Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2021
- 239 pagina's
- Uitgeverij: Lebowski
Flaptekst
Limbricht, nabij Sittard, eind zeventiende eeuw. Haar leven lang is Entgen Luijten gewend haar eigen weg te gaan, in familiekwesties, in zaken en in de liefde. Ze wordt daarin gesteund door een grote kennis van de natuur, die ze ook regelmatig aanwendt om haar dorpsgenoten te helpen. Maar dan wordt ze vanwege een paar ongelukkige voorvallen beschuldigd van hekserij. De kasteelheer is gebrand op een bekentenis, waarvoor hij gebruikmaakt van alle middelen die de inquisitie hem ter beschikking stelt. Maar wat als Entgen tegen alle verwachtingen in standhoudt?
De heks van Limbricht is een op feiten gebaseerde roman over de moed, eigenzinnigheid en het politieke bewustzijn van een ongetemde vrouw. Haar proces in 1674, waarvan alle stukken bewaard zijn gebleven, verloopt anders dan iedereen had kunnen voorspellen.
Eerste zin
Het eerste ochtendlicht dringt binnen als ik de luiken open en aan weerskanten van de ramen vastzet. Een roze en gelige gloed zet de horizon in lichterlaaie, als een hemelse brand.Samenvatting
Het leven van Entgen
Entgen Luijen werd geboren in 1599/1600. Het gezin verhuist van Lutterade naar Limbricht in de buurt van Sittard en er wordt in het begin wat vreemd tegen aangekeken.
In Limbricht is Nicolaas van Breyll de kasteelheer. Die is voor de bevolking heel wat veeleisender in het betalen van 'belastingen' dan de kasteelheren uit de buurt (Gulik o.a) Dat levert meer en meer gemor bij de boeren op.
Entgen moet als oudste dochter in het gezin helpen. Haar moeder let niet op de andere kinderen. Entgen is een echt natuurmens, waar haar moeder fanatiek rooms-katholiek is en alles van de pastoor voor zoete koek slikt. Entgen vindt dat je naar de gedragingen van de natuur moet kijken en daaruit je conclusies moet trekken. Zo weet je wanneer het regenen gaat of vriezen. Met haar kennis van de natuur helpt ze de mensen in het dorp. Maar oude, zieke koeien kun je niet beter maken en als het misgaat, wordt er over je geroddeld. Ook als zieke mensen kruiden krijgen van Entgen en later ziek worden.
Entgen wordt verliefd op boerenzoon Jacob Bovendeert. Hij ontmaagdt haar, vraagt haar ten huwelijk en ze trekt bij hem in, tot woede van haar moeder die geen hulp meer heeft. Na een jaar wordt Grietchen geboren.
De mensen in het dorp kijken soms raar naar Entgen. In plaats van Jacob onderhandelt zijzelf met mannen over prijzen. Ook wil ze wel eens alleen naar de kroeg gaan om bier te drinken. Ze wordt als eigenzinnig beschouwd, wat haar later duur komt te staan. Ze geeft een keer een glas bier aan Gorten en die is twee dagen later ziek. Dat wordt haar in het heksenproces als een teken van hekserij aangewreven.
De onvrede over kasteelheer Nicolaas neemt in het dorp toe. Entgen praat als enige vrouw ook mee over een aanval op het kasteel om Nicolaas af te zetten. De eerste aanval in april 1650 mislukt echter. Het is een ordinaire plundering en dat levert niets op. De tweede aanval, een half jaar later, levert wat meer op, maar Jacob wordt helaas gevangen genomen en later gedood.
Ook kasteelheer Nicolaas sterft niet lang daarna en zijn ongetrouwde zoon Herman Winand wordt kasteelheer, maar hij is niet langer heer van Limbricht.
Grietchen wordt ouder en aantrekkelijker. Oma waarschuwt haar voor mannen en seks. Maar bij het Sint Salvius-feest danst ze en vrijt ze met een man die haar zwanger maakt. Hij wil haar niet trouwen en haar ongehuwde moederschap wordt door de kerk sterk veroordeeld. Maar Grietchen wil geen abortus (kruiden) Een jongen uit het dorp redt haar en vraagt haar ten huwelijk. Ze is niet echt verliefd, maar ze hapt toe.
Toch is de algemene stemming in het dorp anti-Luijtens en wellicht voert daaruit de aanklacht tegen hekserij voort. De kasteelheer wil haar ook wel kwijt.
