Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2022
- 250 pagina's
- Uitgeverij: DasMag
Flaptekst
Aan een rondreis door Noorwegen komt abrupt een einde. Of was deze vakantie altijd al gedoemd te mislukken?
'Ik leef niet in de illusie dat dit is hoe ik het me had voorgesteld. Ik voel zelf ook wel hoe fragiel het allemaal is, hoe knokig, hard en koud. Hoeveel pijn het soms doet, vooral 's nachts, dat knagende schuldgevoel dat zich heeft genesteld in het kuiltje bij mijn borstbeen.'
Weerlicht is een moedige debuutroman over de verstikkende dynamiek van een gezin en de vraag hoe je iemand kunt helpen die zichzelf dwangmatig kapotmaakt.
Eerste zin
Ik sta naar de vogels te kijken. Het zijn hagelwitte meeuwen en ze vliegen mee met de boot, alsof ze toevallig of niet zo toevallig dezelfde kant op moeten als wij.Samenvatting
De 15-jarige havo-scholiere Lea maakt met haar ouders en haar broer Fos een reis naar Noorwegen. Fos had eigenlijk niet mee gewild naar Noorwegen: hij was liever met zijn vrienden op een 'zuipvakantie' gegaan. In het voorjaar is er thuis ook veel discussie geweest of ze wel op vakantie zouden moeten gaan, vanwege 'de situatie' met Lea.
Al vrij snel merkt ook de lezer dat er iets vreemds is aan het gedrag van Lea. Ze moet alles 'op de klok doen', een regel die ze zichzelf heeft opgelegd. Ze heeft namelijk een sterke drang om zaken te controleren, wat ook gepaard gaat met gewichtsverlies,; ze heeft dus ook een vorm van anorexia. Haar broertje moet op haar letten: ze heeft zichzelf ook een dwangregel opgelegd om per dag zoveel mogelijk lichaamsoefeningen te doen. Dat doet ze soms 's nachts, als ze haar tent uitloopt en net alsof doet ze moet plassen. Fos (wakker) maakt er dan vervelende opmerkingen over. Broer en zus zijn elkaar niet even goed gezind. Fos vindt dat Lea teveel aandacht krijgt in het gezin.
Lea heeft ook een weegschaal meegenomen op reis. Ze moet zich steeds wegen, wat af en toe lastig is, omdat de weegschaal niet altijd op een egale ondergrond staat. Dan geeft het apparaat een verkeerd gewicht aan. Intussen blijkt ook dat haar moeder iets mankeert: ze sleept steeds een zuurstoftank met zich mee. Twee jaar geleden heeft Lea een gesprek tussen haar ouders afgeluisterd dat over de ziekte van haar moeder ging. De problemen waren begonnen tijdens de tweede zwangerschap. (een longontsteking, postnatale depressie) Sinds die tijd sjouwt Lea een schuldgevoel met zich mee. Daarom heeft ze een 'project' voor zichzelf opgesteld, dat o.a. bestaat uit vaste oefeningen, weinig eten, alles volgens een streng opgesteld plan.
Lea maakt problemen als de enige yoghurtsoort die ze wil eten niet voorradig is in de Noorse supermarkt. Ze kiest dan maar voor een heel dure sojayoghurt niet zo leuk vindt. Ook wordt duidelijk dat vooral moeder Ronja achter de reis zit. Vroeger heeft zij veel in Noorwegen gereisd o.a. met haar broer Erik die later daarheen is geëmigreerd. Het is de bedoeling dat ze Erik tijdens de vakantie een bezoek brengen.
Maar dan slaat het noodlot toe, op weg naar de volgende camping Op een smalle bergweg komen ze een grote tankwagen tegen. Dat is dalend verkeer en vader moet met de brede caravan iets verzinnen, vindt de vrachtwagenchauffeur. Ze koppelen de caravan los en willen die op de smalle weg draaien. Maar dat gaat mis. De caravan dreigt in het ravijn te storten en Fos staat aan de verkeerde kant, vlak bij de afgrond. Lea grijpt hem vast, smijt hem op de grond en redt daarmee waarschijnlijk zijn leven.
