Malta

Inhoud Inleiding
Natuur
Mens en natuur
Deelonderwerpen Slot Inleiding Malta heet officieel in het Maltees; Repubblika ta` Malta, en in het Engels Republic of Malta. Het bestaat uit vijf eilanden: Malta, Gozo, Comino, en de twee onbewoonde eilanden Filfla en Cominotto. Het ligt in de Middellandse Zee, onder Italië. Alle eilandjes bij elkaar hebben een oppervlakte van 316 km², ongeveer zo groot als Texel. De hoofdstad is Valletta. Die werd in 1566 gesticht, en in 1571 maakten de Maltese ridders het tot hun hoofdstad. Valletta is genoemd naar Jean Parisot de la Valletta, een grootmeester. Er wonen daar in Valletta ongeveer 9200 mensen. Er zijn 354.000 inwoners in totaal, ongeveer 1247 per km². Er wonen ongeveer 5000 buitenlanders, waarvan de meeste Britten (Engelsen) zijn. De taal De taal heet ‘het Malti’. Het is een Semitische taal (taal van het Semitische volk), maar ook Siciliaans (taal van de mensen uit Sicilië). Het is ook een beetje Arabisch. Dat is gek, want in 1090 kwam er een eind aan het Arabisch bestuur. In 1224 werden de Arabieren zelfs van Malta af gestuurd. Nu komen er ook Italiaanse en vooral Engelse klanken in terug.
De vlag Hij is in het bovenste stuk rood, en in het onderste wit, en er zit links boven een kruis met een rondje, en daarin een molen. Zie het figuur op hieronder. Het geld De Maltezers betalen nog met ₤M (Maltese pond) Mils en Cents. Van de Mils zijn er de 2, 3 en 5, er zijn de 1, 2, 5, 10, 25 en 50 Cents. Van de biljetten zijn er de 1, 5 en 10. 1 ₤M is ongeveer €2,40. 1 Cents is ongeveer 2,04 Eurocent 2 Mils is ongeveer 0,40 Eurocent. De Mils en Cents zijn nog niet officieel afgeschaft, maar de mensen gebruiken ze bijna nooit meer. Ze zijn bijna niks meer waard en dat is onhandig. Ze gebruiken vooral de biljetten. Het eten Het eten is vaak uitgebreid, en vooral de lunch. Die bestaat uit een groot bord pasta (spaghetti, macaroni, lasagne, fuselie enz.), daarna krijg je een bord aardappelen, groente, en vis of vlees. Dan krijg je een mierzoet amandelgebak en een schape- of geitenkaas, dat heet gbejna. En als laatste een stuk fruit. En bij elke maaltijd zit Maltees brood. De grootste maaltijd is de `s zondagse lunch. Vooraf krijg je een groot bord soep. En een heleboel tussendoortjes. Je krijg dan wijn of frisdrank bij het eten. En soms mengen ze de wijn met Seven-up. Natuur Het klimaat In Malta is een Middellandse-zeeklimaat. Het is daarom ’s zomers erg kaal en alleen in maart en mei is het soms wat groener door de regen die dan valt. Het zijn droge lange zomers, die duren van april tot en met oktober. Alleen ’s avonds wordt kouder door de wind van zee. ’s Zomers is het 25 tot 32˚C. In de winter, van november tot en met maart, is de temperatuur tussen de 10 en 21˚C. Maar soms wordt het toch nog 25˚C. Er valt niet veel neerslag, en als die valt zijn het hevige maar korte buien. Er valt per jaar gemiddeld 500 mm neerslag. Door de ligging in de zee, is Malta erg winderig. ’s Zomers waait vaak de ‘xlokk’. Dat is een zeer hete en droge zuidoostenwind, waardoor het soms 40˚C wordt, zodat het onaangenaam benauwd wordt. Er is ook de koude Majjistral uit het noordwesten. En de droge Grigal uit het noordoosten. Het reliëf Het is een heuvelachtig landschap, in het oosten wat vlakker, en in het westen hoger. Er zijn geen bergen, en het hoogste punt ligt 305 meter boven de zeespiegel, het heet Dingly-cliffs.
