Dit moet je weten over de opleiding tot luchtverkeersleider

In opdracht van LVNL

Het iconische witte torentje van Schiphol met de bol bovenop, waar is die eigenlijk voor? Dit vroeg ik me af toen ik deze zomer door het smalle vliegtuigraampje naar buiten keek. Het antwoord op deze vraag bleek interessanter dan gedacht.

Luchtverkeersleiders sturen vanuit de toren, maar ook vanachter de radar dag en nacht honderden vliegtuigen aan om te zorgen dat jij veilig op je bestemming aankomt. Om in zo'n verkeerstoren of achter radar te werken, moet je eerst de opleiding tot luchtverkeersleider volgen.

Weinig mensen weten af van dit beroep, terwijl zonder luchtverkeersleiders geen vliegtuig van de grond zou komen. Ik belde met Janneke, Course Manager bij LVNL (Luchtverkeersleiding Nederland), en kwam van alles over de studie te weten.

De baas van het luchtruim

"Een luchtverkeersleider is de baas van het luchtruim", vertelt Janneke. "Door middel van instructies zorg je dat vliegtuigen van elkaar vandaan blijven. Het Nederlandse luchtruim is een van de drukste ter wereld, dat maakt het werk wat je doet erg complex. Je moet vliegtuigen coördineren die met 800 km/h aankomen, je kan ze niet zomaar even stilzetten."

De opleiding die je moet volgen om 'baas van het luchtruim' te worden, is eigenlijk geen studie maar ook meteen een baan bij het bedrijf LVNL. De opleiding is gratis en je krijgt zelfs al betaald tijdens de opleiding. Na het volbrengen van de opleiding heb je gelijk een baan. Niks skeer studentenleven dus.

De opleiding

De opleiding duurt gemiddeld drie jaar. De eerste weken zijn vooral theoretisch. Je krijgt vakken als Navigation (navigatie), Meteorology (meteorologie), Aircraft (vliegtuig) en Air Traffic Management and Aviation Law (wetgeving). Later wordt het meer praktijkgericht en oefen je situaties in de simulator om vervolgens (onder toezicht) in het 'echie' aan de slag te gaan met echte vliegtuigen vol met échte mensen. Tijdens de opleiding mag je fouten maken, daar leer je veel van!

Net als een echte luchtverkeersleider kan je op elk moment van de dag een dienst hebben, zoals 's ochtends vroeg of 's avonds laat. Een wild studentenleven met doordeweekse huisfeestjes past niet bij deze opleiding.

Individuele begeleiding

De opleiding is erg intensief, maar de sfeer binnen de opleiding is heel goed, vertelt Janneke: "De opleiding is kleinschalig, iedereen kent elkaar. Studenten gaan vaak samen sporten of wat drinken met elkaar." LVNL zorgt goed voor zijn studenten en werknemers en heeft een heuse ontspanningsruimte met pouletafel en games. Janneke: "Op de opleiding is veel aandacht voor individuele begeleiding en ondersteuning, want we zijn ons ervan bewust dat de opleiding veel van je eist."

Skills

Voorkomen dat vliegtuigen brokken maken, dat is een hele verantwoordelijkheid. Er zijn dan ook een hoop skills die je moet hebben voor dit beroep. Je moet kunnen plannen, besluitvaardig zijn en tegen tijdsdruk en stress kunnen. Ook is het werk van een luchtverkeersleider teamwerk dus je moet goed kunnen samenwerken.

Het belangrijkste is misschien wel dat je goed je aandacht moet kunnen verdelen over meerdere taken en prioriteiten stellen. Janneke vertelt me dat luchtverkeersleiders soms wel twintig vliegtuigen tegelijk aansturen. Twintig! Terwijl ik tijdens rijles niet eens alle verkeersborden opmerk, zijn er mensen op Schiphol verantwoordelijk voor twintig vliegtuigen vol mensen.

Zes selectierondes

Het beroep als luchtverkeersleider is niet voor iedereen weggelegd. Om toegelaten te worden bij de studie, moet je een vwo-diploma of een hbo propedeuse hebben en zes selectierondes succesvol doorlopen. Wil je aan het werk op een militaire locatie? Dan kom je met een havo diploma in aanmerking. Uiteindelijk worden er net zoveel studenten geselecteerd als dat er banen zijn. Meestal is dat rond de dertig per jaar.

"Je nu al op de selectie voorbereiden is lastig," zegt Janneke. "Maar luisteren naar het live radioverkeer tussen vliegtuigen geeft je wel een goed beeld van hoe zoiets in zijn werk gaat. Als het beroep je aanspreekt en je van uitdaging houdt, geef je dan zeker op voor de selectie. Wij kijken dan of je de skills in huis hebt om luchtverkeersleider te worden."