Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2020
• 363 pagina's
• Uitgeverij: Atlas Contact

Flaptekst

Eerste zin

"Lieve gunsteling, ik zeg het je maar meteen: ik had je in dat steilorige hoogseizoen als een zweer met een hoefmes uit de klauwlederhuid moeten verwijderen, ik had ruimte moeten maken bij de tussenklauwspleet zodat mest en vuil er tussenuit zouden vallen en niemand je kon infecteren, misschien had ik je enkel wat moeten pellen en bijschaven met de slijper, je moeten reinigen en droogwrijven met wat zageling.

Samenvatting

Zomer 2005
In het eerste hoofdstuk bekent de ik-verteller, een 49-jarige veearts, meteen zijn liefde voor een 14-jarige naamloze boerendochter. Hij kent haar al heel lang, want hij komt vaak op de boerderij van haar vader. De dochter is een gevoelig kind met een rijke fantasie. Ze gelooft ook dat ze tijdens één van haar vliegtochten het World Trade Centre (op 9/11/01)  heeft doorboord met haar vleugels (‘Ik ben het vliegtuig, ik ben de dader’).  In haar fantasie voert ze regelmatig gesprekken over goed en kwaad met Freud en Hitler, met wie ze haar geboortedatum deelt. Het meisje wil zich ook vaak transformeren in een dier: kikker, vogel of otter. Dat gebeurt allemaal in haar fantasiewereldje.
Ze aanbidt Kurt Cobain van Nirvana, die zelfmoord pleegde en daarom noemt ze de veearts bij voorkeur Kurt.

In het boerengezin van het meisje wonen alleen nog een starre, gelovige vader (pa)  en een wat stugge broer. Een eerder geboren broertje is verongelukt. Er wordt in de tekst steeds gesproken over de "verlorene". Haar moeder heeft het gezin na deze ramp in de steek gelaten en over haar wordt gesproken  als "de verlatene." Mogelijkerwijs is ze naar Noorwegen vertrokken, (Stavanger)  en in zijn "grooming tactiek" belooft de veearts dat ze samen ooit een keer naar haar op zoek zullen gaan.  Omdat ze geen moeder meer heeft, zoekt het meisje een substitutie. Ze ziet die in Koningin Beatrix terug, die ze in april van 2005 ontmoet heeft, toen die een bezoek aan het dorp bracht.

De veearts is getrouwd  met Camilia en dat is toevallig ook een docent van het naamloze meisje op een school in een naburig stadje. Het echtpaar heeft twee kinderen. De oudste zoon (16) wordt een tijdje verliefd op het meisje en de veearts is dan erg jaloers. Dat is natuurlijk bizar en de veearts is dan ook blij als zijn zoon de verkering tijdens een dagje uit naar de Efteling de verkering verbreekt in de "Droomvlucht." Het meisje heeft ook vriendjes op school, de "dear boys" met wie ze optrekt, meestal  in het zwembad. Ook op die jongens is de veearts jaloers.

Het naamloze meisje heeft problemen met haar gendersituatie. Ze wil eigenlijk graag een jongen zijn, of nog liever een piemel hebben, waardoor ze staand zou kunnen plassen.  De veearts stimuleert haar verlangen door tijdens een ziekbedje (hoge koorts) haar voor te lezen uit het boek "Lieve jongens" van Gerard Reve, waarin het geslachtsdeel van de man "een jongensgewei" wordt genoemd.(later wordt het  "moordenaarsgewei')  Ze wil zo'n gewei hebben en in een bepaalde passage later in de roman houdt de veearts haar voor dat hij een gewei bij haar kan laten groeien, als ze daadwerkelijk seks hebben. Een zelfde tactiek gebruikt hij wanneer hij het meisje bezoekt als ze na een val  in de boerenschuur (zelfmoordpoging?) in het ziekenhuis ligt. Hij dwingt haar tijdens het bezoek min of meer tot orale seks.

Het bezit van een piemel voor een meisje is ook terug te zien in het verlangen van het meisje om bij een operatie van een otter te zijn waarbij de grote piemel wordt verwijderd. Ze neemt het lichaamsdeel mee naar de boerderij waar ze het onder haar bed verbergt. De veearts belooft haar later dat ze na de trip naar Stavanger door zullen reizen naar IJsland om daar het Fallusmuseum te bezoeken. Het meisje is erg geïnteresseerd in welke dieren een grote piemel hebben.

Gaandeweg het verhaal van de roman lees je met argwaan de pogingen van de veearts om steeds verder te gaan in zijn benadering van het meisje. Deze "grooming"-tactiek  gaat stapsgewijs: aanraken van elkaar, later ook in de auto, met een mes snijden in haar been overigens op haar verzoek("Ontleed me")  een hand in haar slipje, een pruimenpit in haar vagina doen, samen urineseks hebben, zijn piemel laten zijn, die laten aanraken. Dan toch ook daadwerkelijk binnendringen in haar lichaam, en later  orale seks. Ook nadat hij betrapt is, neemt hij onder het viaduct nog een keer 'afscheid' met seks.

