Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2023
• 234 pagina's

Flaptekst

Eerste zin

Thijs bijt zijn tanden op elkaar. Een rood waas trekt voor zijn ogen, of is dat het bloed dat hij met de rug van zijn hand van zijn voorhoofd veegt? Zijn vuisten ballen zich, zijn spieren spannen zich aan.

Samenvatting

Personages

Thijs van Dijk

Zestien jaar, zit op de mavo en moet dit jaar eindexamen doen. Hij wil graag naar het MBO om kok te worden. Hij lijkt een heel normale jongen: hij voetbalt, heeft een vriendinnetje Justa van wie hij aardig het lichaam aan het ontdekken is. Hij rookt sigaretten, drinkt een biertje en blowt af en toe. Zijn vriendenkring is wel apart: ze dragen vrijwel allemaal messen. Thijs kan wel eens uit zijn dak gaan, maar dat gebeurt niet vaak. Hij komt op voor zijn zusje, omdat de jongen die ze bij zich heeft iets te ver gaat met handtastelijkheden. Dat is natuurlijk prima, maar het komt hem duur te staan. Hij wordt enkele weken later van zijn fiets gerukt door dezelfde jongen. In het daaropvolgende gevecht trekt hij zonder na te denken zijn mes en hij steekt. Het is absoluut niet de bedoeling Julian ernstig te verwonden. Hij heeft er enorme spijt van en hij betaalt een hoge prijs: een gevangenisstraf die niet al te fijn verloopt, een werkstraf en een stevige boete. Het goede in Thijs is, dat hij spijt heeft en excuses wil aanbieden aan zijn slachtoffer. In een bemiddelingsgesprek komen ze bij elkaar.

Justa

Justa is ook zestien en ze doet havo-4. Ze heeft een half jaar verkering met Thijs. Ze zijn seks aan het ontdekken en het lijkt een leuk stel met respect voor elkaar. Maar als ze te horen krijgt dat Thijs iemand neergestoken heeft, is het over. Ze reageert niet naar Thijs, ze wil hem niet bezoeken en ze beantwoordt geen appjes. Als hij in afwachting is van zijn strafzaak, bezoekt ze hem om de verkering te verbreken. Ze doet dat koel en zakelijk en vrijwel zonder empathie. Op school negeert ze hem erna. Ze komt in het laatste deel van de roman niet meer aan bod. De relatie met Thijs lijkt niet meer goed te komen.

Ouders van Thijs

Thijs' ouders steunen hun zoon zonder zijn gedrag goed te praten. Ze weten niets van zijn mes, maar dat lijkt in de puberwereld normaal: je vertelt niet alles aan je ouders. Ze bezoeken hem zo vaak als het kan en staan hem bij in de rechtszaak. Er valt weinig op hen aan te merken.

Julian

Julian was een jongen die niet goed wist hoe hij met de afwijzing van Lotte en de reactie van haar broer moest omgaan. Omdat hij zich vernederd tegenover zijn vriend voelt, zint hij op wraak en hij lokt de vechtpartij met Thijs uit. Ook hij betaalt dat duur. Hij wordt ernstig gewond en moet revalideren. Tijdens de rechtszaak leest hij een brief voor, die goed onder woorden brengt wat hij heeft meegemaakt. Nadat het vonnis is geveld, wil hij wel met Thijs om de tafel zitten. Er is een spoor van schuldbesef, ook bij hem. Blijkbaar hebben ze beiden van hun fouten geleerd.

