Slotopdracht
Beschrijvingsopdracht
Titelbeschrijving Hubert Slings. Karel en Elegast. Amsterdam 1997 (eerste druk). Motivatie Ik heb dit boek gekozen, omdat dit boek geschreven is in de Middeleeuwen. Het boek werd in de les werd uitgedeeld en het was verplicht om dit boek te lezen. Korte weergave van de inhoud Het verhaal begint wanneer koning Karel de Grote in de nacht voor zijn hofdag drie maal door een engel gewekt wordt. De engel zegt tegen Karel dat hij uit stelen moet gaan (boodschap van God). Na enige twijfel sluipt Karel ongezien het kasteel uit. In het bos komt Karel een zwarte ridder tegen. Geen van beiden wil zijn identiteit bekend maken en er volgt een gevecht. Uiteindelijk stelt de zwarte ridder zich voor als Elegast en Karel doet zich voor als 'Adelbrecht', een roofridder. Ze besluiten samen te werken en beroven samen Eggerik van Eggermonde, de zwager van de koning. Karel blijkt echter geen handige dief te zijn. Elegast beroofd Eggermonde in zijn eentje en vangt op dat Eggermonde een aanslag op de koning beraadt, die op de hofdag zal plaatsvinden. Elegast weigert het de koning zelf te gaan vertellen i.v.m. zonden in het verleden, maar 'Adelbrecht' zal het doorgeven. De volgende dag worden Eggerik en alle andere samenzweerders gevangen genomen. Elegast wordt opgehaald om verslag te doen van zijn bevindingen en de koning beslist tot een duel tussen Eggerik en Elegast. God laat Elegast winnen en Eggerik sterft tijdens het duel. Elegast mag met de zuster van de koning (weduwe van Eggermonde) trouwen en al zijn zonden worden hem door de koning vergeven. Onderwerp Het onderwerp is de ontmoeting tussen Karel en Elegast. Karel wordt gevraagd midden in de nacht uit stelen te gaan en hij gaat ook. Later in het verhaal wordt duidelijk dat dit een waarschuwing van God was, om een geplande aanslag op de koning te onderscheppen. Ik had wel enige verwachtingen voor ik het boek ging lezen, want ik had vorig jaar ook al een boek uit de Middeleeuwen gelezen en ik wist wat ik ongeveer kon verwachten. Mijn verwachtingen zijn ook uitgekomen. Het onderwerp ligt niet in mijn belevingswereld, want ik ken geen koningen in mijn naaste omgeving. Ik denk niet vaak na over dit onderwerp en ik ben er niet anders over gaan denken. Ik vind dat de schrijver het onderwerp redelijk oppervlakkig heeft beschreven, want er worden weinig details gegeven (alleen details die van belang zijn voor het verhaal zelf). Het is redelijk uitgewerkt, maar er zit niet echt diepgang in het verhaal. Er wordt in het boek wel een visie op het verhaal gegeven, want er wordt duidelijk gemaakt dat je moet vasthouden aan het geloof en niet hoeft te twijfelen aan God. Bovendien komt Karel erachter dat hij onderdanen van zijn rijk onrecht heeft aangedaan in het verleden en hij zet dit recht. Ik heb wel eens een boek gelezen en een film gezien met hetzelfde onderwerp, maar ik kan niet echt zeggen welke ik beter vind. Dit boek is een vertaalde versie van het Middelnederlands en dat leest heel anders dan het hedendaagse Nederlands.
