De eeuw van mijn vader door Geert Mak

Beoordeling 6.4
Foto van een scholier
Boekcover De eeuw van mijn vader
Shadow
  • Boekverslag door een scholier
  • 5e klas havo | 2491 woorden
  • 21 januari 2005
  • 13 keer beoordeeld
Cijfer 6.4
13 keer beoordeeld

Boek
Auteur
Geert Mak
Lezen voor de lijst
Niveau 4 (15-18 jaar)Lezen voor de lijst Niveau 4 (15-18 jaar)
Genre
Geschiedenis
Biografie
Taal
Nederlands
Vak
Eerste uitgave
2000
Pagina's
524
Geschikt voor
bovenbouw havo/vwo
Punten
5 uit 5
Oorspronkelijke taal
Nederlands
Literaire thema's
Maatschappijkritiek
Prijzen
Trouw Publieksprijs (2000 Winnaar)

Boekcover De eeuw van mijn vader
Shadow
De eeuw van mijn vader door Geert Mak
Shadow
Voorwerk

1. Complete titelbeschrijving
Geert Mak
De eeuw van mijn vader
Atlas, Amsterdam/Antwerpen december 2000, 13e druk (1e druk: september 1999)

2. Uiterlijke beschrijving
Het boek telt 524 bladzijdes, waarvan 499 het eigenlijke verhaal is. Er zijn 16 hoofdstukken, van ongeveer dezelfde lengte, die aangeduid worden met het woord ‘hoofdstuk’ en een Romeins cijfer. Ook heeft elk hoofdstuk een titel.
Het motto in het boek is: Herinneringen zijn gemaakt van wonderlijk materiaal – bedrieglijk en toch dwingend, machtig en vaag. Men kan geen staat maken op zijn herinneringen, en toch bestaat er geen andere werkelijkheid dan degene, die we in ons geheugen dragen. Elk ogenblik dat wij beleven dankt zijn zin aan het voorgaande. Tegenwoordige tijd en toekomst zouden zinloos worden, als de sporen van het verleden uit ons bewustzijn gewist waren. Tussen ons en het niets staat ons herinneringsvermogen, een problematisch en breekbaar bolwerk. - Klaus Mann, Het Keerpunt.
De omslag van het boek laat een oude foto zien van mensen die in het puin rondlopen. Het is waarschijnlijk een momentopname van een gebeurtenis in de afgelopen eeuw. Het is oranje/paars gekleurd, maar van oorsprong was het waarschijnlijk een zwart/wit foto.
Het boek is opgedragen aan een aantal personen. In het boek staat: Voor Anna, Cas, Gjalt, Tineke, Koosje en Hans. Voor mijn broers en zusters, voor de levenden en de doden.
Samenvatting

Allereerst wil ik kenbaar maken dat dit boek ontzettend moeilijk samen te vatten is omdat er eigenlijk 2 geschiedenissen door elkaar lopen. De ene is de geschiedenis van de 20e eeuw in het algemeen en de ander is de geschiedenis van de vader van de schrijver.
Zo is het boek een soort vertelling van gebeurtenissen die bekeken worden vanuit de standpunten en dergelijke van Catrinus Mak en zijn familie.

