De helaasheid der dingen door Dimitri Verhulst

Feitelijke gegevens

• 37e druk, 2006
• 207 pagina's
• Uitgeverij: Contact

Flaptekst

Eerste zin

De vermeende terugkeer van tante Rosie naar Reetveerdegem werd als een aangename schok ervaren in de levens van onze volstrekt nutteloze mannen, waarvan ik er op dat ogenblik een in wording was.

Samenvatting

Een schoon kind

Rosie Verhulst, de tante van de ik-figuur Dimitri, keert terug naar Reetveerdegem met haar dochter Sylvie. Ze is gevlucht voor haar gewelddadige echtgenoot. Er wordt omschreven hoe de levensstijl van Rosie en haar dochter schuurt met de asociale levenswijze van de mannen uit de familie Verhulst. Het is een echt mannenhuishouden waarin wordt gedronken, gerookt, geboert en gekotst. De ik-figuur beschrijft tussendoor hoe hij met zijn vader in het huis van zijn grootmoeder terecht is gekomen. De minderjarige Sylvie wordt door de mannen meegenomen naar de kroeg, omdat geen andere activiteit kunnen bedenken. Sylvie drinkt eerst nog keurig suikervrije limonade - wat heel elitair gevonden wordt. Uiteindelijk wordt Sylvia uitgedaagd door de dwergentweeling in de kroeg waarna zijn aan het bier slaat en stomdronken wordt. Rosie wordt uiteindelijk toch gevonden en meegenomen door haar echtgenoot.

De vijver der gezonken babylijkjes

Palmier, een oude vrouw (heks) uit het dorp, is op sterven na dood. De dorpsbewoners willen haar echter kosten wat het kost in leven houden, zodat haar grond niet aan vreemden wordt verkocht. Tegelijkertijd is iedereen in het dorp bang voor Palmier, omdat het verhaal de ronde gaat dat zij meerdere pasgeboren kinderen heeft verdronken in de rivier - waar de dorpskinderen in de zomer zwemmen en zonnebaden. Aan deze vijver ziet Dimitri voor het eerst in zijn leven borsten van een vrouw, een 'belangrijk' moment in zijn puberteit. Palmier heeft een verwaarloosde hond, Blondi, die al haar hele leven buiten aan een ketting zit. De hond is eveneens op sterven na dood, maar bevalt na een trieste verkrachting van vijf gezonde pups. Palmier beveelt Dimitri en Potrel om de puppy's te verdrinken in de rivier, waardoor de mythe over haar bevestigd lijkt te worden. Werner, een dorpsjongen, maakt Blondi uiteindelijk los van haar ketting en de hond verdwijnt.

De ronde van Frankrijk

Omer, de eigenaar van de Liars Pub in Reetveerdegem, besluit een kampioenschap voor het wereldrecord bierdrinken te organiseren. Omer staat bekend om zijn vreemde promotiestunts, waaronder een wedstrijd naaktfietsen. Nonkel Herman besluit zich uiteindelijk aan te melden als er nog een laatste deelnemer gezocht wordt. Herman wint het kampioenschap en zijn naam wordt in het Guinness Book of Records vermeld. Hij stapt na de wedstrijd in zijn auto en veroorzaakt een heftig auto-ongeluk, waardoor hij in het ziekenhuis belandt. Herman krijgt in plaats van een boete een medaille, omdat hij met zijn auto op een criminele gangsterbende is geknald, waardoor de politie hen heeft kunnen arresteren. Nonkel Potrel is jaloers dat hij als minderjarige niet mee mag doen aan het wereldkampioenschap bierdrinken. Daarom besluit hij een eigen zuipwedstrijd te organiseren dat is gebaseerd op de Tour de France, inclusief gele trui en bergetappes. Grootmoeder denkt dat haar jongste zoon daadwerkelijk is begonnen met wielrennen en koopt van haar spaargeld een dure wielrenfiets, die Potrel vervolgens verkoopt om de drankvoorraad mee aan te vullen. Ook hij belandt in het ziekenhuis, maar dan met een alcoholvergiftiging. 

Alleen de allenen

De familie Verhulst is groot fan van zanger Roy Orbison. Op de dag dat de zanger zijn comeback zal maken op televisie, komt de deurwaarder langs om de televisie in beslag te nemen. Nonkel Zwaren, die door zijn gokschuld verantwoordelijk is voor de komst van de deurwaarder, regelt dat ze 's avonds bij een Iraanse familie in het dorp het concert mogen kijken. De familie Verhulst behandelt de Iraniërs op een hele lompe en westerse manier door in gebrekkig Nederlands te praten. De gastvrijheid wordt ook niet gerespecteerd: er wordt zoals altijd veel bier gedronken en het huis wordt bijna afgebroken van enthousiasme. Bij het lied 'Only the lonely', waar de titel van dit hoofdstuk naar verwijst, raakt vader Pierre geëmotioneerd. Hij moet denken aan zijn vrouw die hem verlaten heeft.

Het nieuwe liefje van mijn pa

Op een dag staat er een 'hoogopgeleide stoot' voor de deur van de familie Verhulst. De vrouw zoekt Pierre, de vader van Dimitri. Iedereen denkt automatisch dat het gewoon een scharrel is. Pierre ligt zelf nog in bed na een zware nacht in de kroeg. De mevrouw, Nele Fockeley, blijkt een medewerker van Dienst Bijzondere Jeugdzorg te zijn en komt kijken in welke omstandigheden Dimitri wordt opgevoed. Er wordt alles behalve een gunstige indruk gewekt, waardoor de ik-figuur bang is om in een pleeggezin te worden gestopt. Later in het boek wordt duidelijk dat hij ook daadwerkelijk in een pleeggezin is gestopt en dat het zijn grootmoeder is geweest die melding heeft gemaakt bij jeugdzorg om haar kleinzoon te redden van de erbarmelijke omstandigheden waarin hij opgroeit.

Iets over mijn moeder, mevrouw?

Dimitri vertelt over de tijd dat hij nog alleen met zijn moeder woonde. Er wordt duidelijk dat hij niet bepaald een goede verhouding heeft met zijn moeder. Omgekeerd nam zijn moeder hem ook haar ongeluk kwalijk, waaronder haar incontinentie als gevolg van de bevalling. Zijn moeder heeft hiervoor een plaskaart gekregen, zodat ze altijd en overal in het openbaar naar het toilet kon gaan. De plaskaart wordt door haar misbruikt om (onterecht) korting af te dwingen of om voor te dringen in wachtrijen. Op een dag gaat Dimitri met zijn moeder naar het strand in Oostende. Als zijn moeder noodgedwongen de zee in moet om te gaan plassen, besluit hij voorgoed weg te lopen. Dit is de laatste keer dat hij zijn moeder gezien heeft.

De pelgrim

Pierre Verhulst, de vader van Dimitri, is zijn drankgebruik beu en besluit naar een afkickkliniek te willen. Zijn broers proberen hem van het idee af te brengen, maar Pierre is vastberaden om van zijn verslaving af te komen. De afkickkliniek waar hij opgenomen wordt heet 'De Pelgrim'. De broers en Dimitri brengen hem weg, maar eerst brengen ze nog een bezoek aan iedere kroeg langs de weg om het af te leren. Als Pierre wordt afgezet bij de afkickkliniek, pleegt er net op dat moment een patiënt zelfmoord door uit het raam te springen. Pierre laat zich echter niet tegenhouden. Op de terugweg gaan de broers Verhulst terug naar de kroeg om te drinken en op de vuist te gaan.

De verzamelaar

In Reetveerdegemen heeft de familie Verhulst een bijzondere reputatie. Niet iedereen is echter gecharmeerd van hun levensstijl. Franky, een schoolgenoot van Dimitri, mag van zijn vader niet langer met hem omgaan vanwege zijn familie. Er blijkt ook een standsverschil een rol te spelen in deze beslissing. Franky komt uit een welgestelde familie en verzamelt modeltreinen. Als volwassenen lopen Dimitri en Franky elkaar tegen het lijf op een verzamelbeurs. Franky begint gelijk over zijn nieuwe verzameling te praten: aan het jodendom gerelateerde objecten. Dimitri doet net of hij ook een verzameling heeft: smurfen. Enkele maanden later wordt Dimitri uitgenodigd bij Franky thuis. Het blijkt dat zijn vrouw hem heeft verlaten voor Dimitri's oom Zwaren. Franky probeert Dimitri als bemiddelaar te gebruiken, maar dat weigert hij. 

