De val door Marga Minco

Beschrijvingsopdracht: ~ Een korte motivatie mijn boekkeuze: Het boek is mij aangeraden door een vriendin, zij vindt lezen ook helemaal niks aan en ze had dit boek gelezen omdat het boek maar 63 blz. bevatten. Ze heeft mij dat boek om die reden aangeraden. De titel wekte bij mij ook belangstelling op, het zinnetje ‘de val’ maakte mij nieuwsgierig. Hoe wordt de titel in het boek uitgelegd? Daar was ik heel nieuwsgierig naar dus dat was nog een reden om dat boek te gaan lezen. Ik heb al eens eerder een boek van deze schrijfster gelezen, namelijk ‘ het bittere kruid’, dat boek is mij zeer goed bevallen. De val is ook geschreven door Marga Minco, het andere boek is mij goed bevallen vandaar dat ik nog een boek van Marga ben ga lezen. ~ Een eerste persoonlijke reactie: Het is een interessant boek om te lezen, je krijgt een idee hoe het er in de oorlog aan toe is gegaan, hoeveel gezinnen er uit elkaar zijn gehaald. Het is daarom ook een zielig boek, een vrouw verliest haar man, zoon en dochter. Die worden opgehaald door de SD. Het is heel droevig dat die vrouw haar man en kinderen kwijt raakt en alleen achter blijft. Het is heel ontroerend hoe die vrouw haar leven leidt, ze is heel eigenzinnig, heeft een sterke wil en dat is heel knap na wat ze allemaal heeft meegemaakt. Het is een heel somber boek, er gebeuren alleen maar nare dingen. Zij verliest haar man en kinderen, gaat op een winterse dag naar buiten en ze komt te vallen in een put, en overlijdt naar aanleiding van die val. ~ Een korte samenvatting van het boek: Frieda is de hoofdpersoon in het boek, ze zit nog heel erg met het verleden, dat haar man en kinderen werden weggevoerd, dat blijft haar achtervolgen. De hoofdpersoon verandert door de gebeurtenissen, ze wordt steeds meer gesloten. De andere belangrijke personen zijn, Rena van Straten; de directrice van het bejaardentehuis. Bien Hijmans; hoofd van de huishouding en Ben Abels, de klussenman van het bejaardentehuis. Ben is een vriend van haar en zij vertelt hem vrij veel met de andere personen heeft ze geen relatie, met Bien Hijmans wil ze nog wel eens wat vertellen maar tegen de rest niet. De gebeurtenissen spelen zich af in Nederland, het meeste speelt zich af op de sterfdag van Frieda. In de tijd vanaf de oorlog tot aan 1985, de sterfdag van Frieda. De gebeurtenissen: Baltus en Verstrijen zijn gemeentelui die putten van de stadsverwarming moeten leegpompen, omdat het grondwater door de hete buizen tot bij het kookpunt is verhit. Ze hebben nooit zin in hun werk, Baltus is een luilak en Verstrijen heeft vaak moeilijkheden thuis die hij niet van zich af kan zetten. Frieda Borgstein, inmiddels al een oude vrouw is haar man en kinderen in de oorlog kwijt geraakt. Op 21 april 1942 zijn haar man en kinderen weggevoerd door de SD. Ze moesten in de hal klaar staan om door Hein Kessels het land uitgebracht te worden naar Zwitserland. Frieda ging nog even naar boven om een vest te halen voor haar dochter want die had het koud. Ze treuzelde even en toen hoorde ze mannenstemmen in de gang, holde naar beneden, struikelde en viel. Toen ze in de gang aankwam, was de buitendeur al dicht en haar man en kinderen verdwenen, ze liet de deur de hele avond op een kier staan in het geval ze haar wel op zouden halen, ze dacht dat ze haar vergeten waren maar tegen 0.00 uur heeft ze de deur maar gewoon dicht gedaan. Ze heeft haar verjaardag daarom nooit meer gevierd. Ze heeft haar verjaardag altijd in stilte voorbij laten gaan