- op 10 juli 1674 wordt Entgen Luijten gearresteerd vanwege hekserij. Ze wordt voor de eerste keer verhoord door Herman Tacken. Daarna wordt ze meteen opgesloten in de kelder van het kasteel van Limbricht. Ze krijgt maar een handjevol voedsel.
- van juli tot augustus worden getuigen uit het dorp gehoord (aanklachten zijn er o.a. over koeien die dood gingen, enkele mensen die ziek werden door het drinken van bier en het nuttigen van kruiden die Entgen had gegeven aan dorpsgenoten)
- 4 augustus: 31 aanklachten zijn op papier gezet (Het wordt nu echt "Barbertje moet hangen" d.w.z. wat er ook gebeuren gaat, Entgen zal altijd schuldig zijn)
- september De schepenen stellen een onafhankelijke rechtsgeleerde Helgers aan. Entgen krijgt zelf ook een advocaat (Pater Halbach, ook een rooms-katholiek, die ze niet helemaal vertrouwt)
- een heksendeskundige onderzoekt haar op lichamelijke kenmerken van een heks: hij constateert moedervlekken op haar lichaam en een wrat op haar vagina. Dat zijn dubieuze heksenkenmerken die beschreven staan in de "Heksenkamer."
- een bekentenis kan ook niet worden afgedwongen door de beul, de smerige vilder Jan Schinder (de duimschroeven aanzetten, de botten van scheenbenen breken, aan de polsen iemand ondersteboven ophangen en brandmerken). Ondanks de helse pijn blijft Entgen steeds ontkennen dat ze een heks is.
- 3 oktober : ondervraging door rechtsgeleerde Helgers, die erg bevooroordeeld is
- na herhaaldelijke verzoeken van de rechtbank blijft Entgen ontkennen. Ze wordt steeds zwakker door weinig voedsel, weinig slaap en de martelingen. Bekennen in dit stadium zou gewoon betekenen dat ze wat mildere dood (wurgen!) krijgt en niet op de bandstapel gaat. Ze heeft dus niets meer te verliezen.
- 9 oktober : drie mannen dringen haar cel binnen en wurgen Entgen.
- 10 oktober : de rechtbank zegt echter dat ze zelfmoord heeft gepleegd.
- 10 oktober: het vonnis van de rechtbank: ze is schuldig is hekserij.|
- 11 oktober: lichaam wordt door de beul (de vilder) over de grond naar ongewijde grond gesleept. De bezittingen van Entgen Luijen worden door de rechtbank verbeurd verklaard.
Personages
Entgen Luijten
Heks Entgen is een bijzondere vrouw, dat wel. Als oudste van de kinderen moet ze in de 17e eeuw voor het gezin zorgen, ook al omdat haar moeder daarin verstek laat gaan. Toch is ze een aantrekkelijke vrouw en ze vindt dat ze ook recht op lust heeft. Ze ontmoet de wat verlegen Jacob en hij vraagt haar ten huwelijk. Na een jaar wordt haar dochter Grietchen. Die heeft net als haar moeder veel oog voor de natuur. De mens kan namelijk veel van de natuur leren. Entgens moeder denkt er heel anders over. Die heeft meer op met de opvattingen van de godsdienst en in het bijzonder die van de rooms-katholieken. Die waarschuwt Grietchen bijvoorbeeld voor mannen en seks. Daarover is Entgen dan weer boos. Entgen is eigengereid en gaat ook graag naar een café om bier te drinken zonder haar man. Omdat zij "de broek aan heeft", is haar omgeving nogal wantrouwend ten opzichte van haar. Zij onderhandelt met de mensen die iets van haar willen kopen en niet Jacob. Als er een opstand tegen de kasteelheer wordt voorbereid is Entgen van de partij. Ze trekt Jacob er echter wel in mee en die wordt eigenlijk vermoord. En omdat ze veel van de natuur en kruiden afweet, probeert ze (zieke) mensen te helpen. Dat wordt helaas later tegen haar gebruikt, als de dorpsbewoners maar liefst 31 klachten over hekserij aanmelden bij de kerkelijke overheid. Entgen heeft soms haar twijfels over de liefde: ze kan een man als Jacob niet helemaal tot de kern van haar wezen laten doordringen. Maar ze houdt wel degelijk van hem. Entgen dwingt bewondering bij de lezers af, omdat ze niet wenst te bekennen dat ze een heks is. Zelfs na drie uiterst pijnlijke martelingen (o.a.. de duimschroeven die worden aangedraaid) blijft ze volhouden. Een laffe wurgdood in de ondergrondse kerker valt haar ten deel en dat wordt door de hypocriete rechter ook nog eens uitgelegd als zelfmoord. Entgen is 74 jaar als ze vermoord wordt.