De veearts heeft zich mogelijkheden tot stiekem contact geschapen door een matras te kopen dat hij achterin zijn Fiat legt, zodat ze elkaar in de achterbak kunnen liefkozen. In de achterbak heeft hij foto's van Beatrix en Kurt Cobain geplakt om het meisje te 'pleasen'. Zijn vrouw maakt hij wijs dat hij in Duitsland een cursus volgt.

De broer van het meisje ontdekt echter op een dag  haar dagboek onder het bed en hij stuurt een paar bladzijden daarvan  naar Camilia die woedend is. Ze noemt het meisje (dat ook een leerling van haar is) een hoer.
Eerst wil ze nog wel met haar praten, maar als ze uit een bundeltje MSN-berichten begrijpt dat "Kurt" werkelijk met de kleine meis geneukt heeft, is de maat vol. Ze noemt hem een "pedofiel, een kinderprikker en een donswerker."
Het meisje dat meent te kunnen vliegen, valt kort daarna op de silovloer; ze  komt met een lichte schedebasisfractuur in het ziekenhuis terecht waar de veearts haar bezoekt en zelfs weer seks met haar heeft, net nadat het meisje tot haar schrik gemenstrueerd heeft. (een vrij walgelijk beschreven scène)

Wanneer haar vader later een paar dagen op zakenreis moet om enkele nieuwe koeien te kopen, krijgen broer en zus het rijk alleen. De jongen zorgt voor een drank-, drugs- en seksorgie met zijn vriendengroep en ze laten een mooie stier een XTC-pil slikken. Bullebak wordt wild en spietst met zijn horens een  vriend Joris dood. De poppen gaan steeds meer dansen. 

Als de vader later echt doorheeft dat zijn dochter seks heeft gehad met de veearts, licht hij de politie in. De veearts moet zich verantwoorden tegenover de magistraten( rechtbank). Het meisje heeft intussen een muziekalbum 'Kurt12' uitgebracht, waarin ze Engelse teksten heeft geschreven o.a. over enkele seksuele ervaringen met de veearts. Samen met het dagboek worden dat bewijsstukken  in de rechtszaak tegen de veearts die een paar jaar gevangenisstraf krijgt vanwege het misbruiken van een meisje van veertien jaar. Vanuit de gevangeniscel vertelt hij het verhaal van de drie hitsige zomermaanden van 2005 aan de lezer.

In zijn nachtmerries die de veearts ook beschrijft, komt vaak zijn dominante moeder terug. Hij had eens een serviesstel kapot  laten vallen en moest toen van haar een nacht in een varkenskot doorbrengen. Daarna  maakte zijn moeder de ruzie goed met het bakken van pannenkoeken. Ze bakte na ruzies vrijwel altijd "goedmaakpannenkoeken."

Ook komen er passages voor in zijn dromen waarin zijn moeder hem betast en misbruikt. Dat voert hij in zijn pleidooi bij de rechtbank aan:  ze heeft gezegd dat hij niet goed genoeg zou zijn voor volwassen vrouwen. Hierdoor is hij zelf het jongetje in de puberteit gebleven en is hij altijd op zoek gegaan naar lieve, kleine meisjes. Hoewel later getrouwd met Camilia was hij altijd naar zo'n 'lieve gunsteling' blijven verlangen en de boerendochter was dan ook de volmaakte liefde voor hem.

Personages

Veearts 'Kurt'

De protagonist, veearts Kurt is een 49-jarige getrouwde man. Zijn huwelijk met Camilia is niet echt inspirerend meer. In zijn jeugd is hij misbruikt door zijn moeder. Ook strafte ze hem onredelijk streng, wanneer hij iets verkeerd deed. Hij is daardoor in zijn puberteit blijven hangen en hij kan nauwelijks relaties aangaan met vrouwen van zijn eigen leeftijd. Hij blijft verlangen naar het lichaam van jonge meisjes en hij is dan ook verkocht als hij op de boerderij in The Village een prachtig 'nimfijntje' ziet. Hij blijft haar inpalmen en doet dat op een geraffineerde manier. Omdat hij de enige verteller is, moet je je als lezer wel steeds afvragen of hij betrouwbare informatie verstrekt. Eigenlijk vindt hij een soort van 'normaal' hoe hij met het meisje omgaat. Zelfs in de gevangenis is hij ervan nog niet erg overtuigd dat hij verkeerd gehandeld heeft. Hij heeft alleen maar van een veertienjarige gehouden.