Gebeurtenissen De belangrijkste gebeurtenis is de boodschap van God, want dit is het begin van het verhaal. Andere belangrijke gebeurtenissen zijn de ontmoeting tussen Karel en Elegast, de beroving van Eggermonde en het duel tussen Elegast en Eggermonde. Deze gebeurtenissen spelen ook de belangrijkste rol in het boek. De gedachten van Karel komen een enkele keer wel aan bod. Ik vind dat het een goede keuze is geweest om de gebeurtenissen de belangrijkste rol in het boek te laten spelen, want hierdoor is de verhaallijn heel duidelijk. Het verband tussen de gebeurtenissen vloeien logisch in elkaar over en vertonen veel samenhang. Ik vond de gebeurtenissen heel boeiend, want je leest een verhaal dat al zo oud is en de vertaalde versie zorgt ervoor dat het toch goed leesbaar is. De gebeurtenis die de meeste indruk op mij heeft gemaakt, is de ontmoeting tussen Karel en Elegast. Deze gebeurtenis zorgt voor het verdere verloop van het verhaal. De gebeurtenissen hebben me wel aan het denken gezet, want ik verbaasde me over het feit dat Karel realiseert dat hij zijn onderdanen ten onrechte heeft veroordeeld en dat hij dat in het verhaal ook weer recht zet. Dat had ik niet verwacht. De gebeurtenissen bleven me boeien en ik had geen moeite om me door het boek heen te 'worstelen'. De meeste gebeurtenissen worden duidelijk beschreven, maar omdat het verhaal zich over precies 1 dag (24 uur) afspeelt, moet je als lezer zelf de gebeurtenissen in het verleden invullen. De verteller legt de gebeurtenissen die zich 'heden' afspelen goed uit en ik vond dat niet vervelend. Hierdoor begrijp je als lezer precies wat er gebeurt. . Ik heb wel eens een boek gelezen en een film gezien met dezelfde gebeurtenissen. Ik vond de film het beste, omdat ik me door de beelden een heel realistisch beeld kon vormen van het verhaal (mede door de special effects). Personages De hoofdpersoon zijn koning Karel de Grote en Elegast. Ik vind Karel in dit verhaal wel een held, want hij luistert naar God, voorkomt zijn eigen ondergang en realiseert dat hij fouten heeft gemaakt en zet deze ook recht. Ook Elegast vind ik een held, want hij blijft trouw aan de koning ondanks het feit dat de koning hem in het verleden ten onrechte heeft veroordeeld. Als lezer leer je de hoofdpersonen niet goed kennen, want hun karakters worden niet duidelijk beschreven. Het is duidelijk dat de nadruk in het boek ligt op de gebeurtenissen. Ik vind het in het algemeen wel belangrijk dat ik de hoofdpersoon in een verhaal goed leer kennen, maar bij dit verhaal vond ik het niet storend dat de karakters niet echt duidelijk werden beschreven, want het paste goed bij het verhaal. Ik vind de personages niet herkenbaar of levensecht, want ze leven in een andere tijd dan ik en ik kan me de tijd waarin zij leven moeilijk voorstellen. Bepaalde ideeën, gedachten, gevoelens en daden van de personages hebben mij niet beïnvloedt. Ik kon me redelijk verplaatsen in de personages, want ik begreep waaruit het gedrag van de personages voorkwam. Ik vind dit in het algemeen zeer belangrijk, dat ik me kan verplaatsen in de personages, want hierdoor begrijp je als lezer het gedrag van de personages beter. Bovendien is het ook boeiend, als je ontdekt waarom een personage op een bepaalde manier reageert. Ik vond Karel en Elegast sympathiek, want ze leren van hun fouten en blijven trouw aan hun geloof en heerser. Hun gedrag keur ik dus goed. Eggerik van Eggermonde vond ik niet sympathiek, want hij beraadt een aanslag tegen de koning en is dus niet trouw aan zijn heer. Zijn gedrag keur ik om deze reden af. Ik vind de personages aanvaardbaar en begrijpelijk reageren, want dit past bij hun karakter en hun positie in de gemeenschap. Ik denk dat ik in dezelfde situatie op dezelfde manier zou reageren en handelen. De personages reageren redelijk voorspelbaar