The boy in the striped pyjamas.
John Boyne.

Samenvatting.
Bruno is een negen jaar oude jongen die opgroeit in Berlijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij leeft in een groot huis met zijn ouders en zijn twaalfjarige oude zus Gretel, die een hopeloos geval is volgens Bruno. Als Bruno op een dag uit school komt staan de verhuisdozen al klaar. Vader heeft in opdracht van de Furie een nieuwe baan. Hij wordt kampcommandant van Oud-wis (oftewel Auschwitz). Bruno vindt het in het begin best spannend, maar als ze bij hun nieuwe huis arriveren, begint hij er toch wel anders over te denken. Alles lijkt wel het tegenovergestelde van hun oude huis. Eerst woonde ze in een heel groot huis met allemaal kamers en hoekjes waar telkens weer nieuwe dingen ontdekt konden worden. En daar hield Bruno wel van. Maar dit huis was oud en kaal. Het was een heel stuk kleiner dan eerst, en er lopen de hele dag soldaten in en uit.

Maar hoe hij ook protesteert en de anderen probeert te manipuleren, het heeft geen zin. En als uiteindelijk duidelijk is dat hij er maar het beste van moet maken, gaat hij op onderzoek uit of er iets interessants valt te ontdekken. En dat vindt hij. Op zijn kamer is een raam en als hij daaruit kijkt, ziet hij iets wat hem een koud en naar gevoel geeft. Hij haalt er zelfs zijn zus Gretel bij, wat heel bijzonder voor hem is omdat hij stiekem een hekel aan haar heeft. Ze is maar 3 jaar ouder als hem maar doet altijd of ze alles beter weet en kleineert hem. En ze blijft s’ochtends veel te lang in de badkamer, ook als hij heel nodig naar de wc moet. Maar voor deze keer vergeet hij al die dingen. En samen kijken ze uit het raam. Daar zagen ze een aantal gebouwen waar allemaal jongens en mannen liepen. Wel honderden, bijna duizend! Omringd door hoge hekken met prikkeldraad. Ze keken allemaal heel triest en liepen maar wat rondjes. Het zag er donker en kil uit. En voor welstaande kinderen als Bruno en Gretel was het niet voor te stellen dat mensen zo konden leven. In hun naïviteit dachten ze dat het misschien het platteland was, maar ja, waar waren de dieren dan? Misschien in die gebouwen daarginds, deed Bruno wijs. Het kwam niet in hun op dat het een concentratiekamp was. Daar hadden ze waarschijnlijk nog nooit van gehoord. Ze vonden het wel vreemd dat ze allemaal in van die gestreepte pyjama’s liepen en dat de soldaten tegen hun schreeuwden en sloegen. Maar dat hoorde er misschien wel bij, zo dacht Bruno.


Na een tijdje begint Bruno al te wennen aan zijn situatie. Hij is er wel achtergekomen dat vader en moeder toch niet over te halen zijn. Daarom zoekt hij steun bij het dienstmeisje Maria die altijd heel aardig voor hem is geweest. Met haar kan hij wel eens praten over vader en luitenant Kotler waar Gretel zo gek op is en hij zo’n hekel aan heeft. Maar Gretel is gewoon een hopeloos geval die alleen maar aandacht wil. Bruno is een beetje bang voor Kotler omdat die je zo doordringend aan kan kijken en hij doet altijd net of Bruno een kindje is. En dat vindt hij vreselijk. Ook doet de luitenant heel lelijk tegen allemaal aardige mensen. Bijvoorbeeld Pavel, de hulp in huis die altijd voor hen kookt en Bruno een keer heeft geholpen toen hij heel hard van de schommel gevallen was. Toen heeft Pavel de wond schoongemaakt en er een pleister op gedaan. Daar is Bruno hem nog steeds dankbaar voor. Hij had namelijk wel dood kunnen bloeden.

Op een dag herinnert Bruno zich dat hij zo graag op ontdekkingsreis ging, en aangezien er in het huis niet veel te ontdekken viel ging hij naar buiten. Hij liep uren langs het hek, almaar verder. Er leek geen eind aan te komen; en net toen hij besloot om maar weer terug te gaan zag hij in de verte een stip die langzamerhand een jongen werd. En dat was het begin van de bijzondere vriendschap tussen Bruno en Shmuel uit het kamp. Totaal verschillend, Shmuel die honger leed en in het kamp woonde, en Bruno die alles had wat zijn hartje maar begeerde, maar toch verbonden met elkaar. Het frappante was namelijk dat ze allebei op 15 april 1934 geboren zijn. Bruno snapt niets van Shmuel’s leven, maar ze kunnen goed praten samen. Bruno vindt het oneerlijk dat aan Shmuel’s kant van het hek zoveel mensen van zijn leeftijd zijn, en hier geen één.

Voortaan gaan Bruno minimaal een keer per week naar het hek toe om te praten met Shmuel. Vaak neemt hij wat eten mee want Shmuel is erg mager. Maar het is zo ver lopen, en vaak heeft hij het dan zelf al opgegeten. Ze praten over van alles en beiden kijken ze er altijd erg naar uit.

