Zakelijke gegevens

Auteur: John Boyne.
Titel: De jongen in de gestreepte pyjama.
Titelverklaring: De titel verwijst naar de gestreepte pyjama die Shmuel en de andere gevangenen in Auschwitz moesten dragen.
Jaar van uitgave: 2006.
Plaats van uitgave: Ierland.
Genre: Roman.
Bladzijden: 204.
Opdracht: voor Jamie Lynch.

Inhoud

1. Samenvatting

Het boek gaat over de 9 jarige Bruno, wiens vader een belangrijke rol speelt in het naziregime. Zo belangrijk zelfs dat de Furie (Adolf Hitler) en Eva Braun op een avond bij hun komen eten. Een paar dagen later treft Bruno Maria, het dienstmeisje, aan terwijl ze zijn spullen aan het inpakken is.
Hij krijgt te horen dat ze moeten verhuizen voor zijn vaders werk. Op het moment dat hij het nieuwe huis voor het eerst ziet, kan hij niet geloven dat ze er echt gaan wonen. Het huis heeft maar 3 verdiepingen, en staat op een kale, verlaten plek waar niemand anders woont. Het is allemaal heel anders dan zijn oude huis in Berlijn! Zijn oude huis had namelijk 5 verdiepingen, en stond in een wijk waar nog een paar andere grote huizen stonden waar andere jongens in woonden waarmee hij speelde (tenzij het pestkoppen waren). Bruno vind het huis dan ook helemaal niks, en vindt dat zijn ouders een grote vergissing hebben gemaakt door er naartoe te verhuizen. Als het aan hem lag gingen ze direct weer terug naar Berlijn. Zo blijft hij er over denken, tot hij na een paar maanden besluit om op ontdekkingstocht te gaan langs het hek. Op de eerste dag van zijn verblijf in zijn nieuwe huis was hem namelijk iets geks opgevallen. Er was namelijk een enorm hoog hek, dat zelfs nog hoger was dan het huis. Achter het hek stonden alleen lage barakken en grote vierkante gebouwen verspreid en verderop een paar met schoorsteen. Ook stonden er mensen daar achter het hek. Tijdens zijn ontdekkingstocht, juist als hij net wil terug gaan, ziet hij ineens een stipje in de verte. Hij loopt verder, en het stipje wordt een bobbel, die een figuur wordt,en die uiteindelijk een jongen blijkt te zijn.

2.Begin en eind

“Toen Bruno op een middag uit school kwam, trof hij tot zijn verbazing Maria aan in zijn slaapkamer- het dienstmeisje dat altijd met gebogen hoofd naar het vloerkleed staarde en nooit opkeek- die bezig was om al zijn spullen uit de klerenkast te halen en in vier grote kratten te pakken, zelfs de dingen die hij achter de kast dat verstopt en die van hem waren en waar niemand aan mocht komen.” Als je begint met het lezen van dit boek val je direct midden in het verhaal, aangezien je geen idee hebt welke gebeurtenissen hebben geleid tot dit punt; die worden pas later in het boek beschreven. Hierdoor vraag je je als lezer, net als Bruno, af waarom Maria de spullen aan het inpakken is.
“En toen werd de ruimte heel donker en op de een of andere manier, ondanks de verwarring die daarop volgde, merkte Bruno dat hij nog steeds Shmuels hand vasthield en niets ter wereld had hem kunnen bewegen die los te laten.” Dit is de laatste zin van het een na laatste hoofdstuk van het boek. Ondanks dat het dus niet het officiële einde van het boek is, zie ik het toch wel als het einde van het boek, omdat het echte laatste hoofdstuk alleen wat informatie geeft over wat er gebeurde na het een na laatste hoofdstuk. Bruno en Shmuel gaan samen het kamp in om naar Shmuels vader te zoeken, die een paar dagen geleden ineens is verdwenen. Tijdens de zoektocht wordt een gedeelte van het kamp omsingelt door 10 soldaten. De mensen die daar staan worden allemaal mee genomen op een zogenaamde mars, en Bruno en Shmuel moeten ook mee. Wat er daarna gebeurt kun je waarschijnlijk wel raden. Het einde is een beetje open gelaten, aangezien nergens specifiek wordt gezegd dat ze echt een gaskamer in gaan, maar aangezien in het laatste hoofdstuk wordt beschreven dat er door zijn familie naar hem werd gezocht en dat hij niet werd gevonden, weet je eigenlijk wel zeker dat ze samen daar in het kamp zijn omgekomen. Ik vond het einde vreselijk, maar niet omdat het een slecht einde is. Het is meer dat je eigenlijk al wel weet wat er gaat gebeuren, maar dat ze beide, en dan vooral Bruno, zo naïef zijn. Bruno vindt het bijvoorbeeld raar dat de mensen allemaal zo angstig kijken, en tegen ze wil zeggen dat het allemaal wel goed zou komen, omdat zijn vader de commandant was, en Shmuel die op Bruno’s vraag of zo’n mars nou lang duurt antwoord dat hij denkt van niet, omdat hij mensen na zo’n mars nooit meer ziet. Je wil ze waarschuwen om niet mee te gaan op die mars, om gewoon weg te gaan, maar daar luisteren ze natuurlijk niet naar.