Jacob Bovendeert
Jacob woont in zijn eentje op een boerderij als zijn oog valt op Entgen. Hij vraagt haar ten huwelijk en ze hapt toe. Na een jaar wordt zijn dochter geboren. Jacob is enigszins verlegen hij staat niet graag op de voorgrond. Dat laat hij het liefst aan zijn vrouw over. Als er een opstand tegen de kasteelheer wordt voorbereid, laat hij dat graag aan zijn vrouw over. Maar hij is zeker geen slappeling. Bij de aanvallen op het kasteel is hij van de partij. Maar hij wordt gearresteerd en gevangen gezet in de kasteelkerker. Daar wordt hij "gewoon" vermoord. Dat gebeurt in 1650. Jacob zal dan ongeveer ook een jaar of vijftig zijn, ook al is zijn geboortejaar niet bekend.
Quotes
"Entgen Luijten" zegt de man op plechtige toon, "als gerechtsdienaar deel ik u mede, dat u heden, 10 juli 1674, op last van de schout en schepenen van Limbricht, bent aangehouden op verdenking van hekserij of kwade tovenarij."" Bladzijde 10
"Zonen worden de wereld in gedreven, dochters moeten op het nest passen. Zo liggen de zaken hier. Het was mijn opdracht in het leven om mijn broers en zus op te voeden en daarna mijn ouders tot aan de poort van de dood te begeleiden- daaraan twijfelde ik toen nog niet." Bladzijde 27
"Eerst Gorten en Bert van Neusz, daarna Zietzen Bruggen en nu Rhenier Hermans met zijn dooie koeien. Ze hebben lasterlijke praatjes over me rondgestrooid. Maar wilden ze me echt op een brandstapel hebben? Ik heb bepaald geen hoge pet op van die kerels, maar dat geloof ik niet." Bladzijde 84
"De eerste pijn, van mijn duim die in een duimschroef wordt platgedrukt, is verbijsterend. In een reflex probeer ik mijn hand weg te trekken, verongelijkt, alsof ik niet wist wat er ging gebeuren. Jan Schinder grijnst en buigt zich naar me toe om de schroef nog vaster te draaien. De stank van aarde, urine, oud bloed en rottend vlees die hij verspreidt, is weerzinwekkend." Bladzijde 162
"De gevangene Entgen Luijten , weduwe van Jacob Bovenveert, heeft in de nacht van 9 oktober 1674 in de kerker van kasteel Limbricht de dood gevonden. Haar levenloze lichaam is aangetroffen, hangend aan een strop aan een haak in het plafond. Als strop is een blauwe katoenen doek gebruikt." Bladzijde 238
Thematiek
Heksenvervolging in de 17e eeuwSusan Smit heeft een roman geschreven over de heksenvervolging in de 17e eeuw. Ze had de beschikking over een volledig historisch archief over Entgen Luijten en romantiseerde de opvattingen van een sterke vrouw in een historische roman. Ze vult het leven van Entgen in met haar gedachten over liefde voor de medemens en vooral over de liefde voor de natuur. Mensen moeten meer aandacht hebben voor de natuur. Tegelijkertijd wijst Entgen naar de ongewenste invloed van de rooms-katholieke kerk die via zijn vertegenwoordigers vast zit aan de macht van de adel. Alles draait om geld en macht in de wereld .De invloed van de baron die o.a. door de oproep tot verzet van Entgen was aangepakt, kreeg hij via de pastoors die in de kerk hun (of zijn) boodschap verkondigden. Daardoor wordt een gewone, wat eigenzinnige vrouw met aandacht voor de natuur opgeofferd. Het romanverhaal is meteen een verwijzing naar de positie van de vrouw in het algemeen, ook in de huidige tijd. Vrouwen die de baas willen zijn en niet naar de pijpen van hun mannelijke collega's willen dansen, hebben het meestal extra zwaar. Waarom is er Nederland nog nooit een vrouwelijke minister-president geweest?. Die vrouwen worden weliswaar nu niet als "heks" op een imaginaire brandstapel gezet, maar ze moeten wel degelijk ver boven het maaiveld uitsteken, voordat ze iets kunnen bereiken. In de tijd waarin Entgen leefde, werd zo'n type vrouw niet geaccepteerd: onderhandelen met mannen over prijzen van het meel, alleen in een kroeg een biertje drinken, een opstand tegen de baron voeren. Dat mocht niet en dan kon je van hekserij worden beschuldigd en gruwelijk gemarteld, totdat je eindelijk bekende. En zelfs wanneer je dat niet deed, kon je toch uit de weg geruimd worden.
