Eindexamens 2024

Wij helpen je er doorheen ›

De Engelenmaker door Stefan Brijs

Beoordeling 7
Foto van een scholier
Boekcover De Engelenmaker
Shadow
  • Boekverslag door een scholier
  • 6e klas aso | 1736 woorden
  • 14 januari 2015
  • 7 keer beoordeeld
Cijfer 7
7 keer beoordeeld

Boekcover De Engelenmaker
Shadow

Op 13 oktober 1984 keert na een afwezigheid van bijna twintig jaar Doktor Victor Hoppe terug naar zijn geboortedorp Wolfheim, vlak bij het drielandenpunt in de buurt van Vaals en Aken. De bekrompen dorpelingen reageren argwanend op zijn komst, zeker als blijkt dat hij drie kinderen van een paar weken oud bij zich heeft: een identieke drieling met een schrikwekkende af…

Op 13 oktober 1984 keert na een afwezigheid van bijna twintig jaar Doktor Victor Hoppe terug naar zijn geboortedorp Wolfheim, vlak bij het drielandenpunt in de buurt van Vaals en A…

Op 13 oktober 1984 keert na een afwezigheid van bijna twintig jaar Doktor Victor Hoppe terug naar zijn geboortedorp Wolfheim, vlak bij het drielandenpunt in de buurt van Vaals en Aken. De bekrompen dorpelingen reageren argwanend op zijn komst, zeker als blijkt dat hij drie kinderen van een paar weken oud bij zich heeft: een identieke drieling met een schrikwekkende afwijking. Na enkele bijzondere genezingen wordt de dokter toch aanvaard in het dorp en gestaag groeit zijn populariteit. Zijn kinderen zijn echter zelden te zien en dat voedt de geruchten. Langzaam groeit het besef dat ze alle drie ernstig ziek zijn. Maar er blijkt meer aan de hand, niet alleen met de kinderen, ook met de dokter zelf die, gegijzeld door zijn verleden, een beslissing neemt die hem onsterfelijkheid moet bezorgen. De engelenmaker is een roman vol geruchten en rumoer, gefluister en geroddel. Een verhaal over geloof en wetenschap, werkelijkheid en verbeelding, macht en onmacht, zin en onzin. Een roman waarin iedereen naar de waarheid op zoek is en uiteindelijk alleen zijn eigen waarheid vindt en gelooft.

De Engelenmaker door Stefan Brijs
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Nieuw seizoen Studententijd de podcast!

Studenten Joes, Tess en Annemoon zijn terug en bespreken alles wat jij wilt weten over het studentenleven. Ze hebben het onder andere over lentekriebels, studeren, backpacken, porno kijken, datediners, overthinken, break-ups en nog veel meer. Vanaf nu te luisteren via Spotify en andere podcast-apps! 

Luister nu

Korte inhoud

4 juni 1945, Victor Hoppe wordt geboren. Wanneer zijn moeder merkt dat haar zoon rood haar heeft en een hazenlip gelooft ze dat de duivel in hem heerst. De dorpspastoor overhaalt Victors ouders om hun zoon naar het gesticht van het Clarissenklooster in La Chapelle te sturen. De abdis van het klooster, zuster Milgitha, verklaart de jongen debiel. In het klooster leert Victor lezen en schrijven door zuster Marthe. Op 23 januari 1950 haalt Victors vader, Karl, zijn zoon uit het gesticht.

Anderhalf jaar later wordt Hoppe naar het internaat van de Brüder der Christlichen Schulen in Eupen gestuurd. Onder de hoede van broeder Rombout maakt de jonge leerling kennis met Jezus en God. Victor blijkt erg intelligent te zijn. De dag waarop hij afstudeert pleegt zijn vader zelfmoord. Wanneer hij erin slaagt om muizen te klonen biedt Rex Cremer, stafarts aan de universiteit van Aken, hem er een baan aan. Hoppe begint er in het geheim met het klonen van mensen.

Op 13 oktober 1984 keert dokter Victor Hoppe terug naar zijn geboortedorp Wolfheim. Hij heeft een pasgeboren identieke drieling bij zich, Michaël, Rafaël en Gabriël. Hoppe start een huisartsenpraktijk in het dorp. Al snel komt Frau Maenhout voor de drieling zorgen, later geeft ze de jongens ook les. Op intellectueel niveau liggen ze ver voor op hun leeftijdsgenoten, maar op motorisch vlak komen ze achter. Frau Maenhout merkt dat de jongens snel verouderen en Hoppe zegt haar dat ze ziek zijn. Door een val van de trap in de dokter zijn huis sterft Maenhout.