Als op een dag de Furie( zo noemen ze Hitler in het boek) bij hun komt eten moet alles helemaal tiptop in orde worden gemaakt. Iedereen in huis helpt hard mee, en als Bruno in de keuken komt ziet hij tot zijn grote verbazing Shmuel daar zitten. Hij moet glazen poetsen omdat hij zulke dunne vingers heeft. Bruno heeft erg trek en pakt uit de koelkast een stuk kip. Hij geeft Shmuel ook wat die scheel ziet van de honger. Eerst weigert hij nog, omdat luitenant Kotler het verboden heeft. Maar uiteindelijk pakt hij het toch aan en duwt het in één keer in zijn mond. Luitenant Kotler komt er toch achter. En als Bruno later Shmuel weer opzoekt bij hun vaste stekkie zit hij onder de blauwe plekken. Maar hij wil er niet over praten, en gewoon vrienden blijven met Bruno. En zo gaat het allemaal een beetje door. Ze zoeken elkaar op, praten met elkaar en gaan weer terug.

Bruno’s ouders hebben regelmatig ruzie over de situatie waarin ze nu verkeren. Moeder en Gretel voelen zich eenzaam en missen hun vrienden uit Berlijn. Bruno heeft natuurlijk Shmuel maar dat kan hij niet zeggen. Hij heeft zich wel versproken tegen Gretel, en toen vertelde hij maar dat hij een ‘denkbeeldig’ vriendje had.
Als vader op een dag meedeelt dat ze terug gaan naar Berlijn is Bruno daar niet echt blij mee. Vader zal in Oudwis blijven. Natuurlijk miste Bruno zijn vrienden wel, maar zijn vriendschap tussen Shmuel en hem was gewoon zo bijzonder...
Hij ziet er dan ook erg tegenop om het te gaan vertellen tegen Shmuel. Bruno verteld het en zegt ook dat hij heel graag een keer aan de andere kant van het hek wil komen kijken, dus waar Shmuel woont. Ook als heeft Shmuel al heel vaak gezegd dat het daar helemaal niet leuk is, Bruno kan dat niet geloven. En daarom spreken ze af dat Shmuel de volgende dag een gestreepte pyjama mee zal nemen voor hem zodat hij niet herkend kan worden. Ze lijken namelijk heel veel op elkaar aangezien Bruno net zo’n kaalgeschoren hoofd heeft als Shmuel. Dit in verband met luizen. En ja hoor, als daar dan eindelijk het moment aanbreekt gaan ze samen op pad. Hun doel is om de vader van Shmuel te gaan zoeken. Die plotseling verdwenen is. Volgens Bruno moet dat niet moeilijk zijn. Misschien heeft hij wel een dag vrij genomen van zijn werk of moest hij in een andere stad overwerken en de post werkt niet zo goed. Maar Shmuel gelooft het niet echt, want de hele groep waarmee de vader op pad was, is verdwenen. Aangestoken door Bruno’s enthousiasme gaan ze vol goede moed op stap. Ze lopen door het kamp, en terwijl Bruno zich verbaasd over de toch wel armoedige omstandigheden legt Shmuel het een en ander uit. Bruno had zich toch wel wat anders voorgesteld. Hij zegt daarom ook dat hij beter maar naar huis kan gaan. Nog voordat dat Shmuel daarop kan antwoorden komen er ineens soldaten aan die de mensen bij elkaar drijven en omsingelen. Ze moesten misschien wel op mars, dacht Shmuel angstig. En Bruno begon zich toch wel zorgen te maken omdat hij op tijd thuis moest zijn. Ze aten lekker vlees en het begon te regenen. Maar hij moest wel meelopen anders werden de soldaten boos. Met de stroom mensen mee liepen ze een gebouw binnen, en Bruno bedacht dat ze hier wel even mochten schuilen voordat ze verder gingen. Ze worden vergast, hand in hand, als vrienden voor altijd.

In de epiloog probeert de familie van Bruno hem te vinden, maar dit is tervergeeft. De soldaten vinden uiteindelijk Bruno’s kleren bij het hek, waar een gat in zit, groot genoeg voor een kleine jongen als Bruno. Moeder en Gretel vertrekken naar Berlijn, en vader blijft nog in Auschwitz om zijn werk af te maken. Een paar maanden later komt de Red Army (de ‘andere’ soldaten) het kamp bevrijden en ze nemen Bruno’s vader mee, en hij doet wat ze zeggen zonder tegen te stribbelen, omdat het hem toch allemaal niet meer uitmaakt. Waarschijnlijk omdat hij zichzelf de schuld geeft van het feit dat Bruno vergast is, aangezien hij de commandant was.

Belangrijkste hoofdpersonen.

Bruno. Een negen jarig zoontje van een commandant op Auschwitz. Ontmoet na een ontdekkingstocht Shmuel, een jongen in een concentratiekamp.
Shmuel. Een joodse jongen, hij wordt de beste vriend van Bruno.