Het meisje

Het meisje zoekt op een dag contact met de veearts die ze al jaren op de boerderij heeft zien komen om de runderen van haar pa te genezen en te begeleiden. Ze praat met hem over haar favoriete muziek, o.a. van Nirwana. Zelf hoopt ze ooit in de muziek verder te kunnen. Ze zit in een bekrompen godsdienstig milieu met een vrij emotieloze vader en een niet al te leuke broer. Een andere broer is in het verleden aangereden en overleden en over hem wordt ook niet al te veel gesproken. Haar moeder heeft het gezin na die ramp verlaten en is waarschijnlijk naar Noorwegen geëmigreerd. Het meisje leeft in een parallelle fantasiewereld. Ze beweert dat ze kan vliegen en ze heeft volgens haar een rol gespeeld bij de 9/11-ramp in New York. Ze praat met Freud, Hitler en Beatrix. Haar grote wens is om een piemel te hebben (een jongensgewei) want ze wil graag staande plassen. Ze kan zich ook veranderen in een kikker, vogel en otter. Ze laat zich inpalmen door de veearts en lijkt, als je de verteller mag geloven (en dat hoeft niet), een meisje dat ook wel uitdaagt en seksuele toespelingen naar de veearts maakt. Ook maakt ze de veearts jaloers door verkering te krijgen met zijn zoon en ook met andere jongens van school. Omdat ze als antagonist zelf niet vertelt, blijf je als lezer met een groot raadsel zitten. Is het allemaal zo gebeurd als beschreven staat, heeft ze willens en wetens de veearts verleid, wilde ze op die manier de huiselijke haard verlaten? Het is in die zin ook een bijzonder meisje, omdat ze op veertienjarige leeftijd over veel algemene kennis beschikt. Het meisje is daardoor een raadselachtig maar intrigerend personage.

Quotes

"‘en toen bewoog ik me over je heen en drukte mijn lippen op de jouwe, en ik proefde de weerstand zoals ik die voelde wanneer ik een drenchgun in de bek van een ooi duwde om haar te injecteren tegen maden en ik de lens van het pistool tussen de kiezen en de wangzak stak, maar je was weerloos, mijn hemelse uitverkorene, je was zo weerloos, en ik drong met mijn tong tussen je lippen en proefde de zoetheid van je binnenste, ik liet mijn handen over je vleugels glijden en we stegen samen even op, daarna liet ik mijn lichaam op je neerdalen en je kon geen kant meer op en ik wist zeker dat je dat ook wilde, dat je soms gek werd van al je uitwegen, van alle hersenspinsels in je hoofd, en we stoeiden tussendoor om je te laten voelen dat het goed was wat we deden, je hield van stoeien, en ik voelde de hitsigheid van deze schermutseling door mijn lichaam branden, je was het vuur van mijn lendenen, en ik liet je vertellen.’" Bladzijde 83

"‘.....wanneer ik een doorzichtige, oranjekleurige handschoen met schouderstuk aantrok, die met veterinair glijmiddel besprenkelde, met VetGel, en bij een dubbeldoelkoe via de schede naar binnen gleed, of wanneer ik mijn hand om de pootjes legde van zo’n glibberig in vlies gewikkelde kuis of bul en er zachtjes op het ritme van de weeën aan trok en met mijn andere hand geruststellend over de klamme flank van het moederrund wreef’." Bladzijde 12

"".... en ik zou later, veel later terwijl ik terugkeek op dit hoogseizoen en mijn giftige streken en de magistraten me ene gevangenisstraf zouden opleggen...., de zaak groot in alle kranten zou verschijnen en in gele letters op Teletekst, later zou ik naar het nummer "Sweet Bully" luisteren van je plaat Kurt12 over de dood van Joris en de begrafenis naderhand, over Bullebak, die twee dagen aan de weg had gelegen voordat de kadaverdienst langskwam en door de hitte was gaan ontbinden." Bladzijde 332

"".... en je besloot Beatrix als moeder te kiezen en in haar te geloven , zoals je in God geloofde, maar dan iemand die aan koekhappen deed en die op zo'n aangename manier kon wuiven dat je wel terug moest zwaaien, ook al had je een hekel aan dat gezwaai en wil je je liever je handen in je broekzakken houden en vanaf dat moment stak je in je kamer ellenlange monologen tegen de majesteit af, over hoe je dagen zich voortbewogen" Bladzijde 161

"".... we zouden samen gaan plassen en elkaar vaarwel zeggen, dat was het, en toen ik even later teruggebeld werd door de vogel nam ik nietsvermoedend op en kreeg ik ineens je pa aan de lijn, vanaf dat moment ging alles heel snel, want na het telefoontje zou de politie op de stoep staan en me verhoren over wat er tussen jou en mij had plaatsgevonden.." Bladzijde 356