Motieven
Zelfmoord
Volgens het officiële rapport van de rechtbank heeft Entgen Luijten zichzelf om het leven gebracht door zich op te hangen. De rechters geloven niet in een ander en beter autopsieonderzoek waarin vermeld wordt dat Entgen in haar strafkelder gewurgd is.
Religie
De rooms-katholieke kerk oefent erg veel invloed uit op de mensen in het dorpje Limbricht. De pastoor is de verlengde spreekbuis van de kasteelheer Nicolaas en later van Herman Winand. Omgekeerd steunt de kasteelheer de ideeën van de kerk. De hekserij speelt daarbij in die tijd een rol. Wanneer een vrouw een zelfstandig, eigenwijze en eigenaardige leefwijze erop nahoudt, kan ze van hekserij worden beschuldigd. Zo houdt de kerk er de angst bij de bevolking goed in en zo zijn er heel wat "heksen" op de brandstapel beland. De rooms-katholieke kerk maakt zeker een slechte indruk in deze roman.
Opstand / verzet
Het dorp komt na een tijdje in verzet tegen de kasteelheer. De inwoners moeten teveel van hun oogst afstaan. Dat levert gemor op. O.a. Entgen wil wel iets veranderen aan die toestand. Ze doet als enige vrouw mee in de bespreking van de aanvallen . Ze zet ook Jacob aan om mee te doen bij de aanval. Bij de tweede poging wordt Jacob opgepakt en later gewoon in de strafkelder vermoord. Maar de latere nieuwe kasteelheer moet van zijn privileges en titel afzien. Het lijkt erop dat hij zijn invloed bij de kerk toch ook bijdraagt aan de arrestatie van Entgen.
Moord
Zowel Jacob als Entgen wordt vermoord. Beiden bijna op identieke wijze, in de kerker van het kasteel. De één (Jacob) zonder vorm van proces, de ander na een geregisseerd nepproces.
Natuur
De natuur speelt een grote rol in het leven van Entgen. Ze is van mening dat je naar de gebeurtenissen in de natuur moet kijken. Uit de gedragingen van vogels en landdieren kun je vaak aflezen wat er gaat gebeuren: er komt regen, vorst of zonneschijn. Als er droogte komt, moet de mens de dieren in zijn omgeving water geven enz. De natuur geeft de mens ook kruiden die ervoor zorgen dat je tegen bepaalde ziektes beschermd kan worden. Maar niet alles is mogelijk, weet ook Entgen. Dodelijk zieke koeien zijn niet met een kruid te genezen en een kind dat onwel is geworden, moet je gewoon wat eten en drinken geven. Entgen helpt zelfs de hypocriete pastoor die geen erectie meer kan krijgen als hij zijn huishoudster een pleziertje wil bezorgen. Zonder zijn geheim te verraden geeft ze de huishoudster een kruidje mee.
Moeder-dochterrelatie
Engten kan niet zo goed met haar moeder opschieten. Allereerst moest ze als oudste dochter voor het huishouden zorgen. Die weigerde na de zoogtijd om naar de andere kinderen om te kijken. Daarom moest Engten alles doen. Bovendien waren ze erg verschillend in de manier waarop ze in het leven stonden. Engtes moeder luisterde vooral naar de vertegenwoordigers van de Roomse kerk. Die spraken voor haar de waarheid. Engten is een andere mening toegedaan, Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor de dingen die ze doen en ze moeten goed kijken naar de natuur. Daarvan kunnen ze heel veel eren, bijvoorbeeld wat ze moeten doen als dieren zoals vogels zich op een bepaalde manier gedragen. Engten wordt dan ook boos als haar moeder Grietchen waarschuwt voor mannen en de seks die met hen samenhang. Zij vindt juist dat seks en lust een onderdeel van het leven zijn.