3. perspectief

Hij/zij perspectief

Hij staarde de jongen aan en overwoog of hij zou vragen waarom hij zo verdrietig keek, maar twijfelde omdat hij dacht dat het misschien onbeleefd zou klinken.

Hij schuifelde ongemakkelijk heen en weer op het bed en keek haar niet aan en kreeg daar zo’n plezier in dat hij begon te denken dat hij misschien toch niet zo’n slechte toneelspeler was.

‘’Je zou je zelf moeten zien’’ zei Gretel

4. tijd

De jongen in de gestreepte pyjama is chronologisch opgebouwd, en er worden af en toe flashbacks gebruikt. Zo krijgt Bruno bijvoorbeeld op een bepaald moment het gevoel dat hij wel gek zou kunnen worden als hij zichzelf niet bezig zou kunnen houden, en daarna is er een korte flashback naar een man (meneer Roller) die bij hem in de straat woonde en die volgens Bruno echt gek was. Hij voerde namelijk discussies met zichzelf, en als die uit de hand liepen  probeerde hij met zijn schaduw op de vuist te gaan. Op een dag, toen Bruno weer eens verslag uitbracht aan zijn moeder over zijn laatste avontuur, zei zijn moeder dat hij die arme meneer Roller niet mag uitlachen. Ze legt aan Bruno uit dat meneer Roller in de Eerste Wereldoorlog gewond is geraakt aan zijn hoofd, en daarom nu zo doet. Op Bruno’s vraag wat dat was, en wat er precies is gebeurt wil zijn moeder geen antwoord geven. Oorlog is volgens haar namelijk geen gepast gespreksonderwerp. Deze flashback  heeft waarschijnlijk als functie de lezer te laten weten hoe men over de oorlog dacht, en sprak. Het wordt hieruit duidelijk dat kinderen eigenlijk bijna niks weten over de Eerste Wereldoorlog, en Bruno wist niet eens wat het was. Hieruit wordt duidelijk dat men rond 1938 er nauwelijks meer over praten, of in ieder geval niet als er kinderen bij waren. In een andere flashback denkt Bruno terug aan de familiefeesten van vroeger, maar in het bijzonder aan het kerstfeest van voor dat ze gingen verhuizen. Elk jaar met kerst voerden Bruno en Gretel (Bruno’s zus) samen met hun grootmoeder een toneelstuk op, maar dat ene jaar werd dat een grote mislukking door een ruzie. Een paar weken voor kerst waren de Furie en Eva Braun bij hun op bezoek geweest, en daarna moest zijn vader Herr Komandant genoemd worden. Zijn vader kreeg een nieuw uniform, dat hij droeg op kerstdag. De hele familie had voor hem geklapt toen hij er voor het eerst mee verscheen en waren allemaal erg onder de indruk. Behalve een iemand: grootmoeder. Zij is teleurgesteld in vader, en vraagt zich hardop af waar zij het fout heeft gedaan in de opvoeding. Kwam het door al de uitvoeringen die zij hem vroeger had laten doen dat hij zich nu zo opdirkt als een marionet? Grootvader vindt het juist knap dat vader het zo ver heeft gebracht, waarna er een discussie begint tussen de volwassenen, en Bruno en Gretel worden naar hun kamers gestuurd. Door deze flashback wordt het duidelijk dat niet alle Duitsers het eens waren met het naziregime. Bruno’s grootmoeder schaamt zich zelfs voor de positie van haar zoon, en wil na de ruzie ook geen contact meer met vader. Ze vindt dat hij vreselijke dingen doet.
De vertelde tijd is waarschijnlijk zo’n twee jaar. Dit wordt niet helemaal duidelijk verteld in het verhaal, maar aangezien er in het verhaal af en toe dingen staan als ”een paar weken later” en andere hints kun je het wel afleiden. Bruno zegt op een bepaald moment bijvoorbeeld zijn geboortedatum (15 april 1934) waardoor je erachter kunt komen welk jaar het is op dat moment door zijn leeftijd bij zijn geboortejaar op te tellen. De uitkomst hiervan is 1943. Later in het verhaal wordt ook gezegd dat ze al een jaar lang in het huis bij Oudwis wonen, en aangezien ik er vanuit ga dat ze in 1943 zijn verhuisd is het dan 1944. In het laatste hoofdstuk wordt nog een grote tijdsprong gemaakt naar 1945: ” Een paar maanden later kwam er een stel soldaten naar Oudwis en moest vader met hen mee, en hij ging zonder protest, graag zelfs, want het kon hem niet echt meer schelen wat ze met hem deden.” Aangezien het Kamp Auschwitz in 1945 werd bevrijd door het Russische rode leger weet je dus wanneer dit zich afspeelde, en wat de vertelde tijd ongeveer is. Aangezien het je geen twee jaar kost om het boek uit te lezen, kun je concluderen dat er tijdverdichting is gebruikt. De leestijd was voor mij zo’n twee uur.

