karel vraagt hem wat er aan de hand is. Wanneer ook Karel toverkruid tussen zijn kiezen heeft verzint hij snel een excuus om zijn identiteit geheim te houden. Onzeker over Karels eigenschappen laat hij hem wacht staan terwijl hij zelf het kasteel in gaat.
In het kasteel overhoort Elegast Eggerik spreken over een poging van moord op Karel. Elegast die nog altijd trouw was aan Karel blijft luisteren voordat hij met volle handen naar buiten treedt. Hij vertelt Karel wat hij heeft gehoord, die hem aanzet om naar de koning te gaan en zijn verhaal te doen. Dit durft Elegast echter niet, maar maakt wel een afspraak om de volgende ochtend in het bos te zijn.
Terug in zijn palts laat Karel zijn geheime raad bijeenkomen en vertelt hen over het verraad van zijn zwager. Het is die dag hofdag in de palts. Wanneer zijn zwager en handlangers binnenkomen worden ze gelijk gearresteerd en aangeklaagd. Elegast wordt opgehaald uit het bos en doet zijn verhaal voor het hof. De dag eindigt met een tweegevecht; geëist door Eggerik. Elegast wint het gevecht en Eggerik wordt alsnog opgehangen. De vrouw en eigendommen van de hertog worden overgenomen door Elegast wiens eer is hersteld.
Genre
Wie was Karel de Grote?
Karel de Grote leefde tussen de jaren 747 en 814. In het jaar 768 werd hij gekroond als koning der Franken. Vanaf het jaar 800 was hij de keizer van het Roomse Rijk. Op zijn grootst strak zijn rijk van Oostenrijk tot de Atlantische oceaan en vanaf Saksen tot de Middellandse Zee. Zijn veroveringen includeren Lombardije, Baiern en de Spaanse Mark.
Tijdens Karels regering gingen er ook meerdere mensen naar school. Het waren hoofdzakelijk de rijken en de adel, hoe dan ook werd het onderwijs toegankelijker. Zo was Karel zelf erg geïnteresseerd in rekenen en astronomie. De scholen die opgericht werden blijken van groot belang te zijn geweest voor de ontwikkeling van de huidige cultuur en wetenschap.
De verhalen over Karel
Vele van de ridderverhalen die wij vandaag kennen zijn afkomstig van de Karelepiek. Verhalen uit de Karelepiek schilderen avonturen die verschillende ridders en ook Karel uitvoerde in en om zijn hof. Karel en Elegast is een van de weinige verhalen waarin Karel zelf de hoofdrol speelt. Dit noemen we een “Koningscyclus”. Alle verhalen afkomstig van de Karelepiek worden gesorteerd onder Karelromans.
Karelromans in het Frans
In de tijd waarin Karel als koning en keizer heerste gebruikten ze Frans als hoofdtaal naast het Latijn van de kerk. Vele van de verhalen die we vandaag in het moderne Nederlands kunnen lezen zijn vertaald uit het oud-Frans of het oud-Nederlands dat zelf ook ooit uit het Frans werd vertaald. Als je hebt over de Karelromans in het Frans heb je het over de “Chanson de geste”, het lied van Karel.
Verschillende Karelromans
Zoals eerder genoemd kennen we ook andere verhalen over Karel de Grote zijn tijd. De verhalen die we het beste kennen binnen de Nederlandse literatuur van de Middeleeuwen en Karelromans zijn naast Karel ende Elegast: “de Vier Heemskinderen” en “het Roelandslied”. De Vier Heemskinderen staan ook bekend onder de naam “Reinout van Montelbaen”, en het Roelandslied als “Chanson de Roland”.
Arthurromans
Uit de middeleeuwen kennen we ook andere ridderromans van andere afkomst. Zo heeft men wel eens gehoord over de fictieve Koning Arthur van Engeland. De verhalen van Arthur en de Ronde Tafel zijn wereldberoemd. Er zijn ook meerdere films en series over ze gemaakt. De verhalen staan in de literatuur bekend als de “Arthurromans”.
Meest bekende verhalen
De meest bekende verhalen over Arthur en zijn ridders van de Ronde tafel gaan niet over Arthur maar een van zijn ridders, net zoals bij de Karelromans. Zo hebben we het verhaal van “Lanceloet en het Hert met de Witte Voet” en “Heer Gawein en de Groene Ridder”. Een belangrijk kenmerk bij de Arthurroman is dat de verhalen beginnen met een hofdag. Vanaf hier volgt het verhaal een van de ridders die op jacht, een slagveld op gaat of een gevaarlijke missie heeft. Ze komen natuurlijk allemaal heelhuids terug en dan vieren ze nog wat meer.
Hoofse en vóórhoofse ridderromans
Hoofsheid gaat allemaal over het gedrag van iemand. Je gedrag moet kunnen aanpassen aan het hof. Daarom ook de benaming hoofs. Het hoffelijke gedrag ging vooral over je capaciteit aan zelfbeheersing. Vernedering en eerverlies was het ergste wat je kon gebeuren, hoe waar het ook was of niet. Hoofse ridderromans waren daarom ook bedoeld om het ideale gedrag aan te tonen. Het ridderlijke nette gedrag werd in deze verhalen rijkelijk beloond. Zo moest je je gedragen.
Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden