Feitelijke gegevens

• 2022
• Uitgeverij: CPNB

Flaptekst

Eerste zin

De storm blies dichte sneeuwvlagen over de weg en alles kolkte en dwarrelde door elkaar. Het waaide zo hard dat het busje trilde. Ik was bang dat we gingen kapseizen.

Samenvatting

Een Nederlandse familie gaat met hun vieren overgrootvader opi Kas ophalen uit IJsland. Twan en zijn tweelingzus Linde reizen samen met hun moeder en oma met een busje vanaf het vliegveld door de sneeuw naar het kleine huisje waar opi Kas al heel lang woont. Opi is ouder dan negentig jaar en het gaat niet zo goed met hem.
De familie is door een huishoudelijke hulp gewaarschuwd dat opi Kas "bijna op"  is. Dochter en kleindochter willen hem meenemen naar Nederland om hem daar zijn laatste dagen te laten doorbrengen in een  verzorgingstehuis. De eigenwijze opi wil daar echter niets van weten. ‘Ik weet dat ik heel ongelukkig word als ik mee moet naar Nederland’.

Opi  was vroeger een vrijgevochten man die op de haringvangst ging en lange tijd weg van huis is geweest. Hij heeft in die periode niet erg  veel tijd aan zijn vrouw en zijn kind besteed (de oma van Linde en Twan)
Als ze aankomen in IJsland, is het slecht weer: het sneeuwt en het stormt. Twan heeft Het Grote Survival Handboek bij zich en daarin staan "de regels van drie'. Je hebt drie seconden tijd om een beslissing te nemen die voor je leven erg belangrijk is. Je hebt drie minuten om zonder zuurstof te kunnen leven (etc)

In het kleine huisje moeten vijf mensen worden ondergebracht en de verdeling is lastig. Twan wil liever niet bij de oude man slapen.  Uiteindelijk maken ze een mannen- en een meidenkamer. Twan slaapt dus toch bij zijn overgrootvader. Er is geen douche en je moet je zelf wassen bij de gootsteen. Of je kunt gaan zwemmen in het zwembad  en dan kun je daar douchen. In die IJslandse periode wordt Linde bovendien voor de eerste keer ongesteld. Dan is een meidenkamer het beste.

Twan gaat met zijn opa naar het zwembad en daarna ook naar een  museum waar opi vertelt over de vroegere haringvisserij. Opi heeft iets op zijn lever en hij neemt Twan in vertrouwen. Hij wil niet naar Nederland, maar gewoon verdwijnen in de bergen. Twan vertelt  het geheim wel tegen zijn tweelingzusje. Ze besluiten opi voor te lezen uit het Survivalboek, opdat hij weet wat hij straks moet doen om te 'overleven.'

Opi vertelt een dag later een grappig liefdesverhaal over een mooi haringmeisje dat een haring met een touwtje om kust en dat had hij voorspeld aan boord van zijn logger. Hij vertelt opnieuw aan zijn achterkleinkinderen hoe hij wil sterven. 

Twan leeft in tweestrijd: moet hij zijn opi helpen of het geheim aan zijn moeder en oma vertellen? Die vinden namelijk nog steeds dat hij mee moet naar Nederland, maar opi wil op zijn eigen wijze sterven, zoals hij ook geleefd heeft. Twan en Linde bereiden de tocht naar de bergen voor.
Als moeder en oma naar een workshopavondje breien gaan, zal opi die  avond vertrekken.

De volgende ochtend verschijnt opi niet bij het ontbijt. Moeder gaat hem zoeken. Dan vertelt Twan dat opi vertrokken is naar de bergen. Ze wil 112 bellen.
Linde en Twan gaan naar buiten en kijken naar de bergen. Ze weten allebei dat opi niet gevonden zal worden en dat is misschien wel het beste.

Personages

Twan

Twan is twaalf jaar. Hij leest veel in het Grote Survival Handboek. Dat kan altijd van pas komen., Zo weet hij veel van de regels van drie. Als ze aankomen in het dorpje van opi, ziet hij dat het een heel klein huisje is. Waar moet hij slapen. Bij zijn oude overgrootvader wil hij eigenlijk niet, maar hij vindt het later niet erg, als hij wat beter leert kennen. Ze zitten samen in het 'mannenkamp'. Bovendien hebben ze een gemeenschappelijke vijand: 'de takkentrutten." Dat vindt Twan namelijk van zijn moeder en oma als ze pestliedjes zingen. In de strijd tegen moeder vindt Twan een kameraad in opi. Als zijn opa hem vertelt dat hij niet naar Nederland wil, zit Twan in een dilemma. Hij zal het geheim van opi niet aan zijn moeder vertellen. Hij doet het wel bij zijn tweelingzus. Samen bereiden ze het vertrek van opi naar de bergen voor. Qua type personage zijn ze dus 'helpers'.