5. ruimte

Het verhaal speelt zich aan het begin af in hun huis in Berlijn. Het was een mooi groot huis met 5 verdiepingen (met een trapleuning die je erg mooi als glijbaan kan gebruiken) waar veel te ontdekken was. Bruno en Gretel hadden hun eigen verdieping met badkamer, net als vader en moeder. Een plek waar ze echt niet mochten komen was vaders kantoor, dat was echt verboden terrein. Na de verhuizing woonden ze in het huis naast het kamp. Dat was een erg saai/lelijk huis vergeleken het oude huis. Deze heeft maar 3 verdiepingen, dus hadden Bruno en Gretel geen eigen verdieping/ badkamer, maar moesten ze die delen met vader en moeder. Verder kon je er bijna niks ontdekken, behalve als je uit Bruno zijn raam keek want van daar kon je het kamp. In de voortuin stond een grote boom met daaraan een banden schommel. Aan de rand van het kamp stond een hoog hek en zover als het oog reikte, over de hele lengte waren er houten staken die op telegraafpalen leken. Bij het hek ontmoette Bruno Shmuel, ze spraken altijd af bij het hek om te praten. Het kamp zelf waren vooral houten rechthoekige schuren genaamd Barakken. Met dor gras er om heen en een aantal stenen. Bruno had verwacht dat het er allemaal veel beter eruit zag maar het zag er echt uit als een marteling.

 6. personen

Bruno:  Bruno is een 9 jarig jongetje. Hij heeft bruin haar, bruine ogen, is erg klein voor zijn leeftijd ook is hij erg avontuurlijk en zoekt achter elk hoekje en gaatje een verhaal. Hij heeft erg veel respect voor vader. Hij is de enige in huis die de ‘slaven’ behandelt als mensen i.p.v. slaven. Nog zo onschuldig en naïef, hij snapt niet wat er aan de hand is, waarom ze zijn verhuisd of wat er in het kamp gebeurt bij Shmuel.
Gretel: Gretel is 12 jaar en de zus van Bruno. Volgens Bruno ook wel ‘’Het hopeloze geval” benoemd.  Ze houd erg van regeltjes, is erg netjes en zorgvuldig. Aan het begin van het boek speelt ze nog veel met poppen en is ze nog erg naïef , maar later interesseert ze zich meer voor de oorlog en soldaten.
Shmuel: Net als Bruno is hij 9 jaar, toevallig zijn ze beide op 15 april jarig. Hij zit samen met zijn familie gevangen in Auschwitz. Beste vriend van Bruno. Hij is altijd erg hongerig, waardoor hij het eten dat Bruno voor hem mee neemt graag op eet. Zelf snapt hij veel meer van de oorlog en zijn situatie dan Bruno.