De grondsoorten Op Gozo is de grond vruchtbaarder dan op Malta, door de kleilaag die het water vasthoud. Daar door is het goed voor de landbouw. Comino is weer wat droger en kaal. De kustvormen De kust is rotsachtig, met soms een zandstrand. De kust van Gozo is ongeveer 47 km lang. Er zijn een paar zand-, grind- en keienstrandjes. Het zuidwestelijke kustgebied bestaat uit indrukwekkende rotsen. In het oosten zijn veel natuurlijke inhammen, daardoor zijn er goede havens ontstaan. De ruige kust van Malta De vogels (bijzonderheden) Op Malta komen veel trekvogels. Vooral in het voor- en najaar. In april, juni, september en oktober zijn er de meeste vogels. Hoeveel vogels er precies komen ligt aan het weer. Met slecht weer stoppen ze er vaak even, met goed weer vliegen ze vaak verder. Er komen zo veel vogels, omdat Malta op hun route ligt naar Afrika. Malta is dus een handige tussenstop. Sommige vogels gaan niet eens naar Afrika. Een groot deel van de zangvogels uit Noord-Europa brengen de winter door op Malta. De trekvogels zijn vooral te vinden in de omgeving die lijkt op hun broedplaats. Leeuweriken, lijsters, tapuiten en boom-, duin- en roodkeelpiepers zijn dus vooral te vinden op omgeploegde akkers. De blauwe ral en kleine zilverreigers zijn af en toe te zien langs de kust, en in de weinige draslanden. In gebieden met veel struikgewas zijn vroeg in de ochtend vaak fluiters, spotvogels, rietzangers, vliegenvangers en baardgrasmussen te zien. Op Malta zijn de bonte-, grauwe- en withalsvlieger gezien. De stootvogels trekken overdag; de soorten die het meest gezien zijn, zijn de wespendief en de bruine kiekendief. De jacht op vogels (bijzonderheden) Helaas worden er veel trekvogels onnodig doodgeschoten. Ooit was deze jacht wel nodig, want er was een tekort aan eten. Maar tegenwoordig gaat het alleen maar om de sport. De vogelbescherming van Malta schat het aantal geschoten vogels per jaar rond een paar miljoen. Er worden ongeveer jaarlijks een miljoen vinken gedood, 100.000 roodborstjes, 200.000 lijsters en een paar duizend stootvogels en reigers. Sommige vogels staan daarom op uitsterven. Dat komt omdat ook in de andere Middellandsezee-gebieden veel op vogels wordt gejaagd. En er gaan ook veel broed- en overwinteringsplaatsen verloren door het bebouwen van natuurlijke plaatsen. Gelukkig is er pasgeleden een wet gekomen voor de bescherming van bepaalde vogelsoorten. Mens en natuur Landbouw Er worden veel wijndruiven verbouwd, maar niet genoeg voor de hele wijnindustrie. Groenteteelt, fruitteelt, en veeteelt zijn niet genoeg voor het gebruik van levensmiddelen. Het zijn vaak kleine akkers op hellingen, afgezet met lage muurtjes van losse stenen uit de grond. Op een paar plaatsen worden nog fruitbomen aangeplant; vooral olijven, johannesbroodbomen, citroenen, vijgen en sinaasappelen. De meest verbouwde gewassen zijn; voedklaver, aardappelen, tarwe, druiven en tomaten. Boeren verkopen van de groente- en fruitteelt vooral aardappelen, uien, snijbloemen, planten en wijndruiven. In de visserij zijn 1000 mensen werkzaam, maar het brengt weinig op in de Maltese economie. Het vee bestaat in totaal uit 14.000 runderen, 5000 schapen, 5000 geiten, 1000 paarden, 1000 ezels en van het pluimvee zijn er 1.000.000.
