Feitelijke gegevens

• 1e druk, 1969
• 192 pagina's
• Uitgeverij: J.M. Meulenhoff

Flaptekst

Eerste zin

Ik was aardig in de rotzooi terechtgekomen nadat ze bij me weggegaan was.

Samenvatting

Het verhaal begint bij het moment waarop de ik-persoon terugdenkt aan zijn tijd met Olga. Olga is de liefde van zijn leven. De ik-persoon ontmoette Olga voor de eerste keer toen hij stond te liften en zij voor hem stopte. Tijdens deze lift was er meteen een spanning tussen de ik-persoon en Olga, wat resulteerde in een vrijpartij in de auto. De autorit eindigt uiteindelijk in een ongeluk. Na het ongeluk reist de ik-persoon verschillende keren naar Alkmaar in de hoop om haar tegen te komen. Ook probeert hij haar telefonisch te bereiken, maar de moeder van Olga laat haar niet aan de telefoon komen. Pas na 2 maanden zien ze elkaar weer, waarna ze zich overgeven aan de liefde. Ze gaan samenwonen en trouwen. De ik-persoon beschrijft zijn tijd met Olga uitgebreid. Hij vertelt over de seks die ze hebben, over de keren dat Olga model voor hem stond en over de relatie tussen hem, Olga en de ouders van Olga. Hij beschrijft de vader van Olga als een grappige, vriendelijke, dikke man. Hij moet een dieet volgen, maar zijn vrouw geeft hem te vet eten. Uiteindelijk resulteert dit in zijn dood. De ik-persoon benadrukt in het verhaal dat de moeder van Olga een slecht mens is en dat zij hen al de tijd dat ze samen waren uit elkaar probeerde te drijven. Ook maakt ze Olga bang met verhalen. Zo wil Olga geen kinderen, omdat haar moeder haar verteld heeft dat ze haar borst kwijt is omdat Olga die er als kind had afgebeten terwijl het in werkelijkheid door haar borstkanker kwam.

Olga’s moeder blijft gedurende het huwelijk van Olga en de ik-persoon contact met Olga zoeken om Olga op een indirecte manier duidelijk te maken dat de ik-persoon niet de juiste man voor haar is. De ik-persoon merkt dan ook dat Olga steeds meer ontevreden wordt en wanneer ze door haar moeder gekoppeld wordt aan een zakenrelatie verlaat ze de ik-persoon.

De ik-persoon komt in een diep dal terecht. Hij lag de hele dag in bed naar naaktfoto’s van Olga te kijken en verlangde terug naar de tijd waarin ze gelukkig waren. Toen hij eindelijk uit bed kwam, nam hij zoveel mogelijk meisjes en vrouwen mee naar huis. Hij had vervolgens seks met ze en zag ze vervolgens nooit meer terug. Op een gegeven moment besluit hij twee studentes in huis te nemen. Hij vertelt hierbij dat hij ze nooit met een vinger heeft aangeraakt, maar dat hij ze op een gegeven moment het huis uit gooide omdat ze parkieten hadden die hem op zijn zenuwen werkten.

Nadat de ik-persoon en Olga uit elkaar waren gegaan, is de ik-persoon Olga nog een keer gaan opzoeken bij haar moeder in Alkmaar. Hij wil met haar praten, maar ze voeren slechts zinloze discussies. De moeder van Olga kwam tussenbeide en zei tegen de ik-persoon dat het tijd was om naar huis te gaan. Hier was het echter te laat voor. De ik-persoon bleef dan ook in Alkmaar slapen. ’s Ochtends sluipt hij naar de kamer van Olga en heeft seks met haar. Vervolgens wordt hij het huis uitgegooid.

Na een tijd van rouw gaat de ik-persoon eindelijk weer werken. Dan komt hij Olga tegen in een warenhuis. Hij vindt dat ze er slecht uitziet, de warme blik is uit haar ogen. Ze vertelt dat ze getrouwd is. Als hij thuiskomt zoekt de ik-persoon troost bij de zieke meeuw die hij in huis heeft genomen. Op een gegeven moment is deze meeuw weer beter en vliegt weg. Vanaf dat moment is de ik-persoon weer eenzaam en stort hij zich op zijn werk.

Er ging een jaar voorbij voordat hij weer iets hoorde van Olga. De ik-persoon kreeg te horen dat Olga weer zou trouwen en dat ze van plan was met haar man naar Amerika te vertrekken. Daarom schreef de ik-persoon haar een briefje, waarna Olga bij hem op bezoek komt. Olga vertelt over haar tweede huwelijk en over de plannen die ze heeft. Ook kijken ze samen naar oude foto’s. Dan vertrekt ze met haar man naar het buitenland. Vanuit verschillende landen stuurt ze de ik-persoon brieven. Maanden later staat ze weer ineens voor zijn deur. Ze vertelt dat haar huwelijk voorbij is. Ook vertelt ze dat ze naar Amsterdam was gekomen omdat ze naar een vrouwenarts moest voor de buik- en koppijn die ze had.