Op 29 oktober 1988, na enkele jaren verbroken contact, ontmoet Rex Cremer dokter Hoppe opnieuw op een beurs in Frankfurt. Kort hierna komt Cremer langs bij Hoppe om zijn zoontjes te bezoeken. Hij stelt vast dat ze niet lang meer te leven hebben. Hoppe beschouwt hen dan ook als een mislukt experiment. Wanneer de draagmoeder van de drieling aanbelt bij Hoppe is Michaël al gestorven. Als ook Gabriël sterft ontdekt ze dat de jongens op sterk water staan en Victor doodt haar. Op 21 mei 1989 keert Cremer terug naar Hoppe omdat hij met zware schuldgevoelens zit. Hij vindt er de vier dode lichamen en steekt hen in brand. Ondertussen is het dorp op weg naar de calvarieberg voor hun jaarlijkse bedevaart. Bij de laatste statie hangt niet Jezus aan het kruis, maar dokter Hoppe. Hij scheurt los van het kruis en sterft.

Bespreking

‘De engelenmaker’ is een verhaal dat handelt over geloof en wetenschap, macht en onmacht, goed en kwaad, dorpsroddels, onsterfelijkheid en nog zo veel meer. Maar het gaat vooral over de strijd met God, de strijd tussen dokter Hoppe en God.

Victor Hoppe wordt al vanaf zijn geboorte aanschouwd als de duivel. De roddels en het bijgeloof van de dorpsbewoners versterken dit beeld. God en de duivel, een eeuwige strijd. In zijn kinderjaren ontdekt Victor dat Jezus voor het goede staat en God voor het kwade. Dit beeld blijft hij eeuwig vasthouden. Normale mensen beginnen op latere leeftijd een nuance te maken in wat goed en slecht is. Victor niet, goed en slecht, het enige wat hij kan onderscheiden. Koppelen we daaraan nog eens zijn hoogbegaafdheid en het feit dat hij alles letterlijk neemt dan komt men tot de conclusie dat de dokter aan het syndroom van Asperger leidt.

Wanneer bij zuster Marthe de abortus wordt uitgevoerd zegt ze tegen de jonge Victor enkele woorden die hij nooit meer zal vergeten, woorden die onbewust invloed op hem hebben.

“God geeft en God neemt, Victor. Maar niet altijd. Soms moeten we dat zelf doen.                   Onthoud dat.”(p.210)

Zuster Marthe zinspeelt hier vooral op het nemen, anderen hadden iets van haar afgenomen, een ongeboren leven. Victor interpreteert de woorden veeleer op een andere manier. Het geven, God geeft niet altijd dus dan moet hij dat doen. Hij moet geven wat God niet kan geven. Wanneer hij als student de kans heeft om te promoveren aan de universiteit kan hij kiezen tussen oncologie, geriatrie of embryologie. Levens redden, levens rekken of levens maken. Met de woorden van zuster Marthe in zijn achterhoofd kiest hij voor levens maken, levens geven.

Als Karl Hoppe sterft laat hij een brief achter aan zijn zoon. Na het lezen van de brief wordt Victors wereld door elkaar geschud. Niet zozeer door de inhoud, maar vooral door de woorden.

“Je mag dan nog zoveel goed doen, uiteindelijk moet je boeten voor het kwade dat je hebt verricht. Goed doen alleen is daarom niet genoeg. Het kwaad moet ook bestreden worden.” (p.301)

God is het kwade, dus God moet bestreden worden. Jezus is het goede, maar Jezus moet ook boeten voor het kwade dat hij heeft verricht. In de lagere school is Victor tot de conclusie gekomen dat hij en Jezus lotgenoten zijn. God redde zijn zoon niet van het kruis, vader Hoppe slaat zijn zoon. De beide vaders doen kwaad. Victor is van plan om dokter te worden zodat hij goed kan doen, net zoals Jezus. Maar omdat Victor zichzelf in Jezus herkent, moet ook hij boeten voor het kwade dat hij heeft gedaan. Zijn boete komt op het einde van het verhaal. Hij kruisigt zichzelf, net zoals Jezus. En ook zoals Jezus zorgt hij ervoor dat hij zal verrijzen. Deze verrijzenis wordt negen maanden later geboren, als een kloon van Victor Hoppe.

Bij het klonen van de muizen krijgt Hoppe vele felicitaties. Een ervan komt van Rex Cremer. Cremer stuurt een kaartje met één zin erop. Hij bedoelt het speels, maar Victor vat het totaal anders op.

“U hebt God het nakijken gegeven.”(p.211)

Bij een telefoongesprek tussen beide heren ontwikkelt Hoppe zijn manier van denken over die ene zin.

