Alcohol

Inhoudsopgave GESCHIEDENIS VAN ALCOHOL
WAT IS ALCOHOL? WAT DOET ALCOHOL MET JE? WAT IS ER BEKEND TUSSEN ALCOHOL EN KANKER? HOE OUD MOET JE ZIJN OM ALCOHOL TE KUNNEN KOPEN? JONGEREN
WAAROM DRINKEN JONGEREN? ALCOHOL EN HET VERKEER
ALCOHOL, JONGEREN EN HET VERKEER
WANNEER BEN JE VERSLAAFD? HOE KOM JE VAN DE VERSLAVING AF? STRAFFEN BIJ ALCOHOLGEBRUIK
DE GIFTIGE WERKING VAN ALCOHOL Geschiedenis van alcohol Alcohol is bijna even oud als mensheid zelf. Men weet zeker dat 6000 jaar v. Chr. al alcohol werd gemaakt. Het oudste bierbrouwerrecept is gevonden op een 5000 jaar oude kleitafel uit Sumerië. Bij de oude Grieken was wijn weer heel populair. Toch dronken vroeger niet veel mensen alcohol, het was gewoon te duur en niet altijd te krijgen. Tot in de Middeleeuwen bleef dat zo. In die tijd maakten mensen wijn van vruchten en bier uit gerst en honing. Het alcoholgehalte van die dranken was laag. In die tijd waren er ook nog geen koelkasten zodat de dranken snel bedierven. Daardoor waren ze niet het hele jaar te krijgen. Via de Arabieren bereikten in de late Middeleeuwen de distilleertechniek ons land. De distillaten werden meer en meer als genotmiddel gebruikt. Ze bedierven niet en het alcoholgehalte was hoger. Maar alcohol bleef duur en dus onbereikbaar voor grote groepen. Dat veranderde in de 17e eeuw. Toen werd ontdekt dat je ook uit koren en bieten sterke drank kon maken. Deze grondstoffen waren goedkoper en dus ging de prijs van alcohol omlaag. Hierdoor werd sterke drank ook bereikbaar voor de gewone man. Meer mensen gingen dus alcohol drinken, maar de consumptie van alcohol bleef tot 1960 laag. Dat kwam doordat drinken een luxe iets was. Maar tussen 1960 en 1990 is een grote groep mensen steeds meer gaan verdienen. De prijzen van allerlei producten ging dus ook omhoog, maar de prijs van alcohol bleef laag. Langzamerhand werd alcohol een gewoon consumptiemiddel. Meer en meer mensen maakten alcohol drinken tot een gewoonte. Ook werd het niet meer raar gevonden dat vrouwen alcohol dronken. In 1992 dronk de gemiddelde Nederlander bijna 1000 glazen alcohol. Meer dan 650.000 mensen dronken elke dag gemiddeld meer dan 8 glazen per dag. Zij kenden vele goden en één van hen was Bacchus, de god van de vruchtbaarheid. Ter ere van hem werden grote feesten gehouden, waarbij de Grieken aardig wat wijn dronken. Bacchus kreeg dan ook de bijnaam: “God van de dronkenschap”. Ook in de bijbel werd al over alcohol geschreven: in een verhaal verandert Jezus water in wijn tijdens een bruiloftsfeest. Toch dronken vroeger niet veel mensen alcohol, het was gewoon te duur en niet altijd te krijgen. Tot in de Middeleeuwen bleef dat zo. In die tijd maakten mensen wijn van vruchten en bier uit gerst en honing. Het alcoholgehalte van die dranken was laag. In die tijd waren er ook nog geen koelkasten zodat de dranken snel bedierven. Daardoor waren ze ook niet het hele jaar te krijgen. Via de Arabieren bereikten in de late Middeleeuwen de distilleertechniek ons land. De distillaten werden meer en meer als genotmiddel gebruikt. Ze bedierven niet en het alcoholgehalte was hoger. Maar alcohol bleef duur en dus onbereikbaar voor grote groepen. Dat veranderde in de 17e eeuw. Toen werd ontdekt dat je ook uit koren en bieten sterke drank kon maken. Deze grondstoffen waren goedkoop en dus ging de prijs van alcohol omlaag. Hierdoor werd sterke drank ook bereikbaar voor de gewone man. Meer mensen gingen dus alcohol drinken, maar de consumptie van alcohol bleef tot 1960 laag. Dat kwam doordat drinken een luxueus iets was. Maar tussen 1960 en 1990 is een grote groep mensen steeds meer gaan verdienen. De prijzen van allerlei producten ging dus ook omhoog, maar de prijs van alcohol bleef laag. Langzamerhand werd alcohol een gewoon consumptiemiddel. Meer en meer mensen maakten alcohol drinken tot een gewoonte. Ook werd het niet meer raar gevonden dat vrouwen alcohol dronken.