Linde

Linde zit eerst in het vrouwenkamp. Bij die keuze heeft meegespeeld dat Linde r=tijdens de reis voor de eerste keer menstrueert. Ze voelt zich daar niet lekker bij. Twan neemt haar in vertrouwen over het idee van opi. Ze vindt dat ze Twan moet helpen. Ze gaat mee naar een museum, leest voor uit het Survival Handboek en doet boodschappen voor de oude man ; dingen die hij mee kan nemen op zijn reis naar de bergen. Ook zij blijft zwijgen tegen haar moeder en oma.

Moeder en oma

Moeder en haar moeder (oma) regelen van alles als ze in IJsland zijn. Ze zijn vast van plan opi Kas mee te nemen naar Holland. Ze willen niet naar hem luisteren en zetten hun zin door. Vooral oma is nogal bitserig. Dat heeft te maken met het verleden waarin haar vader heel lang buiten beeld is geweest. Moeder heeft daar minder last van: ze is sympathieker, maar heeft een kinderachtig trekje , nl. dat ze bij aanstaande ruzies irritante pestliedjes gaat zingen. Twan ergert zich daar dood aan en hij krijgt steun van zijn opi, die dan steeds reageert met het zingen van een eigen pestliedje ("Potje met vet.") Door Twan en Linde worden ze buiten het geheim gehouden. Qua personage zijn ze 'tegenspelers' van een hoofdrolspeler.

Opi Kas

Hij is al heel oud: negentig jaar en hij is 'bijna op.' Dat weet hij zelf ook wel. Hij was vroeger een stoere haringvisser die daar ook stoere verhalen over kan vertellen( vgl. het verhaal van het kussende haringmeisje). Misschien overdrijft hij daar wel een beetje in, zoals dat vaak gebeurt bij verhalenvertellers. Zijn hele leven heeft hij op zee volledige vrijheid gekend en dat wil hij zo houden bij zijn aankomende dood. Je kunt dat eigenwijs vinden, maar er ook misschien ook wel respect voor opbrengen. Hij laat zich niet ompraten door zijn dochter en kleindochter.

Quotes

""Bijna op," zei opi Kas. "Ik ben dik over de negentig, natuurlijk ben ik bijna op."" Bladzijde 31

"Opi Kas maakte een eindje verderop zijn eigen spoor. Ik ging niet meteen achter hem aan. Ik moest eerst omhoogkijken. Vlak achter het huis stond een witte berg met ruwe, donkere richels. Akelig dichtbij. Hij had op de loer gelegen, en vannacht, in het donker was hij langzaam naar ons toe gekropen. "Een zombieberg", zei ik." Bladzijde 27

"Ik bracht het boek naar de jongenskamer. Ik wilde stiekem op mijn bed gaan zitten om een nieuwe regel van drie onder aan de bladzijde te schrijven. Drie minuten in het water. Ongeveer." Bladzijde 35

""We moeten nadenken over wat het ergste is", zei Linde. Opi Kas in het ziekenhuis opi Kas in de bergen."" Bladzijde 79

""Ken je het verhaal over de regenboog?" zei opi Kas." Aan het eind van de regenboog staat een pot met goud. Daar wil iedereen naar toe. Ik doe het op mijn manier. Ik ga niet naar het eind van de regenboog, maar naar het eind van het noorderlicht!"" Bladzijde 102

Thematiek

Mag iemand zelf beslissen over zijn leven ?

De belangrijkste vraag in dit boek is of oudere mensen zelf mogen beslissen wat ze aan het het einde van hun leven willen doen. Moeten ze doen wat hun kinderen of kleinkinderen willen (bijvoorbeeld opgenomen worden in een verzorgingstehuis) of mogen ze zelf beslissen dat ze een mooi einde aan hun leven willen maken (bijv. de bergen intrekken en niet meer terugkomen) ? Twan en Linde moeten over die vraag nadenken, omdat opi Kas absoluut niet naar een verzorgingstehuis in Nederland verpleegd wil worden. Twan verandert steeds meer van mening en hij begint zijn overgrootvader te helpen.

Motieven

De dood

Opi Kas is bijna op ; hij is over de negentig. Maar hij wil zelf beslissen wat er aan het einde van zijn leven gebeuren gaat. Hij wil niet naar Nederland, maar hij wil sterven in de natuur.

Vrijheid

Opi kas was een vrije jongen, zoals hijzelf zegt. Zijn hele leven heeft hij zijn eigen zin gedaan. Hij was haringvisser en zwierf door het het noorden van Europa. Hij bleef vaak langer weg dan nodig was en dat neemt oma (zijn dochter) hem erg kwalijk. Ze is daardoor een beetje bitserig.