Het vervoer Malta heeft één vliegveld; Luga. Niet lang geleden is het ingrijpend gemoderniseerd (moderner gemaakt). In 1973 is de staatsluchtvaartmaatschappij opgericht; Air Malta. Zij doen diensten in Europa en Noord-Afrika. In de `Grand Harbour` (grote haven) komen veel schepen. Drie keer per week is er een veerdienst met Sicilië (Zuid-Italië). Het wegennet wordt redelijk onderhouden. Sinds 1931 heeft Malta geen spoorlijn meer. Het openbaar vervoer (bussen en taxi’s) is vaak in handen van kleine bedrijven. De stadsbussen in Malta zijn uit de jaren vijftig. Voor toeristen zijn deze bussen niet alleen vervoer maar ook een bezienswaardigheid. Industrie De grootste werkgever op Malta was `Malta drydocks`. Vroeger repareerde ze de schepen die langs het eiland vaarden, en bouwde ook zelf schepen. Er waren toen meer dan 5000 mensen die daar werkten. Maar in het begin van de jaren 70 is het door de Maltese regering verkocht. Er zijn nu wat kleine bedrijven, vooral van familieondernemingen, die sigaren, textiel, glas, aardewerk en fijn goud- en zilverwerk maken. Van het kleurige Malta weefsel worden vooral tafellinnen, kussenovertrekken, tassen, woningtextiel en kleren van gemaakt. In de omgeving van Valletta zijn verschillende fabrieken die lederen kleren maken. Die zijn overal te koop, maar je kunt ze ook op maat laten maken. Kant werd al in de 17e eeuw zelf gemaakt, toen alleen voor de kerken. Later werd het populair, en kon je er ook nog wat mee verdienen. Op Gozo wordt veel kant gemaakt, alleen vinden de jonge vrouwen het al niet meer zo interessant. Van kant worden vooral tafelkleden, hoofddoeken, sjaals en zakdoeken met randjes van kant gemaakt. Van de glasprodukten zijn er vooral presse-papiers (gewichtjes om op papier te leggen zodat het niet wegwaait), vazen, schalen en asbakken. De kleur is vooral blauwachtig, maar ook groen en bruin gemarmerd. Het aardewerk heeft meestal een eenvoudige stijl. Er zijn vooral blauw- en bruingeglazuurde vazen en schalen. Je hebt ook tegels met Maltese figuren erop, die zijn wat goedkoper. Maar al het aardewerk is van een goede kwaliteit. Het goud- en zilverwerk staat bekend om zijn zuiverheid. Het is een eeuwenoud ambacht, en vooral het goud wordt al eeuwen gemaakt. Er worden vooral armbanden, ringen en Maltese kruizen van gemaakt. Bij de grotere bedrijven worden vooral fijn mechaniek, machines, elektronische dingen, kunststoffen en crèmepjes gemaakt. In de volgende tabel zijn de industrieën genoemd. Tabel: Industrieën in Malta
Type industrie Noord Oost Zuid West Gozo
Kleding X X
Bouw X X
Voeding X X X
Dranken X X X X X
Toerisme X X X
Meubels X X
Tabak X
Drukkerijen X
Textiel X X
Electronica X
Lichte metalen X De energie Malta haalt vooral aardolie uit het Midden-Oosten. In de grond bij de zee rondom Malta zit aardolie en aardgas. In 1988 kwamen er onderhandelingen met de Internationale Oliemaatschappij om een olie-industrie in de zee te maken. De handel Malta heeft vanaf de jaren 70 al een groot tekort op de handelsbalans. Ze kopen namelijk meer dan dat ze verkopen. De belangenrijkste import bestaat uit voedingsmiddelen, voertuigen, machines, aardolie, aardolieproducten, dranken met alcohol, halffabrikaten (halfgemaakte spullen) en chemische middelen. De belangenrijkste landen voor import zijn Groot-Brittannië, Italië en Duitsland. De belangenrijkste exportproducten zijn textiel, kleding, schoeisel, machines, plastic spullen, aardappelen, uien en tabaksartikelen. De belangenrijkste kopers zijn Duitsland, Italië, Groot-Brittannië, Frankrijk en Amerika. Het toerisme Sinds de jaren 80 is het aantal toeristen gestegen van een half miljoen per jaar, tot ruim één miljoen in 1993. Het toerisme is erg belangrijk voor de Maltese economie, en de overheid maakt ook veel reclame. De toeristen zijn vooral afkomstig van Groot-Brittannië en Duitsland. De inwoners van Malta hebben er niet álles voor over om zoveel mogelijk toeristen op Malta te krijgen. Ze verdienen niet zoveel geld met de gewone toeristen, want ze moeten met het vliegtuig en het is maar een klein eiland. Daarom worden er bijvoorbeeld steeds meer duurdere hotels gebouwd, die alleen betaalbaar zijn voor de rijkere toeristen.