Lotte

Lotte is veertien, ook een puber. Ze genoot van de aandacht van de oudere Julian, maar was ook niet blij met zijn handtastelijkheden. Haar broer en zijn vrienden komen te hulp. Maar ook zij heeft last hiervan. Ze wordt op school bedreigd en met argusogen gadegeslagen. Daarom is ze ook af en toe heel boos op Thijs. Ook bij haar dringt het besef door dat ze wel een beetje schuld draagt aan wat er is gebeurd. De relatie met Thijs na de rechtszaak lijkt weer goed te komen

Quotes

"Hij had zijn mes bij zich moeten steken, bedenkt Thijs. Stom! Maar met alleen een zwembroek en een T-shirt aan is er niet veel plek om iets bij je te dragen. Hij had het in zijn handdoek kunnen rollen... Nou ja, hopen dat er geen vechtpartij van komt" Bladzijde 16

"O ja, Lotte kwam hier met haar vriendin. De gast die Lotte lastigviel, staat met die andere jongen te praten. Beiden kijken hun kant op. Willen ze vechten? Liever niet, daar is deze dag te mooi voor. Maar die gasten zijn met zijn tweeën, terwijl zij met meer zijn. Hoewel... Dat kun je nooit zeker weten. En via WhatsApp kun je zomaar ineens extra gezelschap hebben." Bladzijde 15

"Thijs stapt in een witte bestelbus met de tekst Dienst Justitiële Inrichtingen erop. Het is geen bus voor gewoon personenvervoer, er is een cel waarin hij moet gaan zitten, met een slot erop en een klein raam. Is dit echt nodig? De beveiligers die hem naar de jeugdgevangenis zullen brengen, zitten voorin." Bladzijde 111

""Justa, alsjeblieft!" Het klinkt wanhopig. Ik sta op. Het halflege glas cola zet ik op zijn bureau, waardoor ik meteen afstand heb genomen. "Nee Thijs, ik wil niet meer."" Bladzijde 176

"Het zweet breekt hem uit en het lijkt wel oorlog in zijn binnenste. Hij richt zijn blik strak op zijn moeder, die een beetje voorovergebogen voor hem loopt. Ineens voelt hij de hand van zijn vader in zijn rug. Kom maat, het komt wel goed, zegt die hand./" Bladzijde 196

Thematiek

Hoe je leven in één klap kan veranderen

Thijs is een gewone puber met vrienden en een leuke verkering. Hij heeft ook plannen voor de toekomst: hij wil kok worden en hij werkt al bij een restaurant. Ook houdt hij van voetbal. In de zomervakantie komt hij op voor zijn zusje Lotte die een te handtastelijke vriend heeft. Maar de jongen zweert wraak en een paar weken later valt hij Thijs aan. Ze vechten en wanneer het te moeilijk wordt, [pakt Thijs zijn mes dat hij (en zijn vrienden|) en steekt op Julian in. Dir wordt ernstig gewond afgevoerd. Thijs wordt opgepakt wegens poging tot doodslag en dan verandert zijn leven: hij moet tijdelijk naar een jeugdinrichting, waar hij het zwaar te verduren heeft. Hij moet van school, zijn verkering raakt uit en hij wordt veroordeeld toe een gevangenisstraf, een werkstraf en een boete. Hij heeft het verkloot. Toch komt er een aardig einde. De beide jongens geven elkaar een hand.

Motieven

Geweld

Thijs maakt gebruik van geweld als hij moet vechten tegen Julian. Als hij denkt te verliezen doet hij een greep naar zijn mes en steekt op Julian in. Die raakt zwaar gewon d en Thijs wordt op dat moment een crimineel. Hij wordt verdacht van poging tot doodslag.

Verliefdheid

Thijs heeft een half jaar verkering met de mooie Justa. Ze vrijen al behoorlijk ver, maar ze hebben nog geen echte seks. Die lijkt er wel aan te komen, maar dan gebeurt het gevecht met een mes. Justa wil dan niets meer van Thijs weten en ze maakt de verkering uit.

Schuldgevoel en spijt

Er lopen diverse personages rond met een schuldgevoel: - ten eerste Thijs die nooit naar het mes had mogen grijpen - vriendje Bing die Thijs niet heeft kunnen helpen - zusje die eigenlijk de aanleiding voor de vechtpartij was - aan het einde van de roman voelt ook Justin zich schuldig ten opzichte van Lotte en zijn vervelende gedrag Gelukkig hebben de meeste personages spijt van hun gedrag.