Niet lang daarna belt de moeder van Olga de ik-persoon op. Ze vertelt dat Olga een hersentumor heeft en in het ziekenhuis ligt. Dan vraagt ze de ik-persoon of hij Olga van tijd tot tijd op zou willen zoeken. Ze vertelt ook dat Olga al een paar keer naar hem had gevraagd. Al snel komt de ik-persoon te weten dat het geval van Olga hopeloos is. De wortels van de tumor kunnen niet verwijderd worden, waardoor de toestand van Olga snel achteruit gaat. Ze wordt kaal, blind en vertelt steeds meer onsamenhangende verhalen. De ik-persoon blijft haar opzoeken tot het einde. Hij koopt Turks fruit voor haar omdat Olga het gevoel heeft dat haar tanden loszitten en daarom alleen nog maar Turks fruit durft te eten. Ook koopt hij een rode pruik voor haar, waar ze dolgelukkig mee is. Dan sterft Olga. De ik-persoon vraagt de dokter of ze gecremeerd kan worden met haar pruik, omdat ze dat zelf zo gewild zou hebben.

Personages

Ik-persoon

De ik-persoon in het boek is een beeldhouwer en kunstenaar, met weinig geld. Hij had een relatie met Olga en wanneer zij hem verlaat komt hij in een diep dal terecht. De ik-persoon is na het verbreken van de relatie met Olga een eenzaam persoon. Hij probeert zich door middel van seks met andere vrouwen beter te voelen, maar ook dat hielp niet. Hij heeft af en toe vreemde gedachten over seks en ook tijdens zijn relatie met Olga heeft hij een hoog libido. Het belangrijkste in dit verhaal is echter zijn liefde voor Olga. Ondanks het feit dat Olga hem verlaten heeft kiest hij ervoor om er voor Olga te zijn wanneer ze in het ziekenhuis ligt.

Olga

Olga is de vrouw en de grote liefde van de ik-persoon. Ze wordt omschreven als een droomvrouw met rode haren. De eerste jaren van haar huwelijk met de ik-persoon is ze dolgelukkig. Ze gedraagt zich vaak wat kinderlijk en kent veel angsten. Deze angsten worden verklaard door dingen die zijn gebeurd in haar jeugd. Haar moeder keurt haar relatie met de ik-persoon echter niet goed en probeert tussen hen in te komen. Op een gegeven moment verlaat Olga de ik-persoon. Olga trouwt nog twee keer, maar beide huwelijken lopen stuk. Tijdens het verhaal maakt Olga een sterke persoonlijkheidswisseling door van een opgewekte, gelukkige vrouw naar een bittere, ongelukkige vrouw. Samen met haar karakter verandert ze ook haar uiterlijk. Aan het einde van het verhaal blijkt ze een hersentumor te hebben waardoor ze sterft.

Moeder Olga

De moeder van Olga heeft geen goede band met de ik-persoon. Ze is het er niet mee eens dat haar dochter met een kunstenaar trouwt en blijft zich tegen hun relatie verzetten. Ze probeert Olga dan ook te koppelen aan zakenrelaties, wat uiteindelijk ook lukt. De moeder van Olga zorgt voor de vader van Olga en gedraagt zich als een goede vrouw, terwijl ze eigenlijk constant vreemdgaat.

Vader Olga

De vader van Olga wordt omschreven als een vriendelijke oude man die steeds dezelfde grappen maakt. Hij weet dat zijn vrouw geregeld vreemdgaat, maar praat hier niet over. De vader van Olga is te dik en moet een suikervrij dieet hebben. Hier houdt hij zich echter niet aan, wat uiteindelijk zijn dood wordt. De ik-persoon heeft een goede relatie met de vader van Olga.

Quotes

"Ik hield van die man, zoals hij met zijn rode vlekkerige gezicht en zijn kwabbige lichaam in die crapoud geklemd zat als we op bezoek kwamen."

"En ze zei: ‘Een beetje boel. Anders was ik nooit voor je gestopt. Ik neem nooit iemand mee. Alleen maar jou’."

"Ik zag ineens dat vreemde staren van haar voordat ze voorgoed bij me wegging. Nu achteraf was het alsof ze had zitten luisteren naar wat er daar binnen aan de gang was."

