''Op een avond was ik alleen thuis. Ik was twaalf. Ik keek rustig tv tot er een griezelige reclame voorbijkwam. Plots verscheen een clown in beeld. Ik schrok heel erg en begon te huilen.'' Met Halloween in het vooruitzicht en de populariteit van de 'IT'-remake is de afkeer van clowns groter dan ooit.

Suzan is 18 jaar en volgt de theatervooropleiding aan het UCK. "Maar ik zou nooit in de huid kruipen van een clown", zegt ze vastberaden. Suzan heeft een fobie voor clowns, met een duur woord ook wel 'coulrofobie' genoemd. Pennywise, Bassie of Pipo: het maakt voor haar geen verschil. "Op een schaal van 1 tot 10 zou ik mijn angst een 8 geven. Ik kan soms wel huilen als ik ze zie. Vroeger was ik al bang, maar ik merk dat het de laatste jaren erger is geworden."

Redenen

De studente is niet de enige die aan coulrofobie lijdt. Het fenomeen komt vooral voor bij kinderen, maar ook tieners en volwassenen kunnen angst hebben. Sociaal psycholoog Jerre Maas deed onderzoek naar de redenen. Hij legt uit: "Vaak ontstaat het tijdens de jeugd. Bijvoorbeeld als je een keer geschrokken bent van een onverwachte actie van een clown. Daar kun je een traumaatje aan over houden."

Ook het uiterlijk van een clown is een reden: "Door de schmink kun je de emotie niet bepalen. Misschien zit er achter de lach wel een gemene grijns."

Suzan kan dit beamen: "De schmink is het engste. Daardoor zie je niet hoe hij of zij er echt uitziet."

Tegenstrijdig

Coulrofobie is in wezen tegenstrijdig. Clowns zijn er om mensen te vermaken, niet om ze af te schrikken. Nederlands populairste clown Bassie (van Adriaan) is daarom kritisch op de film 'IT' waarin de moordlustige Pennywise een angstaanjagende rol vervult. "Dit soort flauwekul heeft niets met een clown te maken en wordt alleen aangewend om zoveel mogelijk mafkezen de bioscoop in te lokken", laat hij weten.

Ook clown Jopie, bekend van radio en televisie, denkt er het zijne van: ''Ik vind het zo ver van mij af staan als kindervriend. Er wordt een verkeerd beeld geschapen van clowns.''

Maas legt uit dat een film zoals 'IT' negatief werkt bij mensen met coulrofobie. ''De angst wordt nog meer aangewakkerd. Mensen durven de straat niet op en raken in een sociaal isolement.''

Bassie vervolgt: "Van een echte clown is niemand bang, wel van Amerikaanse clowns met die enge wit geschminkte koppen zonder enige uitdrukking van verdriet of vreugde." Zelf heeft hij nog nooit te maken gehad met bange kinderen: "Mede doordat ik al 35 jaar op de tv te zien ben met Adriaan. Kinderen zeggen eerder 'Bassie' dan 'papa' of 'mama'."

Tips

Wat kunnen mensen doen om van hun angst af te komen? Maas: "De beste therapie is blootstelling. Kijk eens naar een foto van een rode neus. Eerst op tien meter afstand, dan vijf. Daarna probeer je een echte rode neus te bekijken. Dan een foto van een clown of een filmpje. Ga zo door tot het lukt om oog in oog te staan met een clown."

Suzan belooft dat ze de raad zal opvolgen. Misschien een aflevering van Bassie en Adriaan? "Misschien. Maar eigenlijk ben ik nog banger voor de Plaaggeest", zegt ze lachend.

Tot slot heeft Clown Jopie een goede tip voor de clownsvrezende lezers van Scholieren.com: "Luister naar mijn liedjes of neem een kijkje op mijn YouTube-kanaal. Ik denk dat de angst dan snel verdwijnt. De kids zien mij als hun vriendje."

Eddie de clown, bekend van de Halloween Fright Nights, was niet bereikbaar voor commentaar.