Verhalen over vroeger

Opi Kas vertelt aan Twan en later ook aan Linde verhalen over vroeger. Dat doet hij als ze het visserijmuseum bezoeken : hij vertelt over de haringvisserij en hij vertelt een mooi verhaal over een haringmeisje op wie hij verliefd was. Hij ging een weddenschap aan met een andere visser dat zij bij het binnenbrengen van de haring een kus zou geven op de haring die Kas zelf aan boord had gekust.

Geheim

Opi Kas vertelt aan Kas wat hij met zijn leven wil. Het is een geheim en Twan mag het niet aan zijn moeder vertellen. Hij vertelt het geheim wel aan zijn zusje Linde en zo delen ze de pijn. Het is een moeilijke beslissing, maar gaandeweg krijgen ze steeds meer in de gaten dat ze opi er niet van kunnen weerhouden om hem naar de bergen te laten vertrekken. Ze vertellen het niet aan hun moeder en oma, tot de dag erna. Dan wordt er om hulp gevraagd, maar het verhaal vertelt niet of de zoektocht naar opi Kas succes heeft gehad. g

Euthanasie

Opi Kas wil de bergen intrekken, maar niet iedereen die dood wil gaan, kan de bergen intrekken. De bergen intrekken in dit boekje is dus ook symbolisch voor euthanasie.

Relatie broer-zus

Twan en Linde zijn tweelingen. Ze kunnen best met elkaar opschieten, ook al verschillen ze iets van mening. Linde wordt in de week dat ze in IJsland zijn geconfronteerd met haar eerste menstruatie. Eigenlijk is ze d daar wat ongelukkig bij. Ze slaapt op de meidenkamer. Maar als Twan d e wens van zijn overgrootvader hoort, neemt hij zijn zusje wel in vertrouwen. Dat betekent ook dat ze een goede band hebben. Samen helpen ze hun opi om aan zijn laatste wens te kunnen voldoen.

Opdracht

           Voor  mijn familie,
die op wonderbaarlijke wijze groeit

Titelverklaring

De titel verwijst naar de wijsheid die Twan en Linde opdoen uit het Het Grote Survival Handboek Handboek waaruit ze opi Kas voorlezen.
Om te overleven is het getal drie belangrijk:
-  je neemt binnen drie seconden een beslissing waar je leven vanaf hangt.
-  je hersenen kunnen drie minuten zonder zuurstof.
- in een extreem klimaat blijf je drie uur in leven zonder speciale bescherming
- zonder drinkwater houd je het drie dagen uit
- zonder voedsel kun je het drie weken uithouden


Niet in het survival handboek maar wel belangrijk in het boek is dat opi Kas, Linde en Twan als drietal hun eigen regels opstellen. Dat zijn dus ook "de regels van drie." 

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt onderverdeeld in 15 hoofdstukken zonder titel. Er is één ik-verteller en dat is de twaalfjarige Twan. Je ziet het hele verhaal dus door zijn ogen. Hij vertelt in de o.v.t. Het verhaal wordt chronologisch verteld, d.w.z. in de volgorde van de tijd. Opi Kas vertelt eens aan de twee kinderen wat hij vroeger op de haringvangst heeft meegemaakt.
Er wordt geen echt einde aan het verhaal gemaakt: je weet namelijk niet wat er verder met opi gebeurt. Zo'n einde noem je een open einde en dat betekent dat de lezer er eigenlijk zelf een einde bij moet verzinnen.

Decor

Plaats:
Opi woont in een klein huisje in een vissersdorp in het hoge noorden van IJsland. Daar speelt het hele verhaal zich af. Vlak bij het dorp liggen bergen en daarheen wil opi verdwijnen.

Tijd
Het boek is geschreven in 2013. Er worden geen data en jaartallen genoemd, maar je mag aannemen dat het verhaal omstreeks die tijd speelt. Het verhaal; speelt zich af binnen enkele dagen.

Stijl

De stijl van Marjolijn Hof is helder, treffend en beeldend.  Lezers op het  N1-niveau zullen  weinig moeite hebben de tekst op dit verhaalniveau te volgen. Er zijn nauwelijks moeilijke woorden in het boek; een paar woorden IJslands  worden gewoon vertaald.
Er zijn geen lange zinnen. Als ze er wel zijn, worden ze vaak met het woordje "en" aan elkaar verbonden.
Er is een mooie ruime bladspiegel en er staan veel voorbeelden van gesprekken in de tekst. (dialogen) Een tekst met dialogen is meestal gemakkelijk te lezen.

Slotzin

"Weet jij wat het beste is?", vroeg ik. "Weet jij het?" vroeg Linde. "Ik denk dat het beste niet bestaat." zei ik.