totdat ze de volgende dag 85 zou worden, ze wilde niet zozeer haar verjaardag vieren maar de veertigjarige herinnering van haar verjaardag van toen. Ze wilde de stad waarin ze met haar gezin gewoond heeft nooit verlaten, omdat ze daar met de doden heeft geleefd en om die reden is ze nooit hertrouwd. Meneer Marks was een goede vriend van haar en ze deden veel dingen samen, hij heeft haar ten huwelijk gevraagd maar zij wilde niet, de relatie tussen hun werd er niet beter op. Aan slechts 1 persoon schenkt Frieda haar vertrouwen: Ben Abels, de klussenman van het bejaardentehuis waar ze woont. Op 17-jarige leeftijd kwam hij bij Jakob ( de man van Frieda) op kantoor, hij werd verliefd op hun dochter, Olga. Frieda ging alles regelen voor haar verjaardag voor morgen, het was slecht weer, heel erg koud, het waaide hard, maar Frieda was eigenwijs en ging toch naar buiten. Rena van Straten, Bien Hijmans, en Ben Abels gingen tegen haar in, dat het niet verstandig was om naar buiten te gaan; het had geen zin om dat tegen haar te zeggen want ze luisterde toch niet. Ze keken haar altijd na; maar dit keer niet, er kwam bezoek dus Rena moest weg, Ben was nodig in de keuken en Bien was ook weg, dus ze konden haar niet nakijken. Baltus en Verstrijen waren met een put bezig, ze hadden er geen hekken om staan, Verstrijen vond dat niet nodig dus de hekken stonden nog in de kar. Frieda werd vooruit geblazen als een blaadje, het waaide erg hard, ze kwam te val en viel in de put. Baltus probeerde haar tot 2 keer toe uit de put te halen maar het was tevergeefs, hij kon haar niet uit de put krijgen. Er stonden allemaal mensen eromheen te kijken maar ze hielpen hem niet, dat maakte hem heel boos en hij riep dat ze een brandweer moesten bellen, die was al gebeld maar te laat, Frieda is daar overleden. Ze had haar tas mee met daarin een lijst met een foto van Jakob en een etui met allemaal foto’s, die foto’s zaten als een klont samen geplakt en er zat een sigarenkoker in de tas. Bij de begrafenis was er een man die Ben heel bekend voor kwam, het was Hein Kessels, de man die Frieda en haar gezin naar Zwitserland zou brengen, hij verteld alles aan Ben….tot in de diepste details…….. In het kort even de relatie tussen het werk en leven van de schrijver: Marga Minco werd als Sara Menco op 31 maart geboren te Ginniken; ze groeide op in Breda. Haar vader was joods orthodox en wilde in de opvoeding dat voortzetten. Haar moeder was liberaler van opvattingen. Sara was de jongste; de eerstgeborene was Dave, daarna kwam Bettie. Selma werd bij Nutsschool aangenomen (1938) als leerling-journaliste, daar leert zij Bert Voeten kennen. De dag na de capitulatie werd zij ontslagen. Wegens een aandoening van t.b.c werd ze in een ziekenhuis in Utrecht opgenomen; later kuurde zij in Amersfoort waarheen haar ouders waren verhuisd. De ouders werden evenwel gedwongen zich in Amsterdam in een ‘ Judenviertel ‘ te vestigen; Selma voegde zich hierbij. Haar zus Bettie wordt in mei 1942 met haar man opgepakt en gedeporteerd. In april 1943 worden de ouders gearresteerd; Selma weet te ontkomen. Nadat ook Dave en zijn vrouw zijn opgepakt, duikt Selma onder. Zij leeft onder verschillende namen, o.a. Margaretha Faes van Hoorn. Deze naam blijft ze houden omdat ze er zo gehecht aan is geraakt. In 1944 komt Marga Minco terecht in een huis in Amsterdam. Daar vindt de hereniging met Bert Voeten plaats; in december 1944 wordt hun eerste kind, Bettie, geboren. In augustus 1945 trouwt ze met Bert Voeten. In 