De vloek van Polyfemos door Evert Hartman

Samenvatting Na een tien jaar lange oorlog in Troje wilden Odysseus en zijn mannen naar huis gaan, maar toen ze terug naar hun land Ithaka wilden, was er een ongunstige wind. Daardoor kwamen zij op het eiland van de Kikonen terecht, het eiland Ismaros. Kikonen waren harde vechters. Maar ze hadden voorraden nodig, dus gingen ze aan land en plunderden de omgeving. Na een paar uur kwam het leger van de Kikonen eraan terwijl zij in de minderheid waren. Ze vluchtten naar de schepen en namen mee wat ze nog mee konden nemen. Na een paar avonturen belandden ze op het eiland van de Lotofagen. De Lotofagen boden hen een soort olijfjes, Lotos geheten. Dit waren vruchtjes die je alles deed vergeten wist Odysseus, ze waren verslavend. Er waren al een paar bemanningsleden verslaafd eraan waardoor ze moesten worden meegesleept door de rest. Daarna kwamen ze op het land van de Kyklopen, dat waren eenogige reuzen die zeer sterk waren. Toen ze in een grot kwamen vonden ze allemaal kaas en melk. Na uren wachten kwam de Cycloop Polyfemos binnen, dit was de zoon van Poseidon, de god van de zee. Na een tijdje bedacht Odysseus een list; hij zou Polyfemos dronken voeren met de meegebrachte wijn en zou dan zijn oog uitsteken. Nadat hij Polyfemos dronken had gevoerd vroeg Polyfemos hem zijn naam. Hierop antwoordde hij: "Niemand". Nadat hij en zijn mannen het oog van Polyfemos hadden uitgestoken schreeuwde hij het zo uit dat alle Kyklopen uit de buurt kwamen aanrennen. Zij vroegen wat er aan de hand was waarop hij antwoordde: "Niemand heeft mij pijn gedaan, help mij!" De andere Kyklopen dachten dat hij niet goed wijs was en dachten dat hij ziek was en liepen weer weg. Daarna vluchtten Odysseus en zijn mannen uit de grot door zich onder de schapen te binden. Daarna kwamen ze eindelijk op een eiland waar ze gastvrij ontvangen werden. Ze kwamen op het eiland van Aiolos, de heerser van alle winden. Toen ze weer weg gingen kregen ze een zak waar alle winden opgesloten zaten behalve de westenwind, de wind die hen naar hun land Ithaka zou leiden. Toen ze bijna bij Ithaka waren viel Odysseus in slaap. Terwijl Odysseus sliep bedachten de mannen dat er in die zak geen winden zaten maar geschenken. Dus zij openden de zak en alle winden kwamen eruit waardoor ze een ongunstige wind kregen en naar de verkeerde kant voeren. Nadat enkele van zijn manschappen waren vermoord door een reuzenvolk, de Laistrygonen kwamen ze op het eiland van Kirke, een tovenares die Odysseus' verkenners had omgetoverd in varkens. Toen Odysseus daar heen ging om ze te bevrijden kwam hij Hermes tegen, de bode van de goden. Hermes gaf hem een toverdrankje waardoor hij niet betoverd kon worden door Kirke. Nadat hij de toverdrank van Kirke had gedronken merkte zij op dat het niet werkte. Op dat moment sprong Odysseus op en wilde haar vermoorden, maar Kirke smeekte alles goed te maken. Odysseus aanvaardde dit en liet haar in leven. Na een paar weken ging hij weer weg. Kirke had hem aangeraden naar de ziener Teiresias te gaan, deze woonde in de onderwereld. Teiresias zei dat hij enkele gevaren zou tegenkomen en vertelde hem deze te ontwijken. Hierbij vertelde hij ook dat ze op een eiland zouden komen waar de runderen van de zonnegod Helios graasden. Deze mochten zij absoluut niet slachten. Deze voorspellingen klopten maar toen ze op het eiland van de runderen van Helios kwamen had de bemanning van Odysseus zo'n honger dat ze toch, zonder toestemming van Odysseus, de runderen van Helios gingen slachten, met als gevolg dat ze schipbreuk leden..... Deel 2 Ondertussen in het land waar Odysseus koning was, Ithaka, hadden zijn vrouw Penelope en zijn zoon Telemachos het moeilijk. Zij werden lastig gevallen door de ‘vrijers'. Dit waren edelen die met Odysseus' vrouw, Penelope, wilden trouwen en de hele tijd in hun kasteel zaten te eten en te drinken. Toen Telemachos een bericht van de godin Athene ontving, wat luidde dat hij op zoek moest gaan naar zijn vader, vertrok hij meteen. Als eerste ging hij naar Pylos daar woonde een oude vriend van Odysseus, Nestor, maar hij wist niet waar Odysseus was. Maar toen hij bij koning Menelaos kwam vertelde hij over een oude zeegod Proteus geheten. Hij vertelde dat Odysseus op het eiland van de nimf Kalypso zat.