WAT IS ALCOHOL? Wat is alcohol? Alcohol, bestemd voor consumptie, is de ethylalcohol of ethanol. Pure alcohol is een reuk-, smaak- en kleurloze vloeistof, die een brandend gevoel geeft bij inname. Alcohol is in zijn zuivere vorm niet te genieten. Als we het over alcohol als genotmiddel hebben, bedoelen we de alcoholhoudende dranken, waarvan de kleur, reuk en smaak bepaald wordt door de gebruikte grondstoffen. We kennen drie verschillende soorten alcoholhoudende dranken: bier, wijn en gedistilleerde (sterke) dranken. Alcoholhoudende dranken bevatten naast alcohol nog water en kleur- en smaakstoffen. Alcohol bevat ook veel calorieën. In een glas pils bijvoorbeeld zitten minimaal 110 calorieën, in een glas wijn zitten er 80 en in sterke drank 70 calorieën. Helaas hebben we niets aan deze calorieën. De bouwstoffen die ons lichaam nodig heeft zitten er nauwelijks in. Het enige wat ze doen is ons dik maken. Een zware drinker breekt de alcohol ook minder goed af dan een matige drinker. Drinkers die hun calorieën dus voornamelijk uit alcohol halen, kunnen dus op den duur aan ondervoeding gaan lijden. In bier, wijn of sterke drank zit alcohol. In de meeste biersoorten zit 5% alcohol, in wijn zit ongeveer 12% alcohol en sterke drank zit meestal rond de 35% alcohol. Een standaardglas bier bevat vrijwel evenveel alcohol (12cc) als een glas wijn en evenveel als een glaasje sterke drank. Dit komt omdat een standaardglas bier groter is dan een wijnglas en een wijnglas weer groter is dan een borrelglaasje. De laatste jaren zijn er ook nieuwe soorten drankjes te koop met andere hoeveelheden alcohol: discodrankjes in allerlei kleuren en kant-en-klare mixdrankjes. Andere nieuwe drankjes zijn: alcopops dat is frisdrank met alcohol, sjoeters dat is likeur et ongeveer 20% alcohol en blasters dat zijn bepaalde mixdrankjes met 10% alcohol. Daarnaast is er ook alcoholvrij bij en alcoholvrije wijn. Als je veel alcohol drinkt werkt het als een giftige stof. Je lichaam heeft er eigenlijk alleen maar last van en daarom wordt het zo snel mogelijk afgebroken. Dat gebeurd door de lever de lever is het orgaan dat alle schadelijke stoffen afbreekt. De lever doet er ongeveer 1,5 uur over om 1 glas alcoholhoudende drank af te breken. Als je dus bijvoorbeeld 6 glazen op hebt dan ben je 6 x 1,5 = 9 uur bezig om weer helemaal nuchter te worden. Denk er dus aan dat je ’s morgens vroeg nog steeds onder invloed kunt zijn van de vorige avond. De lever kan niet sneller werken. Veel bewegen een douche nemen of koffie of water drinken helpt niet om sneller nuchter te worden. Omdat te veel alcohol schadelijk is moet je goed in de gaten houden hoeveel je ongeveer drinkt. Als je bier, wijn of sterke drank drinkt is dat vrij gemakkelijk je kunt gewoon het aantal glazen tellen namelijk. WAT DOET ALCOHOL MET JE ? De meeste mensen drinken alcohol omdat ze het lekker vinden of omdat ze het gezellig vinden. Na de eerste paar glazen alcohol voel je je losser en vrijer en daarom leggen veel mensen na iets gedronken te hebben gemakkelijker contact. Dit komt omdat alcohol het bewustzijn beïnvloedt en daardoor verandert je gedrag. Als je alcohol drinkt wordt je lichaam langzamer je concentratie vermogen neemt af en je reageert langzamer. Daarom is het stom om alcohol te drinken als je nog gaat rijden of nog wilt sporten, leren of werken. Ook kun je alcohol verkeerd gebruiken. Als je erg onzeker bent en bijvoorbeeld en je hebt alcohol nodig om je over die onzekerheid heen te helpen. Maar ook als je je erg rot voelt door omstandigheden