Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2021
• 86 pagina's
• Uitgeverij: Pluim

Flaptekst

Eerste zin

Straks komen ze me halen. Ik voel het, ik weet het, en het kan me weinig schelen.

Samenvatting

Pol Verholst  is in afwachting van de komst van een deurwaarder, een psycholoog en andere hulpverleners  die hem uit zijn eigen huis komen ophalen, omdat ze hem min of meer voor gek verklaard hebben.
Hij weigert namelijk post te openen. Hij verwacht dat ze hem psychiatrisch gaan behandelen. In de tussentijd denkt hij na over verschillende periodes uit zijn leven.

Zijn vader was postbode in het dorp waar ze woonden. Die liep nog in een keurig uniform, was een sociale factor in het dorp en wist bijna alles van iedereen. Dat allemaal in tegenstelling tot tegenwoordig, waar een slordig geklede postbezorger slechts 5 seconden per brief krijgt.
Pol ging wel eens mee met zijn vader en die werd erg hartelijk ontvangen door een leuke weduwe Carla die hem eten gaf en daarna een "tukkie" met hem deed.  Pol wachtte netjes beneden en probeerde te spelen op een accordeon.

Pol heeft dan ook heimwee naar het verleden toen er nog geen mobiele telefoon bestond. Hooguit één gezin in de buurt had een telefoon waarvan de hele straat eventueel gebruik maakte. Verder hangt hij niet aan voorwerpen op de door een verre voorvader van kogels uit de Eerste Wereldoorlog gemaakte inktpot na.

Pol heeft wel eens een brief ontvangen in het verleden toen hij nog puberde, maar het meisje met wie hij schreef verbrandde in haar huis. Ook heeft hij een tijdje lang gecorrespondeerd met een man die dat zijn ex-geliefde nog steeds in het huis woonde waar Pol zijn intrek had genomen. In zijn antwoordbrieven deed hij dan net alsof hij de ex-geliefde was.

Een grappig voorval in zijn leven is ook de militaire keuring, waarbij vooral gekeken werd naar de al of niet ingedaalde teelbal (pendelbal). De brief met de uitslag van de keuring had Pol in zijn schoolrugzak gedaan en hij had de brief nooit aan zijn ouders laten lezen.

Pol was later voor het genezen van zijn postvrees bij een zelfhulpgroep gegaan. Daar leerden ze elkaars ongeopende post te lezen, maar na een paar keer was hij er niet meer naar toe gegaan.

Pol heeft zelf een verschrikkelijk slecht gebit, wat hem er niet van weerhouden heeft om voor tandarts te studeren. Dat kwam feitelijk, omdat zijn vader dood was gegaan na een val op zijn fiets, waarbij hij zijn kunstgebit had ingeslikt.  Maar in het begin was er slechts een baan voor hem als een pathologische tandarts die lijken aan de hand van het gebit moest identificeren. 
Daarna kreeg hij toch een praktijk, maar met zijn slechte gebit kreeg hij hij alleen maar arme klanten uit de lagere sociale klassen. Daaraan heeft hij twee herinneringen overgehouden: één met een vrouw die een ontsteking in een wortelkanaal had door een aangetroffen tomatenpit, en één met een getatoeëerde  bodybuilder die  erg kleinzerig was bij het trekken van zijn laatste tand.

Hij krijgt steeds meer een fobie voor het openen van post. Met voorbeelden van twee gedichten en twee brieven van de overheid laakt Pol het taalgebruik van de overheid dat onbegrijpelijk is, terwijl lastige gedichten soms heel goed te begrijpen zijn.

Aangezien brieven nauwelijks meer geschreven worden, krijg je volgens Pol steeds meer post waaraan je niets hebt vnl. reclamefolders. Daarnaast laakt Pol het gebruik van de telefoon als je een bedrijf te pakken wilt krijgen. Je wordt steeds afgeleid door muziekjes en nummersystemen.

Omdat Pol zijn post niet opent, betaalt hij ook geen rekeningen meer. Daardoor worden elektriciteit, internet, stromend water afgesloten. Het duurt ongeveer vier maanden voordat de instanties je helemaal buitenspel kunnen zetten.