De genezene

Vader Pierre keert na drie maanden in de afkickkliniek terug naar huis voor een weekend verlof. Hij is vastberaden om vast te houden aan zijn verbeterde levensstijl. Pierre ziet er veel gezonder uit nu hij is gestopt met drinken. Hij wil een betere vader zijn voor Dimitri en neemt hem als verrassing mee naar een sportzaak. Daar krijgt Dimitri dure spikes (hardloopschoenen) cadeau. Pierre heeft zelf als kind ook op atletiek gezeten en daarom gaan ze samen oefenen. Pierre belooft dat hij de volgende dag bij de wedstrijd van Dimitri komt kijken. Pierre wordt 's avonds echter door zijn broers verleidt om mee naar de kroeg te gaan. Hij vervalt in zijn oude patroon en gaat weer aan de drank. Hij vergeet te komen kijken bij de atletiekwedstrijd van Dimitri.

De opvolging is verzekerd

Dimitri is een volwassen man. Hij heeft zijn vriendin zwanger gemaakt en zij staat op het punt om te bevallen in het ziekenhuis. Dimitri beseft dat hij liever helemaal geen vader was geworden en dat hij niet van zijn vrienden houdt. Het kind is nog voor de geboorte gedoemd om op te groeien met gescheiden ouders. De ongewenstheid van het kind doet hem denken aan zijn eigen geboorte. Dimitri was namelijk ook ongepland en ongewenst. Zijn vader was ook bang voor het vaderschap en vluchtte de kroeg in terwijl zijn vrouw moest bevallen in het nonnenklooster. Toen Dimitri eenmaal was geboren, was Pierre zo trots dat hij zijn zoon in een postzak langs iedere kroeg in het dorp bracht. Iedereen kreeg zijn zoon te zien.

Voer voor etnologen

Grootmoeder Maria is inmiddels hoogbejaard en heeft dementie. Dimitri bezoekt haar regelmatig in het bejaardentehuis. Telkens als Dimitri met zijn oma iets gaat drinken in het cafetaria, krijgen zij gezelschap van 'mongool' Marieken, een verstandelijk beperkte dochter van een overleden bewoner uit het tehuis. Sindsdien houdt Marieken iedereen gezelschap die bezoek krijgt. Marieken is verliefd op Dimitri en maakt telkens seksistische opmerkingen, waardoor Dimitri steeds weer moet uitleggen dat hij een vriendin heeft waar hij gelukkig mee is. Op een dag wordt Dimitri gebeld door zijn nonkel Potrel met de vraag of hij mee wil werken aan een etnologisch onderzoek naar teksten van 'zuipliederen'. Hoewel Dimitri de liederen als kind vaak heeft gehoord en gezongen, wil hij niet meewerken aan het onderzoek. Hij is het milieu van zijn jeugd ontgroeid. De broers komen op het idee om grootmoeder te laten meewerken aan het onderzoek, want door haar dementie herinnert zij zich veel van vroeger. Dit plan mislukt echter heimelijk. Pas als de onderzoekers weg zijn uit het bejaardentehuis, begint grootmoeder opeens te zingen.

Een nonkel voor dat kind

Joeri, de zoon van Dimitri, is inmiddels vijf jaar oud. Dimitri ziet zijn zoon maar eens in de twee weken. Dimitri besluit met zijn zoon naar Reetveerdegem te rijden, zodat hij kan zien waar zijn vader is opgegroeid. Eerst bezoeken ze het graf van Dimitri's vader, maar de kleine jongen snapt niet dat hij een opa heeft in dat graf. Dimitri gaat langs de kroegen in de hoop om zijn ooms weer eens tegen te komen.  In de kroeg drinken ze een biertje met elkaar. Dimitri merkt dat hij zich niet meer thuis voelt in deze zuipcultuur. Terwijl hij zelf is opgegroeid in de kroeg, wordt hij boos als zijn zoon een 'kinderbiertje' krijgt en achter de gokkast wordt gezet door zijn ooms. Joeri wint uiteindelijk €1500 met de gokkast, maar Dimitri wil niet dat zijn zoon dit geld krijgt en daarom geeft hij het aan nonkel Herman. Herman wint vervolgens ook een waardebon voor de videotheek met een radioprijsvraag. Dimitri rijdt zijn oom naar de videotheek om zijn prijs op te halen en Herman koopt de video Bambi voor zijn neefje. Op de terugweg zegt Joeri in de auto dat hij moet 'zeiken' en zijn vader corrigeert zijn taalgebruik met 'plassen'. Dit einde symboliseert dat Dimitri afstand heeft genomen van het milieu uit zijn jeugd.

Personages

Dimitri Verhulst

Dimitri Verhulst, de schrijver van het boek, voert zichzelf op als hoofdpersoon en ik-verteller. Hij kijkt terug op het verloop van zijn eigen jeugd. Dimitri wordt geboren in de jaren zeventig in het Vlaamse dorp Reetveerdegem. Als zijn ouders uit elkaar gaan, woont hij eerst bij zijn moeder. Uiteindelijk gaat hij bij zijn vader in het huis van zijn grootmoeder wonen. Dimitri is erg gek op zijn familie, maar aan zijn moeder heeft hij een hekel. Op zijn dertiende wordt hij door jeugdzorg in een pleeggezin geplaatst. Ondank een turbulente jeugd, wordt hij een succesvol schrijver.

Pierre (Pie) Verhulst

Pierre Verhulst is de vader van Dimitri. Hij heeft een baan als postbode, maar van bier drinken in de kroeg heeft hij zijn eigenlijke beroep gemaakt. Zijn vrouw verlaat hem, waardoor hij weer bij zijn moeder (de oma van Dimitri) gaat wonen. Hij deelt het huis en een drankverslaving met zijn drie broers: Potrel, Herman en Zwaren. Pierre heeft wel de intentie om zijn leven te beteren, maar hij raakt telkens weer aan lagere wal. Toch wordt hij omschreven als een liefdevolle vaderfiguur. Pierre sterft uiteindelijk aan kanker, net als zijn eigen vader.

Nonkel Potrel

Nonkel Potrel, de jongste oom van Dimitri, heet eigenlijk Karel Verhulst. In het dorp noemt iedereen hem echter Potrel. Het leeftijdverschil met zijn broers is groot, want Potrel was een ongelukje. Hij scheelt slechts enkele jaren met Dimitri en daarom zien zij elkaar meer als broers. Net als zijn broers heeft Potrel er een missie van gemaakt om de grootste zuiplap van het dorp te worden. Hij organiseert op eigen initiatief een Tour de France, maar dan voor bierdrinken. Uit alles blijkt dat Potrel tevreden is met zijn afkomst en zijn levenswijze.

Grootmoeder

Grootmoeder, de oma van Dimitri, heeft haar man verloren aan kanker. Vier van haar vijf volwassen zonen woonden bij haar in huis. Werkloze alcoholisten met torenhoge schulden die hun liefdesleven hadden verpest. Het is een zorgzame moeder die zonder te klagen voor haar kinderen en kleinkinderen zorgt. Grootmoeder krijgt uiteindelijk dementie en belandt in het bejaardentehuis, waar zij ook komt te overlijden.

Quotes

"God schiep de dag, en wij sleepten ons erdoorheen." Bladzijde 42

"Ergens in de verdragen van de rechten van het kind zou wel een paragraaf zijn opgenomen waarin in moeilijke bewoordingen melding werd gemaakt van het feit dat de minderjarige dient te worden beschermd tegen krengen van moeders. Vodden van moeders. Monsters van moeders. Loeders van moeders. Moeders." Bladzijde 105

"Dit was mijn vader, en ik was fier op hem, bewonderde hem, adoreerde hem. Hij was meer dan de mooiste van ons allen, hij was de mooiste man die ik ooit zou hebben gezien, een god in momsgewaad." Bladzijde 146-147

"Deze vrouw, dat verschrompelde en slecht ruikende hoopje, was mijn grootmoeder. Maar als iemand mijn moeder was geweest, dan zij. Zo zou ik haar ook in mijn hart dragen, e zo zou ik mijn schouders op een dag onder haar kist zetten, naast onze Potrel, die ik meer als een broer dan als een nonkel zag." Bladzijde 177

Thematiek

Coming of age

In 'De helaasheid der dingen' schrijft Dimitri Verhulst over zijn jeugd en hoe hij is opgegroeid in het Vlaamse dorp Reetveerdegem. Terwijl de eerste hoofdstukken uitsluitend gaan over de jeugdjaren, is de ik-figuur in de laatste hoofdstukken een volwassen schrijver en vader. In de eerste jaren van zijn leven woont Dimitri samen met zijn vader en moeder in een vervallen krot. Als zijn moeder zijn vader verlaat, gaat hij eerst met haar mee. Dimitri heeft echter geen goede band met zijn moeder en besluit bij zijn vader te gaan wonen. Hij groeit op in het huis van zijn grootmoeder, samen met zijn vader en drie nonkels. Over deze periode gaat het grootste deel van het boek. Het is een probleemjeugd in een probleemgezin, maar toch wordt er liefdevol over geschreven. Uiteindelijk wordt Dimitri in een pleeggezin geplaatst, een periode die wel genoemd maar niet beschreven wordt in de roman. Op het einde van het boek is Dimitri een volwassen man en vader. Het wordt duidelijk dat er een kloof is ontstaan tussen zijn nieuwe leven en het milieu van zijn jeugd.

Vader-zoonrelatie

Behalve een ontvoogdingsroman is 'De helaasheid der dingen' ook een vader-zoonroman. Dimitri schetst een liefdevol portret van zijn vader, ondanks de problematische opvoeding en het alcoholgebruik. Dimitri's vader Pierre gaat naar een afkickkliniek om een betere vader voor zijn zoon te worden. Als hij verlof krijgt, geeft hij zijn zoon dure hardloopschoenen cadeau van het geld dat hij heeft bespaard door niet te drinken. Dat is een groot gebaar in een gezin dat altijd in schulden heeft geleefd. Als Pierre doodgaat, keert Dimitri iedere vijf jaar terug naar Reetveerdegem om het graf van zijn vader te bezoeken. Het gaat ook over de relatie tussen Dimitri en zijn eigen zoon Joeri. Het kind is ongewenst en het liefst was Dimitri geen vader geworden. Hij is als vader ook niet echt aanwezig omdat hij de moeder van het kind heeft verlaten. Toch blijkt er ook zorgzaamheid uit de laatste hoofdstukken als hij zijn vijfjarige zoon meebrengt naar Reetveerdegem.

Motieven

Jeugdherinneringen

'De helaasheid der dingen' is een verzameling van jeugdherinneringen van schrijver Dimitri Verhulst. Het is een selectie van gebeurtenissen uit zijn jeugd, de meeste uit de tijd dat hij een puber was. Uit alles blijkt dat het een problematische jeugd is geweest, maar er wordt niet negatief op teruggekeken.

Armoede

Dimitri groeit op in een arm gezin. Met zijn ouders woont hij in een kleine arbeiderswoning met een gedeeld buurttoilet (een gat in de grond). Het dak is lek, er groeien paddenstoelen op de trap en er lopen ratten door het huis. Als Dimitri later bij zijn oma woont, is de situatie niet beter. Er zijn hoge schulden door het drinkgedrag van broeders Verhulst. De deurwaarde heeft alle waardevolle spullen uit huis meegenomen. Dimitri weet pas op volwassen leeftijd hoe het is om daadwerkelijk geld te bezitten. Hierdoor wordt het contrast tussen heden en verleden duidelijk gemaakt.

Alcoholproblemen

Vrijwel alle dorpelingen in Reetveerdegem kampen met een alcoholverslaving. De broers Verhulst zijn de absolute zuipkampioenen. Vrijwel alles speelt zich af in de kroeg. Van het dorp wordt ook geen verdere beschrijving gegeven dan de kroegen. De nonkels van Dimitri zijn werkloos en brengen daar hun dag door. Regelmatig belanden ze in het ziekenhuis vanwege het overmatig alcoholgebruik of komen ze in aanraking met de politie. Drinken is een levensstijl voor de familie Verhulst.

Mannelijkheid

Dimitri groeit op in een mannencultuur met zijn vader en zijn nonkels. Er wordt telkens omschreven wat er verstaan wordt onder 'mannelijkheid', waaronder veel drinken, roken en vechten. De mannelijkheid blijkt ook uit de manier waarop over vrouwen/het vrouwelijk lichaam wordt geschreven.