en je gebruikt alcohol om deze rotgevoelens weg te drukken. Wordt alcohol verkeerd gebruikt dan zie je vaak dat mensen steeds vaker en steeds meer gaan drinken. Dat komt omdat alcohol verslavend is. Dat betekent dat mensen op een gegeven moment niet meer zonder kunnen. Je bent sterker dan drank als je weet waarom je drinkt en als je niet steeds vaker en steeds meer gaat drinken. WAT IS ER BEKEND TUSSEN ALCOHOL EN KANKER ? Meer dan 3 glazen alcohol per dag verhoogt de kans op kanker van de mond, de keelholte, het strottenhoofd en de slokdarm. De kans van deze vormen van kanker is nog eens extra groot bij iemand die zowel drinkt als rookt. Vrouwen die meer dan 2 glazen alcohol per dag drinken hebben volgens de nieuwste onderzoeken meer kans op borstkanker dus het risico dat je het krijgt is groter. Een goed samengestelde voeding beschermd tegen een aantal vormen van kanker. Bij mensen die te veel drinken is de kans groot dat de voeding niet evenwichtig is met alle gevolgen van dien. HOE OUD MOET JE ZIJN OM ALCOHOL TE KUNNEN KOPEN ? Jongeren vanaf 16 jaar kunne zwakalcoholhoudende drank kopen en jongeren vanaf 18 jaar sterke drank. Alcohol is een stof die in grotere hoeveelheden giftig is. Hoe kleiner het lichaam en hoe jonger iemand is des te schadelijker de werking van alcohol. Daarom is de leeftijdsgrens van 16 jaar in de wet opgenomen. De wet bepaalt dat jongeren beneden de 16 nergens alcohol kunnen kopen. Ook aan ouderen mag geen drank verkocht worden als die kennelijk bedoeld is voor een jongere die zelf nog geen alcohol mag kopen. De verkoper van alcohol is volgens de wet verplicht om de leeftijdsgrenzen van 16 en 18 jaar in acht te nemen. Wie toch zwakalcoholhoudende drank aan jongeren beneden de 16 en sterke drank aan jongeren beneden de 18 jaar verkoopt is strafbaar. Een overtreder kan een zware boete krijgen en loopt bij herhaaldelijk overtreden het risico dat de vergunning om drank te verkopen wordt ingetrokken. Voor alle duidelijkheid: jongeren beneden de 16 jaar mogen thuis wel alcohol drinken. Daar gelden de wettelijke regels niet. De wetgever vindt dat ouders en hun kinderen het beste zelf kunnen bepalen hoe zij thuis met alcohol omgaan. JONGEREN 57% van de uitgaande jongeren drinkt meer dan 10 glazen alcohol op een avond. Van de meiden drinkt 16% meer dan 10 glazen op een uitgaansavond. Vooral in de groep 21-24 jaar is het percentage hoger dan gemiddeld. Gebleken is bovendien dat 33% van de jongens en 14% van de meisjes regelmatig dronken of aangeschoten zijn. Het drinkgedrag van studenten is anders dan bij hun leeftijdsgenoten. Studenten drinken vaker, hebben een hogere alcoholconsumptie en hebben meer te maken met sociale activiteiten waarbij alcoholgebruik een rol speelt. Ook hebben studenten meer tijd om uit te gaan en te drinken, omdat zij hun tijd grotendeels zelf in kunnen delen. Zo drinken studenten bijvoorbeeld gemiddeld 16 glazen per week tegen 10 glazen van hun leeftijdsgenoten. Leden van studentenverenigingen drinken tweemaal zoveel alcohol per week als niet verenigingleden. Bij vrouwen is het verschil tussen leden en niet-leden het grootst. Het alcoholbeleid van de studentenverenigingen blijkt een van de bepalende factoren voor het hoge alcoholgebruik. De drank is er goedkoop, er zijn kortingen bij het bestellen van grote hoeveel heden en momenten waarop de drank extra goedkoop is. Ook hoeven verenigingsleden niet cash af te rekenen. Ten slot zijn er tal van rituelen en competitieve spelletjes waarbij het vooral gaat om het drinken van alcohol.