1956 wordt haar tweede dochter, Jessica, geboren. In Amsterdam beleeft Marga Minco de bevrijding; zij en een broer van haar vader blijken de enige overlevenden van de familie te zijn. Marga schrijft over de tweede wereldoorlog. Zij heeft dat zelf meegemaakt; zij was ook een Jood, haar vader en moeder dus ook, die zijn gearresteerd en gedeporteerd. In de oorlog moesten Joden uitkijken en ze gingen onderduiken om niet gedeporteerd te worden. In het boek ‘ de val ‘ blijkt wel dat het moeilijk was om in de oorlog als Jood te leven omdat de kans heel groot was dat je werd opgepakt en werd gedeporteerd. Zij heeft het allemaal zelf meegemaakt en daar schrijft ze over in meerder boeken, o.a. de val, het bittere kruid. Die boeken gaan allemaal een gedeelte over de oorlog of helemaal. Het leven van Marga Minco wordt beheerst door de tweede wereld oorlog. Behalve in haar debuut en in enkele korte verhalen, lukt het haar niet herinneringen aan die oorlog uit haar werk te bannen, zo zou zij dat gewilde hebben. Nadat zij niet alleen de vertellende is maar ook de meebelevende neemt zij in later meer afstand en wordt zij maar toeschouwer. Ze wil niet meer over de oorlog schrijven, in al haar boeken ging dat onbewust. Verdiepingsopdracht 1: Welke verwachtingen zijn bij de lezer gewekt en op welke manier? Verstrijen en Baltus zijn gemeentelui, die putten moeten reinigen. ’s Morgens gaan ze eerst naar een koffieshop, daar is Carla, die verliefd is op Verstrijen, zal dat iets worden? Baltus en Verstrijen gaan ’s morgens naar de koffieshop, bij hun komt de dag langzaam op gang, dat is hetzelfde als Frieda haar dag; die komt ook langzaam op gang. Wat voor verband is er tussen Verstrijen en Baltus en Frieda? Bevat het verhaal veel of weinig open plekken? Veel open plekken, er zijn veel dingen die je zelf in moet vullen. Elke zin zit vol met feiten en tussen de regels door krijgt de lezer alle gelegenheid om de dingen met zijn eigen fantasie aan te vullen. Wat zijn de belangrijkste open plekken in het boek? Frieda was bijna jarig en wilde gebak kopen bij de bakker, ze wilde het hele bejaardentehuis trakteren omdat ze 85 zou worden de volgende dag. Het was slecht weer buiten, het waaide heel erg hard en het was heel erg koud, geen weer! Rena vond het geen goed idee dat zij alleen naar de bakker ging om gebak te bestellen, maar ze wist dat het geen had om tegen haar in te gaan want Frieda was toch heel eigenwijs en luistert toch niet. Ben Abels had haar niet kunnen nakijken, hij werd geroepen in de keuken. Hij hoorde sirenes in de straat dat geluid hield op vlak voor het tehuis, hij vertrouwde het niet, hij bedacht zich geen moment en ging naar buiten. Rena de directrice had een meisje opdracht gegeven om Ben Abels te roepen zodat polshoogte kon nemen, maar hij was al naar buiten toe gegaan. Buiten was de brandweerauto, hij zag 4 mannen tegen de achtergrond van de rode wagen, 3 daarvan maakte aanstalten om te helpen. Ben liep langs hen, de vierde kort, gezet met dun grijs haar tot in zijn nek was op de stoep blijven staan, hij draaide zich met één ruk om en Abels kwam oog in oog te staan met hem. Het gezicht van de man gaf hem een vaag gevoel van herkenning Û Wie is deze man? Daar wordt eerst geen antwoordt op gegeven maar verder in het verhaal komt het allemaal naar voren. Welke vragen worden door die belangrijke open plekken opgeroepen? Deze vragen bespreken en de manier waarop ze ‘ ingevuld ‘ worden. Ben Abels was in de hal en trof daar het gezicht