De asielzoeker - Arnon Grunberg
Bibliografische gegevens
Titel: De asielzoeker
Schrijver: Arnon Grunberg
Eerste druk: 2003
Uitgever: Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam
Aantal pagina’s: 352 Bladzijden
Genre: Psychologische roman
Korte inhoud / samenvatting De asielzoeker
De Asielzoeker gaat over de zoektocht van Christian Beck naar zijn levensdoel dat zal leiden tot geluk. Beck is een bleke en depressieve man van iets over de veertig. Zijn karakter veroorzaakt dat deze zoektocht problematisch verloopt. Hij komt erachter dat het geluk te vinden is in dingen die een illusie zijn, zoals seksuele verlangens en ambitie. Maar wanneer hij zich dat realiseert, realiseert hij zich ook dat het geluk zelf een illusie is. Deze logica houdt in dat het nastreven van je eigen geluk onhaalbaar is, daarom besluit Beck niet zijn eigen geluk na te streven maar dat van zijn vriendin.
Vervelend genoeg lijkt ook dit geluk hem niet gegund, want tien jaar later blijkt zijn vriendin ernstig ziek te zijn. De doctoren voorspellen dat ze over niet al te lange tijd zal overlijden. Beck en zijn vriendin wonen dan al jaren in de Duitse plaats Göttingen waar ze een teruggetrokken leven leiden. Hij heeft veel moeite om haar naderende dood te aanvaarden. De ziekte van zijn vriendin, wie ze allebei ‘vogel’ noemen, geeft Beck een schuldgevoel. Dit gevoel, veroorzaakt doordat hij haar niet gelukkig kan maken, wordt bevestigd wanneer ze in de laatste maanden van haar leven besluit te trouwen met een ander. Deze nieuwe man is een asielzoeker.
Maar Beck, de ontmaskeraar van illusies, is niet iemand die zich lang door gevoelens laat leiden. Hij accepteert de situatie en de asielzoeker, Raffie geheten, trekt bij hen in. Hij krijgt Becks plaats in het bed en Beck gaat onder de kapstok slapen. Naast trouwen heeft de vogel nog een wens; ze zou nog zo graag geitenkaas willen leren maken. Beck regelt een cursus en gedrieën reizen ze af naar Frankrijk om daar haar laatste wens in vervulling te laten gaan. Vanaf de vaststelling van haar ziekte tot aan haar dood komen er bij Beck herinneringen naar boven. Herinneringen uit de tijd dat hij samen met zijn vriendin in Eilat woonde. Voordat ze tien jaar geleden naar Duitsland verhuisden, woonden ze in deze Israëlische badplaats. In die tijd ontmaskerde hij al alle illusies, maar hij streefde nog wel zijn eigen geluk na. Zo bezocht hij dagelijks het bordeel en wandelde hij veel, terwijl zijn vriendin ’s nachts de woestijn in trok om dieren te bestuderen. In dit bordeel ontmoette hij Sosha, een erg ongezond uitziende prostituee. Na hun eerste ontmoeting maakte Beck alleen nog van haar diensten gebruik, totdat ze ruzie krijgen en hij haar met een schroevendraaier een oog uitsteekt. Tot zijn teleurstelling wordt hij hiervoor niet gearresteerd.
Het verleden komt niet alleen in Becks gedachten terug, ook vraagt een tijdschrift hem of het een verhaal van hem mag publiceren. Dit verhaal heeft hij vele jaren geleden geschreven, hij is gestopt met schrijven omdat het hem niet lukte minder bloeddorstige literatuur te schrijven waar de mensen hem wel om vroegen. Dit verhaal, ‘De kinderen van Yab Yum’, beschrijft een zelfmoordaanslag van een transseksueel in het luxueuze bordeel. De door Beck beschreven aanslag vindt vlak na de publicatie werkelijk in Amsterdam plaats. Wanneer Becks vriendin al is overleden, dringt een journalist aan op een interview. Na de plaatsing hiervan wordt Beck overspoeld met aanvragen van programmamakers om te komen praten over zijn verhaal en de mogelijke gevolgen ervan. Hij besluit af te reizen naar Amsterdam om daar in een studio te discussiëren. Maar hij wordt totaal verkeerd begrepen en vlucht weg. Thuis zoekt hij een veel gedragen kledingstuk van zijn vriendin uit en gaat hierin naar het park.