WAAROM DRINKEN JONGEREN ? Men heeft gepolst naar de motieven van het gebruik. Naar voorzorgsmaatregels toe is dat enorm nuttig: je moet weten waarom men drinkt of waarom men gestopt is met drinken. 51% van de alcoholgebruikers geeft als voornaamste motief de goede smaak van alcohol. Dat is natuurlijk een kolossaal probleem, want inwerken op de goede smaak is enorm moeilijk! Er wordt ook veel minder aandacht besteed in de media en de diverse campagnes aan de schadelijke gevolgen van overmatig drankgebruik. Zwaar alcoholgebruik gaat gepaard met sociale achteruitgang, met verlies van contacten in het eigen milieu, met isolatie enz… Om terug te keren tot de motieven van drankgebruik: 2% ziet alcohol als een gezelschapsdrank en 19% ziet alcohol als synoniem voor plezier, genot en sfeer. Dat zegt dus genoeg over de mate en wijze waarop alcoholgebruik ingebed zit in onze cultuur. ALCOHOL EN HET VERKEER Het afbraakproces van de gedronken alcohol begint, door de verbranding in de lever, vrij snel maar verloopt ook relatief traag. De niet verbrande alcohol wordt via het bloed in heel het menselijk lichaam verspreid en zet zich bij voorkeur vast op de zenuwcentra. De frontale zone van de hersenen is daarbij de meest gevoelige en wordt ook het eerst verlamd. Het is de zone waar de zelfbeheersing, de inhibities en het verantwoordelijkheidsgevoel geconditioneerd worden. Deze hersenzone maakt de mens verschillend van de dieren. Alcoholgebruik en deelnemen aan het verkeer is daarom een bijzonder riskante combinatie. De euforie die zich, zelfs na het gebruik van kleine hoeveelheden alcohol, snel manifesteert heeft voor gevolg dat de fietser, de bromfietser, de motorrijder, de automobilist en ook de voetganger veel meer denkt te kunnen dan hij in werkelijkheid kan. Bovendien worden de verschillende vaardigheden die voor een veilige deelname aan het verkeer noodzakelijk zijn, bijzonder snel aangetast door het alcoholgebruik. Deze dubbele beoordelingsfout heeft vaak catastrofale gevolgen. Binnen- en buitenlands onderzoek toont aan dat in minstens 40% van de ongevallen waarbij doden of gewonden te betreuren vallen, strafbaar alcoholgebruik een rol heeft gespeeld. De moordende invloed van het alcoholgebruik in het verkeer wordt onderschat. Elke bijdrage tot een grotere bewustwording van deze invloed is een belangrijke preventieve stap. ALCOHOL, JONGEREN EN HET VERKEER Onderzoekingen tonen aan: 25% is van mening dat het effect van alcohol op het rijgedrag in het algemeen sterk overdreven wordt. 40% vindt het volstrekt onduidelijk met hoeveel glazen op, men wettelijk nog aan het verkeer mag deelnemen. 50% meent dat het aantal glazen dat men kan drinken zonder de wettelijke limiet te overtreden, sterk afhangt van de soort drank. 75% meent dat het aan het rijgedrag van anderen te merken is of ze te veel gedronken hebben. Gezien de grote onduidelijkheid ten opzichte van wat een overtreding is, wordt hier duidelijk alleen aan uiterlijke kenmerken van dronkenschap gedacht. De auto als vervoermiddel is uitermate aantrekkelijk in vergelijking met andere vormen van vervoer(openbaar vervoer,taxi) Toch vindt 70% autorijden na het drinken van alcohol (zeer) onveilig. 68% vindt dit (zeer) vermijdbaar. Hoe jonger men is, hoe meer men drinkt tijdens een avondje uit. Het rijden onder invloed komt het meest voor in de leeftijdscategorie van 21 tot 45 jaar, met het zwaartepunt bij de 26 tot 35 jarigen. WANNEER BEN JE VERSLAAFD ? Alcoholisme is het te veel drinken van alcoholhoudende dranken, het wordt gezien als een ziekte. Meestal zijn de verslaafden geestelijk en lichamelijk eraan verslaafd. Als verslaafde kun je op den duur ernstige hersenschade krijgen, waardoor je vroegtijdig kan sterven. Het aantal mannen dat drinkt is hoger dan bij vrouwen, maar het aantal vrouwen en jongeren stijgt sterker dan het aantal mannen. Aan alcohol kan je niet zoals bij sommige harddrugs er gelijk aan verslaafd raken, de verslaving ontwikkelt zich langzaam. De meeste redenen waarom mensen gaan drinken zijn meestal door: psychische problemen ze drinken zichzelf moet in of gewoon voor de gezelligheid als je met een groep bent pak je gauw nog een biertje. Een alcohol verslaving komt dus niet op eens. Als eerst drink je gewoon. Daarna wordt het belangrijker dan werk, relaties, reputatie