Motto

'Het verbaasde me dat je daaraan je leven kon wijden, de wereld nabootsen en daar niet helemaal in slagen, en wanneer je er wel in slaagt voeg je slechts het vergankelijke aan het vergankelijke toe, dat wat je niet kunt krijgen aan dat wat je niet hebt.' - Pierre Michon, Meesters en knechten

'Waarom droom ik nu niet meer over mijn moeder? Misschien omdat ik te veel over haar geschreven heb, ik heb zelfs haar mooie profiel verspreid op de omslag van een boek, en ik heb haar aanwezigheid bezworen zonder ook maar iets te willen bezweren. Mij viel mijn moeder niet lastig, ik heb haar zelf opgeroepen door zoveel over haar te schrijven, maar ik vermoed dat ik uiteindelijk een literair personage heb geschapen, complex, artistiek, ingewikkeld, en daarmee is me de echte moeder ontvallen, de dode moeder. Ik ben de wees van een dode moeder omdat ik teveel over haar geschreven heb.' Francisco Umbral, Een wezen van verten

Beide motto's zijn toepasselijk voor het boek. Het eerste motto heeft betrekking op de poging van Dimitri Verhulst om het leven van zijn jeugd in De helaasheid der dingen te vatten of na te bootsen. Het tweede motto valt beter te begrijpen na het lezen van De helaasheid der dingen. Dimitri had geen goede band met zijn moeder. In de roman verlaat hij zijn moeder als hij ongeveer twaalf jaar oud is en ziet haar vervolgens niet meer terug. In het echt is Dimitri Verhulst rond dezelfde leeftijd door zijn moeder uit huis gezet. Zijn moeder leeft enkel nog als literair personage in zijn boeken. 

Opdracht

Voor Windop. En ter nagedachtenis van mijn grootmoeder, die zich de schaamte wou besparen en stierf terwijl ik de laatste bladzijden van het manuscript voltooide.

Trivia

In 2009 werd De helaasheid der dingen verfilmd door de Belgische regisseur Felix van Groeningen. De boekverfilming heeft meerdere prijzen gekregen.

In 2015 heeft Dimitri Verhulst het Boekenweekgeschenk 'De zomer hou je ook niet tegen' geschreven.

Titelverklaring

De titel De helaasheid der dingen heeft betrekking op het treurige verloop van bepaalde dingen in het leven van de hoofdpersoon. Dimitri heeft een problematische jeugd gehad: zijn vader is verslaafd aan alcohol, zijn moeder ziet hij niet meer en hij wordt uiteindelijk overgeplaatst naar een gezinsvervangend tehuis. De dingen zijn niet altijd rooskleurig, maar dit wordt op een tragikomische en nonchalante manier omschreven in de roman. 

Structuur & perspectief

De helaasheid der dingen is opgebouwd uit twaalf hoofdstukken. Ieder hoofdstuk beschrijft een fragment of gebeurtenis uit het leven van de ik-figuur, Dimitri Verhulst. De ik-verteller/protagonist valt hier samen met de auteur, maar het blijft natuurlijk een fictioneel personage. In een groot deel van de hoofdstukken is Dimitri een tiener. In de laatste hoofdstukken is hij een volwassen man van ruim dertig. Dit wordt onder meer duidelijk omdat er al over euro's gesproken wordt. Er kan dus gesproken worden van een chronologische weergave, maar wel met grote tijdsprongen. Ieder hoofdstuk wordt vanuit het perspectief van de ik-verteller (Dimitri) weergeven. Het wordt duidelijk dat de ik-verteller volwassen is door de manier van beschrijven en de woordkeuzes. Het is eerder een tragikomische terugblik, dan een afrekening met zijn verleden.

Decor

Alle hoofdstukken spelen zich af in het Vlaamse dorp Reetveerdegem ('een negorij van motregen en duivensport'), een fictioneel dorp dat vergelijkbaar is met Aalst, het geboortedorp van de schrijver. Er zijn geen concrete tijdsmarkeringen in de tekst aanwezig, maar wel impliciete aanwijzingen. De schrijver werd zelf in 1972 geboren en dit lijkt overeen te komen met de tijd in de roman. De hoofdstukken waarin Dimitri een tiener is, spelen in de jaren tachtig. Dat wordt onder meer duidelijk omdat er gesproken wordt over de opkomst van de CD, die in 1982 op de markt werd gebracht. Daarnaast wordt er gesproken over de comeback van muzikant Roy Orbison op televisie en dat was in 1983. In de roman worden grote tijdsprongen gemaakt. Het gaat van de babytijd naar de puberteit en eindigt als de ik-figuur een volwassen man is.