"Ik trapte die clochards van Uncle Sam eruit, smeet de ramen open en sloeg met de mattenklopper de parkieten de straat op alsof ik badminton aan het spelen was."

Thematiek

Dood van een geliefde

De belangrijkste thema’s in dit boek zijn liefde en dood. Ten eerste is liefde een belangrijk thema, omdat de ik-persoon een onvoorwaardelijke liefde voelt voor Olga. Ondanks het feit dat ze hem verlaten heeft en ondanks de ruzies die ze na de beëindiging van hun relatie hebben gehad, steunt de ik-persoon Olga wanneer ze in het ziekenhuis ligt. Hij blijft bij haar tot haar dood en probeert haar op alle mogelijke manieren te helpen. Het boek Turks Fruit kan vergeleken worden met ‘Komt een vrouw bij de dokter’ van Kluun. Ook in dit boek wordt namelijk geschreven over onvoorwaardelijke liefde. Daarnaast is kanker ook in het boek van Kluun een belangrijk motief. In het boek van Kluun heeft Carmen namelijk borstkanker, waaraan ze uiteindelijk overlijdt. Op zijn manier doet Stijn er alles aan om haar te steunen in haar laatste maanden.

Motieven

Eenzaamheid

De eenzaamheid van de ik-persoon wanneer Olga hem verlaten heeft wordt uitgebreid beschreven in het boek en is dan ook een belangrijk thema. Daarnaast wordt in het boek ook de eenzaamheid van de vader van Olga beschreven. De man weet namelijk dat zijn vrouw vreemdgaat en dit leidt tot zijn eenzaamheid.

Liefde

De liefde tussen Olga en de ik-persoon is erg belangrijk in het boek. De ik-persoon blijft maar aan Olga denken en wil haar koste wat het kost terugwinnen. Wanneer Olga in het ziekenhuis komt te liggen met een hersentumor blijkt dat haar liefde voor de ik-persoon ook niet helemaal weg was. Ze had in het ziekenhuis namelijk al meerdere keren naar hem gevraagd voordat hij op bezoek kwam.

Seksualiteit

Seksualiteit speelt een heel belangrijke rol in het leven van de ik-persoon. Er wordt uitgebreid beschreven wanneer en hoe de ik-persoon en Olga seks hebben. Ook nadat de relatie verbroken is speelt seks een belangrijke rol in zijn leven. Hij ‘naaide de ene meid na de andere.’ (P. 13)

Dood

In dit boek wordt er vaak gesproken over de dood. De vader van Olga overlijdt, het bergeendje waar Olga zo van hield overlijdt en uiteindelijk overlijdt ook Olga zelf. Daarnaast kan ook gezegd worden dat er ‘een einde kwam’ aan de relatie tussen Olga en de ik-persoon.

Motto

RASTAPOPOULOS: Ik, naar? Ik ben de grootste naarling van de hele wereld! Het is erg, maar toch écht waar!

CARREIDAS: O, nee, ik ben de grootste naarling van de wereld… En ik ben trouwens veel rijker!

RASTAPOPOULOS: Misschien, maar ik heb mijn drie broers en mijn twee zusters geruïneerd en mijn ouders uitgezogen… Nou, wat zegt u daarvan?

CARREIDAS: Dat is nog niks! Ik ben zo slecht geweest tegen mijn oudtante, dat ze gestorven is van verdriet!

RASTAPOPOULOS: Nu heb ik er genoeg van! Vooruit, geef toe, dat ik slechter ben dan u!

CARREIDAS: Nooit! Hoort u dat? Ik sterf nog liever!

De avonturen van Kuifje
VLUCHT 714

Rastapopoulos en Carreidas voeren in dit fragment een zinloze discussie, waarbij ze allebei hun gelijk willen halen. Dit motto verwijst naar de gesprekken tussen de hoofdpersoon en Olga. Na het verbreken van de relatie voeren zij namelijk ook dit soort zinloze gesprekken.

Opdracht

Voor Olga Stabulas

Trivia

Het beeld ‘Olga met de Kat’ staat sinds 1960 in de stad Groningen. Het is een geschenk van de N.V. Bouwfonds Nederlandse Gemeenten aan de stad Groningen ter gelegenheid van de bouw van de 10.000ste naoorlogse woning.