Als ze weer bij haar positieven is, ziet ze dat de caravan in het ravijn ligt. Hij wordt er na veel verwikkelingen uit getakeld en hij kan nog achter de auto worden gehangen. Van hun verzekeringsadviseur krijgen ze echter het advies om de reis af te breken, maar de avontuurlijk ingerichte Fos die moeizame bergwandelingen in het vooruitzicht had gekregen, wil dat niet. Hij krijgt daarover weer ruzie met zijn ouders en met Lea.
Vader gaat met haar naar een tankstation dat de takelwagen had geregeld. Als hij uitstapt, ziet ze in het dashboard een aantekenboekje van haar vader liggen. Daarin staan opmerkingen haar toestand. Ze schrikt ervan, maar een grotere schrik komt even later. Moeder belt op en vertelt dat Fos verdwenen is. Hij is met opzet weggelopen: vader en later ook moeder Ronja gaan hem zoeken. Lea wil eigenlijk aan haar ouders vertellen dat ze heeft ontdekt dat Fos rookt. Misschien is hij wel sigaretten gaan kopen. Als haar moeder weer alleen is met Lea, gaat ze bij haar zitten en spreekt de angst uit dat het nog slechter zal gaan met Lea.
Dan wordt er een verhaal van een tijdje geleden verteld waarin wordt aangegeven dat Lea gestopt was met drinken; ze wordt in een ziekenhuis opgenomen en wordt ternauwernood gered. Sinds die tijd bemoeien de therapeuten Casper en Leontine zich met haar. Ze moet in de vakantie ook steeds contact onderhouden met Casper.
Vader en moeder blijven naar Fos zoeken en ook Lea gaat er op uit. In het aantekeningenboekje leest ze verder wat haar vader over haar schrijft. Dan ineens is er een doorbraak: Fos heeft iets bij een tankstation gekocht, met een pin betaald en Lea's vader kan dat zien op zijn bankafschriften. Hij is wel tweehonderd kilometer bij hen vandaan. Ze rijden zo snel mogelijk naar de plek, maar Fos is er niet meer. Later blijkt hij zijn oom Erik te hebben gebeld, want hij is gewoon verdwaald en hij weet niet wat hij verder moet doen. Hij wordt opgepakt door de politie. Ze rijden erheen, maar onderweg smeken haar ouders Lea om een mueslireep te eten en weer te gaan drinken. Ze willen namelijk geen kind verliezen. Lea gehoorzaamt. Ze rijden door naar oom Erik, die hen hartelijk ontvangt.
Eindelijk zijn Lea en haar vader echt aan het praten: hij wil dat ze weer gaat eten. Lea voelt zich door het weglopen van Fos toch wat sterker geworden, maar ze weet zelf niet hoe ze terug moet naar 'de Lea van vroeger'.
In het laatste hoofdstuk praten Lea en Fos met elkaar. Hij beseft dat ze hem gered heeft en hij biedt haar zijn excuses aan. Hij hoopt dat ze weer beter wordt.
Personages
Lea
Lea is een puber van vijftien die met een eetstoornis en een dwangneurose worstelt. Mogelijk komt het voort uit een schuldgevoel dat Lea heeft gekregen toen ze stiekem een gesprek tussen haar ouders aanhoorde. Daarin werd verteld dat de moeder van Lea tijdens de zwangerschap ziek werd, daarna een postnatale depressie kreeg. en de laatste jaren ook nog aan COPD leed, waardoor ze een zuurstoftankje moet meeslepen. Daarom begint Lea een project waarin alles in een tijdschema is verpakt. Lea en haar iets oudere broer hebben niet veel met elkaar. Fos vindt dat Lea veel te veel aandacht opeist in het gezin. Hij heeft dan ook eigenlijk geen zin om mee op vakantie te gaan. Maar het vooruitzicht van moeilijke bergwandelingen trekt hem over de streek. In het begin van de vakantie is het contact niet heel fijn. Het kantelpunt in de relatie tussen broer en zus is mogelijk het verkeersdrama dat ze meemaken. Lea redt het leven van Fos die anders in een ravijn zou zijn gevallen. Maar de vakantie is verstierd. Fos loopt daarom weg. Zijn ouders gaan hem zoeken en later zoekt ook Lea mee. Gelukkig komt Fos weer terecht. Door de aantekeningen in het boekje van haar vader te lezen begint Lea het besef te krijgen dat ze met haar gedrag wel heel veel brokken maakt in het gezin. De slotpassage is hoopvol: op bezoek bij oom Erik komen de twee nader tot elkaar. Fos hoopt dat Lea snel beter wordt.