Catrinus Mak wordt geboren op 28 september 1899, en woont in Schiedam, ook wel ‘Zwart Nazareth’ genoemd. Hij groeit op in de zeilmakerij van zijn vader. Het is een tijd van technische revoluties, vernieuwing en verlichting.
De familie Mak is erg religieus, maar er vind een tweedeling bij de familie plaats als het gaat over de stroming. De moeder en kinderen stappen over naar de Gereformeerde Kerk, terwijl de vader Hervormd blijft.
In die tijd gebeurt er veel op het gebied van politiek en vormen mensen steeds meer hun eigen mening. Er breekt een tijd van verzuiling aan in Nederland en zowel binnen als buiten de familie zijn er verschillen als het gaat om kerk en politiek en dergelijke.
Nederland blijft neutraal tijdens de eerste wereldoorlog en dus gaat het leven van de Makken zijn gangetje. Catrinus gaat studeren en ontmoet een meisje uit de hogere stand, Geertje van der Molen. Ze trouwen in 1924 en gaan in Brielle wonen waar Catrinus dominee wordt. Hij wordt echter verbannen naar een gemeente in Nederlands-Indië omdat hij sympathie toonde voor de ideeën van J.G. Geelkerken. Het gezin verhuist naar Nederlands-Indië en lijdt daar een normaal leventje. Hier worden hun eerste kinderen, Anna, Cas, Tineke en Gjalt geboren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog breekt de onafhankelijkheidsstrijd uit in Nederlands-Indië. Koosje en Hans worden geboren en Koosje overlijdt vlak na zijn geboorte. Door de onafhankelijkheidsstrijd wordt het gezin uit elkaar getrokken. Catrinus moet werken aan de Birma Spoorlijn en de twee oudsten worden nog voor de oorlog naar Nederland teruggestuurd om hun school af te maken. Geertje moet samen met de rest van het gezin naar een Jappenkamp.
Na de oorlog wordt het gezin herenigd en keren ze terug naar Nederland. Daar wordt Geert, de schrijver, geboren als nakomertje.
Het gezin pakt de draad weer op en ervaren de groeiende welvaart in Nederland. Het is een periode van ontzuiling, ontkerkelijking, democratisering en vooruitgang van de technologie. Er is dus opnieuw veel ophef over de politiek in Nederland en na 1973 gaat dit samen met de economie steeds slechter. De kinderen van het gezin groeien op en de meeste trouwen, en Catrinus en Geertje passen zich aan aan de nieuwe tijd. Ze zwakken echter af en gaat het steeds slechter met ze waardoor ze besluiten te verhuizen naar een verzorgingstehuis in Drachten. Hier sterven Catrinus en Geertje uiteindelijk.
Analyse en interpretatie

1. Titel- en ondertitelverklaring
Het boek heet ‘De eeuw van mijn vader’. Deze titel beschrijft al waar het boek over gaat. Er wordt namelijk de afgelopen eeuw in beschreven waarin we meewandelen in het leven van de vader van de schrijver. Er wordt een kijkje genomen in de tijden die voorbijkomen vanuit bijvoorbeeld de standpunten van zijn vader en milieus waarin zijn hij leefde.