Schoolleven

Daar alle personages nog op school zitten (mavo en havo) speelt de school een belangrijke rol in het verhaal Lotte merkt het dat de medeleerlingen haar raar aankijken. Zij is de zus van een misdadige jongen. Thijs mag ook niet op de oude school terugkeren waar hij opzat. Maar hij moet eindexamen Mavo doen en hij mag dat doen op de school van Justa. Thijs wil graag het eindexamen halen en dan naar het MBO, want hij wil kok worden.

Wraak

Julian neemt wraak voor de vernedering die hij heeft ondervonden toen Thijs voor zijn zusje opkwam , toen Julian handtastelijk werd., Hij heeft op school later ook gezegd dat hij wel wraak zou nemen op haar of op Thijs. Dat doet hij door Thijs van zijn fiets te trekken op een koopavond in september. De vriendjes van Julian nemen kort na afloop van de vechtpartij al wraak door een ruit bij Thijs thuis in te gooien.

Relatie tussen broer en zus

De relatie tussen Lotte en Thijs is enige tijd niet goed te noemen. Lotte ondervindt op school de gevolgen van de steekpartij van haar broer. Zij wordt er ook op aangekeken. Dat leidt een paar keer tot een felle woordenwisseling tussen broer en zus. Maar later bij de uitspraak beseft ze dat ze ook een beetje schuldig is aan wat er is gebeurd.

Pesten

Lotte wordt op school gepest als de leerlingen weten wat haarbroer gedaan heeft/ Thijs wordt in de JJI gepest door de criminele figuren die er ook zitten. Komt ook omdat hij de jongste is en eigenlijk niet tot het milieu van de andere jongens behoort. Zo strooien ze veel te veel zout in zijn eten op de eerste dag. Thijs heeft het nota bene klaargemaakt. Alleen een jongen, Ezra, neemt het soms voor hem op.

Titelverklaring

Split second  is ook de naam van het tweede hoofdstuk van deze jeugdroman. Het betekent in het Nederlands, in een fractie van een seconde'.
Dat betekent ook eigenlijk dat er iets in je opkomt, waarover je niet hebt kunnen nadenken. Dat overkomt Thijs als hij in gevecht is met Julian. Hij heeft een mes, hij pakt het en steekt ermee.

Structuur & perspectief

De roman is onderverdeeld in zes delen met een titel (zie de inhoud) . Die zes delen worden op hun beurt weer onderverdeeld in korte hoofdstukken met een nummer. In totaal zijn er 25 korte hoofdstukken. Die worden verteld door de 16-jarige Thijs van Dijk in de hij-vorm. (personale verteller). Maar er komen ook enkele hoofdstukken in de tekst met een iets afwijkend lettertype en met drie ik-vertellers. Boven hun verhaal staat de naam van wie het hoofdstuk vertelt. Dat zijn  Bing,(1x) Lotte (2x) en Justa (2x). Er is dus sprake van een meervoudig perspectief.

Het verhaal wordt chronologisch verteld. Er zijn bijvoorbeeld geen hoofdstukken die in het verleden spelen.

Decor

Je kunt uit de tekst niet afleiden in welke Nederlandse provincie het verhaal zich afspeelt. Maar het moet wel een grote stad zijn, want er staat een middelbare school voor havo en vwo en er is ook een rechtbank in die stad. Maar de Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) is er wel een eindje vandaan. Ongeveer anderhalf uur met de auto moeten de ouders van Thijs rijden.