van die man weer. Hij was naar de directie gegaan en gevraagd wie die man van de provinciale bejaardenzorg was. Hij had gehoopt dat het Hein Kessels niet was ( de man die Frieda, haar man en kinderen naar Zwitserland zou brengen ), maar dat was niet het geval, het was Hein Kessels wel. Ben heeft Hein gebeld, na wat gepraat liep het telefoongesprek uit op een afspraak in het café. Daar heeft Hein het hele verhaal aan Ben verteld. Hij snapte zelf ook niet dat Frieda haar man en kinderen zijn meegenomen, was het gewoon toeval, of omdat hij te snel had gefietst en daardoor opviel bij de SD. Dat wist hij zelf ook niet. Je krijgt hier ook verder geen antwoord op. Zijn er ook open plekken die niet door de tekst ingevuld worden, maar die jij als lezer moet invullen? Geef voorbeelden en maak duidelijk hoe jij ze hebt ingevuld. Er zouden ook mensen komen uit Zweden, die zouden naar het bejaardentehuis gaan om daar enige zaken te regelen met Rena van Straten. Er werd gezegd dat de afspraak een half uur eerder werd, maar je weet niet waarom. Je weet ook niet waarom ze zouden komen. Er wordt informatie achtergehouden en soms kom je later in het boek te weten wat er is gebeurd / hoe het is afgelopen. Dit is ook het geval in de periode dat Frieda haar man en kinderen zijn weggevoerd door de SD, je komt pas op het laatst meer dingen over die gebeurtenis te weten. Je weet ook niet wat er met Frieda is gebeurt nadat haar man en kinderen zijn weggevoerd, hoe heeft zij die kleine 40 jaar geleefd? Daar wordt geen informatie op gegeven, dat was ook heel moeilijk om in te vullen omdat het over zo’n lange periode gaat, vandaar dat ik dat niet heb ingevuld. Welke manipulatietechnieken gebruikt de schrijver om de spanning te verhogen? Geef voorbeelden en toelichting. Er wordt informatie achtergehouden om de spanning te verhogen. Je weet niet hoe Ben Abels reageerde op het weerzien van Hein Kessels, wat hij er mee wilde doen met het weerzien van hem. Later blijkt dat hij hem heeft opgebeld en weer later hebben ze een afspraak gemaakt in een café. Frieda ging naar buiten, Rena moest naar kantoor daar eindigt het hoofdstuk mee, het volgende hoofdstuk gaat het weer over Baltus en Verstrijen. Hoe is gebruik gemaakt van de spanningsbogen? Eén grote spanningsboog of meerdere kleine? Of Allebei? Geef uitleg en toelichting. Er is gebruik gemaakt van meerdere spanningsbogen, er worden veel vragen opgeroepen, meestal krijg je er na 1 à 2 hoofdstukken al antwoordt op, maar meestal krijg je er geen antwoordt op. Verdiepingsopdracht 2: Mijn leeservaring: 1. Onderwerp
Het is duidelijk over welk onderwerp het in de tekst gaat. Het gaat over een vrouw die de oorlog overleefd, en leeft met herinneringen aan haar gezin. De vrouw verliest haar man en kinderen in de oorlog, zij worden weggevoerd door de SD. De vrouw viert haar verjaardag niet meer, hertrouwt niet meer alleen maar om met de herinneringen en de ‘doden’ ( haar gezin) verder te leven. Het is een interessant boek, het onderwerp sprak mij wel aan. Ik had niet echt verwachtingen van het boek, ik had niet gedacht dat het ook over de oorlog zou gaan, maar het is wel heel interessant hoe zij met de situatie is omgegaan, haar man en kinderen zijn weggevoerd door de SD, en hoe zij verder het leven aanpakt. Ik heb wel eens over het onderwerp nagedacht, hoe moeilijk mensen het in die tijd niet moeten hebben gehad. Ik heb daarover veel vragen gesteld aan mijn opa, die is ook bijna gepakt door de Duitsers. Bij mijn oma kwamen