De andere personages
Vader, moeder en Fos worden niet uitgebreid neergezet door de schrijfster. Er wordt over hen verteld vanuit de ogen van Lea en dat is een beperkt perspectief.
Quotes
""Hoe lang ga je nog wachten?" "Een minuut" , zegt Fos, zonder zijn blik af te wenden. Hij veegt een pluk haar uit zijn gezicht. "Dat is altijd zo. Nog één minuut. Wedden?"" Bladzijde 18
"De weegschaal moet in een tas, anders loop ik er niet meer over de camping. Het is halfelf, iets later dan gepland, maar het drammen heeft geen zin gehad. "Ik kan niet sneller dan ik kán, lieverd", zei mijn moeder. Ze stopt de weegschaal in een boodschappentas en overhandigt hem aan mij." Bladzijde 48
"Fos zet zijn koptelefoon weer recht en zakt onderuit in zijn stoel. Hij kijkt tevreden, ouders gepaaid, puntje voor op Lea. Mijn ouders vliegen als soortgenoten rond zijn vogelverschrikker, precies zoals hij het voor zich ziet, maar ik niet. Ik laat me niet voor de gek houden door deze schijnheiligheid. Hij wil iets van ze." Bladzijde 88
"Zodra we thuis zijn, komt Casper langs om een crisisplan voor de aankomende weken te maken. Ook Leonie is ingeschakeld, we hebben een afspraak gemaakt met de kinderarts. Lea heeft beloofd hier allemaal aan mee te zullen werken., dus laten we hopen dat ze dat eenmaal thuis ook zal doen. (aantekening uit het boekje van vader )" Bladzijde 235
"We huilen allebei, en ik huil harder dan ik in maanden gedaan heb. Ik wil niet meer. Dan maar niet. Het gaat niet eens om de mueslireep, het gaat om de regel die ik daarmee breek. De zoveelste, en de straf die daarop moet volgen." Bladzijde 228
Thematiek
FamiliebetrekkingenHet verhaal gaat over een Nederlands gezin met twee puberkinderen en een ziekelijke moeder. (ze sleept een zuurstoftank met zich mee|) Ze maken een reis naar Noorwegen. Maar het jaar dat aan de reis voorafgaat, is nogal problematisch geweest, want de 15-jarige Lea kampt niet alleen met de fysieke gezondheid (een eetprobleem) maar ook met een psychische soort van dwangneurose. Ze heeft een project voor zichzelf opgesteld, waarin altijd een strenge tijdsplanning wordt gehanteerd. Ze moet op een vast tijdstip eten en ook op een vast tijdstip weer klaar zijn met eten. Ze moet bijvoorbeeld elke dag een aantal oefeningen doen, maar langzamerhand worden het er steeds meer. Toen ze op een dag in het afgelopen jaar weigerde te drinken, moest ze worden opgenomen in een ziekenhuis. Het is kantje boord. Daarna krijgt Lea een therapeut toegewezen die met haar een aantal afspraken maakt. Tijdens de vakantie naar Noorwegen moet ze hem een aantal keren op de hoogte stellen, maar dat doet ze niet. Als er tijdens de reis iets gebeurt (er is in een supermarkt bijvoorbeeld geen yoghurt meer die Lea per se wil) raakt ze van slag. Ook een ongeluk onderweg helpt niet, hoewel ze door sterk ingrijpen haar broer Fos voor een val in de afgrond behoedt. Maar de caravan stort wel neer en de vakantie moet onder- en afgebroken worden. Dat pikt Fos weer niet, want hem was door zijn ouders een avontuur beloofd en hij loopt weg. Dus weer onderlinge spanningen in het gezin. Uit een aantekeningenboekje van haar vader begrijpt Lea dat ze het gezin in moeilijkheden brengt. Waarschijnlijk komt haar gedrag voort uit een afgeluisterd gesprek tussen haar ouders. Haar moeder was ziek geworden tijdens de tweede zwangerschap en daarom voelt Lea zich schuldig. Maar als Fos ook weer terecht is, komt alles weer goed. Lea en Fos zullen het beiden opnieuw proberen. De prangende vraag in dit boek is of je iemand kunt helpen die zichzelf door dwangmatig handelen kapot maakt. Er komt niet direct antwoord op die vraag. Maar er is hoop....