en ik vind dat niet storend, al vind ik het in het algemeen wel boeiend, als een personages niet erg voorspelbaar reageert op een bepaalde situatie, want dat zorgt voor meer spanning in het verhaal. Opbouw Ik vond het verhaal niet ingewikkeld van opbouw, want het was een goed te volgen verhaal. Ik vond het verhaal spannend, want Karel doet iets ongebruikelijks in het verhaal, want hij gaat midden in de nacht het kasteel uit om te gaan stelen. Er zit geen flashback in het verhaal, want het verhaal speelt zich af in 24 uur. Wel wordt er terugverwezen naar een gebeurtenis die eerder heeft plaatsgevonden, maar deze wordt niet uitvoerig beschreven. Ik vond dit niet vervelend. De opbouw past goed bij het onderwerp, want was gebruikelijk in de tijd waarin dit verhaal ontstond. Je ziet het verhaal voornamelijk door de ogen van een personage, namelijk door de ogen van koning Karel de Grote. De manier waarop je gebeurtenissen in dit verhaal ziet, vind ik goed geslaagd, want het wordt goed beschreven en het is duidelijk wat er gebeurt. Aan het einde blijf je als lezer niet met vragen zitten. Het raadsel rond de boodschap van God is opgelost en Karel de Grote heeft het opgelost. Ik vind het als lezer prettig als aan het einde van het verhaal alles duidelijk is, maar ik vind het ook leuk als ik het einde zelf mag invullen. Het boek begon mij te boeien op het moment dat de engel Karel wekte. Ik begon me af te vragen wat de engel kwam doen en toen ik dat wist, begon ik me af te vragen wat dat met de naam Elegast te maken had en hoe het verder zou gaan met Karel. Taalgebruik Ik vond het taalgebruik in het boek niet moeilijk, want het verhaal was goed te volgen dankzij de vertaling. De verhouding tussen dialoog en beschrijving vond ik goed, ook al waren er meer dialogen dan beschrijvingen, maar dat paste goed bij het verhaal. De tekst leverderde geen problemen op door ingewikkelde beeldspraak, symbolische verwijzingen of duister taalgebruik, want alles werd uitgelegd in het boek. Er zijn mij verder geen bijzonderheden opgevallen wat betreft het taalgebruik Voorlopig eindoordeel Ik vond het een leuk verhaal, want het gaf een hele andere kijk op het leven van een koning. Ook de manier waarop er in het verhaal omgegaan wordt met trouw blijven aan God of koning was zeer verrassend. Het boek heeft me aan het denken gezet, want ik had niet gedacht dat Karel zijn fouten zou gaan rechtzetten en al helemaal niet dat hij gehoor gaf aan de boodschap van God en er midden in de nacht op uit te trekken. Dat boeide mij. Al met al vond ik het een heel mooi boek.
Verdiepingsopdracht
Politieke, sociaal-economische en culturele achtergrond Er is een relatie tussen het verhaal en de politiek. Het gaat over Karel de Grote en hij is koning. Hij regeert dus zijn rijk. Ook de standentheorie is verwerkt in het verhaal. Alle personages moeten namelijk trouw zijn aan de hoofdpersoon en dat is degene met het meeste aanzien (hoogste stand), namelijk koning Karel de Grote. Het verhaal laat zien dat er mensen zijn die zelf het meeste aanzien willen en dat d.m.v. het kwaad proberen te krijgen. Ook laat het verhaal zien dat mensen die door anderen met meer aanzien zijn veroordeeld, ondanks hun veroordeling trouw zijn aan degene met het meeste aanzien. In het boek wordt het een en ander uitgelegd over het feodale stelsel. Het uitgangspunt was dat heel de wereld Gods eigendom was. God gaf een stuk aarde in leen aan de koning. Daarmee was God leenheer en de koning leenman of vazal. Maar dat stuk land was zo groot dat de koning het onmogelijk alleen kon besturen. Daarom gaf die het op zijn beurt het land in leen aan hertogen en graven. Daarmee werd de koning leenheer en zo'n hertog leenman. Karel was dus tegelijk leenheer van zijn hertogen en leenman van God. De hertog was echter ook niet in staat