Deel 3 Ondertussen was Odysseus op het eiland van de nimf Kalypso aangekomen. Hier had hij 7 jaar gewoond. Maar na 7 jaar kreeg hij toch wel heimwee, hij verlangde naar Penelope en Telemachos. Op dat moment kreeg Kalypso van de goden de opdracht om hem te laten gaan. Met veel pijn liet ze hem toch gaan, omdat ze toch van hem hield. Maar na een tijdje ontdekte zijn aardsrivaal hem, de god Poseidon, de vader van de blindgemaakte Polyfemos, waarbij zijn vlot (die hij op het eiland van Kalypso had gemaakt) in een korte tijd werd vernietigd. Met hulp van een zeenimf kwam Odysseus op het land van de Faiaken terecht. Dit waren vriendelijke mensen die hem op zijn land, Ithaka, brachten. Daar moest hij ook nog de vrijers vermoorden, dat was niet zo makkelijk want dat waren er honderden. Maar met hulp van zijn trouwste dienaren kreeg hij het toch voor elkaar om ze te vermoorden. Eindelijk, na 20 jaar, was hij terug in zijn eigen land, Ithaka......... Titelverklaring Het boek heet ‘De vloek van Polyfemos' omdat Polyfemos de Cycloop was waar Odysseus het oog had uitgestoken. Daarna had deze de vloek uitgesproken dat Odysseus niet of met heel veel problemen thuis zou komen; deze vloek is uitgekomen. Genre Dit boek behoort tot de jeugdboeken. Het is een epos in romanvorm. Personages De hoofdpersonage is Odysseus. Toen de oorlog was afgelopen was hij ongeveer dertig jaar en toen hij thuis kwam ongeveer veertig jaar. Hij was vindingrijk en slim; ook was hij erg sterk. Hij had een gespierd lichaam, blond haar, een baard en een schaafwond bij z'n knie. Hij kon goed leiding geven en zeer goed praten tot een menigte. Zijn beste vriend was Polites, maar daar wordt niet veel in dit verhaal over verteld. Ook had hij een vrouw, Penelope, en een zoon, Telemachos. Hij verandert niet veel in het verhaal. Hij was heerser van Ithaka en woonde in een mooi paleis. Enkele bijfiguren zijn: Telemachos, een gespierde slimme jongen die vaak voor zijn moeder opkwam als de vrijers weer irritant waren. Hij was de zoon van Odysseus en Penelope en leek veel op hem. Penelope was de vrouw van Odysseus en ook de moeder van Telemachos. Zij had erg last van de vrijers die met haar wilden trouwen. Ze was een knappe vrouw met mooie ogen. Tijd Het verhaal speelt zich zo rond 1000 voor Christus af. Tussen het begin en het eind loopt ongeveer tien jaar. Er zijn wel flash-backs, zij functioneren als herinnering aan hoe het vroeger was en soms over de gevaren die zij beleefd hadden. Er zijn veel sprongen in de tijd.
Vertelsituatie Het verhaal zien we door de ogen van Odysseus. Het is dus een personale vertelsituatie, in de hij-vorm geschreven. Ruimte Het verhaal speelt zich rond Griekenland af in de Middellandse Zee. Het paleis van Odysseus is een belangrijke ruimte omdat daar de vrijers zaten. Opbouw Het verhaal begint met een soort inleiding. Het probleem waar Odysseus voor kwam te staan is dat de wind ongunstig was. Daardoor kon hij niet naar zijn land varen maar moest hij omvaren en veel gevaren trotseren. De belangrijkste gebeurtenis en ook het hoogtepunt is als alle vrijers worden afgeslacht, omdat alle problemen die hij had toen voorbij waren. Het boek eindigt met een gesloten einde. Thema en motieven Het thema is de zoektocht naar zijn land. Enkele motieven zijn de reis, de gevaren en de godenwereld. Taal Ik vond het taalgebruik niet zo moeilijk. Het verhaal bevat veel dialogen. Mening Ik vond het een leuk boek omdat de Griekse cultuur me interesseert, de gebeurtenissen zijn spannend en goed verteld. Wat ik ook leuk vind is dat er Griekse goden in voor komen. De opbouw van het boek vind ik goed en het taalgebruik goed leesbaar. Informatie over de schrijver Evert Hartman is op 12 juli 1937 in Dedemsvaart geboren. Na de middelbare school studeerde hij sociale aardrijkskunde. Normaal is Evert Hartman aardrijkskundeleraar in Hoogeveen. Eerst schreef hij boeken voor volwassenen: een verzetsroman en twee misdaadverhalen. Later heeft hij zich helemaal op jeugdboeken toegelegd.