De Vrije School, dat is toch die zweverige school met allemaal gekke spreuken enzo? Daar zit een kern van waarheid in, maar volgens de zestienjarige Eva (derde van links op de foto) is het méér dan dat. Ze zit in vwo-4 en is hartstikke tevreden met haar schoolkeuze. "Van al die creatieve opdrachten word ik blij."

Zeg je Vrije School, dan zeg je Rudolf Steiner. De beste man is de grondlegger van de zogenaamde antroposofie, de leer die centraal staat in de Vrije School. Volgens zijn ideologie moeten kinderen bijvoorbeeld langer de tijd hebben om 'kind' te zijn en moeten ze zelf leren nadenken. Ook zijn er meer jaarfeesten en ligt een grotere nadruk op creativiteit, eigen verantwoordelijkheid en persoonlijke ontwikkeling.

Eva zat op een reguliere basisschool en ging pas naar de Vrije School toen ze een keuze moest maken voor de middelbare. "Mijn ouders zeiden later wel dat ik het ook goed zou hebben gedaan op een Vrije Basisschool, maar dit was prima zo. Toen ik in groep acht een keuze moest maken voor de middelbare school, twijfelde ik heel erg tussen het regulier en de Vrije School. Wat niet meehielp, was dat ik bij de open dagen niet echt een goed beeld kreeg. Als basisschoolleerling is een les Frans nogal overweldigend. Een tijdje was ik bang om de verkeerde keuze te maken, maar ik ben nu heel tevreden."

Periodelessen

Eén van de kenmerken van de Vrije School is dat er in de onderbouw amper lesboeken zijn. "Mensen van reguliere scholen vinden dat soms gek, maar eigenlijk werkt het prima. We krijgen veel creatieve opdrachten en werken met werkbladen. In de derde krijgen we voor wiskunde bijvoorbeeld wel een lesmethode."

Ook de periodelessen horen bij dit type onderwijs. "Eigenlijk zijn periodelessen een soort themalessen", legt Eva uit. "Iedere drie weken werk je daar de eerste twee uur van de dag aan. De onderwerpen zijn ontzettend divers; we hebben periodes gehad over studievaardigheden, maar ook over het menselijk lichaam en filosofie. Laatst hadden we de periode muziek en beeld, waarbij we een eigen nummer moesten maken. Dat was heel gaaf." Niet iedere periodeles vindt ze even boeiend. "Bij de periode over bijzondere getallen dacht ik weleens: wat maakt mij het nou uit waarom het getal één zo speciaal is?"

Tijdens de periodelessen maken leerlingen onder begeleiding van een docent een periodeschrift. Dit papieren schrift is een soort verslag van de lessen, compleet met voor- en nawoord. "Deze leveren we aan het eind van de drie weken durende periode in en worden we op beoordeeld. Aan het begin van de periode hebben we persoonlijke doelen gesteld, bijvoorbeeld dat we gestructureerder te werk willen gaan of meer vragen willen stellen. De docent geeft in een schriftelijke beoordeling weer hoe hij vindt dat we het hebben gedaan en hij zegt ook iets over de klas, bijvoorbeeld dat die wel érg druk was. De avond voordat we het schrift moeten inleveren, is echt dikke stress, haha. Dan moet je ineens al je uitstelwerk inhalen en vaak ben ik ook nog dingen kwijt."

Een periodeschrift van Eva. Deze periode heet Kunst en Ambacht. Het schrift is met de hand ingebonden en versierd met tekeningen. 

Gemixte klassen

"Wat bijzonder is aan de Vrije School, is dat we de hele onderbouw met alle niveaus in één klas zitten. Er wordt niet apart lesgegeven aan het vmbo of het vwo." Eva vertelt dat dit er ook voor zorgt dat het advies van de basisschool eigenlijk niet meer telt. "Elke twee jaar krijg je een voorlopig advies. Als jij op de basisschool vmbo als advies kreeg, kan het dus best zijn dat je uiteindelijk in de bovenbouw doorgaat op de havo."

In de bovenbouw worden de verschillende niveaus wel van elkaar gescheiden. "Je doet uiteindelijk wel gewoon examen op je eigen niveau. In de bovenbouw werk je wel met boeken en krijg je ook toetsweken. Die overgang vind ik pittig."

Vooroordelen 

"Mensen hebben best wel wat vooroordelen over de Vrije School. Soms kloppen ze wel, hoor. Het is allemaal flink zweveriger dan op het regulier, elke ochtend dreunen we bijvoorbeeld gezamenlijk een spreuk op. We hebben ook nog steeds krijtborden, en hoewel niemand zich eraan houdt, is het voor leerlingen eigenlijk verboden om met stiften te werken.

Maar het is ook een hele hechte school. Je spreekt docenten aan met hun voornaam en je hebt veel persoonlijk contact met hen. Toen wij laatst met een reguliere school naar een pretpark gingen, zaten onze docenten gewoon met ons in de achtbaan, terwijl de docenten van het regulier de hele dag op een bankje zaten.

Misschien is het niet voor iedereen de juiste school, want het kan chaotisch en ongestructureerd zijn", aldus Eva. "Maar die combinatie van creativiteit, verantwoordelijkheid en persoonlijk contact maakt dat ik denk: ja, dit past wel bij me."

Dit wil je ook lezen:

Een dag op de theaterschool