Motieven
Schuldgevoel
Lea kampt met een schuldgevoel. Omdat haar moeder tijdens de zwangerschap ziek werd en ook daarna ook lichamelijke klachten hield, voelt Lea zich schuldig. Ze gaat een onverantwoord gedragspatroon hanteren (niet eten, oefeningen doen). Wanneer Lea in het aantekeningenboekje van haar vader leest hoeveel zorgen hij zich over zijn dochter maakt, gaat ze over haar gedrag nadenken. Misschien gaat ze veranderen.
Relatie broer en zus
De iets oudere broer Fos kan niet zo goed met zijn jongere zus opschieten. Hij vindt haar gedrag vreemd en hij begrijpt het eigenlijk niet. Hij vindt dat ze zich aanstelt en dat ze veel te veel aandacht vraagt in het gezin. In de vakantie moet hij van zijn ouders op zijn zus letten. Dat leidt tot enkele ruzietjes. Maar zijn zusje redt hem bij een verkeersituatie misschien wel van de dood. Omdat de reis wordt afgebroken, gaat Fos weg, omdat hij wat bergen wil beklimmen. Ook Lea is dan erg ongerust en gaat mee zoeken. Maar het komt goed. Ze vinden Fos weer en die spreekt de hoop uit dat de situatie met Lea beter zal worden.
Een ziekelijke moeder
De moeder van Lea is ziek geworden tijdens de zwangerschap vijftien jaar geleden. Daarna kreeg ze ook een postnatale depressie en de laatste jaren heeft ze te lijden onder de longziekte COPD. Daarom moet ze altijd een zuurstoftank bij de hand hebben, wat voor praktische problemen in de vakantie zorgt. Der tank moet altijd kunnen worden opgeladen. Maar Ronja slaat zich door de moeilijkheden heen en klaagt niet heel erg over haar gezondheid.
Reizen -queeste
Het gezin reist naar Noorwegen, een grote wens van moeder Ronja. In haar jeugd heeft ze veel gereisd in dat land met haar broer Erik. Ze was erg onder de indruk van het landschap en ze wil ook haar kinderen daarvan deelgenoot maken. Ze wil tijdens de reis ook haar broer Erik bezoeken, want die is later naar Noorwegen geëmigreerd. De reis wordt hun ontraden door de artsen van Lea. Wat de reis betreft, loopt het allemaal anders, als ze in een nare verkeerssituatie terecht komen. De reis zou drie weken moeten duren, maar ze komen nauwelijks aan één week toe. Maar je kunt de reis ook als een queeste zien: de zoektocht van Lea naar haar eigen identiteit.
Muziek
Lea die viool speelt en ook met een orkest optreedt, moet van haar ouders ermee stoppen, omdat ze te weinig energie heeft. Haar ouders denken dat ze er goed aan doen, maar het komt Lea zelfs beter uit, omdat ze nu meer tijd heeft om haar project uit te kunnen voeren. Bovendien vindt ze dat ze zelf niet erg goed in vioolspelen is vergeleken met haar vriendin. Ze speelt het liefst alleen voor zichzelf, en niet voor publiek.
Coming of age
In het interview op Woest en Ledig (zie Bronnen) vertelt Jante Wortel dat Weerlicht meer een coming-of-age-roman is dan een boek over anorexia. "Weerlicht is een roman over controle, meer dan dat het een roman is over een eetstoornis."
Opdracht
Voor R, T en E.
Titelverklaring
De tekst komt letterlijk in de tekst voor. Op blz. 171 staat "Het onweert al een tijdje, maar hoewel de flitsen elkaar snel afwisselen klinkt er geen gedonder. Mijn vader heeft een keer verteld dat dat komt doordat het onweer dan nog te ver weg is. Weerlicht, noemde hij dat geloof ik. De dreiging van naderend onheil dat zichzelf in stilte aankondigt. Onheil dat er in feite zelfs al is. Alleen het geluid ontbreekt nog.
De dreiging van naderend onheil hang steeds boven het verhaal. Wat gaat er met Lea en wat gaat er met Fos gebeuren? Stort Lea in en overkomt Fos iets?
