0. Titelbeschrijving
J. Brouwers, Bezonken rood, Amsterdam, 1994, 20e druk. 1. Korte inhoud en opbouw
Jeroen Brouwers kreeg in het begin van het verhaal te horen, dat zijn moeder was overleden. Hij reageerde nogal laconiek. Hij had namelijk de laatste jaren maar weinig contact gehad met zijn moeder. Jeroen heeft erg last van angstaanvallen en is nogal gevoelloos. Dit zijn volgens hem de gevolgen van het Jappenkamp Tjideng, waarin hij drie jaar lang met zijn moeder, oma en zus heeft gezeten. Omdat hij toen nog erg jong was, kon het hem allemaal niet zo veel schelen, maar nu hij ouder is, zit hij met een trauma van dit kamp. Er worden veel voorbeelden genoemd van mishandelingen in het kamp. Ze kregen bijvoorbeeld een week geen eten, ze werden geslagen, ze moesten lang in de zon staan, ze moesten springen op hun hurken tot de organen eruit kwamen, etc. Dit alles maakte van hem een persoon, die nergens meer om gaf en alleen maar aan zichzelf dacht. Na de oorlog moest hij in een pensionaat van zijn moeder. Hij voelde zich verraden en werd nog gevoellozer. Zijn vriendin Liza heeft hij na een paar dagen in de steek gelaten en hij is ook niet naar de crematie van zijn moeder geweest. Het kan hem niets schelen. Aan het eind van het boek krijgt hij tijdens het schrijven van een boek weer een angstaanval. Het verhaal heeft een samengestelde intrige. Er lopen twee verhaallijnen door elkaar heen: die van het heden en die van het verleden. Het boek begint medias res, met de dood van zijn moeder. Het boek heeft een open einde. 2. Personen
De hoofdpersoon van dit boek is Jeroen Brouwers. Jeroen is net zoals Anton ook een nuchter persoon, maar wel veel erger, want Jeroen is min of meergevoelloos. Dit is vooral het gevolg van het Jappenkamp Tjideng, waarin hij drie jaar met zijn moeder, oma en zusje heeft gezeten. Hij heeft daar mishandelingen van mensen meegemaakt, die hem gevoelloos hebben gemaakt. Hij praat niet graag over zijn gevoelens met mensen. Anton deed dit wel(met Takes). Jeroen heeft nog meer gevolgen van dit kamp overgehouden. Hij was ook erg angstig en had regelmatig angstaanvallen. Toen zijn moeder overleed, kon hem dat niets schelen. Hij was op dat moment ook verliefd op Liza, zijn vroegere vriendin. Hij wil echter niets met Liza te maken hebben op drama’s te voorkomen. Een overeenkomst tussen Anton en Jeroen is, dat ze allebei een anti-held zijn. Ook Jeroen is slachtoffer. Hij is slachtoffer van de gevolgen van het Jappenkamp Tjideng. Een verschil tussen Jeroen en Anton is, dat Jeroen niet geloofwaardig overkomt en je kan je als lezer ook niet met hem identificeren. Ik kan me niet voorstellen dat de dood van zijn moeder hem niets kan schelen en dat hij zelfs moest lachen om de mishandelingen van de vrouwen in het kamp. Dit is voor mij onbegrijpelijk. Een ander verschil is, dat Jeroen wel een round-character is. Hij maakt duidelijk een karakterontwikkeling in het boek door. In het begin van het boek wilde hij zijn gevoelens aan niemand kwijt. Aan het eind van het boek blijkt, dat hij zijn gevoelens niet langer meer voor zich wil houden. Relatieschema

Sone Moeder Jeroen Liza
Brouwers Brouwers 1= Moeder Brouwers is de moeder van Jeroen en heeft een grote invloed op hem gehad. Zij wil niks meer met Jeroen te maken hebben. 2= Jeroen is de zoon van moeder Brouwers. Hij is niet naar haar begrafenis geweest en hij ziet haar niet meer als moeder. Toen hij naar het pensionaat moest, voelde hij zich zelfs verraden door zijn moeder. 3= Jeroen had koesterde liefdesgevoelens voor Liza. 4= Liza is de vriendin van Jeroen geweest. 5= Sone was kampcommandant en de baas over Jeroen, zijn moeder en zijn oma, die opgesloten waren in het kamp Tjideng
3. Plaats
Het verhaal speelt zich voornamelijk af in het Tjideng-kamp, het versierde stadje van Liza en in het huis van de schrijver in Exel in de Achterhoek. Opvallend is dat er veel mist voorkomt in het boek. Deze mist symboliseert de verwarring en het isolement van de geest van de ik-figuur. De mist duidt ook op de onduidelijke relatie die hij met zijn moeder heeft. Op het einde wordt de mist door de wind(=leven) verdreven. 4. Tijd