veel mensen uit het westen omdat hier wel eten was en daar niet, maar er zijn ook vragen die ik ze liever niet stel. Mijn overgroot-opa heeft onderduikers gehad en dat is goed gegaan, ze zijn nooit ontdekt, hij vocht ook mee in de oorlog hij zat bij het verzet. Het boek heeft mij geen nieuwe kanten laten zien, ik wist al dat er complete families uit elkaar zijn gehaald en dat er mensen waren die probeerden om Joden te helpen vluchten naar het buitenland, in dit geval Zwitserland, dit lang was in de oorlog neutraal. Ik ben door dit boek niet anders over het onderwerp gaan denken, ik vind het heel zielig allemaal, de mensen die de oorlog hebben overleefd hebben het vaak moeilijk omdat ze hun familie zijn kwijt geraakt maar ook om andere redenen. Er staat geen mening in het boek, dus kan ik er ook niet mee eens zijn of er mee eens zijn. Het onderwerp wordt niet goed uitgewerkt, ze hadden meer kunnen vertellen hoe het leven van die vrouw was. In de periode vanaf dat haar gezin is meegenomen tot even voor haar 85-ste verjaardag . Hoe de ontwikkelen waren, als er mensen waren die haar hebben opgevangen nadat haar man en kinderen zijn weggevoerd. Ik heb wel eens een film gezien over dit onderwerp, dat is makkelijker, je kunt er een betere voorstelling van maken hoe het toen was, overal in de oorlog was het anders. In het westen was er geen eten terwijl er op het platteland veel meer eten was. Dit bedoel ik ook met ontwikkelingen, toen de oorlog was afgelopen, had zij wel eten, hoe kwam ze er aan? Hoe is ze omgegaan met het verlies van haar man en kinderen, ik weet dat ze een etui met foto’s had, een fotolijst met daarin een foto van Jakob en een sigarenkoker van hem en dat ze dat elke dag weer bekeek maar hoe ging ze er verder mee om.; met het verlies van haar man en kinderen. Deze ontwikkelingen zijn interessant om te weten, je kunt dan je dan beter inleven in haar als ze in dat bejaardentehuis woont. 2. Gebeurtenissen

De belangrijkste gebeurtenis in het boek is dat de vrouw haar gezin verliest. Zij blijft de hele tijd aan haar man en kinderen denken, ze leeft als ware met de doden, ze heeft allemaal herinneringen aan haar gezin en dat speelt een grote rol in haar leven. Ze viert haar verjaardag niet omdat ze het zich wil blijven herinneringen hoe zij haar verjaardag altijd vierde met haar man en kinderen. Wanneer ze de volgende dag 85 zou worden besluit ze haar verjaardag wel te vieren omdat het dan al 40 jaar is geleden dat ze haar verjaardag met haar familieleden vierde. Ze valt in de put omdat ze nog naar de bakker moet om dingen te regelen voor haar verjaardag voor morgen, omdat het slecht weer is valt ze in de put. Dat is toeval, dat is een belangrijk onderwerp in het boek, ‘ toeval’, het is allemaal toeval. De vrouw valt in de put, dat is toeval, Ben kijkt haar altijd na maar nu niet omdat hij geroepen werd om naar de keuken te gaan, hij heeft haar niet na kunnen kijken en dat is weer toeval dat juist op dat moment. De gemeentelui hadden geen hekken neer gezet, juist zij valt daar in.. allemaal toeval! De nadruk ligt meer op de gevoelens en gedachten van de personen, de vrouw is altijd met haar gedachten bij haar gezin gebleven, Hein Kessels die probeerde het gezin naar Zwitserland te brengen dacht daar nog vaak aan. Het verhaal bevat genoeg gebeurtenissen om mij te blijven boeien. De gebeurtenissen zijn herkenbaar en waarschijnlijk, dit is allemaal echt gebeurd in de oorlog, en tegenwoordig zijn er ook bejaardentehuizen en de putten