Deelonderwerpen Het eten en drinken Malta heeft bijzonder eten, want het bestaat uit grote en aparte maaltijden. De vissen, schelp- en schaaldieren zijn erg belangrijk op het menu van de Maltezers. Op de menukaart van een restaurant staat vaak pixxispad (zwaardvis), merluzzo (rode mul, een vis die op de baars lijkt) en tunnagg ( tonijn). Bijna alle maaltijden zijn op Maltese wijze klaargemaakt, dat is met tomaten, groene pepers en uien. Er zijn ook garnalen en kreeften, maar die zijn meestal niet zo goedkoop. De inktvissen en octopussen zijn erg populair; ze worden als maaltijden opgediend of verwerkt in salades, stoofschotels en kerrieschotels. De specialiteit van het eiland is de Lampuka, die tussen eind augustus en november op de kaart staat. Deze vis heeft stevig wit vlees, en plant zich voort in de zijrivieren van de Nijl, en trekt vervolgens, steeds dikker wordend, in scholen naar het westen. Rond december zijn ze 60 cm of langer. Het rund- en lamsvlees wordt meestal gestoofd in een braadpan, samen met aardappels en uien. Sommige restaurants serveren varkensvlees zwezerik (klieren) en hersenen. Verder zijn eilandbewoners dol op fenek (konijn), dat vaak bereid wordt met rode wijn en knoflook. Knoflook kruiden en olijfolie zijn de favoriete ingrediënten in de Maltese keuken en in veel gerechten is de Italiaanse stijl te herkennen, hoewel veel schotels zijn aangepast aan de Maltese smaak. Tot de specialiteiten behoren dan ook gerechten als minestra (de Maltese versie van Italiaanse groentesoep), timpana (een pastaschotel, die lijkt op lasagna) en ravjul (dat is een maltese vorm van ravioli bereid met ricottakaas. Veel restaurants koken in de taliaanse stijl. De arabische invloeden zijn terug te vinden in de mezzes en de kebabs . Aardappels , tomaten, uien en paprika’s zijn op Malta populaire groenten, evenals bonen, aubergines en courgettes. Verder wordt er veel gebruik gemaakt van kaas. De meeste soorten komen uit Italië zoals ricotta en Bel Paesse. De meest voorkomende kaassoort is gbejna. Die is gemaakt van geitenmelk en komt vooral van Gozo af. Ze is tamelijk droog en vaak vermengd met peperkorrels. Een lekker hapje tussendoor is de pastizzi: een kleine bladerdeegpastei, bereid met ricotta of vlees. Het brood wordt volgens een eeuwenoud recept gebakken in ovens die met hout worden gestookt. Er is en overvloed aan zomerfruit, die bestaat uit vijgen pruimen en perziken. Maar ook mandarijnen en citroenen zijn bijna overal te koop. Tussen december en maart komt de zelfgemaakte sinaasappeloogst op de markt. De lekkerste nagerechten en gebaksoorten zijn op Malta te vinden, het eiland van de zoetigheid. Op de kaart staan vaak gebaksoorten met honing, walnoten of amandelen. Het ijs is vaak in de Italiaanse stijl: in een deegjasje en op smaak gebracht met citroen en cognac. Bijzondere lekkernijen zijn figoli , dit zijn gekoelde koekjes met citroen en amandelen, en prinjolata: een cremige amandelmousse. Maltese specialiteiten zijn vooral Bragjoli: dunne plakken rundvlees, gewikkeld om een vulling van gehakt, olijven, hardgekookte eieren, spek, broodkruimels en