Thematiek

Pedofiele relatie

Het thema pedofilie speelt een alles overheersende rol in deze roman. een 49-jarige veearts krijgt in de zomer van 2005 een seksuele relatie met een 14-jarig naamloos meisje. Het meisje en de veearts wonen in een dorp waarin het gereformeerde geloof een belangrijke woonomgevingsfactor is. Veearts en meisje zijn eenzaam in hun leven en voelen zich tot elkaar aangetrokken. Beiden kampen met hun seksualiteit. Het meisje is nog maar een tiener en heeft vanuit die positie een beetje abnormale nieuwgierigheid naar seks. De afwezigheid van een moeder in het gezin kan een factor zijn die meespeelt. Maar aan de andere kant wil ze ook een piemel hebben. Het fallusmotief komt daarom in diverse vormen terug in het verhaal. ( de penis van de geopereerde otter, het fallusmuseum in IJsland De veearts is door zijn opvoeding seksueel gezien nooit volwassen geworden en hij heeft altijd een fascinatie voor jonge meisjes gehad. Nu hij de kans krijgt, benadert hij het naamloze meisje. Hij maakt daarbij gebruik van de grooming tactiek die bekend is in kringen van pedofielen en loverboys. Het meisje wordt stap voor stap ingepakt o.a. door mooie beloften als het jongensgewei dat ze wil hebben, de reizen naar Noorwegen en IJsland die haar in het vooruitzicht worden gesteld als ze dingen bij de veearts toestaat. De veearts laat haar belangrijk zijn en in hun seksualiteit compenseren ze hun eenzaamheid, omdat ze aandacht van elkaar krijgen.

Motieven

Seksualiteit

Samenhangend met het thema pedofilie speelt seksualiteit een grote rol in het verhaal. Het meisje is erg geïnteresseerd in piemels (vgl. de otterscène) en de tactiek van "groomen" die de veearts toepast, levert steeds meer seksuele spanning op. Na het aanraken, het betasten komt het uiteindelijk ook tot de geslachtsdaad, De veearts laat het meisje denken dat ze een 'jongensgewei' kan krijgen als ze daadwerkelijk seks hebben. Er zit daarom veel seksuele spanning in het verhaal. De psychiater Freud met zijn 'lust'-verhaal speelt daarom ook een rol in de roman. Camilia geeft haar zoon een condoom mee, als hij 'verkering' krijgt met het meisje. Zij en haar vriendinnetje hebben een keer met een winterwortel waarover een condoom was geplaatst gespeeld en begraven.

De dood

Een broertje van het meisje is enkele jaren ervoor doodgereden en dat heeft grote impact op het gezin gehad. Over het broertje wordt gesproken als 'de verlorene.' Moeder heeft het gezin in de steek gelaten ('de verlatene'). De dood speelt ook een rol in de fantasie van het meisje (de aanslag op de Twin Towers op 9/11) en de nachtmerries van de veearts. Ze praat met Hitler over de dood . Als haar vader een zakenreis maakt, houdt haar broer een seksorgie in de boerderij waarbij uiteindelijk een vriend van hem door de stier Bullebak wordt dood gespietst. Ook dieren gaan dood in het verhaal. o.a. Bullebak en koeien die massaal geruimd worden, waarna de boer zelfmoord pleegt. Terugkerend element is ook het dode vogeltje in het boek dat ze na de dood van haar broertje had gekregen: "Kikker en het dode vogeltje" van Max Velthuijs. Dat boek is geschikt om de dood voor kinderen bespreekbaar te maken.

Moeder-kindrelatie

De moeder is de grote afwezige in het gezin van het meisje. Na het ongeluk heeft de moeder het gezin verlaten en is waarschijnlijk naar Noorwegen vertrokken. Het meisje groeit op in een mannengezin en heeft daar wel problemen mee, omdat er geen aandacht aan haar wordt besteed (o.a. op het moment dat ze voor het eerst ongesteld wordt) Haar vader is niet empathisch. De veearts neemt op dat moment de taak van een vrouw over. Het meisje zelf heeft een substituut-moeder gekozen: nl. de vorstin Beatrix. die ze eerder dat jaar heeft ontmoet. Ook de relatie van de veearts met zijn moeder in zijn jeugd is niet goed. Er lijkt iets oedipaals aan die relatie te kleven. Zijn moeder misbruikte hem, (dromen) voert hij tijdens zijn rechtszaak aan. Hij kon daardoor geen relatie met volwassen vrouwen aangaan en hij is zijn hele leven een puber gebleven, op zoek naar een 'nimfijntje.'

Godsdienst

Het meisje groeit op in een streng gelovig gezin in Noord-Brabant. De dominee speelt dan ook een rol in het dorp, evenals de andere gelovigen in haar omgeving. Het motto komt uit de psalmen en ook diverse andere citaten komen uit die bron.

Schuldgevoel

Het meisje onthult dat zij het was die op 9/11 in de tweede toren van de Twin Towers is gevlogen en daar veel slachtoffers heeft gemaakt. Ze voelt zich daarover schuldig. Het motief van de vlucht in de toren komt steeds terug. Het schoonwassen met water en zeep dat enkele keren door het meisje aan de veearts wordt aangeboden, is dan ook een symbolisch motief in dit opzicht. Hij kan zijn handen wassen 'in onschuld' wat op zich ook weer een Bijbels motief is (vgl. de handen van Pontius Pilatus bij de kruisiging van Christus)

Genderproblematiek

Het meisje geeft diverse keren aan de veearts te kennen dat ze liever een jongen wil zijn, dan wel liever een piemel wil hebben, zodat ze staand kan plassen. Hat samen kunnen plassen is ook een verhaalelement. De veearts gaat erop in door haar voor te schotelen dat ze 'een jongensgewei' zal krijgen als hij haar lichaam met zijn eigen pik kan binnendringen. Hij maakt haar nieuwsgierig door dit element uit het verhaal van Gerard Reve aan haar voor te lezen als ze koorts heeft.