Motto
Voor al die vrouwen die in drommen achter me staan, die zijn gekleineerd, bespot, verdacht gemaakt, uitgesloten en in het ergste geval terr dood gebracht. Voor jullie bloeit elke mei de witte jasmijn.
"Utopie: een wereld waarin alleen nog maar verschillen zouden bestaan, zodat jezelf onderscheiden niet meer gelijk zou staan aan jezelf uitsluiten."
Roalnd barthes, 1975
Titelverklaring
De titel hoeft geen nadere uitleg. Entgen Luijten, woonachtig in het dorpje Limbricht, wordt opgepakt en verdacht van hekserij.
Structuur & perspectief
Er zijn 18 titelloze hoofdstukken. Er is sprake van een verhaalheden (10 juli 1674) waarin Entgen Luijten wordt opgepakt en in een kasteelkerker wordt opgesloten. Ze wordt beschuldigd van hekserij. Ze wordt drie maanden opgesloten. In die periode denkt ze steeds terug aan episodes in haar leven. Heden en verleden worden op die manier steeds afgewisseld. De dood van Entgen vindt plaats in de nacht van 10-11 oktober. In het verhaaheden gebruikt de ik-verteller Entgen de o.t.t en de episodes uit het verleden staan in de o.v.t. Alleen hoofdstuk 28 kan Entgen niet vertellen. Dat doet dus een alwetende verteller, want Entgen leeeft niet meer.
Susan Smit geeft na het einde van de roman haar verantwoording van de documentatie de ze heeft gebruikt en een nawoord over de positie van de heks, die eigenlijk meer zegt over de positie van een eigenzinnige en zelfstandige vrouw door de eeuwen heen.
Decor
Het decor is in de eerste plaats de kasteelkerker van het kasteel in Limbricht, waar Entgen opgesloten zit. Een ruimer decorbeeld is dat van het dorpje Limbricht waar Entgen met haar ouders is komen wonen. Limbricht is een dorpje in de buurt van Sittard in Zuid-Limburg.
De tijd van het verhaalheden is van 10 juli 1674 tot 10 oktober 1674.
Het verleden: in 1634 verhuist Entgen met haar familie naar Limbricht. Vanaf dat moment wordt het verleden van Entgen door haar verteld aan de lezer.
Stijl
De stijl van Susan Smit is precies de stijl die m.i. past bij een historische roman. Ze heeft zich goed in de feiten gedocumenteerd en vertelt op vlotte wijze het spannende verhaal van deze heks van Limbricht. Ze romantiseert het verhaal zoals alleen een romanschrijver kan doen: ze vult de gevoelens en gedachten van haar hoofdpersoon in. Het is de laatste heks die in Nederland terechtstaat voor hekserij.
Er zit vaart in de roman (o.a. door de afwisselingen van heden en verleden) en je bent als lezer gemotiveerd om te kijken hoe het verhaal van Entgen afloopt. Het verhaal van de levenswijze van van Entgen is gebaseerd op de natuur en de door haar gebruikte metaforen hebben daar ook vaak mee te maken.
Enkele voorbeelden van dit soort metaforen:
(-blz. 69: " Voor me staat een beker water en een bord met twee plakken roggekoek besmeurd met boter, de uitgebreidste maaltijd sinds ik hier ben.Ik neem me voor er zo lang mogelijk mee te doen, maar uiteindelijk schrok ik het naar binnen als een hongerig paard met een strozak voor zijn mond.")
(-blz. 85: "De meeste herinneringen die zich opdringen zijn als oude vrienden die je bezoeken, die je kent als geen ander en die geen verrassingen meer brengen. Maar er zijn ook herinneringen die als een vlam omhoogschieten uiit een smeulende hoop as, gebeurtenissen die je nog niet eerder herdacht en die in hun "scherpte en onmiddellijkheid evenveel teweegbrengen als op het moment dat ze zich afspeelden.")
- (blz. 162: "Mijn reactie op de pijn vlakt af, ik voel geen neiging meer om te vluchten of terug te vechten, maar sluit me af als een slak die in gevaar is en zijn hoofd in zijn huis terugtrekt.")
- (blz. 167: "Overdag richt ik me op het daglicht en in de nacht klamp ik me vast aan de sterren aan de hemel.Ik rol me op als een insect dat stijf wordt wanneer het sterft.")
- (blz. 228: "Hoop.Ik heb dat woord bijna drie maanden in deze kerker versleten. Het ligt als een oud, gerafeld vod in mijn leven.")