Er is een mogelijke tweede verklaring. De titel wordt immers in twee lettergrepen op de cover gezet. Je leest dan WEER LICHT. Lea zit in een donkere tunnel en sleept het gezin in haar ellende met zich mee. Maar na de verdwijning en de terugkomst van Fos is de dreiging die boven het verhaal aanwezig is, ook opgelost. Er is bovendien een toenadering tussen Fos en Lea. Kortom, er is weer licht in het gezin.
Structuur & perspectief
De roman is opgebouwd uit een groot aantal (meer dan veertig) relatief korte hoofdstukken zonder titel. Niet alle hoofdstukken staan in chronologische volgorde, want gaandeweg het verhaal laat de ik-vertelster Lea steeds meer los wat er met haar en met haar moeder aan de hand is. In het verhaalheden vertelt Lea in de o.t.t., maar de hoofdstukken die over het (nabije) verleden gaan, staan in de o.v.t.
Er zijn ook enkele keren aantekeningen opgenomen die vader tijdens de eerste symptomen van Lea's probleem en later ook tijdens de reis heeft genoteerd. Lea heeft het boekje uit zijn dashboardkastje gevist. Die aantekeningen zijn natuurlijk ook in de ik-vorm. In het boek zijn ze gecursiveerd gedrukt.
Decor
Wat de tijd van het verhaalheden betreft worden er weinig tekstgegevens vermeld. Je weet als lezer niet in welk jaar het verhaal speelt. Je weet eigenlijk alleen maar dat de reis in Noorwegen in de zomermaand augustus is. Ze zijn ook niet lang onderweg, want de caravan stort in een ravijn. Ze besluiten terug te keren naar Nederland. Na het bezoek aan Erik zal dat ook wel gebeuren.
Wat het decor betreft, kun je opmaken uit de gegevens dat het gezin in de provincie Drenthe woont. (Ze moeten namelijk elke week naar Smilde voor gesprekken met de therapeut.Casper- blz. 135) . Ze zijn met de auto via Duitsland en Denemarken naar de ferry naar Noorwegen gereden. Veel informatie over de campings die aangedaan worden, wordt ook niet verstrekt. Oom Erik woont een eind naar het noorden - ongeveer 500 kilometer. Ze vertrekken na een bezoek aan hem naar Kristiansand om weer naar huis terug te gaan.
Stijl
De stijl van Jante Wortel is helder. Je kijkt door de ogen van een tiener van vijfien naar de andere personages en dan kan je zien in de tienertaal.. Er zijn nauwelijks lastige woorden. Soms zijn de zinnen kort, maar er komen ook passages in de tekst voor, waarin een aantal lange zinnen staan.
Jante Wortel schrijft herkenbare metaforen. Maar ze strooit er helemaal niet mee. Een paar typische en mooie voorbeelden.
- (blz. 49:"Haar ademhaling piept alsof ze een muisje heeft ingeslikt.")
- (blz. 91: "De koplampen van de tankwagen staren ons aan als een roofdier dat zijn prooi bekijkt.")
- (blz 101:"De caravan, ingedeukt als een vertrapt blikje, met barsten in de zijkant, een jaap van voor naar achteren en een tak die het raam bij mijn ouders' bed doorboorde.")
- (blz. 104 : Tijdens het takelen, toen de caravan al als een kermisknuffel aan de hijskraan hing, beval mijn moeder me voorin te gaan zitten en reed naar de eerste de beste supermasrkt die we konden vinden.")
- (blz. 156: "Als een gewond dier lag de telefoon in mijn handen.")
- (blz. 215:" Mijn moeder was voor ons altijd die persoon. Ze was als een rotsvaste paal in het water die altijd overal boven uitstak en waar iedereen zich altijd aan kon vasthouden om niet weg te drijven met de stroming.")
Slotzin
Mijn handen beginnen te trillen. Er komt genoeg in me op wat ik terug zou willen zeggen, waar ik mijn excuses voor zou willen aanbieden, alle sorry's die ik deze vakantie heb opgespaard, maar ik krijg er maar één antwoord uit. "Ik ook. Ik hoop het ook."Beoordeling
Weerlicht is de debuutroman van Jante Wortel. Ze heeft er vijf jaar over gedaan om het moeilijke probleem waarmee Lea worstelt op papier te krijgen. Het is het probleem waarmee de schrijfster ook zelf heeft geworsteld.