“God zou het nooit gedaan hebben(…)God zou er nooit aan begonnen zijn, Hij zou nooit uit twee vrouwelijke of twee mannelijke dieren een nakomeling geboren laten worden. Dus kan ik Hem niet het nakijken hebben gegeven.(..) Maar soms is wat onmogelijk lijkt alleen maar moeilijk. En dan is het slechts een kwestie van doorzetten.” (p.212)

Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

“God zou het nooit gedaan hebben(…)God zou er nooit aan begonnen zijn, Hij zou nooit uit twee vrouwelijke of twee mannelijke dieren een nakomeling geboren laten worden. Dus kan ik Hem niet het nakijken hebben gegeven.(..) Maar soms is wat onmogelijk lijkt alleen maar moeilijk. En dan is het slechts een kwestie van doorzetten.” (p.212)

Na dit gesprek besluit Hoppe dat alles mogelijk is en dat hij God zal overtreffen. Hij gaat de strijd met Hem aan door het klonen van mensen met een perfect DNA. Hij creëert een drieling, Michaël, Gabriël en Rafaël. Alleen al de namen zeggen veel. Door zijn zonen de namen van de aartsengelen te geven ziet Hoppe zichzelf als een God, hij is een engelenmaker. Doordat hij leven creëert en als God wordt, doet ook hij kwaad. Hij is er zeker van dat hij zich van het kwade zal afzetten en in een nieuw leven goede daden zal doen. ‘De engelenmaker’ kan ook anders opgevat worden. Hoppe zorgt ervoor dat zijn drie zonen veel te vlug sterven, en in engelen veranderen. Hun telomeren zijn te kort waardoor de celdeling niet optimaal verloopt. Bij een tweede experiment werkt Hoppe met de cellen van een dove jongen. Hij probeert de fout die de doofheid veroorzaakt uit het DNA te halen, maar faalt. Allerlei andere tegenslagen ziet hij als de hand van God, God die geen concurrentie duldt. Maar Victor is niet van plan om zich gewonnen te geven, hij zal terugvechten tegen God.

‘De engelenmaker’ bevat veel symboliek. Het getal drie is hier een voorbeeld van. Drie zonen, de woonplaats bij het drielandenpunt, het boek is opgedeeld in drie delen. Deze drie verwijst naar de heilige drievuldigheid; de Vader, de Zoon en de Heilige Geest waarbij Hoppe ieder van hen vervult in zijn levensloop.

 

 

Evaluatie

Ik had hoge verwachtingen over ‘De engelenmaker’ en Brijs lost deze perfect in. De manier waarop hij zijn personages uitwerkt is heel uitvoerig. Met weinig woorden weerspiegelt hij hun situatie.

“Victor, heb je ooit gefietst? Victor schudde het hoofd. Het gelach dat volgde viel stil toen de broeder het hoofd oprichtte en zijn leerlingen streng aankeek.”(p.265)

Als een 10-jarige niet kan fietsen, dan zegt dit veel over zijn thuissituatie. In deze ene zin wil Brijs ons duidelijk maken dat de jongen nooit veel aandacht van zijn ouders heeft gekregen. Het is overbodig om er een uitgebreid epistel over te schrijven. Kort en bondig is nog altijd de beste manier om iets duidelijk te maken aan mensen. Ook het syndroom van Asperger wordt bij Victor mooi uitgewerkt. Het letterlijk nemen van woorden wordt meerdere keren herhaald.

Na verloop begin je sympathie te krijgen met Hoppe. Als kind wordt hij verstoten en later belandt hij op een internaat. Wanneer hij in zijn verdere leven zijn uiterste best doet om goed te doen en het kwaad te bestrijden verloopt dit niet van een leien dakje. Als lezer zou je het hem wel gunnen, hij is en blijft tenslotte een genie. Pas in de laatste hoofdstukken verandert de dokter in een ware griezel, een gek. De apotheose waarbij hij zichzelf kruisigt is enigszins voorspelbaar. Een gesprek met de dorpspastoor kondigt zijn manier van sterven lichtjes aan.

Het verhaal is niet chronologisch opgebouwd. Hierdoor wordt je in het begin een beetje misleid. Je verwacht dat het verhaal hoofdzakelijk over het leven van de drieling zal handelen. Pas in het tweede deel komen we het verleden van Hoppe te weten en krijgen we een verklaring voor zijn ongewone gedrag. Het derde deel gaat dan eerder over hoe zijn voorgeschiedenis invloed heeft op het huidige leven van de dokter.

De symbolische verwijzingen en het ethische vraagstuk zorgen ervoor dat deze roman je niet onverschillig laat. Ik vind dat Brijs op een subtiele manier al vanaf het begin duidelijk maakt dat Hoppe een schepper is. Zoals God die leven schept door lucht in Adam te blazen, zo redt Hoppe een kind door mond-op-mond beademing.

Kortom, ‘De engelenmaker’ is een boek dat ik iedereen zou aanraden om te lezen. Het begint als een liefelijk verhaaltje maar evolueert naar verloop van tijd in aan ware thriller.

 

 

 

 

Bronvermelding

Bas. (sd). De engelenmaker. Opgeroepen op april 21, 2014, van StefanBrijs: http://www.stefanbrijs.be/index.php?page=de_engelenmaker

Brijs, S. (2005). De engelenmaker. Amsterdam/Antwerpen: Atlas Contact.

Kooke, S. (2006, Augustus 18). De engelenmaker: interview. Trouw.

Laar, N. v. (2009). De engelenmaker. In Lexicon van de literaire werken (pp. 1-13). Wolters-Noordhoff Groningen.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "De Engelenmaker door Stefan Brijs"