Ik heb geen naam door Miep Diekmann

1. Beschrijvingopdracht Ik heb dit boek gekozen, omdat het een tip was en het leek we wel interessant om over de Tweede Wereldoorlog te lezen. Van tevoren verwachtte ik dat het ging over een joods meisje dat naar een concentratiekamp moest. Deze voorspelling is uitgekomen. Samenvatting ‘Ik heb geen naam’ gaat over een half-joods meisje dat op transport gesteld wordt naar het concentratiekamp, Theresienstadt. Haar moeder is joods maar haar vader niet. Dus hoefde haar moeder niet mee, want een vrouw moest voor haar man zorgen. Haar tante Marie, nichtje Jarka, oom Eman en haar andere nicht, Vera moesten ook naar het kamp, alleen niet tegelijk met haar. Na een paar dagen vonden ze elkaar en het meisje kreeg vergunning om bij haar familie in te trekken. In het begin werkte ze bij de schoonmaakbrigade, daarna kwam ze in de landbouw en daarna ging ze een opleiding doen tot tandarts. Elke keer verliet er weer een transport van een heleboel mensen Terezín. Er gingen geruchten de ronde dat deze mensen naar Auschwitz gebracht werden, waar gaskamers waren. Op een dag kreeg de hele familie van het meisje, behalve zij, een oproep voor transport. Zij bleef dus alleen achter. Gelukkig was de jongen, Jirí er nog, waar ze verliefd op was. Maar toen ook hij op transport werd gesteld had ze alleen nog maar een paar vriendinnen: Liana, Uli, Eva en Lilka. In april 1945 kwam er een transport binnen in Terezín van zulke onttakelde gevangenen, dat ze niets menselijks meer hadden. Ze wemelden van de luizen, hadden kaalgeschoren schedels en hun lichamen zaten vol zweren. Ze kwamen uit verschillende geëvacueerde kampen en konden amper op hun benen staan. Je kon niet zien wie dood was en wie nog leefde. Zij hadden door toeval de gaskamers en onmenselijke martelingen overleefd. Elke dag kwamen er nieuwe levende lijken binnen. In mei 1945 werd Terezín bevrijdt door de Russen. De mensen mochten terug naar huis. Toen het meisje weer thuis kwam, vertelde haar moeder dat haar vader er slecht aan toe was. Haar tante Marie en nichtje Jarka hebben de oorlog niet overleefd. Haar vriendje Jiri had de oorlog wel overleefd en ze was dolblij toen hij voor de deur stond. 2. Leesbeleving Onderwerp: Het onderwerp was vrij snel duidelijk. Het onderwerp is jodenvervolgingen. Ik vind het wel een interessant onderwerp, want het gaat over de Tweede Wereldoorlog. Dat is natuurlijk al wel lang geleden, maar door dit boek kwam ik weer wat meer te weten over hoe het er in die tijd met de joden aan toe ging. Natuurlijk heb ik wel eens over het onderwerp nagedacht, maar ik ben er niet echt heel anders over gaan denken. Het onderwerp is goed uitgelegd, zo kom je meer te weten hoe het er in de oorlog in de concentratiekampen aan toe ging. En hoe mensen hun dierbaren achter moesten laten en hoeveel verdriet ze dan hadden.
Gebeurtenissen: Sommige gebeurtenissen waren best aangrijpend. Bijvoorbeeld toen een meisje de urn van haar moeder vond. Ze stopte zo veel mogelijk as in haar zakken en gooide de urn op de grond en vertrapte die in razernij. Ze was zo kwaad en schreeuwde zo hard, dat een vrouw haar buiten westen moest slaan, want de bewakers mochten niets van deze gebeurtenis te weten komen. De vertrapte urn werd in stukken gesneden en iedereen moest een stukje opeten. Door bepaalde gebeurtenissen ben ik wel aan het denken gezet. Bijvoorbeeld toen het meisje een brief thuis kreeg en alleen haar naam erop stond. Dus alleen zij moest naar het concentratiekamp en geen van haar ouders moesten mee. Het lijkt me echt heel moeilijk om afscheid te nemen van je ouders, als je nagaat dat je ze misschien een paar jaar of helemaal nooit meer zult zien. Een grote open plek vind ik toch dat er van het meisje geen naam wordt verteld. Als je het boek leest merk je daar niet veel van, maar als je er over nadenkt is het toch wel een beetje vaag. De belangrijkste gebeurtenis vind ik toen het meisje naar het concentratiekamp moest, want daar draait het hele verhaal eigenlijk om. Een fijne gebeurtenis vind ik toen het vrede was en alle mensen heel blij waren en weer naar huis mochten. Maar het ergste is nog wel dat iedereen minstens één van zijn familieleden heeft veloren. Hoofdpersoon: Ik zou niet op de hoofdpersoon