Zo wacht Pol op de komst van de mensen die hem komen halen.

Personages

Pol Verholst

Pol is het enige personage van belang in deze novelle. Je komt niet zo veel te weten over hem. Je weet eigenlijk niet hoe oud hij is. Zijn vader was postbode in een dorp. Pol ging wel eens met zijn vader mee wanneer hij post bezorgde. Hij volgt een tandartsopleiding , maar omdat hij zelf een slecht gebit heeft, wordt hij tandarts in een lijkencentrum. Later wordt hij wel tandarts, maar zijn sociale klantenkring heeft niet veel geld. Pol heeft geen vriendin of vrouw. Ook over een aanwezige moeder wordt er niet gesproken. Gaandeweg zijn leven krijgt hij een fobie om zijn post te openen. Dat veroorzaakt maatschappelijke problemen en Pol wordt opgepakt.

Quotes

"De indruk dat ik in onhygiënische omstandigheden leef zal zijn gevoed doordat ze mij aantreffen in een huis dat van onder tot boven is volgestapeld met papier. Om preciezer te zijn: ongeopende brieven." Bladzijde 9

"Het openen van brieven was voor mij iets fobisch geworden. En de ziekte, waarvan velen opeens zullen erkennen dat ze in meerdere of mindere mate ook hun deel van hebben, zal een naam krijgen. Die ziekte van Verholst." Bladzijde 12

"Hoe oneerlijk is het. Iemand met hoogtevrees kan gans z'n leven in Nederland wonen en soepborden vermijden, maar voor iemand met postvrees bestaan er eigenlijk geen oplossingen." Bladzijde 45

"Het strafbare feit dat ik heb gepleegd, is het openen van andermans brieven. Want dat deed ik dan weer wel, de post openen van vreemden, voor vreemden, die abusievelijk bij mij was terechtgekomen. Ik opende die. Ik beantwoordde die." Bladzijde 51

"Ik was mijn uitstelgedrag om al die rotzooi open te maken beu, en de enige oplossing die ik voor mezelf nog kon bedenken was: ze niet meer open te maken. Nooit, nooit, nooit meer." Bladzijde 82

Thematiek

De fobie om post te openen

Pol Verholst durft op een bepaald moment de hem toegestuurde post niet meer te openen. Als dat later gepaard gaat met het niet betalen van facturen en herinneringen van rekeningen, wordt hij sociaal gezien uitgesloten: elektriciteit, internet en telefoon worden afgesloten. Omdat zijn huis vervuilt, wordt hij opgehaald en waarschijnlijk naar een psychiatrische instelling gestuurd, waar pissologen hem zullen bekijken en behandelen..

Motieven

Maatschappijkritiek

Verhulst/ Verholst hebben kritiek op diverse moderne, maatschappelijke ontwikkelingen: - de veranderende rol van de postbode vroeger en nu - het gebruik van de telefoon vroeger en nu - de kritiek op de tandartsverzekeringen die veel dingen niet vergoeden, waardoor de tandarts onbetaalbaar is - het taalgebruik van de overheid in brieven aan de burgers - de onbereikbaarheid van bedrijven via de telefoon - kritiek op de militaire dienstplicht: die leidt op tot moordenaars

Heimwee

Verholst heeft nostalgische gevoelens: hij vertelt o.a. over zijn vader die postbode was en alle tijd kreeg voor het bezorgen van de post. Hij pleit voor een maatschappij zonder telefoon die veel socialer was.

Psychische afwijking

Verholst lijdt aan de fobie van het niet durven openen van zijn post en hoe ga je dat probleem oplossen. Op een bepaald moment gaat hij papier verorberen: het eerste wat hij eet is bankafschriften, gevolgd door rouwkaarten, prentbriefkaarten, hij frituurt later zijn post. Hij marineert de brieven in rode wijn (poste-au-vin) Door dokters wordt hij gezien als een patiënt die aan pica lijdt: het eten van oneetbare stoffen.