en uiteindelijk ook belangrijker dan de gezondheid. Na dit allemaal heeft de verslaafde geen controle meer over het moment wanneer hij of zij alcohol gaat gebruiken, het lichaam heeft de drank gewoon nodig. Een alcohol verslaving heeft dus ernstige gevolgen op het lichaam. Vooral de organen leiden er erg onder, maar ook de hersenen. Zo kan de verslaafde last krijgen van black-outs, hallucinaties, plotselinge en erge stemmingsveranderingen. Als het heel erg ernstig is kan de verslaafde in een dodelijke coma terechtkomen. Waarom kan de een beter tegen alcohol dan de ander? Waarom de een beter tegen alcohol kan is nog niet zeker. Men weet wel dat het ligt aan wat er in de maag van de persoon zit en wat het lichaamsgewicht van de persoon is. Ook weten we zeker dat mannen beter tegen alcoholhoudende dranken kunnen dan vrouwen. Alcohol hoeft niet eerst, zoals veel andere stoffen verteerd te worden in de maag. Het komt bijna meteen op de bloedbaan terecht. Alcohol lost bijna meteen op in water. Ons lichaam zit 2/3 vol met vocht dus gebeurt dat vrij snel. Een mager persoon met een lager vocht gemiddelde kan minder goed tegen alcohol omdat het alcohol percentage hoger is dan bij iemand met veel vocht. Als een maag goed gevuld is wordt de alcohol makkelijker afgebroken. De lever is het orgaan die schadelijke stoffen, zoals alcohol, afbreekt. De lever doet over ¾ glas alcohol ongeveer 1 uur. In het verkeer herken je alcohol en zijn gevolgen ook erg. Bij 9% van de verkeersdoden was alcohol in het spel. Mensen vragen zich af waarom een dronken persoon achter het stuur stapt. Uit een onderzoek blijkt dat de kans op een verkeersongeluk sterk blijkt op te lopen van een percentage van 0,5% (percentage van alcohol in het lichaam). Maar de proefpersonen dachten juist beter te rijden dan in een nuchtere toestand. Hiermee kan je duidelijk zien hoe alcohol iemands oordeling aantast en de persoon zijn zelfvertrouwen vergroot. Iemand die dronken of aangeschoten is denkt dus dat hij juist beter kan rijden. En daarvan komen juist de verkeersongevallen.
HOE KOM JE VAN DE VERSLAVING AF ? Van zo’n verslaving kan je natuurlijk wel afkomen, maar dat is heel erg moeilijk. Hiervoor zijn een aantal organisaties opgericht die je kunnen helpen. De bekendste is de AA, de anonieme alcoholisten. Het is een organisatie waar voornamelijk ex-verslaafden de drinkers proberen te helpen. In Nederland zijn er rond de 160 AA. De AA is niet de enige je hebt ook de CAD’s, de consultatiebureaus voor alcohol en drugs. Bij deze organisatie is er vooral professionele hulp. Het klinkt allemaal wel makkelijk om van een verslaving af te komen, maar dat is het niet. Als iemand eenmaal verslaafd is dan is die vaak al zo verzwakt, dat het extra moeilijk is om er af te komen. Meestal wordt een verslaafde gemotiveerd door familie, vrienden of omdat de rechter ze heeft laten kiezen tussen afkicken of de cel in. De beste manier is de preventie van alcohol. Ouders moeten hun kinderen het gebruik van alcohol niet verbieden. Kinderen krijgen daarom de nijging om stiekem te gaan drinken. Terwijl ze moeten leren om te gaan met alcohol. STRAFFEN BIJ ALCOHOLGEBRUIK Als je alcohol op hebt kan meestal niet snel reageren. Het is daarom ook gevaarlijk om dan achter het stuur te gaan zitten en te gaan rijden. Er worden daarom door de politie alcohol controles gehouden. Als iemand meer dan 0.5 promille alcohol is zijn bloed heeft zitten is hij of zij strafbaar. De automobilist mag niet meer verder rijden. De overheid probeert mensen te overtuigen niet te gaan auto rijden als ze alcohol op hebben. Ze proberen het slogans zoals: ‘Bob jij of Bob ik?’ en ‘Drank maakt meer kapot dan je lief is’ De overheid heeft vast gesteld de boetes bij het aantal promille alcohol in je bloed. Dit zij de boetes bij het rijden onder invloed van alcohol
BAG-grens (bloed/alcoholgehalte) Overschrijding BAG-grens Geldboete . Vrouw van 55 kg. na Man van 70 kg. na . 0.54 promille (strafbare limiet) 3 glazen 4-5 glazen € 190,- 0.8 promille * 4 glazen 7 glazen € 220,- 1.3 promille ** 6 glazen 10 glazen € 650,- 1.8 promille *** 8 glazen 14 glazen € 920,- + 33 weken rij ontzegging
2.1 promille *** 10 glazen 17 glazen € 1015 + 40 weken rij ontzegging
2.5 promille *** 12 glazen 20 glazen 13 dagen cel + 50 weken rij ontzegging