Eenzaamheid

Een belangrijk motief is ook de existentiële eenzaamheid van de verhaalfiguren. Zowel het meisje als de veearts voelen zich eenzaam. Het meisje groeit op zonder moeder en tussen twee mannen die verder weinig spraakzaam zijn. Ze mist haar moeder en zoekt een vervanger in de persoon van Beatrix, maar die is niet vaak aanwezig. Als gesprekspartner kiest ze Hitler en Freud. haar muziekkeuze is ook nogal afwijkend: ze aanbidt de zelfmoordenaar Kurt Cobain van Nirvana. Ze heeft zich bovendien voorgenomen om later uit huis te gaan. De veearts is ook eenzaam. Zijn huwelijk met Camilia is uitgedoofd. Hij heeft twee zoons en hij is op de oudste jaloers als die verkering krijgt met het naamloze meisje. Zijn eenzaamheid zal haar grondslag hebben in zijn jeugd met zijn moeder (over een vader wordt niet gesproken) Door het door hem aangevoerde misbruik kan hij geen normale relatie met volwassen vrouwen aangaan.

Kunstwereld

Er zijn veel verwijzingen naar de wereld van de kunst. Er worden veel citaten gegeven uit songs van bekende bands en artiesten als Nirvana, Foreigner, Frank Zappa en Kate Bush. Het meisje produceert later een eigen muziekalbum "Kurt12" met zelfgeschreven teksten (o.a Sweet Bully) .. De veearts vertelt over boeken uit de wereldliteratuur, (Proust T.S Eliot, Nabokow, Melville), terwijl het meisje uit jeugdboeken citeert (Harry Potter, Roald Dahl, Max Velthuijs) Ze spreken met elkaar beiden over films die ze gezien hebben ( Bonny & Clide, IT, Home Alone) of over toneelstukken die ze zagen (Samuel Beckett : "Wachten op Godot".) Op die manier krijgt de roman zeker een diepere gelaagdheid.

Overspel

De veearts pleegt overspel tijdens zijn huwelijk. Zijn vrouw Camilia kijkt het eerst nog aan, maar ze gaat los als ze hoort dat haar man het meisje ook seksueel heeft misbruikt.

Jaloezie

In liefdesrelaties komt jaloezie voor. De veearts is jaloers op zijn eigen zoon, omdat die verkering heeft met het naamloze meisje. Ook de vriendjes op school , the dear boys, met wie het meisje naar het zwembad gaat, wekken zijn jaloeziegevoelens op. De moeder van de veearts zal jaloerse gevoelens hebben gehad, toen ze haar zoon wilde behoeden voor contacten met andere volwassen vrouwen.

Motto

"Ken me dan maar
weet wie ik ben
en doe maar "
(Psalm 139)

Deze psalm staat bekend als de verdediging van onschuld waarin om vrijspraak wordt gevraagd. Dat is de ene kant van de betekenis, maar dit citaat kan ook gelezen worden als de wens van het 14-jarige boerendochtertje  om lichanelijk gekend te worden door de veearts en zich seksueel aan hem over te geven.

Opdracht

Voor jou

Titelverklaring

De 49-jarige veearts noemt zijn jonge geliefde van slechts veertien jaar, al meteen in de eerste zin van de roman  "Lieve gunsteling."  Op blz. 25 noemt hij haar letterlijk voor de eerste keer: "mijn lieve gunsteling." Daarna noemt hij het hele verhaal door het naamloze meisje nog vele keren  "mijn lieve gunsteling". Ik heb in ieder geval meer dan 25 keer deze benaming in de roman  geteld.  Hij gebruikt ook andere koosnaampjes voor haar, zoals "mijn praaldier," "mijn nimfijn", "Putto" (een minnegodje, meest mannelijk en vaak naakt afgebeeld uit de Romeinse kunsgeschiedenis.) "mijn hemelse uitverkorene", "lieve (of vurige, kleine) voortvluchtige", "mijn lievelingskalf."

