Maandag kregen 52 scholen van het Ministerie van Onderwijs het stempel 'excellent 2012'. Ook het Utrechts Stedelijk Gymnasium. Terecht?

Geen van de excellente scholen kreeg in 2011 een tien van Jaap Dronkers, die scholen elkaar jaar een rapportcijfer geeft. Wanneer is een school eigenlijk excellent?

Door Govrien Oldenburger

Vorige week schreef Hidde al over excellente scholen, maar waar is die titel eigenlijk op gebaseerd? En hoe denken leerlingen erover?

Leerlingen vertellen

Elise (18) was ooit voorzitter van de leerlingenraad. Ook begeleidde ze eersteklassers. Toen haar school meedeed aan het Model European Parliament (waarbij jongeren een zitting van het Europees Parlement naspelen) stond ze te trappelen. Ook zat ze in de medezeggenschapsraad. Op dit moment zit ze op de debatvereniging van haar school. "De gewone lessen gaan me goed af," verklaart ze. "Ook toen ik extra vakken ging volgen, hield ik tijd over."

Dus ze nam nog wat hooi op haar vork en ze is blij dat haar school dat mogelijk maakt. "Ik vind een school excellent als er veel aandacht is voor leerlingen en als de school met ze meedenkt." zegt Elise. "Deze doet meer dan gemiddeld. Er is voor ieder wat wils: een debatteam, een kunstvereniging, een horecateam, een schoolkrant."

Chinees en Spaans

Dit jaar werd voor het eerst het predicaat 'excellente school' uitgedeeld. Scholen die in aanmerking dachten te komen, konden zichzelf opgeven. Een jury beoordeelde de 142 scholen die dat hadden gedaan. Vorige week maandag kregen 31 basis- en 21 middelbare scholen het predicaat. Volgens de jury is het Utrechts Stedelijk Gymnasium excellent omdat de school goede resultaten haalt. Ook is er een breed aanbod. Uitblinken wordt dus gestimuleerd.

"Vanaf de eerste kunnen we Chinees en Spaans volgen," zegt Elise. "En je wordt vrijgelaten. Als je in het debatteam zit, mag je best wat uren missen tijdens schooltijd." Dat beaamt Christiaan (18) die zijn huiswerk zit te maken in de kantine. "Ik speel in het Nederlands Jeugd Strijkorkest," vertelt hij. "Ik krijg vaak vrij voor concerten."

Licht competitief 

Hoe zit het met leerlingen die er minder excellente nevenactiviteiten op nahouden? "Ik doe niet veel extra naast mijn normale vakken," zegt Thijs (17). "En dat is prima. Ik voel geen druk om dat toch te doen." Volgens Thijs heerst er een licht competitieve sfeer op school. "Maar die is vriendelijk en je wordt erdoor uitgedaagd."

Wie moeite heeft met een vak krijgt extra steun. Harm (18) blinkt uit in scheikunde, maar vindt Nederlands en Engels lastig. "Ik ben een beetje dyslectisch," zegt hij. "Dus bij die vakken krijg ik juist extra tijd." Of hun school excellent is? De leerlingen vinden van wel. Alleen Harm kijkt bedenkelijk. "Ik hecht niet veel waarde aan zo’n predicaat," zegt hij. "Ik vroeg me af hoe het is gemeten. Uit een vorig onderzoek (van Jaap Dronkers, red.) bleek juist dat onze school niet zo goed is. Het verschilt blijkbaar per onderzoek. Ik vind onze school heel goed hoor! Maar om nou te zeggen dat we een van de beste scholen van Nederland zijn? Dat weet ik niet."

Rapportcijfer en strafpunten

Het Utrechts Stedelijk Gymnasium kreeg dus ook het stempel 'excellent'. Van onderwijssocioloog Jaap Dronkers kreeg de school in 2011 maar een zesje. Dronkers geeft alle scholen elk jaar een rapportcijfer. Die baseert hij op de eindexamenresultaten. Hoe minder onvoldoendes een school haalt, hoe beter hij presteert.

Daarbij wordt rekening gehouden met verschillen tussen het centraal examen en het schoolexamen. Is het verschil tussen die twee te groot, dan krijgt een school strafpunten. Ook wordt rekening gehouden met hoe een leerling aan het begin en eind van zijn schoolcarrière presteert. Het gaat bij Dronkers puur om de cijfers.

Zelf opgeven

Het ministerie heeft een andere aanpak. Scholen konden zichzelf opgeven als ze dachten in aanmerking te komen voor het predicaat 'excellent'. Alle 142 basis- en middelbare scholen die dat hadden gedaan, werden beoordeeld door een jury. Volgens staatssecretaris Dekker keek die naar de resultaten, maar ook ín de school. Is het daar goed georganiseerd? Biedt de school extra steun aan leerlingen die het nodig hebben? Worden leerlingen die meer kunnen wel genoeg uitgedaagd?

Niet elke school is langs dezelfde meetlat gelegd. De jury hield rekening met de situatie van een school en woog de achtergrond van leerlingen mee. Volgens Jaap Dronkers staan de beste scholen van Nederland niet tussen die excellente van het ministerie. Dat zei hij in de Volkskrant. Het ministerie denkt daar dus anders over. 'Excellente'scholen moeten een voortrekkersrol gaan spelen, waar andere scholen van kunnen leren. Zo moet het onderwijs gestimuleerd worden om van goed naar excellent te komen. 

Op www.excellentescholen.nl vind je meer over de excellente scholen van het ministerie. Op  www.schoolcijferlijst.nl vind je meer over de lijst van Dronkers.

Dit artikel komt uit jongerenkrant 7Days, die sinds vrijdag in de brievenbussen en boekhandels ligt. De redacties van 7Days en Scholieren.com bundelen de krachten: wij bieden jullie een selectie van het nieuws uit 7Days en zij verblijden hun abonnees met sublieme schrijfsels van onze bloggers!