Het verhaal speelt tussen 1945 en 1985. De ik-figuur vertelt enkele fragmenten uit het verleden, flashbacks. Zo haalt hij gebeurtenissen uit het kamp, de pensionaten en zijn tijd met Liza aan. Tussen deze fragmenten komen grote tijdsprongen voor, tijdverdichting. De avond waarop zijn moeder sterft is nog het meest uitvoerig beschreven. Het tijdsperspectief is alleen in de laatste periode avec periode vision en alleen dan wordt er consequent gebruik gemaakt van de tegenwoordige tijd. 5. Perspectief
Er is sprake van een vertellend ik-perspectief. De consequenties daarvan zijn, dat het niet echt betrouwbaar is, want je komt alleen maar de mening en gedachten van één persoon te weten. Er is geen perspectiefwisseling. 6. Thema en motieven
Het thema is de gevolgen van de Jappenkampen. In het boek worden de gevolgen weergegeven van het Jappenkamp Tjideng voor Jeroen Brouwers. Op verschillende plaatsen in het verhaal komt de titel voor. ‘Er zakt een waas van bezonken rood voor mijn ogen’. Hiermee drukt de ik-figuur vertwijfeling uit die over hem komt als hij beseft wat voor schandelijks hij gedaan heeft. Als hij in gedachten Liza ziet, dan spreekt hij vol bewondering over ’het bezonken rood van haar lichaam’. De zon is de ergste van alle martelingen van de Japanners. ‘Tegen de avond als de zon als een afgeslagen hoofd in de aarde verzinkt, verschijnt commandant Sone op het appelplein’. Het rood dat in de ogen van de jongen bezonken is, is het rood van de dood, van bloed en van de zon op de Japanse vlag. Vooral ook is het de associatie met de onthoofding, als verdiende straf voor wie zich aan de moeder vergrepen heeft. Het verzonkene komt van dat hij wil wegzinken, verdwijnen. Hij gebruikt dit wegzinken ook voor pillen. Het eerste motto
Hij echter, op zijn gewone manier, hulde zich in geheimzinnigheid, Doordat hij mij met de grote ogen aankeek en mij de woorden herhaalde: Moeder! Moeder! Het klinkt zo wonderlijk! Het tweede motto
Zoek mij terwijl ik er ben. Leer mij kennen, omdat ik er ben. Ik ben er immers. En toch is zeker dat ik er niet ben. Deze twee motto’s hebben betrekking tot zijn moeder. Omdat hij haar eigenlijk helemaal niet kent, sinds hij niet meer voor haar voelt. Hij kent haar dus helemaal niet meer. Het laatste motto geeft dus aan, dat hij gaat zoeken naar haar, zij is nog in zijn gedachten, ondanks zij er zelf niet meer is. Het eerste motto geeft aan hoever hij van zijn moeder verwijderd was tijdens haar leven. Iemand die om zijn moeder riep vond hij verwonderlijk en vreemd, want dat deed hij immers nooit. 7. Genre
Een psychologische roman. In het verhaal is goed te merken hoe de ik-figuur op zoek is naar een soort moeder-figuur, die hij als het ware heeft verloren in het Jappenkamp. De roman heeft sterk autobiografische trekken. “Autobiografische fictie” noemt Brouwers het zelf. 8. Stijl

Er komen in het boek opvallend veel litanieën voor. Er zijn wel wat moeilijke woorden gebruikt, maar het verhaal was wel gemakkelijk te lezen. Het taalgebruik past wel aardig bij de personages. Er is vaak een laag verteltempo met veel details. Veel dialoog komt echter niet in het boek voor. Er is wel veel gebruik gemaakt van symbolisch taalgebruik. 9. Secundaire literatuur: zie na dit verslag. 10. Waardering
Ik ben het eens met de idee, want in dit boek worden heel duidelijk de gevolgen van Jappenkampen beschreven. Je kreeg een goed beeld van de hoofdpersoon en hoed deze zich voelde op verschillende momenten. Het boek was wel langdradig. Elk detail werd beschreven. Het verhaal was ook niet zo duidelijk. Waarschijnlijk komt dat, doordat er twee verhaallijnen door elkaar lopen. Het verleden en het heden lopen de hele tijd door elkaar. Dat is niet echt fijn om te lezen. Het boek heeft ook niet mijn kijk op bepaalde zaken veranderd.