Structuur & perspectief

Het verhaal is opgebouwd uit 42 genummerde hoofdstukken zonder titel, waarin een veel oudere veearts(49)  in de ik-vorm een verhaal vertelt over zijn pedofiele genegenheid voor een veertienjarig meisje. Hij doet dat in de verleden tijd vanuit de gevangenis, want hij is veroordeeld wegens een zedenmisdrijf. Hij is dus een achterafvertellende ik. Je moet je bij zo'n ik-figuur als lezer natuurlijk altijd afvragen of het verhaal zo gegaan is als de zichzelf vrijpleitende veearts aan de lezer kwijt wil. Is het waar dat hij door zijn eigen moeder misbruikt werd, waardoor hij eigenlijk in de puberteit is blijven steken.? Je weet het niet, want ik-vertellers zijn 'onbetrouwbare vertellers." Hij vertelt namelijk enkele keren dat het meisje ook hem uitgedaagd heeft.
Het verhaal zit barstensvol met vooruitwijzingen en terugverwijzingen en kent enkele diepere lagen. Er zijn erg veel verwijzingen naar films, wereldliteratuur en ook naar songteksten van bekende artiesten als Kurt Cobain en Frank Zappa. 

Decor

De tijd van het verhaal is de zomer van 2005. Dat zijn drie enorm spannende maanden (juli-september)  voor de vertellende  veearts die de  naam Kurt van zijn naamoze tegenspeelster krijgt. Hij krijgt na het openbaar worden van zijn zedendelict enkele jaren gevangenisstraf en vertelt tijdens zijn verblijf dat het meisje een rockster is geworden die een eigen platenalbum (Kurt12)  heeft geproduceerd.

De plaats van handeling is een Nederlands dorp dat de min of meer vreemde naam "The Village" heeft meegekregen. De handelingen spelen zich verder af in een gereformeerd milieu (de Biblebelt) en in een boerenlandschap dat we herkennen van de eerste roman van Rijneveld.  Het dorp ligt vlak bij Slot Loevestein dat in Poederooijen staat (Noord-Brabant).

Stijl

De stijl in deze roman is erg opvallend. Het is een alinealoos achter elkaar door verteld verhaal met een gesloten bladspiegel zonder ook maar één dialoog in de directe rede. Er staan lange, heel lange en heel erg lange zinnen in de tekst. Dat leest in het begin ongemakkelijk, maar later....
Er is veel beeldspraak en een bijzondere woordkeus die af en toe bombastisch aandoet. De veearts vertelt in soms niet zo gebruikelijke woorden (op de eerste bladzijde: "steilorige , hoefmes, klauwlederhuid, tussenklauwspleet, zageling, blauwbekappen en euvels aan de kroonrand." Dat zijn termen uit zijn vakjargon en de roman is overladen met meanderende zinnen,  en talloze treffende metaforen. Je hoeft daarvoor niet naar voorbeelden te zoeken. Ze staan op elke pagina.
Het meest gebruikte leesteken is de komma.
Met één woord: de stijl van Rijneveld is overweldigend.

Slotzin

En je liep naar het podium, dat gemaakt was van kratten bier en een paar pallets, je sprong erop en in plaats van de prijs aan te nemen ging je op je rug liggen, zoals de gevleugelde uit 'Kikker en het vogeltje' en je was prachtig en dood, ja je speelde je morsdood.

Bijzonderheden

1. Marieke Lukas Rijneveld won met haar eerste roman "De avond is ongemak", de prestigieuze Booker Prize. Dat was tot nu toe nog nooit een Nederlandse schrijver overkomen.  Bij mijn beoordeling op scholieren.com had ik dat twee jaar geleden echt niet zien aankomen. Het was een goed boek, dat wel, maar zo'n onderscheiding had ik niet verwacht. De prijs schept voor  een jonge  schrijver bovendien  een probleem. Wat verwacht de lezer wel niet van je tweede roman? "Mijn lieve gunsteling" is eigenlijk, een onverwachte opvolger van de debuutroman, waarin diverse elementen/motieven uit het debuut terugkeren in het tweede verhaal: o.a. seks, onschuld, het omgekomen broertje, godsdienst, genderprobleem, de  fantasiewereld van een kind. 

2. De roman is erg gelaagd. Er zijn talloze verwijzingen naar films (o.a. IT, Home Alone, Bonny en Clyde) muziekbands en songs ( o.a. Nirvana, Foreigner, Kate Bush, Frank Zappa). Ook zijn er verwijzingen naar de (wereld) literatuur: Moby Dick van Henry Melville,  het gedicht van The Hollw man van T.S. Eliot, Op zoek naar de verloren tijd van Proust, Lieve Jongens van Gerard Reve.

3. Net als in de eerste roman zijn er verwijzingen naar en citaten de Bijbel. O.a. het motto, maar ook andere psalmteksten die voor mensen in de Biblebelt bekend in de oren klinken.

4. Het vreemde meisje voert ook gesprekken met de Oostenrijkse psychiater Freud en met de massamoordenaar Hitler. ze kiest Koningin Beatrix als een substitutie-moeder en deelt mee dat niet een tweede vliegtuig maar zij zelf in de Twin Towers is gevlogen en dat ze op die manier talloze slachtoffers heeft gemaakt, waardopor ze zich schuldig voelt.