Opdracht

Voor Snerckie

Titelverklaring

"In weerwil van de woorden" betekent zoiets als "ondanks de woorden." 

Structuur & perspectief

De novelle is onderverdeeld in een aantal korte hoofdstukken die worden gescheiden door het typografische teken in de vorm van een paperclip, een gebruiksvoorwerp dat overigens ook op de cover staat.

De ik-verteller is in afwachting van de komst van een deurwaarder, een psycholoog en anderen die hem uit zijn eigen huis komen ophalen, omdat ze hem min of meer voor gek verklaard hebben. In de tussentijd vertelt Pol Verholst het verhaal van zijn leven. De eerste drie zinnen van de roman zijn exact hetzelfde als de laatste drie zinnen.

Pol Verholst, de ik-verteller, vertelt afwisselend in de o.t.t en o.v.t 

Decor

Het decor van deze novelle  is het huis van de verteller die in afwachting is van de komst van enkele mensen die hem komen ophalen. Er worden weinig of geen aanwijzingen verstrekt waar dat huis staat, maar het is wel zeker dat dit in Vlaanderen is.
Het is ook onduidelijk   wanneer de dag is dat hij wordt opgehaald. Er is een kleine aanwijzing dat het een actueel verhaal is. Een verre voorvader van Pol Verholst heeft in de Eerste Wereldoorlog kogels verzameld die hem gemist hebben en daar na de oorlog een inktpot van gesmeed. Die inktpot is een antiek voorwerp en Pol droomt ervan die inktpot te gaan gebruiken, iets langer dan een eeuw nadat hij gemaakt is. Stel dat voorvader  Verholst de inktpot in 1919 heeft gemaakt, dan is het jaartal 2020 niet gek om dat op het etiket van het verhaalheden te plaatsen. De vertelde tijd van de novelle is in principe enkele uren, oftewel de tijd dat Pol wacht op zijn vertrek uit het huis.

Stijl

De stijl van Dimitri Verhulst in zijn eerdere boeken is bekend. Hij kijkt met een humoristische maar vaak ook cynische blik naar de fratsen van de  samenleving. Daarbij treft hij vaak de toon van de columnist.
Een paar voorbeelden:
(blz. 14) "Niet mijn prestaties met schaar en lijm zullen van belang zijn. wel mijn wekelijkse kwebbelsessies met de gerechtelijke pissoloog.[ ...] Pissologen kunnen om met het aanvankelijke recalcitrante gedrag van hun patiënten, zij zijn dat gewend. Niemand vindt hun gezwets wetenschappelijk onderlegd, behalve zij zelf dan. Het is een farce de pissologie, gebouwd op de stellingen van een paar tongfilosofen."

(blz. 19) Het is namelijk zo dat een postbode graag gezien was. men stond hem zowaar op te wachten, soms nog in negligé. met een hoofd vol krulspelden, het kunstgebit wel of niet reeds in.

(blz. 61) "Omdat ik vrij was van pendelbal, en omdat ook alle overige medische resulaten mij voor moordenaar bekwaam verklaarden, had ik mijn militaire diensplicht te vervullen." 

(blz. 77) "Hij was een jongeman van begin de twintig, zonder dom te zijn niet bijster slim. In diverse tehuizen had hij weliswaar iets van opvoeding meegekregen, maar weinig meer dan er in hondenscholen aan de keffer werd gegeven. Ik ken de gebitten van ex-instellingskinderen, ik vul er jaarlijks toch een hele vuilzaak mee."

Ook heeft de schrijver altijd wel een paar hapklare one-liners paraat:
(blz. 44) "Brieven zijn erger dan onkruid. Erger dan ratten, mollen en heermoes bij elkaar."
(blz. 59) "We zijn geboren om te petanquen, maar gedwongen om te werken."
(blz. 62) "Wie de kudde volgt, zal bescheten gras eten."
(blz. 81) "Overheden haten dichters, omdat zij de wereld begrijpelijk maken."
(blz. 84) "Waar ik word ontmenselijkt, mag niet worden verwacht dat ik zal reageren als een mens."