Oordeel van Leerling 1

De jongen in de gestreepte pyjama was wel een goed boek, maar het is geen boek dat ik nog een keer zou lezen. Het boek komt naar mijn mening nogal langzaam op gang, en tot het slot gebeurd er vrij weinig. Veel van het verhaal is namelijk gewoon Bruno die zich aanpast aan het leven in zijn nieuwe huis. Voor mij was het wel interessant om te lezen hoe Bruno zich ontwikkelde. In het begin is hij nog erg naïef, en hij weet eigenlijk niks van de wereld om hem heen en wil niet geloven dat het mogelijk is om met elf mensen in een kamer te wonen (wat ook wel weer logisch is natuurlijk). Later in dit boek begint hij wel meer na te denken over de wereld om hem heen, en vraagt zich bijvoorbeeld af waarom de mensen achter het hek zitten, en wie eigenlijk besluit wie de uniformen dragen en wie de gestreepte pyjama’s dragen. Ik zou dit boek aanraden aan mensen die van verhalen van de tweede wereldoorlog houden en er ook wel iets van af weten, aangezien je er dan ook net iets meer van snapt.

Oordeel van Leerling 2

Zelf vond ik het boek erg indrukwekkend en op sommige stukjes erg ontroerend. Er waren wel een paar stukjes waarvan ik zoiets had van: ‘Dit is nou al de derde keer dat dit stukje er is.’ Dus het kan aan het begin wel iets vlotter geschreven worden. Dat is wel een voordeel aan het feit dat het niet snel gaat aan het begin, je hebt de tijd om er goed over na te denken en je eigen mening er te vormen. Het is (naar mijn mening) erg knap geschreven, omdat het mij best moeilijk lijkt om van uit een kind zijn ogen te schrijven bij iets wat je sowieso niet zelf hebt meegemaakt. Ik raad dit boek aan voor tieners en of mensen die geïnteresseerd zijn in de 2e wereld oorlog. Want je moet wel een beetje verstand hebben van WO II hebben om het boek te snappen, dat hebben kinderen niet.

Verwerkingsopdracht Leerling 1

Hoi dagboek,
Vandaag heb ik Shmuel eindelijk weer gezien! Het is alweer een paar dagen geleden dat ik hem voor het laatst had gezien, en ik begon al ongerust te worden dat ik weer terug naar Berlijn zou moeten gaan zonder hem nog een laatste keer te zien. Maar goed, vandaag is hij weer naar het hek gekomen. Hij zag er alleen een beetje treuriger uit als normaal vandaag, en toen ik hem vroeg wat er aan de hand was zei hij dat zijn vader was verdwenen. Raar toch? Hoe kan je vader nou zo maar verdwijnen zonder iets te zeggen? Ik heb hem aangeboden aan vader te vragen of hij er iets van af weet, maar dat wilde hij niet. Hij zei dat de soldaten hen haten, en wederzijds. En dus heb ik hem gevraagd of ik hem niet zou kunnen helpen zoeken morgen, aangezien ik altijd al heb willen zien waar Shmuel woont, en morgen de laatste dag is dat ik hier nog ben. En hij zei ja! Ik heb nu al zin in morgen, het is mijn gelegenheid om eindelijk te zien wat er nu eigenlijk is achter het hek, en ik kan wat echt ontdekkingswerk doen met Shmuel! Ik heb nu geen tijd meer om verder te schrijven, maar ik zal je morgen alles vertellen over mijn ontdekkingstocht in Oudwis. Tot morgen dagboek!

Verwerkingsopdracht Leering 2

Persoonlijk vind ik “de jongen in de gestreepte pyjama” een klassieker. Aangezien je door dit boek veel leert van de oorlog, ook al wist Bruno er niet heel veel van. Plus over 100 jaar is WO II 175 jaar geleden. dus dan zijn er waarschijnlijk geen mensen meer die verhalen van hun overgrootouders kunnen na vertellen, dan heb je aan zo’n boek heel veel. Omdat het verhaal verteld uit het perspectief van 2 kinderen die de oorlog hebben meegemaakt.

Meestal wordt zo’n verhaal verteld uit het perspectief van een soldaat, of een familielid van een overleden soldaat. Ook worden Duitsers vaak in het licht gezet als slechteriken, en hier gaat het over 3 onschuldige Duitse kinderen die niet echt door hebben wat hun vader doet, of wat er überhaupt aan de hand is in de wereld.