My name is Asher Lev door Chaim Potok

Standaardtitelbeschrijving:

- Potok, C. My Name is Asher Lev
- New York, 20032, 19721
- 369 blz.
Genre: Roman (Novel)

Hoe kwam ik erop?

Dit boek was één van de twee verplichte boeken die ik dit jaar voor Engels moet lezen en van die twee verreweg de leukste. (De andere was One flew over the Cuckoo’s nest).
Ik dacht bij voorbaat al dat deze de leukste van de twee zou zijn, maar om een reden die ik me nu niet meer kan herinneren ben ik toch ‘One flew over the Cuckoo’s nest’ als eerste gaan lezen: een drama! Een vreselijk ontoegankelijk boek, vooral als je verwachtingen hooggespannen zijn na het zien van de film, in een houterige, expres versimpelde vorm van Engels, doorspikkeld met ouderwetse Amerikaanse sleng. Ik heb het met afschuw van me afgeworpen toen ik ongeveer halverwege was en nooit meer opengedaan. Na dit afschrikwekkende voorbeeld, was ik dus niet in het minst gemotiveerd om dit boek open te doen. Ik verwachtte wederom een Amerikaanse stijl, moeilijk toegankelijk voor mijn steenkolen Engels, mijn zelfvertrouwen in deze taal was tot het nulpunt gedaald, en had me ook voorgenomen dat ik dit boek zou verbranden als het me niet binnen de eerste twintig pagina’s wist te grijpen.

Thema

Het thema van het boek is de worsteling van een talentvolle kunstenaar om door zijn streng Joodse gemeenschap geaccepteerd te worden zoals hij is. Het is voor mij erg moeilijk om het thema in één woord samen te vatten, het boek is tragisch, cynisch en meeslepend tegelijk, zoals uit dit verslag nog wel verder zal blijken.

Minisamenvatting:

Asher Lev is een jongen die opgroeit in een gemeenschap van de Ladover Joden. Zijn ouders zijn streng religieus en hun hele leven staat in het teken van hun geloof en de Rabi (Rebbi). Zijn vader reist veel voor zijn werk en vertrekt halverwege het boek ook voor een aantal jaren
naar Europa. Asher’s moeder studeert het grootste deel van de tijd en is thuis de huisvrouw.
Asher wordt geboren met ‘een gift’: hij is namelijk een groot tekenaar en schilder. Hij Vanaf z’n prilste jeugd is Asher in de weer met teken materialen en hij ontwikkeld zichzelf tot een enorm hoog niveau tot hij in zijn pubertijd, met hulp van de Rabi, op sleeptouw wordt genomen door een beroemd kunstenaar.
Asher denkt in zijn jeugd nog dat hij de wereld mooi kan maken met zijn tekeningen en zo zijn moeder kan genezen, maar naarmate hij ouder wordt en de ellende om hem heen en zijn eigen verbittering ziet, probeert hij dit innerlijke conflict juist uit te drukken op het doek. Als dit uiteindelijk lukt in zijn meesterwerk: “The Brooklyn Crucifixion” zie je dat de kloof met zijn omgeving te wijd wordt en hij uit zijn gemeenschap wordt gestoten.

Beoordeling:
Schrijfstijl:

Ik vind het een prachtig boek! Ik heb de rare gewoonte om boodschappen aan mijn latere ik te schrijven in de kaften van mijn boeken en in deze heb ik geschreven: “Ik nam het in mijn handen en liet het niet meer los. Ik las het en werd verliefd.”
De tragiek van het verhaal, de worsteling van Asher om maar geaccepteerd te worden zoals hij is, om maar tegelijk een goede zoon voor zijn vader te zijn én al zijn emoties kwijt te kunnen op het doek wordt zo ontzettend goed beschreven dat je er tranen van in je ogen krijgt.
Het onbegrip in Asher’s jeugd over de wereld om hem heen en zijn kinderlijke illusie dat hij in staat is de wereld te verbeteren wordt prachtig weergegeven(fragment 1). Het is ontzettend tragisch als hij op een gegeven moment ontdekt dat hij niet in staat is de wereld te verbeteren( fragment 2) en daarom juist haar wreedheid en dubbelzinnigheid probeert af te schilderen.