Wat de tijd betreft, wordt er ook geen jaartal genoemd. Het verhaal begint in augustus en september (de steekpartij) van het ene jaar en loopt door tot april van het volgende jaar (de veroordeling). Er worden ook geen bijzondere details vermeld, waaruit je iets kunt afleiden (bijvoorbeeld zaken als de coronapandemie).
Uit wat algemene tekstgegevens kun je wel afleiden dat het een actueel verhaal is (bijvoorbeeld gebruik van Whatsapp, Insta etc)
Ga je naar het internet en zoek je daar op vrijdag 9 september, dan is die datum mogelijk in 2022. De andere (vorige) mogelijkheid is in 2017.
Het lijkt dfus logischer uit te gaan van vrijdag 9 september 2022 tot april 2023. Daarmee zou Split Second een heel actuele roman zijn.

Stijl

De stijl van Caja Cazemier is helemaal gericht op een jong lezerspubliek. Er staan geen ingewikkelde zinnen, geen moeilijke woorden, nauwelijks metaforen, in de tekst maar wel veel vlotte dialogen tussen pubers en hun vrienden.

Cazemier maakt gebruik van tienertaal: WTF (bijv. bla. 68-117-137-162) fokking ( bijv. blz.139,162, 163, 180,190,210). Verder woordjes als 'kut, klote, chillen, verkloot, skippen, matti, drillrap en een aantal keer hard klinkende k-woorden.(blz. 117, 148)
Er is dus veel herkenbaars voor jonge lezers.

Caja Cazemier gebruikt in de laatste delen veelvuldig rechtskundige termen. Hoewel de zaak van Thijs en Julian niet waar gebeurd is, vertelt ze in haar nawoord dat ze heeft geprobeerd de rechtsgang in dit soort jeugdmisdaden goed onder woorden te brengen.

Slotzin

Al is hij nog niet klaar met de uitvoering van zijn straf, er is een zware last van zijn schouders gevallen. En ooit komt het moment dat hij met de rest van zijn leven kan beginnen. Hij stapt op Julian af en geeft hem een hand.

Bijzonderheden

Bij deze roman kunm je je als lezer afvragen of er een gesloten einde of een open einde aan de roman zit.
Eigenlijk kun je motivaties bedenken voor beide mogelijkheden.
Het gesloten einde kun je zien als de handdruk tussen Thijs en Julian. Bij hen is de vrede getekend.
Maar er zijn ook nopg open eindjes : 
- komt Justa weer terug bij Thijs?
- gaat Thijs slagen voor de mavo en gaat hij naar het MBO?
- stopt YThijs definitief met roken?
Etc. 

Foutje ontdekt op blz. 37 en 38. Op koopavond(vrijdag) 9 september gaat Thijs nog even naar zijn vriend Bing. Hij maakt het niet te laat, want hij heeft 'morgen een wedstrijd' Dat klinkt logisch, want hij voetbalt op zaterdag. Maar op blz. 38 zegt hij tegen Bing :"Morgen uit school ga ik terug naar die eerste winkel......." Dat klopt dan ook niet, want op zaterdag is er sinds de jaren zeventig geen school voor basisschool -en voortgezetonderwijs-leerlingen

Beoordeling

Goed geschreven jeugdroman over een groot maatschappelijk probleem. Er zijn in deze tijd genoeg jongeren die met een mes rondlopen. Zogezegd om zichzelf te beschermen als ze ergens problemen krijgen. Maar het verhaal van Thijs geeft ook aan dat het dragen van een mes en het gebruiken ervan in een bepaalde situatie in een fractie van een seconde je leven kan beëivloeden en dat zeker ook in negatieve zin.
Caja Cazemier heeft de gegevens van dit soort criminele daden goed bestudeerd en er een pakkende roman over geschreven. Dat doet ze zonder twijfel ook om jongeren ervan te overuigen dat het niet goed is met een mes onder je kleren rond te lopen.
Daarnaast schrijft ze in een een stoere stijl en heel begrijpelijk voor de doelgroep pubers. Een goed boek voor eindexamenleerlingen  mavo/vmbo  en voor de middenbouw van havo en vwo. En ook om te bespreken in de klas.
Het boek is ook nog met een heldere structuur en in een mooie brede bladspiegel uitgegeven. Aanrader.