Slotzin
"De kosten van de hele rechtsgang zullen betaald worden uit de opbrengst van haar verbeurdverklaarde bezittingen." Met een klap laat Herman Tacken de hamer op de gerechtstafel neerdalen.Bijzonderheden
Voorafgaand aan de roman geeft Susan Smit op twee pagina's twee stambomen. De ene is van de familie Luijten en de andere geeft de familie van kasteelheer Nicolaans van Breyll.
Beoordeling
De laatste jaren heeft Susan Smit zich toegelegd op het schrijven van historische romans, een genre dat haar blijkbaar goed ligt. Zo schreef ze " Elena's vlucht", "Vloed", "Tropenbruid", "Gisèle", "De eerste vrouw." Deze keer heeft de schrijfster gekozen voor een thema waarover zelf veel weet. Zelf noemt ze zich ook een "Heks", zij het niet in de betekenis die en het beeld dat veel mensen daarvan hebben.
In deze nieuwe historische roman heeft ze een roman geschreven over de vrouw die als laatste in Nederland een heksenproces moest ondergaan. Het is een spannende roman geworden. Susan Smit vermijdt geen gruwelijke scènes, maar schrijft toch geen horrorliteratuur. Daardoor is het plot tot het einde toe spannend. Het verhaal leest vlot, er zijn geen moeilijke woorden en complexe zinnen. De roman werd al meteen goed verkocht en kwam na één week al binnen op de Bestsellerslijst 60. Dat zegt ook wel iets over de populariteit van Susan Smit zelf.
Historische romans zijn als genre bij scholieren meestal niet zo populair, maar deze heksenroman is toch scholieren van de eindexamenklassen prettig leesvoer.
Recensies
"De auteur heeft haar boek kunnen baseren op de originele processtukken uit 1674, die bewaard zijn gebleven. Naar schatting zijn er in Nederland 250 heksen verbrandt, waaronder ongeveer 100 in Limburg. Het proces tegen Entgen Luyten wordt gemarkeerd als het laatste Nederlandse Heksenproces." https://www.hebban.nl/rec...-limbricht
"Intussen kneedt Smit haar tot een non-conformistische vrouw met breed uitwaaierende overpeinzingen. Denkt iemand zonder enige opleiding zo? Hoe dacht een zeventiende-eeuwse boerenvrouw überhaupt? Smit claimt het recht om literair te vertalen wat er om had kunnen gaan in Entgen. En waarom ook niet? Echt begrijpen zullen we haar nooit, maar Smits kracht ligt in haar inlevingsvermogen en ze lijkt een heel eind te komen. [...] Met deze roman in de hand is duidelijk dat de vervolging, marteling en executie van ‘heksen’ niet voorbij is, die voltrekt zich nu online. Overdrijf ik? Ik dacht het niet. Kijk maar wat uitgesproken, sterke, intellectuele vrouwen als Femke Halsema, Sigrid Kaag, Stella Bergsma of de Britse classica Mary Beard over zich heen krijgen. Ze moeten nog altijd dood – monddood, om te beginnen." https://www.nrc.nl/nieuws...m=20210611
Bronnen
Interview met Susan Smit over het fenomeen "heksen".
https://www.trouw.nl/reli...~ba85bfd9/Boektrailer voor de roman
https://www.youtube.com/w...A614AaABAgGeschreven door Cees
Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Ik vond het destijds mijn taak om de verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met nieuwe en/of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk ook gewoon leuk zijn. Docenten kunnen je met het aanprijzen van leuke en/of spannende boeken enthousiast maken. Stukken die interessant zijn, voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat. Ik heb nu ruim 1460 verslagen gemaakt, waarvan een heleboel Zeker-Weten-Goed-verslagen. Er staan vragen over de inhoud aan het eind om je te laten zien of je het boek begrepen hebt.
Bij Scholieren.com probeer ik daarom zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Ik hoop altijd dat de 'moderne leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende schrijvers ook op de leeslijst te zetten. Uittreksels maken vond ikzelf vroeger helemaal niet leuk. Ik kocht daarom ook uittrekselboeken. (Bijvoorbeeld Literama, Apercu, Der Rote Faden) Nu maak ik zelf boekverslagen voor scholieren.com. Nog een gemeend advies: wees verstandig en lees altijd wel het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek ook niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com levert.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden