Zakelijke gegevens:

Auteur: Tessa de Loo

Pseudoniem van: Johanna Martina (Tineke) Duyvené de Wit

Titel: De Tweeling

Ondertitel: n.v.t.

Verschijningsjaar (eerste druk): 1993

Gelezen druk: 47, filmeditie

Uitgeverij: Arbeidspers

Plaats van uitgave: Amsterdam

Aantal pagina’s: 405

Aantal punten: 4

A Eerste reactie

1. Heeft het boek je aan het denken gezet en indruk gemaakt? (Waarover, waardoor, waarom). Geef voorbeelden en verwerk in je leesverslag citaten.

Het boek heeft me niet echt aan het denken gezegd, eigenlijk alleen dat je zuinig moet zijn op je dierbaren. Dat merk je vooral aan de laatste zin van het boek. ‘Nee…’ herhaalde ze, de vrouw uitdagend aankijken, ‘ik ben… ze is mijn zuster.’

B Beknopte samenvatting en analyse

2. Vat de inhoud van het boek samen: noteer in een lopend verhaal wat de belangrijkste gebeurtenissen in het verhaal zijn. Vertel ook de afloop. Gebruik maximaal één A4: het is dus belangrijk dat je de grote lijn opschrijft en (overbodige) details achterwege laat.

In een kuuroord ontmoeten Anna en Lotte, twee bejaarde vrouwen, elkaar. Daar blijkt dat ze tweelingzussen zijn. Sinds de dood van hun vader zijn gescheiden. Anna kwam bij een Duits boerengezin terecht en Lotte bij een rijke Nederlandse familie. Ze zijn door de Tweede Wereldoorlog behoorlijk van elkaar vervreemd, maar terwijl ze elkaar hun levensverhalen vertellen, krijgen ze meer begrip en respect voor de ander. Anna, die opgroeide bij Oom Heinrich en de gemene Tante Martha in, moet elke dag werken en mag niet naar school. Als Anna ook nog eens door haar oom zo hard wordt geslagen, dat bij de dokter wordt geconstateerd dat haar baarmoeder gekanteld is, wordt ze door de pastoor weggehaald en naar het klooster gebracht. Ze volgt een kleine opleiding en vertrekt daarna naar Keulen, waar ze bij Frau von Garlitz gaat werken. Als de oorlog uitbreekt vlucht Frau von Garlitz naar het oosten en Lotte gaat op zoek naar Anna. Het lijkt erop dat de band tussen de tweelingzussen nooit meer wordt zoals die was. Teleurgesteld gaat Lotte weer naar huis. Niet lang daarna ontmoet Anna op een feest de sympathieke Oostenrijker Martin Grosalie, met wie zij zich uiteindelijk verlooft. Hij wordt echter naar Rusland gestuurd om te vechten. Als hij eens verlof heeft, trouwen ze in Wenen, maar al gauw moet Martin weer terug om te vechten. Niet lang daarna krijgt Anna te horen dat Martin is omgekomen.

Anna besluit om Rode Kuiszuster te worden en Lotte op te zoeken, maar nu wil Lotte niets meer met haar te maken hebben.

Lotte groeit op bij een communistisch gezin met een egoïstische vader en een lieve moeder. Ze blijkt enorm goed te kunnen zingen en zo ontmoet ze David, de zoon van een beroemde liedjeszanger. Ze waren bijna verloofd. Lotte wilde hem nog even laten wachten voordat ze zekerheid wilde geven. Op een zaterdag wordt David opgepakt door de Duitsers als hij met vrienden muziek aan het maken is in een joodse buurt. Hij werd afgevoerd naar Buchenwald en later naar Mauthausen. Uit de postkaart die de familie van hem ontving, bleek dat hij besefte snel dood te zullen gaan. Lotte werd verteerd door schuldgevoelens. Intussen is de oorlog uitgebroken en Nederland wordt bezet. Het gezin van Lotte heeft veel onderduikers waardoor er telkens een gespannen sfeer hangt. Na de oorlog is Lotte getrouwd met vioolbouwer Ernst Goudriaan. Anna komt haar opzoeken. Lotte heeft intussen een kind en wilt niks meer Anna te maken hebben, omdat Anna in Duitsland woont. Anna en Lotte zien elkaar pas weer in het kuuroord. Het blijkt dat Anna is overleden terwijl ze ook in bad zat. Lotte voelt zich schuldig: ze accepteert eindelijk Anna als haar zus, maar dan is het al te laat.

3. Wat is het thema van het boek? Geef het thema is één zin weer zonder de inhoud na te vertellen. Welke boodschap/les wil de auteur je meegeven?

Verzoening. De tweeling kan elkaar niet bereiken, en de dood van Anna maakt een verzoening van de twee zusters definitief onmogelijk.

4. Noem ten minste drie motieven bij het thema. Verklaar de motieven in relatie tot het thema. Een motief is een voor de mens belangrijke situatie of gebeurtenis die in een verhaal voorkomt of iets wat herhaaldelijk terugkeert in een boek (bv. jaloezie, seks, frustratie).