Bijzonderheden

Toelichting van CPNB bij de actie Nederland leest Junior: 

Oud worden willen we allemaal, maar hoe gaat dat eigenlijk; het ouder worden van onszelf (later als we groot zijn) en het ouder worden van de mensen in onze omgeving? Hoe word je op een fijne manier ouder? En hoe zorg je ervoor dat je in elke levensfase contact houdt met je de mensen om je heen? Een onderwerp waar ook kinderen mee te maken krijgen: ze worden zelf elke dag ouder en hebben in hun omgeving opa’s en oma’s, de een zal nog werken en de ander is al met pensioen. De regels van drie biedt mogelijkheden om dit onderwerp van verschillende kanten te bekijken.


Het boek heeft ook de Woutertje Pieterse Prijs gewonnen in 2014. Dat is de prijs voor het beste Nederlandstalige jeugdboek van het jaar 2013.

Beoordeling

Mooi geschreven boekje met een moeilijk dilemma over het levenseinde van oudere mensen die 'bijna op' zijn. Stel je voor dat je een oma of opa hebt die er net zo over denkt als opi Kas. Hoe zou je dat vinden? De regels van drie is prima gescjhikt om er in de klas over te lezen en over na te praten.

De stijl van Marjolijn Hof is eenvoudig te lezen en ze beschrijft heel mooi de emoties van de kinderen Twan en Linde zonder alles precies uit te leggen. Een goede keuze om dit boek aan leerlingen van de basisschool en de eerste klassen van het VO gratis ter berschikking te stellen.Ook fijn is dat je het boek heel snel kunt lezen, want het telt maar ongeveer 100 bladzijden.

Recensies

"De regels van drie is hecht gecomponeerd, zonder losse eindjes; veel zinnen slaan terug op eerdere zinnen. Marjolijn Hof schrijft sober, subtiel en suggestief, met ingehouden humor. Haar dialogen zijn levendig, geven het verhaal vaart en richting en zeggen meer dan wat er staat. Haar taalgebruik is trefzeker: 'Auto's kapseizen niet. Auto's kiepen om.' Ze maakt van opi Kas een prachtige 'vrije jongen' en van zijn dochter - oma voor Twan en Linde - een bazige vrouw die nog altijd kwaad op haar vader is omdat hij haar vroeger in de steek heeft gelaten door steeds maandenlang de zee op te gaan." https://www.woutertjepiet.../LS_27.asp

"Dit boek heb ik gelezen voor de boekenbingo van jufsanne.com. Ik vond het een apart boek. Een boek dat ik zelf niet heel snel aan een kind zou geven. Er komen vraagstukken in voor die voor een kind erg moeilijk kunnen zijn. Wanneer een kind in aanraking komt met de dood is het juist wel weer geen goed boek om het beter te begrijpen denk ik. Als je oud wordt komt er eens een eind aan je leven en hoe je dit eind wil beleven is voor iedereen anders. Sommige mensen willen zo lang mogelijk zelf blijven wonen en als dit niet meer lukt is het voor hen klaar. Daar gaat dit boek over." https://www.hebban.nl/rec...s-van-drie

"Marjolijn Hof gebruikt geen woord te veel. In 117 bladzijdes vertelt ze over IJsland, over familie, over vriendschap, over grote vragen in het leven, en over doodgaan. ‘De regels van drie’ is een fijn boek om te lezen, terwijl het tegelijkertijd over een heel ingewikkeld onderwerp gaat. Want wat moet je doen, als je weet dat iemand de bergen in wil omdat hij bijna op is? Moet je diegene tegenhouden of juist helpen? Moet je het geheim bewaren of vertel je het juist aan iemand anders? Twan worstelt met deze vragen. Gelukkig heeft hij zijn tweelingzus bij zich. Met haar kan hij goed praten. Vaak begrijpen ze elkaar al zonder iets te zeggen. Samen staan ze sterk." https://www.leesfeest.nl/...-van-drie/

"Feit is dat dit boek je doet lachen en huilen zonder ooit expliciet te worden. Het is niet de eerste keer dat Hof Ijsland als een element opneemt in haar boeken. Ook in haar tweede boek 'Oversteken', wordt er naar het Noorden getrokken. Voor het schrijven van dit boek ging ze zelf ook naar Ijsland en dat voel je ook in de beschrijvingen op de achtergrond. Marjolijn Hof is zo’n schrijfster die aantoont hoe de kracht van taal alle emoties kan bevatten en omvatten. De kracht van haar taal in het bijzonder." https://www.pluizer.be/ki...s-van-drie

Bronnen

Uitleg van de belangrijkste dingen van dit boek

https://www.lezenvoordeli...ie_ldv.pdf