willen lijken, als je kijkt naar de dingen die zij mee heeft gemaakt. De oorlog zou ik nooit mee willen maken en naar een concentratiekamp moeten lijkt me al helemaal verschrikkelijk. Ik weet natuurlijk niet hoe het meisje eruit ziet, want daar wordt in het boek niets over verteld. Een goede eigenschap van het meisje is dat ze altijd erg behulpzaam is en voor iedereen klaarstaat. Ze kan goed gedichten schrijven. Ze is door de oorlog niet zo bang meer voor de dood. Niet dat ze dat ooit echt geweest is, maar ze heeft wel veel mensen zien sterven. Ondanks alles houdt ze zich toch erg groot. In het boek merkte ik niet dat ze vaak verdriet had. Alleen toen ze naar het concentratiekamp moest en toen haar familie voor verder transport weg moest uit het kamp. Maar gelukkig wordt daarover in het boek niet echt dramatisch gedaan. De personages gingen wel een beetje voor mij leven, ik zag sommige personen wel voor me. Toen een meisje de urn van haar moeder vond, vond het ik het wel begrijpelijk dat ze heel kwaad werd. Maar dat ze zo hysterisch ging doen, had ik ook niet verwacht. Over het innerlijk van de hoofdpersoon werd wel veel verteld, doordat het grootste gedeelte van het verhaal in de ik-vorm is geschreven. Samenvattend eindonderdeel: Ik vind het een goed boek. Ik las het bijna in één keer uit. Bij het lezen vergat ik gauw de tijd. Dit boek past wel goed in mijn leesgeschiedenis, want ik heb wel meer oorlogsverhalen gelezen. Maar die gingen nooit over de joden in de Tweede Wereldoorlog. Vaak over mensen die vluchtten. Dit boek is wel een aanrader voor mijn klasgenoten, maar dan moet je het wel interessant vinden om over zo’n onderwerp als dit te lezen. 3. Tekstbestudering: a) Beschrijving van de hoofdpersoon Naam: wordt in het boek niet over gesproken (Het boek heet ook ‘Ik heb geen naam’), maar ik denk dat het Dagmar Hilarová is. Want achter in het boek wordt verteld dat zij mee heeft geholpen aan het schrijven van het boek,. Zij schreef net als de hoofdpersoon gedichten, was joods, moest naar het concentratiekamp en overleefde de oorlog. Ik weet bijna wel zeker dat zij de hoofdpersoon is. Leeftijd: Ze was bijna 16 toen ze op transport gesteld werd naar het concentratiekamp. Eerst werkte ze bij de schoonmaakbrigade, daarna kwam ze in de landbouw, en daarna volgde ze een opleiding tot tandarts. Ze heeft veel vriendinnen die de oorlog niet allemaal overleefd hebben. Haar tante, Marie en haar nichtje, Jarka hebben de oorlog ook niet overleefd. In het kamp heeft ze veel mensen leren kennen. Van het uiterlijk kan ik niet veel zeggen, want daar wordt in het verhaal niets over verteld. Op de voorkant van het boek staat een afbeelding van een meisje. Blijkbaar is zij dat. Ze heeft donker haar en heeft, denk ik, blauwe ogen. Ze is erg behulpzaam, staat altijd voor iedereen klaar. Ze maakt snel vrienden, ze had al vriendinnen toen ze nog maar net in het kamp was. Ze kan genoeg missen, ze gaf een keer haar eten weg aan iemand die ziek was en geen eten had. Kan goed mensen verzorgen en is niet bang voor dode mensen of mensen die zo ziek zijn dat je niet eens kunt zien of ze nog leven. Ze houdt zich erg groot, ook toen ze een hersenvliesontsteking had en heel lang haar bed niet meer uitmocht. Ik denk dat er wel sprake is van karakterverandering. Door de oorlog is ze veel harder en minder bang geworden, doordat ze best veel enge dingen heeft meegemaakt die ze allemaal moest verwerken. In het begin was ze nogal bang om een dode te zien, maar aan het einde kon je daar niets meer van merken. b) Thema van het boek Het thema van dit boek is jodenvervolgingen. Het gaat over een half-joods meisje dat tijdens de oorlog naar een concentratiekamp moet.
c) Titelverklaring ‘Ik heb geen naam’ In het boek wordt niets vermeld over de naam van het meisje. Daardoor is het boek ook voor het grootste gedeelte in de ik-vorm geschreven. Achter in het boek staat vermeld dat het grootste gedeelte van het boek over Dagmar Hilarova gaat. De vele gedichten die in het boek staan heeft zij in de oorlog geschreven. d) Tijd & tijdsduur Het verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog. Het duurde van 1939 (Intocht van de Duitsers in Praag) tot en met 1945 (de vrede). Dus er is sprake van verschillende tijden.