- herinneringen: Lotte en Anna halen in het kuuroord allerlei herinneringen op en ze vertellen elkaar hun eigen levensverhaal.

- schuld: Lotte voelt zich schuldig dat ze Anna afgewezen heeft nadat zij haar kwam bezoeken. Door de dood van Anna heeft zij dit niet recht kunnen zetten.

- de dood: de ouders van Anna en Lotte overlijden waardoor ze gescheiden worden en allebei verschillend opgroeien. Martin en David overlijden in de oorlog en op het einde overlijdt Anna in het kuuroord.

5. Beschrijf de opbouw van het verhaal. Is er een indeling in hoofdstukken? Noem eventuele titels.

Hoe begint het boek en hoe eindigt het? Pas literaire termen toe (ab ovo, in medias res, post rem, gesloten of open einde) Noteer de eerste en laatste zin.

In het begin wordt je wel een beetje ingeleid, je krijgt te weten dat Anna en Lotte gescheiden zijn op het moment dat hun ouders kwamen te overlijden. Er is sprake van een gesloten einde, omdat Anna komt te overlijden.

Eerste zin: Meine Gute, wat is dit hier, een sterfhuis?

Laatste zin: ‘Nee…’ herhaalde ze, de vrouw uitdagend aankijken, ‘ik ben… ze is mijn zuster.’

6. Verklaar de titel en de eventuele ondertitel. Is de titel goed gekozen en waarom? Kun je uit de titel opmaken waar het boek over gaat? Wat is de relatie met de thematiek?

De tweeling Lotte en Anna zijn de hoofdpersonen in dit boek. Ze lijken veel op elkaar, maar zijn ook heel erg verschillend. De titel is goed gekozen.

7. Heeft het verhaal een motto? Citeer het motto en leg een verband tussen motto en thematiek.

Die Welt ist weit, die Welt ist schon, wer weiss ob wir uns wiedersehen”. Het motto past goed bij het verhaal, omdat Hitler de macht greep en er een oorlog uitbrak. Anna leefde toen in Duitsland. Ondanks de afstand zijn Lotte en Anna elkaar nooit vergeten in de tijd de ze opgegroeid zijn.

8. Wat is het genre?(Autobiografie, misdaadroman, historische roman, novelle, psychologische roman)

De Tweeling is een psychologische roman, maar ook een ontwikkelingsroman (de tweeling vertelt elkaar over hun ervaringen in de tijd dat ze van elkaar gescheiden waren).

9. Is er sprake van karakterontwikkeling?

Lotte en Anna veranderen allebei. Dat is al vanaf het moment dat ze gescheiden worden op jonge leeftijd. Ze krijgen beiden een andere opvoeding waardoor ze erg verschillen van elkaar. Als ze elkaar later weer ontmoeten blijken ze toch niet zoveel van elkaar te verschillen.

10. Wie is aan het woord? Hoe zie je dat terug in de tekst? Gebruik literaire termen (ik-verteller, personale verteller, auctoriale verteller).

Een alleswetende verteller. De schrijver weet het verleden van Lotte en Anna en de schrijver weet wat hun gevoelens zijn.

11. Let op het tijdsverloop. Vertelt de schrijver het verhaal in de juiste tijdvolgorde (chronologische tijdvolgorde)? Komen er tijdsprongen in voor? Is er sprake van tijdverdichting?

Het verhaal wordt chronologisch verteld, alhoewel er wel veel flashbacks in voorkomen.

12. Het verhaal kan ook niet-chronologisch verteld worden. Zijn er flashbacks of flashforwards?

Er komen veel flashbacks voor, omdat Anna en Lotte herinneringen ophalen in het kuuroord.

13. Wat valt je op aan het taalgebruik?

Het boek was soms wel lastig om te lezen, omdat de auteur moeilijk taalgebruik heeft. Veel critici vinden dat de Nederlandse taal voor Tessa een soort ijsbaan is, waarop zij voortdurend pijnlijk onderuit gaat.

14. Vermeld achtergrond schrijver, zijn wereldbeeld en/of kenmerkende thematiek.

Tessa de Loo is geen tweeling dus er is geen verband. Misschien dat ze na een lange periode met iemand verzoend is. De thema’s van de boeken van Tessa de Loo zijn meestal aangrijpend en vrij heftig.

D Eindoordeel

15. Gebeurtenissen: zijn de gebeurtenissen en de opvolging van de gebeurtenissen in het verhaal geloofwaardig? Leg uit. Gebruik voorbeelden.

Ja, er weren alleen maar feiten in het boek gebruikt. Vooral over de Tweede Wereldoorlog.

16. Personages: wat vond je van de personages uit het verhaal? Kwamen ze geloofwaardig op je over? Herkende je gedrag of gedachten van de personages?

De personages kwamen erg geloofwaardig over en dit is misschien ook wel omdat het verhaal echt gebeurd kan zijn. In sommige gedachtegangen van Lotte of Anna kon ik mezelf wel herkennen.