om een lap grond in zijn eentje te besturen, dus gaf hij zijn land weer aan een aantal vazallen in leen. In ruil hiervoor legden de vazallen de eed van trouw aan hun leenheer af en konden ze opgeroepen worden om militaire steun te verlenen. Er is duidelijk sprake van een eercultuur in het boek, want Karel de Grote wordt geëerd door zijn volk en is de belangrijkste man van het rijk en hij heeft het meeste aanzien, want hij is koning. De norm voor zijn gedrag hing af van het aanzien dat hij ontving van anderen. Je treft symboliek aan in het verhaal. Bijvoorbeeld als Karel bezoek krijgt van de engel. Als de engel de eerste keer opdracht geeft te gaan stelen om zo zijn leven te redden, denkt Karel dat hij gedroomd heeft en hij schenkt er verder geen aandacht aan. Als de engel voor de tweede keer verschijnt, raakt hij in paniek, want twee is het getal van de duivel. Dat merk je aan zijn reactie; hij is bang dat er een boze geest tot hem spreekt. Hij ligt met een bonkend hart te wachten tot er een derde opdracht zal volgen, want het getal drie is het symbool van de Goddelijke Drie-eenheid (Vader, Zoon en Heilige Geest). Het was dus een heilig getal en kon niet door de duivel gebruikt worden. Pas als er een derde opdracht volgt, (al het goede komt in drieën) weet Karel zeker dat de boodschap van God komt en besluit hij er gehoor aan te geven. Behalve drie, zijn ook zeven en twaalf heilige getallen en deze drie getallen komen zowel in de bijbel als inde Middelnederlandse literatuur veel voor. Karel rijdt ook op zijn paard door het bos en het bos staat symbool voor een oord van inkeer, een plaats om over jezelf na te denken. Dat doet Karel in het verhaal dan ook. Het feit dat Karel een zwarte ridder tegenkomt is ook een symbool, want zwart werd in de Middeleeuwen geassocieerd met de duivel en de hel. Literatuur aan het hof Er bestaat een duidelijk verband tussen het verhaal en hoofsheid. Hoofsheid houdt in dat er bepaalde gedragsregels werden opgesteld om wrijvingen tussen individuen aan het hof te voorkomen. Het personage Eggerik van Eggermonde gedraagt zich in het verhaal niet hoofs, want hij houdt zich niet aan de opgestelde regels met als gevolg dat er een wrijving ontstaat tussen hem en koning Karel de Grote. De regel waar Eggermonde zich niet aan houdt, is de regel om ongewapend naar de hofdag te komen. Dit doet Eggermonde niet, want hij beraadt op de hofdag een aanslag op de koning. Het feit dat Eggermonde een aanslag beraadt op de koning wordt duidelijk in het vijfde hoofdstuk van het boekje, waarin Elegast Eggermonde en zijn vrouw afluistert tijdens een inbraak in de burcht van Eggermonde. In het laatste hoofdstuk wordt bekend dat Eggermonde gewapend op de hofdag verschijnt. Eggerik van Eggermonde gedraagt zich dus alles behalve hoofs. Dit verhaal behoort tot de Karelepiek, want in dit verhaal staat een avontuur van Karel de Grote centraal. Het gaat hier om de nacht waarin Karel uit stelen gaat en ontdekt dat er op de hofdag een aanslag is gepland op hem. De functie van dit verhaal is dat het publiek leert dat het belangrijk is te blijven geloven in de Heer, want deze helpt de mens in moeilijke situaties als hij ook in Hem gelooft. Deze moraal wort duidelijk in het laatste hoofdstuk in de laatste alinea's. (Ik ga later dieper op in). Geestelijke letterkunde In het verhaal nemen religieuze aspecten een belangrijke positie in. Karel krijgt een boodschap van God en gedurende het hele verhaal blijft hij trouw aan God. Ook bidt hij om hulp van God en tijdens het duel tussen Elegast en Eggerik laat God Elegast winnen. Het is duidelijk dat God partij kiest voor Karel en Elegast (het goede). Ik denk dat 'Karel en Elegast' tot het genre exempel behoort, want er wordt een bepaald religieus idee aan de hand van een concreet gegeven verduidelijkt. Dit wordt aangegeven