Fragment 1:
“You should make the world pretty, Asher. Makei t sweet and pretty. It’s nice to live in a pretty world.” (…) I held up the drawing. She gazed at it blankly. “here are the birds and flowers, Mama.”(…) “I made the world pretty, Mama.” (…) “Mama, aren’t you well now?”(…) “But I made the world pretty, Mama.” (…) “I made a drawing for my mama. I’m making my mama well.” (blz.19)

Fragment 2:
“No one likes my drwings,” I said through the fog of half sleep. “My drawings don’t help.”(…) “It’s not a pretty world, Papa.” (blz. 29)

Een minder punt aan de schrijfstijl vind ik het vele gebruik van Joodse termen. Voor alle Joodse feestdagen (fragment 3) en gebruiken is de originele naam gebruikt, maar ook voor b.v. schoolwerk, religieuze teksten en de religieuze rituelen. De schrijver gaat ervan uit dat ik voldoende kennis van het Joodse geloof bezit om te weten waar het over gaat, wat ik tot mijn grote schaamte dus niet bezit. De auteur heeft me aan de ene kant weten te motiveren om het joodse geloof nader te onderzoeken, maar door het ontbreken van noten of een verklarende woordenlijst, snapte ik soms compleet niet waar het over ging wat ten koste van mijn aandacht en leesplezier ging. Jammer.

Fragment 3:
I measured time during those years by my tests, by the holidays and festivals, by the events in the lives of people around me. Rosh Hashonoh, Yon Kippur, Succos, Simchas Torah, Hanukkah, Purim, Pesach, the many Ladover celebrations- that was my cilcle of the year. (blz. 56)

Inhoud:

Vertelperspectief:
Het hele boek is geschreven vanuit het gezichtspunt van Asher. Hierin deed het boek me enigszins denken aan Jona Oberski: Kinderjaren, ook hier wordt het verhaal verteld vanuit het gezichtspunt van een kind.
Het verschil met dit boek is dat we hier langer ‘meekijken’ in het leven en de manier van vertellen dus met de leeftijd ‘meegroeit’. (57)

Ruimte:

Bijna het gehele boek speelt zich af in het verstikkende strenge milieu van het appartement in Brooklyn. Een dominante vader met een ‘alternatieve’ zoon en de moeder die tussen twee vuren inzit. Naarmate Asher ouder wordt, neemt de spanning in het huis toe. Verder heeft Asher vakanties in Massachusetts en Princetown en woont hij drie jaar in Europa. (58)

Eindoordeel:

Voor mij is dit boek absoluut literatuur. Het boek roept diepe ‘echte gevoelens op (emotioneel argument) en is zo goed geschreven dat je jezelf Asher Lev voelt terwijl je het boek leest en tegelijkertijd het absurde van de situatie kan overzien, als hing je boven het verhaal in plaats van er midden in te zitten. (esthetisch argument)
Verder vind ik dat er een paar prachtige vergelijkingen en personificaties/metaforen in. Vooral het stuk waarin hij erachter komt hoezeer zijn moeder gelden heeft onder de splijting van de familie is een ware climax geworden! (fragment 4) (structureel argument)
Zoals gezegd vind ik het ook heel leuk om eens zo diep in de Joodse cultuur te duiken en überhaupt een boek te lezen over de moeilijkheden en verdraaiingen die zo’n strenge geloofsbeleving met zich meebrengt. Het is ‘leuk’ om te zien hoe kortzichtig de meest intelligent mensen soms kunnen worden als het, het geloof betreft, overigens strookte het beeld dat dit boek schetst, aardig met mijn al bestaande opvattingen hierover. (realistisch argument)

Fragment 4:
Now I thought of my mother and began to sense something of her years of anguish and torment. (blz. 324)(…) We (= zijn vader en hijzelf) were looking at my mother and at each other. I split my mother’s head into balanced segments, one looking at me, one looking at my father, one looking upward. The torment, the tearing anguish I felt in her, I put into her mouth, into the twisting curve of her head, the arching of her slight body, the clenching of her small fists, the taut downward pointing of her thin legs. (…) I painted swiftly in a strange nerveless frenzy of energy. For all the pain you have suffered, my mama. For all the torment of your past and future years, my mama. For all the anguish this picture will cause you. For the unspeakable mystery that brings good fathers and sons into the world and lets a mother watch them tear at each other’s throats. For the Master of the Universe, whose suffering world I do not comprehend. For dreams of horror, for nights of waiting, for memories of death, for the love I have for you, for all the things I remember, and for all the things I should remember but have forgotten, for all these I created this painting (= The Brooklyn Crucifixion II)- an observant Jew working on a crucifixion because there was no aesthetic mold in his own religious tradition into which he could pour a painting of ultimate anguish and torment. (blz. 229-330)