2. Motto
Het motto beschrijft de definitie van herinnering. In dit boek draait het om herinneringen aan de tijd waar het verhaal over gaat. De schrijver heeft de tijden niet zelf meegemaakt, maar door verhalen van zijn vader, zijn tantes, andere familie en allerlei bewaard gebleven tastbare herinneringen schept hij een verhaal. Het motto suggereert dat het heden en de toekomst zinloos zijn als er geen sporen uit het verleden zouden zijn. Dit verwijst ook naar het feit dat alle gebeurtenissen in het verleden ons gebracht hebben waar we nu zijn en hoe we nu leven.
3. Genre
Geschiedenisroman
4. Idee, thema en motieven
De idee achter het boek is de geschiedenis uit het oog van een gewone burger.
Geert mak heeft namelijk een biografie van zijn vader gemaakt waarin hij de geschiedenis van de 20e eeuw in samenvoegt. Hierdoor gaat de geschiedenis die voor ons vooral in objectieve boeken bestaat, veel meer leven en krijg je er een veel beter beeld bij over hoe het geweest is in die tijden.
Een van de thema’s in het boek is dan ook de geschiedenis van Nederland in de 20e eeuw. Er komen allerlei gebeurtenissen uit de afgelopen eeuw aan de orde. Het is eigenlijk een soort beschrijving van de afgelopen eeuw, waarin we meekijken met de vader van de schrijver. We zien hoe hij met alle veranderingen en ontwikkelingen in de 20e eeuw omgaat, en hoe hij zijn persoonlijkheid en standpunten vormt door de maatschappij waarin hij leeft. Daarom is een ander thema in het boek veranderingen.
Verder is er nog het thema herinnering. Zoals ik al eerder noemde heeft de schrijver een verhaal gevormd doormiddel van herinneringen van zijn vader, zijn tantes, andere familie en allerlei bewaart gebleven tastbare herinneringen. In het verhaal worden al deze herinneringen ook genoemd en zijn sommige ook afgebeeld.
5. Opbouw, structuur, spanning
Het verhaal is vooral informatief en zit vol met hoogtepunten, dieptepunten en keerpunten uit de geschiedenis van de vorige eeuw. Hiernaast wordt beschreven hoe de familie Mak dit heeft beleefd. Het boek wordt afgesloten met een epiloog waarin verteld wordt hoe het nu met de overgebleven kinderen van de familie Mak is gesteld.
Ieder hoofdstuk beschrijft een nieuw deel van het leven van de Makken. Dat is erg overzichtelijk en kapt het verhaal in stukken.
6. Personages
- Catrinus Mak: Hij is de hoofdpersoon in het verhaal. Hij wordt geboren op 28 september 1899 in Schiedam. Hij is de vader van de schrijver en wordt in het boek uiterlijk beschreven met donker haar en een normaal tot slak postuur. Hij is een brave man die confrontaties vooral uit de weg gaat. Voor zijn tijdgenoten was hij vooruitstrevend in zijn denken, maar was hij wel voorzichtig met het uitspreken ervan. Hij werd dominee van beroep, was zeer gedreven en ging altijd uit van het goede in de mens.
- Geertje Mak/van der Molen: zij is de moeder van de schrijver en de vrouw van de hoofdpersoon. In het boek wordt ze uiterlijk beschreven als niet mager maar ook niet te dik. Ze had een vrij rond gezicht, rossig haar, rustige knappe ogen, een mooie gestalte en een ernstige mond. Verder was ze een knap meisje dat zich bijna niet bewust was van haar schoonheid en haar fierheid ontleende aan eerder innerlijke dan uiterlijke eigenschappen. Ze kon mooi zingen en was zeer intelligent. Nadat Catrinus en zij trouwden stopte ze volgens de gewoonte met werken en werd domineevrouw en hielp haar man bij zijn werk. In Nederlands-Indië heeft ze wat discriminerende opvattingen en vooroordelen over de Indonesische bevolking.
- Grootvader Mak: Hij is de vader van Catrinus en werd geboren in 1860. Volgens de schrijver was hij een man van 1820, omdat hij volgens de principes van 1820 leefde. Zijn hele leven was hij zeilmaker in zijn eigen familiebedrijf.
- Grootmoeder Mak: Zij is de moeder van Catrinus. Ze wordt in het boek beschreven alseen uitgesproken lieve vrouw, die nooit kwaad over een ander sprak. Ze was vol van het christelijk geloof.
- De kinderen van grootouders Mak: Koos, Arie, Saar, Aart, Henk, Catrinus, Catrien, Nel, Maart.
- Grootvader Van der Molen: Dit is de vader van Geertje Mak en werd geboren in 1869. De schrijver typeert hem als een man van 1890 wat hij ook altijd is gebleven. Hij leefde voor zijn tijd uit en aanvoerder van veel veranderingen. Hij is leraar van beroep.
- De kinderen van Catrinus en Geertje: Anna, Cas, Gjalt, Tineke, Hans en Geert. Geert is de schrijver van het boek.
7. Tijd
Het verhaal speelt zich af van 1899 tot en met 1999 en duurt dus een eeuw. Het verhaal is chronologisch maar niet-continu verteld. Verder komen er veel verwijzingen in het boek voor naar een ander deel van de geschiedenis.
Het verhaal is eigenlijk op te delen in 5 periodes waarin het leven van Catrinus, zijn familie en de Nederlandse bevolking verteld wordt.
De eerste periode is in het eind van de 19e eeuw. Hierin wordt Catrinus geboren en groeit hij op. Er is in deze periode een opkomst van technische revoluties, vernieuwing en verlichting.
De tweede periode is in het begin van de 20e eeuw. Catrinus leert hier Geertje kennen. Ze trouwen en hun eerste 4 kinderen worden geboren. Dit is de periode van de eerste wereldoorlog en de jaren daarna. In deze oorlog blijft Nederland neutraal en is er de opkomst van de verzuiling.
In de derde periode, rond de tweede wereldoorlog, woont Catrinus met zijn gezin in Nederlands-Indië waar het 5e kind geboren wordt. Het gezin komt in Jappenkampen terecht, behalve Anna en Cas die in Nederland gebleven zijn.
De vierde periode loopt van de jaren ´50 tot begin jaren ´60, waarin het gezin weer een leven probeert op te bouwen in Nederland. Geert Mak, de schrijver, wordt geboren in deze periode geboren. In Nederland en de rest van Europa is er een tijd van wederopbouw na de oorlog. De verzuiling keert terug en er is veel armoede.
De vijfde periode loopt van halverwege de jaren ´60 tot het einde van de 20e eeuw. In deze periode groeien de kinderen op en de meeste trouwen. Catrinus en Geertje passen zich aan aan de nieuwe tijd. Na op veel plaatsen gewoond te hebben brengen ze hun laatste jaren door in een verzorgingstehuis in Drachten. Over het algemeen is deze periode een tijd van groei van de welvaart, ontzuiling, ontkerkelijking, democratisering en van grote vooruitgang in de technologie.
8. Perspectief en vertelsituatie
Het verhaal wordt verteld in de auctoriale vertelsituatie. De schrijver is degene die het verhaal verteld. Van veel personages kom je de gedachten te weten over alles wat er om hen heen gebeurd.
9. Ruimte
Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen in Nederland af, omdat Catrinus vaak verhuist. Voorbeelden hiervan zijn zijn geboorteplaats Schiedam, Brielle en Drachten. Verder speelt het verhaal zich in een deel van Nederlands-Indië af en in verschillende kampen in Thailand.
10. Taalgebruik en stijl
Het taalgebruik in het boek is gemakkelijk. Het boek is erg recent en er komen weinig moeilijke woorden in voor. Verder leest het ook gemakkelijk weg.
Er zijn weinig dialogen in het boek omdat er vooral veel verteld en beschreven wordt. Deze beschrijvingen zijn erg beknopt in korte zinnen maar geven wel erg goed de sfeer weer, waardoor je je goed in kunt leven in de tijd.
Tekstbelevingsverslag