moeten ook nog steeds schoon gemaakt worden door gemeentelui. Ik vind het verschrikkelijk dat haar man en kinderen worden meegenomen, het is verschrikkelijk als gezinnen uit elkaar worden gerukt. Er is wel een gebeurtenis die mij aan het denken heeft gezet, waarom moesten nou net haar man en kinderen worden meegenomen, waarom kwam ze te vallen toen ze een vest voor haar dochter ging halen? Het is een gespannen sfeer waarin de gebeurtenissen zich afspelen, dat maakt het lezen heel spannend. Ik zag de gebeurtenissen wel voor mij. Het verhaal is zo verteld dat je wel dingen moest invullen, dat is was wel plezierig. Ik heb nog nooit zo’n gebeurtenis meegemaakt of iets dat er op lijkt. De gebeurtenissen bleven mij boeien. Ik heb wel eens films gezien die over de oorlog gingen en dat er zulke erge dingen gebeuren, ik vind de film beter, omdat je het dan ziet, je kunt je er dan een voorstelling van maken. 3. Personages
ik zou niet graag op de hoofdpersoon willen lijken, zij heeft alleen maar pech, nooit of zelden geluk, ik ben nu een gelukkig mens en dat wil ik zo houden. Ik kon mij niet goed verplaatsen in de hoofdpersoon, je moet het verleden los laten anders heb je geen leven. De personages zijn niet zo beschreven dat ze voor mij gingen leven. De vrouw heeft eigenschappen die ik verafschuw, ze is heel erg op zichzelf en best koppig, je moet ook adviezen van mensen kunnen aannemen en niet kwaad worden als iemand je een advies geeft. De vrouw gedraagt zich niet normaal, ze stelt zich niet vriendelijk op, en haar ideeën zijn verschrikkelijk, ze moet het verleden achter zich laten en elk jaar gewoon haar verjaardag vieren. De beslissingen die zij neemt op dat gebied vind ik niet begrijpelijk, ik zou wel gewoon ieder jaar mijn verjaardag vieren. De personages reageren niet echt voorspelbaar, dat vind ik persoonlijk veel leuker, je verwacht iets maar dan gebeurt het tegen over gestelde. Ben, Rena en Bien zijn sympathieke personages, zij hebben het beste voor met iedereen. Hein en Frieda niet, die denken niet vaak na bij wat ze doen, denken nooit aan hun naaste. Je komt het meest te weten van Frieda, maar niet genoeg om haar gedrag te verklaren. Je moet veel zelf invullen over het innerlijk van de personages, dat vond ik heel plezierig. 4. Bouw
Ik vind de bouw niet ingewikkeld. Er zit meteen vaart in het verhaal. Alles hangt goed met elkaar samen. Het verhaal is wel heel spannend, dat komt doordat er een vertraging in het verhaal zit. Het is ook een heel boeiend verhaal, dat komt omdat ik het wel indrukwekkend vindt wat de vrouw allemaal meemaakt. Er zijn meerder lijnen die door elkaar lopen, dat maakt het juist spannender. De bouw van het verhaal past goedbij het verhaal. Er werd met de tijd gespeeld, dat vond ik heel knap, het verhaal werd daardoor veel interessanter. Er zitten veel herinneringen in het verhaal, dat maakt het verhaal duidelijker. Het eind is precies duidelijk, het geeft antwoordt op de vragen die ik nog had. Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van een persoon, dat maakt het verhaal heel duidelijk. 5. Taalgebruik