Titelverklaring

Het laatste hoofdstuk van het boek gaat over de kanker van Olga. Hierin wordt verteld dat Olga op een gegeven moment dacht dat haar tanden los gingen zitten. Omdat ze bang was dat haar tanden uit zouden vallen durfde ze alleen nog maar Turks fruit te snoepen. Daarnaast wordt vaak gesuggereerd dat de titel ook een symbolische betekenis heeft. Zo staat het snoepgoed Turks fruit bekend als snoep dat verrotting aan de tanden veroorzaakt. De titel zou dan ook symbool staan voor de verrotting van de relatie tussen de ik-persoon en Olga. Daarnaast kan het staan voor Olga zelf. Olga was namelijk een bloedmooie vrouw, maar aan het einde van het verhaal is ze een doodziek wrak.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt geschreven vanuit het perspectief van de ik-persoon. Hierbij wordt zelfs de naam van de ik-persoon niet verteld.

Het verhaal is niet chronologisch verteld; het bestaat uit flashbacks naar het verleden. Het verhaal begint met de volgende zin: ‘Ik was aardig in de rotzooi terechtgekomen nadat ze bij me weggegaan was.’ De ik-persoon vertelt dus meteen dat Olga hem verlaten heeft, terwijl hij pas later in het verhaal vertelt hoe hij haar ontmoet heeft, hoe hun relatie was en waarom ze bij hem weggegaan is. De ik-persoon vertelt dus achteraf de dingen die gebeurd zijn sinds hij Olga ontmoet heeft. Hierbij vertelt hij ook over zijn leven nadat de relatie verbroken is. Het verhaal kent een aantal tijdversnellingen; sommige gebeurtenissen worden heel uitgebreid beschreven, terwijl er soms een aantal weken of maanden worden overgeslagen.

Decor

De vertelde tijd van dit verhaal loopt van het moment dat de ik-persoon Olga ontmoet tot het moment dat Olga sterft. De vertelde tijd is een aantal jaar. Hoeveel jaar het precies is, is moeilijk te zeggen. Het verhaal speelt zich af in de jaren ’60 of de jaren ’70.

Het verhaal speelt zich vooral af in Amsterdam, in het atelier / de woonruimte van de ik-persoon en in het ziekenhuis waar Olga aan het einde van het verhaal ligt. Daarnaast speelt een deel van het verhaal zich af in Alkmaar bij de ouders van Olga en op verschillende vakantieadressen.

Stijl

Hieronder volgen enkele voorbeelden van de grove, beeldrijke schrijfstijl van Jan Wolkers.
- “Ik trapte die clochards van Uncle Sam eruit, smeet de ramen open en sloeg met de mattenklopper de parkieten de straat op alsof ik badminton aan het spelen was.”(P. 19)
- “Het was inderdaad walgelijk voer geweest dat ze ons hadden voorgezet. Jachtschotel. Grote hompen vlees in bruine kledder. Of iemand met reeskak had zitten schrokken.”(P. 31)
- “Toen de kat op een zomeravond binnenkwam met een muis in zijn bek – alleen de staart stak in een sierlijke kronkel naar buiten zodat hij op Salvador Dali leek – pakte ze hem meteen af.”(P. 108)

Beoordeling

Ik ben van mening dat Turks Fruit een boek is dat iedereen gelezen moet hebben. Het is een ontzettend bekend boek en wanneer je het boek goed leest krijg in je in de gaten dat de dingen die beschreven worden een veel diepere betekenis hebben dan je op het eerste gezicht zou denken. Het boek behandelt serieuze thema’s, zoals liefde en de dood. Hierbij wordt veel gebruik gemaakt van beeldspraak en achter veel stukken ligt een symbolische betekenis. Zo staat de titel ‘Turks Fruit’ niet alleen voor het snoep dat de ik-persoon voor Olga koopt wanneer ze in het ziekenhuis ligt, maar ook voor de verrotting van de relatie tussen de ik-persoon en Olga. Al met al is het een boek dat je goed aan het denken zet. Zo bedenkt de ik-persoon zich dat het rare gedrag dat Olga vertoont heeft sinds hun breuk mogelijk veroorzaakt werd door de tumor in haar hersenen. Tot slot leidt het feit dat het boek beschreven wordt vanuit één persoon ertoe dat je deze persoon beter gaat begrijpen naarmate het boek vordert. Dit maakt het boek levendig. Het is dan ook zeker de moeite waard om dit boek te lezen.

Recensies

"Ik noemde de roman een aflopende lijn. Dat neemt niet weg dat de idylle in de roman aanwezig is: na de uitbarstingen in het begin krijgt de roman heel tedere stukken, die soms zelfs de grens van het sentimentele benaderen." http://www.geocities.ws/s...kturk.html

"Die tegenstelling van het grove, vrouwonvriendelijke holenmens en de liefhebbende en verzorgende man zijn juist de grote kracht van dit boek." http://www.derecensent.nl....php?id=24