5. De veearts maakt ook gebruik van klassieke beelden. Zo noemt hij het meisje Putto, dat in de klassieke kunstwereld doorgaat voor een minnegodje, mannelijk en altijd naakt afgebeeld. Hij vertelt haar ook het verhaal van de overspelige Zeus en de zwaan Leda. Zeus verandert zich in een zwaan, omdat hij seks wil hebben met de mooie Leda.   

Beoordeling

Kun je een boek bij een beoordeling "walgelijk goed' noemen? Dat lijkt in eerste instantie van niet en toch wil ik dat predikaat aan de tweede roman van Marieke Lucas Rijneveld plakken. "Ik vind het walgelijk en goed." Literair gezien heeft de nog heel jonge schrijfster Rijneveld (29 jaar)  een fenomenaal boek geschreven, qua opzet, structuur en  de meervoudige gelaagdheid. De metaforen dansen op elke pagina hun pirouette.

Maar wat heb ik de inhoud "walgelijk"gevonden. Het verhaal verteld door een perverseling van 49 jaar die een seksuele liefdesrelatie krijgt met een slechts 14-jarig  personage dat zelf nog twijfelt  met haar gender zijn.  De passages in de roman  van 'grooming' waarmee hij stukje voor beetje het naamloze meisje inpalmt (of "waarmee ze zich misschien graag laat inpalmen ?) zijn walgelijk qua perversiteit, waarbij er bij mij tijdens het lezen zoveel woede ontstond tegenover de veearts, dat ik in tegenstelling tot andere recensenten weigerde om door te lezen. Ik moest werkelijk op adem komen.
Dat kwam natuurlijk ook al door de als een brok taal gepresenteerde bladspiegel waarin (geen enkele alinea en ook geen enkele dialoog staat). Het maakte het lezen voor mij ongemakkelijk. Ja, er waren zo opnieuw avonden vol ongemak, tijdens het lezen. Natuurlijk dacht ik bij het verhaal aan het beroemde boek van Nabokow Lolita, natuurlijk dacht ik aan de perversiteiten van Jan Wolkers. Andere schrijvers werden ook door de veearts opgetrommeld, andere personages kwamen voort uit het gedrag van het naamloze meisje: Freud, Hitler, Kurt Cobain, Beatrix. 
Wie het boek in al zijn gelaagdheid zou willen analyseren, moet het zeker een aantal keer herlezen. Bij eerste lezing word je overstelpt met tekstgevens die later in het verhaal weer opduiken of een andere betekenis krijgen.
Overbodig om te stellen is dat Marieke Lucas Rijneveld invloed heeft ondergaan van de schrijver die ze al tijdens haar studie bewonderde, Jan Wolkers. Zijn motieven keren terug in de roman: existentiële eenzaamheid, seksualiteit, dierenliefde en dierenleed, milieu en geloof etc.

Nogmaals, "Mijn leve gunsteling" is een fenomenale literaire roman geworden. Literair gezien m.i. zelfs  beter dan de debuutroman. Dat is knap, maar ik recenseer hier dieze roman voor scholieren.com. Een waarschuwing voor de jonge groep lezers lijkt me hier dan ook op zijn plaats. "Mijn lieve gunsteling" is geen gemakkelijke roman, door de opzet en het taalgebruik, maar zeker ook door de perverse inhoud. Daarom is het etiket "niet geschikt voor al te jeugdige lezers" best op zijn plaats. Je moet als tiener op het voortgezet onderwijs een geroutineerde lezer zijn die bovendien veel buitentextuele kennis bezit. Het is niet de bedoeling om jonge lezers te betuttelen, maar "weet waar je aan begint" als je het boek openslaat.
Het zal verder geen betoog hoeven dat de roman de komende tijd in de prijzen zal vallen. De Booker Prize voor "De avond is ongemak", was misschien even te vroeg uitgereikt.

Recensies

"Wat volgt is een koortsig relaas van zijn bedwelmende liefde voor haar en hoe hij haar, in die zomer van 2005, stapje voor stapje heeft veroverd, bemind en beschadigd met zijn ‘gezwollen moordenaarsgewei’. Dat wij vanuit hem – ‘Kurt’, zoals hij door haar wordt genoemd – naar hun verhouding kijken, is een meesterzet. Want in hem huist die dwingende wellust waar hij ons, de lezers, zo in meesleurt dat wij medeplichtig worden en de mogelijkheid openhouden dat zijn liefde wordt beantwoord." https://www.trouw.nl/cult...gle.com%2F

"Op dat punt wordt duidelijk welke macht de taal heeft, over haar, maar als lezer voel je ook: in het algemeen. De daad van liefde die de veearts zag in het vertellen van haar verhaal, in zijn woorden, is in feite weer machtsuitoefening. Hij vertelt haar verhaal prachtig, in die woest meanderende zinnen, die poëtisch en meeslepend zijn, waarachtig voelen, kloppen, geen metafoor gaat de mist in. Die kwaliteit bedwelmt je ook: met zijn mooie woorden, met zijn verklarende trauma-nachtmerries (zo macaber als de dromen van Frits van Egters), met zijn apologie, wint de verteller je voor zich, en doet je geloven in de liefde. Terwijl die ‘liefde’ háár geen speelruimte laat. Het genot dat je als lezer voelt, toch al deels griezelen en afgrijzen, wordt zo ook schuldig genot. Wanneer een monster iets moois maakt, laat je dan het mooie of het monsterlijke prevaleren?" https://www.nrc.nl/nieuws...e-a4018880