De roman is goed gestructureerd: het is een vrijwel chronologisch verteld verhaal met uitzondering van enkele korte hoofdstukken die over het nabije verleden van Lea gaan. De thematiek zal waarschijnlijk veel meisjes aanspreken: het is immers herkenbaar voor pubers dat meisjes in die leeftijd met eetstoornissen te kampen krijgen. De stijl van het verhaal is helder. Er staan nauwelijks lastige woorden in de tekst en complexe zinnen komen er ook niet veel in voor. Het lezen van het compacte verhaal zal niet voor veel problemen zorgen.
Het is altijd moeilijk om docenten Nederlands zover te krijgen dat ze het leerlingen toestaan om debuutromans van een onbekende sc hrijver op de leeslijst te plaatsen. Jante Wortel zou wat mij betreft geschikt zijn voor scholieren van havo en vwo.
Wat mij betreft, is "Weerlicht" een prachtig debuut.
Recensies
"Stof voor een loodzwaar boek, zou je zeggen. Maar Jante Wortel schrijft helder en vrij licht, ondanks alles. De stijl is onomwonden, passend bij de puber Lea: ‘[Het] begon weer te hozen in mijn hoofd. [...] Mijn moeder had me beloofd dat wat er ook gebeurde, waar we ook zaten, mijn eetschema tijdens deze vakantie nooit in het gedrang zou komen.’ Dat blijkt een ‘dikke vette leugen’. Voor Lea is het al een ramp dat de yoghurt die ze gewend is, niet te koop is in de Noorse supermarkt. Haast net zo’n ramp als de caravan die onverhoopt van een berg dondert. Of een gezinslid dat spoorloos verdwijnt." https://www.nrc.nl/nieuws...m=20220819
Bronnen
Interview met de auteur.
https://www.woestenledig....ortel.html
Geschreven door Cees
Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Leraar Nederlands zijn vond ik veel leuker dan directielid spelen. De laatste jaren was ik conrector. In 2004 begon ik aan mijn eerste boekverslag voor scholieren.com. Dat is dus ruim twintig jaar geleden.
Ik vond het destijds mijn 'missie' om de vaak verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met onbekende en / of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk gewoon leuk zijn. Het is de taak van een docent om het lezen te stimuleren.
Docenten kunnen je met het aanprijzen van aantrekkelijke en/of spannende boeken enthousiast maken. Passages die interessant zijn, kun je voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat, kan ook een stimulans voor je keuze zijn. En vergeet niet dat je van je medeleerlingen ook kunt horen welk boek ze (erg) leuk gevonden hebben. Dat is vaak de beste manieren om te weten te komen of een boek aantrekkelijk is. Hoewel smaken altijd blijven verschillen..
Ik heb tot nu ( 1 maart 2025) 1513 boekverslagen gemaakt, waarvan vrijwel de meeste Zeker-Weten-Goed-verslagen zijn. Er staan de laatste jaren aan het einde van het verslag vragen over de inhoud en de structuur, zodat je kunt controleren of je je het boek in grote lijnen begrepen hebt.
Bij Scholieren.com probeer ik zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Elke maand ontvang ik boeken van diverse uitgeverijen die hun schrijvers uit 'hun fonds' onder de aandacht van de lezer willen brengen.
Ik hoop altijd dat de 'leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende of zelfs beginnende schrijvers op de leeslijst te accepteren.
Lezen kan leuk zijn, maar boekverslagen maken doe je meestal niet voor je lol. Ikzelf vond dat vroeger namelijk helemaal niet leuk. Ik kocht in die tijd daarom ook alle uittrekselboeken van alle talen. (Bijvoorbeeld Literama (Ne), Aperçu (Fa), Survey (En), Der Rote Faden (Du). En als ik heel eerlijk ben, heb ik ook wel eens uit tijdgebrek alleen met een boekverslag een mondeling tentamen gedaan. Maar dan voelde je je toch niet altijd op je gemak. Nu maak ik zelf al jaren boekverslagen voor scholieren.com.
Nog een welgemeend advies: wees verstandig en lees altijd het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek echt niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com aanlevert. Daar is natuurlijk helemaal niks mee.
REACTIES
1 seconde geleden