De tekst was niet moeilijk om te lezen, eerder makkelijk om te lezen. Het is een sobere stijl, er worden veel feiten gegeven maar je moet zelf ook veel invullen. Er zijn heel veel gevoelens en gedachten van de vrouw aanwezig in het verhaal. De manier van vertellen was goed, niet te wijdlopig, niet te uitgesponnen en niet et hoogdravend. Het taalgebruik past bij personages en het onderwerp, het is niet te moeilijk, het zijn ook maar gewone mensen. Er waren wel symbolische verwijzingen, dat was aan de ene kant wel leuk maar het was soms ook wel moeilijk, dan moest je even terug bladeren om het weer helemaal te weten, dat was soms best verwarrend. Eindoordeel: Het is een goed boek , de spanning is goed opgebouwd, de tekst was niet moeilijk om te lezen. Ik heb een hekel aan lezen maar dit was een goed boek, het was boeiend zodat je door bleef lezen en nieuwsgierig werd naar wat er zou komen. Je ging soms zelf dingen invullen en dan bleek later in het boek dat het anders was en dan denk je ‘ ach dat had ik ook wel kunnen weten’, dat is altijd heel leuk. 3. Evaluatie, in het kort mijn eindoordeel over het boek en mijn oordeel over het uitvoeren van de verdiepingsopdrachten: Over het boek: Het was een heel interessant boek, er werden allemaal dingen over de oorlog verteld, Frieda is haar man en kinderen kwijt geraakt in de oorlog. Er wordt niet verteld hoe zij dat heeft verwerkt maar wel wat de gevolgen zijn voor de toekomst van haar. Het is interessant om belevenissen van een ander te volgen. Het boek maakt je ook heel nieuwsgierig, het thema was ‘toeval’, dat thema roept veel vragen op: Waarom, als…was ik maar niet…er zijn dan ook veel vragen in dit boek, je gaat lezen om een antwoordt te krijgen op de vragen die je hebt en daar wordt 9 van de 10 keer geen antwoordt op gegeven. Het was ook een heel droevig boek, Frieda maakt heel veel ellende mee, haar man en kinderen worden weggevoerd, en zij blijft met vragen achter van waarom zij wel en ik niet? Je gunt niemand dat je familie je wordt ontnomen en dan ook nog op zo’n vreselijke manier. Gaat ze eindelijk haar verjaardag vieren, gaat ze naar de winkel om gebak te regelen, maar onderweg maakt ze een val in een put, daar komt ze door te overlijden. Het is mogelijk dat het echt is gebeurd want in de oorlog zijn er ook veel families uit elkaar gehaald. Vooral Joden, Frieda en haar gezin waren ook Joden, in de oorlog zijn er ook complete Joodse families uit elkaar gehaald en dan werden ze ook weggevoerd. Frieda heeft er geestelijk wat aan gehouden, ze heeft nooit meer haar verjaardag gevierd, tegenwoordig zijn er ook mensen die de oorlog hebben meegemaakt en er (meerdere) trauma’s aan hebben overgehouden. 2 Over het uitvoeren van de verdiepingsopdracht: Verdiepingsopdracht 1 was moeilijk, het vertellen waar de open plekken zaten, als die er in zaten, of er ook spanningsbogen waren, hoe de spanning werd opgebouwd. Dat was moeilijk te formuleren, als je het boek leest dan zijn dat niet de eerste waar ik op let. Voor de volgende keer weet ik dat dat heel belangrijk is en schenk ik daar meer aandacht aan. De problemen van waar de open plekken zaten vond ik moeilijk, er zaten kleine hoofdstukken in, ik keek dan aan het eind van het hoofdstuk en dan wist ik het wel weer en dan kon ik zo verder. Deze verdiepingsopdracht is makkelijker dan de vorige, je kunt hier je eigen mening geven, het mag gelogen zijn, het maakt niet uit zolang je maar goede argumenten geeft, zoals nu! Ik heb wel een beter inzicht gekregen in het boek na het uitvoeren van de verdiepingsopdrachten, dat komt omdat je over het boek moet nadenken, je leert daar veel meer door en krijgt daar ook meer inzicht door. Ik heb van deze verdiepingsopdracht geleerd dat je goed moet nadenken over hoe het boek in elkaar zit en als je je mening geeft moet je dat doen met argumenten, geef je een mening zonder argumenten dan is dat fout…….