1. Het onderwerp (thema)
De onderwerpen in het boek zijn de geschiedenis, veranderingen en herinneringen van de 20e eeuw. De gebeurtenissen en dergelijke die in dit boek aan de orde komen hebben we natuurlijk al vaker behandeld bij het vak geschiedenis. Daarom zijn veel dingen ook best herkenbaar. Door dit boek heb ik een heel erg goed beeld gekregen van hoe het geweest is voor een gewoon gezin en nog meer geleerd over de afgelopen eeuw.

2. De gebeurtenissen
Het boek gaat vooral over de gebeurtenissen. Het is een combinatie van de geschiedenis van de 20e eeuw en een biografie van de vader van de schrijver. Door de ontwikkelingen en veranderingen in de maatschappij en levensstijlen van de bevolking worden gedachten en gevoelens over allerlei onderwerpen gevormd en gevolgd. Door de gebeurtenissen en ontwikkelingen heeft Catrinus zich ontwikkeld tot de man die hij was zoals Geert Mak hem zag. De gebeurtenissen zijn non-fictie.

3. De opbouw
De opbouw in het boek is niet ingewikkeld. Alles gebeurt vooral chronologisch en is dus de volgorde van vertellen gelijk aan de volgorde van het gebeuren. Ieder hoofdstuk gaat over een deel van het leven van de Makken. Dat is erg overzichtelijk en kapt het verhaal in stukken.

4. De Personages
Het belangrijkste personage in het boek is Catrinus Mak, hij is de vader van de schrijver. Met het leven van deze persoon wandel je als het ware door de eeuw heen. Ik kan me niet echt identificeren met deze persoon omdat hij erg vooruitstrevend is. Ik vind namelijk dat niet alle veranderingen goede veranderingen zijn en ook doorgevoerd moeten worden. Maar aan de andere kant kan ik goed begrijpen dat hij vooruitstrevend was in die tijd. Er waren zoveel ontwikkelingen op het gebied van industrie en de maatschappij, waarin ikzelf in die tijd waarschijnlijk ook was meegegaan.
De personages in het verhaal reageren wel voorspelbaar. De ouders en ouderen in die tijd reageren vooral negatief op alle veranderingen en zijn wat terughoudend op dat gebied, terwijl de jongeren juist vooruitstrevend zijn en alles willen ontdekken. Dit zie je in onze tijd ook nog heel sterk.

5. Conclusie
Ik heb het boek in eerste instantie gekozen omdat het mijn aandacht trok. Ik vind het de geschiedenis over het algemeen erg interessant en omdat we deze periode net behandeld hadden bij het vak geschiedenis wilde ik het boek graag lezen om te weten te komen hoe een familie dit vanuit hun ogen beleefde. Door dit boek heb ik een goed beeld gekregen over hoe het geweest moet zijn in de afgelopen eeuw en is het veel meer gaan leven. Ook heb ik veel erbij geleerd over de afgelopen eeuw. Ik vond het een ontzettend interessant boek en alles is ook erg mooi beschreven. Ik vind het erg knap dat iemand de geschiedenis en een biografie heeft gecombineerd. Het is totaal anders dan andere boeken die ik gelezen heb omdat dit niet een non-fictie roman was en ook grote delen geschiedenis bevatte. Mijn voorkeur gaat zonder twijfel uit naar dit boek. Naast het feit dat er veel van te leren valt is het ook ontzettend mooi beschreven. Het boek is echt iets wat bewaard moet blijven voor mensen in de toekomst, omdat het een goed beeld geeft van de 20e eeuw en de mensen die erin leefden.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.