Stijl

De helaasheid der dingen is een korte roman, geschreven in toegankelijk taalgebruik. Het is geschreven door een Vlaamse auteur en bevat daarom veel Vlaamse woorden: 'steegbeluik', 'nonkel' en 'besognes' bijvoorbeeld. Dit is echter niet hinderlijk tijdens het lezen. De schrijfstijl van Dimitri Verhulst kan bovendien omschreven worden als humoristisch of tragikomisch: op komische wijze beschrijft hij een tragische jeugd. Er wordt voornamelijk met humor over het alcoholprobleem van de familie Verhulst geschreven, terwijl dat natuurlijk eigenlijk een kwalijke zaak is: "Onze wereldkampioen zuipen! Herman Verhulst! Zijn vader zou trots geweest zijn op hem! En wij maakten ons op om heel ons leven de vraag te moeten horen of wij familie waren van die ene Verhulst, Herman, telkens wanneer wij onze achternaam langzaam spelden aan de griffier van de rechtbank." (54)

Slotzin

Nog een uurtje, denk ik, terwijl mijn kleine geheel zelfstandig en tot groot jolijt van de omstaanders vrolijk zingend over vogels in een klein pissijntje zeikt.

Bijzonderheden

De helaasheid der dingen is een roman met een sterk autobiografische inslag. Schrijver Dimitri Verhulst heeft herinneringen uit zijn eigen leven als uitgangspunt gebruikt voor zijn roman en hij voert zichzelf op als hoofdpersonage. Veel andere personages bestaan daadwerkelijk en worden in de roman ook met hun eigen naam aangeduid. Er zijn veel overeenkomsten, maar er zijn ook subtiele verschillen. Het Vlaamse dorp Reetveerdegem is bijvoorbeeld fictioneel en is gebaseerd op de schrijver zijn geboortedorp Aalst. In het boek wordt beschreven dat Dimitri op een dag wegloopt bij zijn moeder, maar de schrijver is in het echte leven door zijn moeder op straat gezet. Er is dus sprake een mengvorm tussen autobiografie en fictie.

Beoordeling

Er zijn veel Nederlandse romans geschreven waarin een schrijver terugblikt op zijn jeugd. Deze boeken worden vaak gekenmerkt door een serieuze en sombere toon, maar De helaasheid der dingen is uitzonderlijk humoristisch. Je zou verwachten dat een schrijver zo'n problematische jeugd voor zich wil houden, maar Dimitri Verhulst heeft besloten om een boek te maken van zijn 'mislukte' jeugd. Toch is het ook een succesroman, omdat Dimitri ondanks zijn jeugd een succesvol schrijver wordt. Een beroep dat in Reetveerdegem ondenkbaar is. Het is een uiterst toegankelijk en vermakelijk geschreven en er is een goede balans tussen het kluchtige en het ernstige. Hoewel het een roman is, leest het eigenlijk als een verhalenbundel. De twaalf hoofdstukken gaan allemaal over een andere gebeurtenis en kunnen daarom los van elkaar gelezen worden. Mocht je een Vlaamse schrijver willen lezen voor de leeslijst, dan is Dimitri Verhulst een goede keuze. 

Recensies

"Dimitri Verhulst neemt de lezer zonder terughoudendheid mee in een wereld zonder schaamte of manieren, door sociale armoede vervreemd van de gewone samenleving. Hij slaagt er wonderlijk in een wankel evenwicht te bewaren. De helaasheid der dingen vormt een nieuw hoogtepunt in het werk van Dimitri Verhulst." http://www.letterenfonds....der-dingen

"Met zijn in een meesterlijke stijl opgetekende uitzinnige drankverhalen heeft deze Jacques Brel van de Vlaamse literatuur, zoals Verhulst in België wel wordt genoemd, meer te bieden dan valse vertedering over 'zuipende nonkels en bazige bomma's'." https://www.nrc.nl/nieuws...37-a886519

"Elk hoofdstuk is een miniklucht en pas laat realiseer je je dat dit ook een vaderboek is: een hulde aan de stuntelige mens die Dimitri's vader was, die probeerde zich te ontworstelen aan zijn verslavingen, maar keer op keer faalde. Tegen de tijd dat je dit beseft, is het al te laat en zit je plots een heel ander boek te lezen: een bloedmooi, uniek relaas van een man die een hulde brengt aan zijn vader, terwijl zijn eigen vaderschap een fiasco aan het worden is." http://www.standaard.be/c...t/g53ne917