Opvallend in dit kleine boek is dat Verhulst een flink aantal vrij onbekende woorden gebruikt.
Ik heb er enkele uitgekozen: een confiscabel schilderijtje ( 8) een zeldzaam incunabel (8) mezzanine (9) deltoïde (9) coprolalie (13) echolalie (13) eponiem (13) echelons (14) pissologie (15) kakapipitalisme (20)  kardemom (25) sneden preskop (25), cervela's van vingers (29) pilchards (31) ampersand (33) roefelen (33) genese (38) maltentigheid (41) heermoes (44) pica (47) convenabel bestaan (61) necropsiezaal (61) cameraderie (62) epistolografie (65) hypertrofische (70)  morsepiep (73)  nogal dyonische reputatie (74) gingivitis (77).
Een aantal woorden uit deze opsomming is ook mij totaal onbekend.   

Slotzin

Straks komen ze me halen. Ik voel het, ik weet het, en het kan me weinig schelen.

Beoordeling

Korte novelle over een vreemde psychische afwijking. Niet de inhoud van het verhaal is hier een van de grootste kwaliteiten, maar vooral weer de superieure stijl van Dimitri Verhulst. Als weinig anderen kan hij zijn maatschappijkritiek zo goed onder woorden brengen als een geroutineerde, cynische columnist. In de stijl van dit werk ligt dan ook de grote kracht. Oppvallend is ook de kleine uitgave : 12 x 14 cm. 

Niettemin hoop ik dat Dimitri Verhulst binnen korte tijd weer eens een roman gaat schrijven met wat meer volume. Ook de vorige twee publicaties "De pruimenpluk" en "Onze verslaggever in de Leegte" zijn betrekkelijk kort.
Voor scholieren is het kleine aantal bladzijden "mooi meegenomen.": een grappig boek om te lezen en je hebt het zo uit.

Recensies

"De herinneringen die volgen op de rekeningen zijn in het boek aanleidingen tot herinneringen van Pol Verholst. Ook die zijn best leuk om te lezen. Maar toch. Toch overtuigt In weerwil van de woorden mij niet. Wel op fragmentniveau. Al die passages doen het goed, maar als geheel is het mij net te weinig en zo vergaat het me dus bij meer boeken van Verhulst. Misschien verwacht ik domweg te veel en die verwachtingen worden dan niet ingelost. Wel een aardige leeservaring maar dat is het dan ook." https://teunisbunt.blogsp...mitri.html

"Verhulst is op zijn best als hij ergens op kan foeteren en ditmaal is dat op de gekmakende rompslomp van de moderne, kille bureaucratie. Brieven bestaan niet meer: ‘Er was alleen nog post. Blafferige berichten in kromtaal, gericht aan een mens waar de afzender niets om gaf.’ Het niet openen van de enveloppen is een daad van verzet. Een vermakelijk pamfletje, deze novelle, opdat wij onthouden dat vroeger, toen de mensen elkaar nog brieven stuurden, alles beter was." https://www.volkskrant.nl...gle.com%2F

"Het wordt moeilijk een uitgestreken gezicht te bewaren bij het lezen van Pols spitsvondige manieren om ongelezen post te doen verdwijnen – van de papierversnipperaar tot een zware maaltijd (poste-au-vin). De ziekte van Verholst zou compleet absurd zijn, mochten haar symptomen geen klein lapje grond van herkenbaarheid bevatten. Misschien komt er na meer dan twintig titels wat sleet op de gekende formule. Wie veel van de Aalsterse schrijver heeft gelezen weet ondertussen wel waar zich aan te verwachten. Toch geeft elke portie Verhulst, hoe klein ook, een ondeugend kleurtje aan godverdomse dagen waarop geen hol valt te beleven. Dan is elke Verhulst in huis een paardenmiddel dat er geheid in slaagt de curves van verveling en verzuring te vermorzelen." https://www.cuttingedge.b...-verhulst/

Bronnen

Interview (digitaal) met de schrijver over zijn nieuwe novelle.

https://www.youtube.com/w...zosyDoQlCY

Interview met de schrijver.

https://www.vrt.be/vrtnws...-z-n-debu/