peterselie;Brodu: een Maltese soep van vleesbouillon, gevuld met selderij, merg en raapjes; een andere bekende soep is aljotta (vissoep). Er waren nog veel meer andere gerechten ,want de Maltezers houden erg veel van lekker eten. Maar dan zou ik er teveel ruimte mee vullen. Ik doe wel nog een stukje over het drinken. Dankzij de Italiaanse invloed is er uitstekende espresso en dankzij de Britten is er veel thee. Kinnie is een zelfgemaakte drank met een bitterzoete nasmaak. Malta heeft een eigen brouwerij (Farson`s Brewery) die een aantal biersoorten maken. Er worden ook veel buitenlandse wijnen binnengehaald. Sommige rode wijnen van Malta zijn nogal zwaar en aan de scherpe kant. Op Gozo maken ze eigen wijn die nog sterker is dan op Malta. Slot Algemeen Toen ik hoorde dat we een werkstuk gingen maken, leek me dat best wel leuk. Ik was er best trots op dat we nu al een werkstuk moesten maken. Ik kwam meteen op het idee om het over Malta te gaan doen. Mijn tante komt namelijk uit Malta en we gaan er dit jaar op vakantie. Gebruikt materiaal Ik begon meteen al want we hadden nog een boekje. Daar stond best veel in, al was het een toeristenboekje. Ik heb er vooral de inleiding uit kunnen halen. Ik was het boekje kwijtgeraakt. Ik heb ook nog op internet gezocht. Daar heb ik nog iets over de industrie gevonden. Maar dat was in het Duits, en dat heeft Mamma voor mij vertaald. Ik had ook nog iets gevonden van D-Reizen, maar dat was vooral iets voor Pappa en Mamma. Ook hier stond vooral toeristeninformatie in. Ik kon alleen een beetje vinden over de kust. Ik had naar de ambassade van Malta gemaild en geschreven. Ik kreeg namelijk pas een maand later bericht. Het waren twee toeristenboekjes waar alleen iets over het klimaat in stond. Ik had ook nog naar het verkeersbureau geschreven. Maar van hun kreeg ik dezelfde boekjes als van de ambassade van Malta. Ik ben ook naar de bibliotheek geweest, maar daar stond maar één toeristenboekje bij de grote mensen (want er stond niks over Malta bij de kinderen). Toen had ik dat boekje gewoon maar laten staan. Ik had al genoeg toeristenboekjes. Mijn tante had nog een boekje over Malta. Daar heb ik best veel uitgehaald. Josefien uit mijn klas had ook nog een boek over de hele wereld. Daar stonden vier bladzijdes over Malta in. Die heb ik gekopieerd en bijna alles kon ik gebruiken. Op Landenweb heb ik ook nog best veel gevonden, maar het waren wel kleine stukjes. De juffrouw had me wat van Encarta (pagina van internet of als cd-rom te krijgen) gegeven. Daar stond vooral veel over de geschiedenis in. En de dingen die handig waren had ik al. Hoe is het gegaan In de meivakantie heb ik de verzamelde informatie uitgewerkt. Ik vond het best moeilijk om tien bladzijdes vol te maken, want er was niet zo veel over Malta te vinden. Ik denk dat komt omdat Malta een heel klein land is. Nu weet ik wel een beetje over Malta voor de vakantie maar toen ik hoorde dat Marianne en Anneloes uit mijn klas allebei ongeveer zestien bladzijdes hadden, dacht ik dat ik er vast te weinig had. Ik weet zeker dat ik nooit meer over zo’n klein land mijn werkstuk ga doen.