"Marieke Lucas Rijneveld kan het. Ze kan het echt. Mijn lieve gunsteling is vele malen beter dan haar debuut waarvoor ze de International Booker Prize won. Rijneveld is voor haar tweede roman in de hoofden van een 49-jarige veearts en een 14-jarige boerendochter gekropen die elkaar bij de wekelijkse koeiencontrole op de boerderij van de vader van het meisje hebben leren kennen. Mijn lieve gunsteling is prachtig geschreven. Rijnevelds stijl en en haar beeldrijke taalgebruik, kenmerkend voor De avond is ongemak (2018) en haar dichtbundels Kalfsvlies (2015) en Fantoonmerrie (2019), zijn nog veel beter geworden. De vergelijkingen in Mijn lieve gunsteling zijn subliem [....] Mijn lieve gunsteling is niet alleen een gruwelijk goed boek, het is ook gedurfd. Bij de introductie werd aangekondigd dat het boek snel in het Engels vertaald wordt. Je vraagt je meteen af hoe dit buitengewoon expliciete boek over pedofilie vol wreedheden jegens mens en dier op Angelsaksische markt zal worden ontvangen. Het relatief onschuldige De avond is ongemak vormde al een probleem voor de sensitivity readers die Engelse en Amerikaanse uitgevers inhuren om te voorkomen dat lezers overstuur raken door fictie. Hopelijk gaan Rijneveld en haar uitgever pal staan voor een ongecensureerde vertaling van Mijn lieve gunsteling. Iedereen verdient het dit boek in zijn geheel te lezen." https://www.neerlandistie...-gegroeid/

"Het verhaal van Mijn lieve gunsteling wordt verteld door de veearts. Hij zegt dat zijn ‘lieve gunsteling’ hem veel vertelt, maar dat kan nooit zo veel zijn als de veearts weet over de wereld van Jas’ gedachten en gevoelens. Het is dus Marieke Lucas Rijneveld die door de mond van de veearts vertelt over alles wat er in de jeugdige Jas omgaat. Dit maakt de veearts tot iemand met een dubbel perspectief: hij weet meer dan hij kan weten. [....] De lezer wordt in Mijn lieve gunsteling flink door elkaar geschud. Alles komt even op losse schroeven te staan. Maar het mooie en verschrikkelijke dat hem wordt verteld, krijgt hij te lezen in schitterend, gevarieerd, evocatief en scherpzinnig proza. De oprechtheid, de listigheid, de perversie lopen door elkaar en worden zo goed verwoord dat je je hoofd soms afwendt. De liefde schrikt zich dood in Mijn lieve gunsteling: dat ze deze vorm aan kan nemen." https://www.vn.nl/mijn-li...rijneveld/

"Doodzonde dat Rijneveld de Booker Prize al won voor haar debuutroman, die in wezen mager afsteekt tegen Mijn lieve gunsteling. Veel schrijvers van haar generatie zijn behept met een karige en wankele woordenschat. Ze lijden luidruchtig aan hun niet te verhullen stilistische handicaps. En dat is een droevige aangelegenheid voor zowel de Nederlandse literatuur als voor Marieke Lucas Rijneveld, want het moet verdomde eenzaam zijn aan de top." https://www.parool.nl/kun...gle.com%2F

"Geregeld wilde ik Mijn lieve gunsteling wegleggen, omdat sommige plastische beschrijvingen me vervulden met weerzin en walging. Maar ik kon het niet. Ik wilde het ook niet. Ik moest wel doorlezen, me laten meeslepen door Rijnevelds tomeloze taal. Ik nam een voorbeeld aan haar kwetsbare heldin, wier fantasie zelfs standhoudt tegen de verwoestende werking van geweld en misbruik. Tegen het allerergste. Zo sterk kan fictie zijn." https://www.volkskrant.nl...gle.com%2F

"Pedofilie is misschien niet eens het grootste drama van het boek. Dat is de alles overwoekerende eenzaamheid. Van haar en van hem. Daarin vinden ze elkaar. Daarin vindt Rijneveld ook de lezer. Natuurlijk walg je van de veearts, maar ergens is er een herkenbaar gevoel van een onblusbaar en fout verlangen naar iets wat niet in het bereik ligt en helemaal verkeerd is. De onmogelijkheid om van richting te veranderen, ook al wil je dat zo graag. De onweerstaanbare drang. Laat ons nog één keer afspreken, zegt de veearts. Het worden veel laatste keren." https://www.tijd.be/cultu...63667.html