in de laatste alinea's van het verhaal. Koning Karel zegt: ' Genadig God in de hemel, ik kan U met recht in hoge mate lof zeggen omdat U mij zoveel eer bewijst. Degenen die U dienen, zijn wijs. Wilt U allen helpen en raad geven die U om genader vragen.' (vers.1397-1402). Ook wordt er in vers 1411-1414 gezegd: 'Moge God op deze manier al onze problemen voor onze dood tot een goed einde brengen. Moge de Hemelse Vader ons dat geven. Laat iedereen dit nu beamen.' Literatuur in de stad Al eerder heb ik iets uitgelegd over de standentheorie in het verhaal. Er is in dit boek ook sprake van annexatie. Annexatie wil zeggen dat de elite lonkte naar de gezaghebbende hoofse cultuur die men wilde navolgen. In het verhaal staat dit in verband met de plannen van Eggerik van Eggermonde, want Eggerik wil een aanslag op Karel de Grote plegen, om zelf machtig te worden. De functie van het verhaal is duidelijk, want er zit een moraal in het slot, namelijk 'blijf trouw aan de Heer, dan zal hij jou ook helpen als je hem nodig hebt'. Evaluatie
Eindoordeel Ik vond het een leuk verhaal, want het gaf een hele andere kijk op het leven van een koning. Ook de manier waarop er in het verhaal omgegaan wordt met trouw blijven aan God of koning was zeer verrassend. Het boek heeft me aan het denken gezet, want ik had niet gedacht dat Karel zijn fouten zou gaan rechtzetten en al helemaal niet dat hij gehoor gaf aan de boodschap van God en er midden in de nacht op uit te trekken. De achterliggende gedachten en de symboliek maakten het verhaal heel boeiend en zeer interessant. Al met al vond ik het een heel mooi boek. Mijn mening is na de verdiepingsopdracht niet veranderd.
Uitvoering van de opdracht Ik ben redelijk tevreden met de uitvoering van de opdracht. Mijn planning was goed. Ik begon op tijd met lezen en zelfs de planning voor het uitwerken van het leesverslag had ik goed gepland. Ik heb zelfs in het begin genoeg tijd gehad om achtergrond informatie goed te bestuderen. Er zijn geen elementen in het boek die ik niet snap, omdat ik in een andere tijd leef, maar ik merk wel dat ik bepaalde aspecten me niet goed kan voorstellen vanwege het tijdsverschil. De verdiepingsopdracht vond ik best lastig, omdat er een aantal aspecten werden gevraagd die ik nog niet kende voordat ik aan deze module begon (zelfs niet van vorige jaar). Ik heb het gevoel dat ik de opdracht redelijk heb uitgevoerd, maar ik vraag me af of ik het goed begrepen heb. Het lezen van een Middeleeuws boek vond ik erg meevallen en ik denk dat dat kwam doordat ik van vorig jaar wist wat ik kon verwachten. Daardoor zag ik er niet tegenop het boek te lezen en was ik erg gemotiveerd. Ik heb het boek dan ook in 3 dagen uitgelezen (inclusief de 'blauwe' hoofdstukken, vragen maken en een samenvatting ter voorbereiding van de komende toets over dit onderwerp). Ik vond vooral de gebruiken en tradities uit de Middeleeuwen lastig om te begrijpen en dat kwam door de afstand in tijd tussen de Middeleeuwen en 'onze' tijd. Het uitwerken van de verdiepingsopdracht vond ik niet makkelijk, maar mijn gemotiveerde werkhouding maakte het mij een stuk makkelijker en ik vond het interessant om uit te zoeken wat de achterliggende aspecten van het verhaal waren. Ik had het idee dat ik niet alle begrippen (uit het tekstboek van Laagland) goed genoeg beheerste, maar door af en toe wat op te zoeken, begreep ik het allemaal prima. Ik denk dat ik de volgende keer meer aandacht ga besteden aan de theorie uit het tekstboek van Laagland, want dat had ik deze module een beetje laten schieten, mede doordat ik zo gemotiveerd was tijdens het lezen van 'Karel en Elegast'. Verder ben ik er wel trots op dat ik het deze keer wat betreft het lezen van het boek, maken van de bijbehorende vragen en maken van het leesverslag (oftewel de planning!) goed gedaan heb.