Recensies van internet
Een geslaagde spagaat tussen tederheid en cynisme
Met De Asielzoeker lijkt Grunberg voorzichtig een nieuwe weg in te zijn geslagen. Kampten de personages in Blauwe Maandagen, Figuranten en Fantoompijn met een adolescentenproblematiek en was het verhaal ondergeschikt gemaakt aan de anekdote, in De Asielzoeker verkent Grunberg het domein van het “volwassen lijden” en schrijft een heus verhaal. In De Asielzoeker wordt een ex- schrijver geconfronteerd met het overlijden van zijn partner en wegens een opnieuw gepubliceerd verhaal door de media verantwoordelijk gehouden voor een terroristische aanslag. De Asielzoeker is een roman over het subjectieve karakter van verantwoordelijkheid en lijden. Christian Beck woont samen met zijn partner “de Vogel” in Göttingen. Zij werkt op de universiteit en doet onderzoek naar beesten. Zelf werkt hij als vertaler bij een klein vertaalbureau waar hij gebruiksaanwijzingen uit het Engels naar het Duits vertaalt. Christian Beck noemt zichzelf een onschuldzoeker, een verzamelaar van onschuld die zich voedt met de onschuld van anderen. Een zwartkijker die zijn levensbron ziet slinken naargelang hij er zelf meer en meer uit drinkt. Als op een ochtend “de vogel” verklaart dat ze ziek is en Christian haar naar het ziekenhuis brengt, blijkt al snel dat zij kanker heeft en binnen afzienbare tijd zal komen te overlijden. Om haar laatste maanden een zinvolle invulling te geven, schuift Christian Beck zijn vertaalwerk aan de kant en probeert zo goed en kwaad als het gaat zijn partner in haar laatste levensfase te begeleiden. Toegegeven, de hierboven genoemde ingrediënten doen eerder denken aan een telefilm uitgezonden door de EO of NCRV, dan aan de slapstickliteratuur van Arnon Grunberg. In De Asielzoeker wordt dan ook niet de gebruikelijke, hartverscheurende aftakeling van een mensenleven beschreven, maar een surreële lijdensweg vol vreemde haken en ogen. Zo heeft de terminale kankerpatiënte twee opvallende laatste wensen. Op de eerste plaats wil “De Vogel” op de valreep nog met een jonge, goed uitziende asielzoeker trouwen en op de tweede plaats zou ze dolgraag geitenkaas willen leren maken. In deze absurde gegevens herkennen we het universum van Grunberg die, al is het ditmaal minder, de anekdote laat prevaleren boven de verhaallijn. Christian Beck wil zijn partner in alles ter wille zijn en staat toe dat zij met een asielzoeker trouwt en neemt ’s nachts zelf plaats onder de kapstok en haalt iedere dag Thai. Met de komst van de asielzoeker (Grunberg geeft hem geen naam) transformeert het stel in een van elkaar afhankelijke drie-eenheid. Met z’n drieën reizen ze af naar een boerderij in Frankrijk om zich te bekwamen in het vervaardigen van geitenkaas. Deze opofferingsgezindheid van Christian Beck naar zijn vrouw toe kent geen grenzen. De motivatie hierachter kan misschien gevonden worden in het verleden van hun relatie die alles behalve harmonieus verliep. Voor het eerst in de verhalen van Grunberg lijkt er dan ook sprake te zijn van een dwingende psychologische ontwikkeling van de protagonist. Het verhaal wordt niet chronologisch verteld maar aan het einde van het verhaal blijkt alle informatie wel in een groter verband te passen. In De Asielzoeker gebeuren dingen niet zomaar. Dingen hebben een rede (hoe absurd soms ook). Voor het stel in Göttingen woonde, woonde het in Eilat (Israël) alwaar “De Vogel” onderzoek deed naar dieren in de woestijn. Christian was “De Vogel” meer uit gemakzucht dan uit passie naar Eilat gevolgd en verdeed zijn tijd met niets meer of minder dan het brengen van bordeelbezoeken. Van intimiteit was tussen Christian en De Vogel op dat moment al vier jaar geen sprake meer. Christian Beck had niet lang voor zijn vertrek naar Eilat het schrijverschap (korte verhalen over de zelfkant van de maatschappij) aan de wilgen gehangen. Het stoppen met schrijven had niet zozeer met zijn vrouw of Eilat te maken maar eerder met de bron van zijn creativiteit.
Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden