Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2014
• 257 pagina's
• Uitgeverij: Van Goor

Flaptekst

Eerste zin

Ik ijsbeer door onze cel in het hoofdkwartier van Eruditie en haar woorden blijven maar door mijn hoofd galmen: Ik zal Edith Prior heten, en er is veel dat ik met plezier zal vergeten.

Samenvatting

De oorlog tussen Eruditie en de andere facties is afgelopen: het is duidelijk geworden dat er een samenleving buiten Chicago bestaat en dat een voorouder van Tris daar veel mee te maken heeft. De factielozen hebben nu de leiding en proberen een maatschappij zonder facties te bouwen terwijl ze zich afvragen of ze de stad moeten verlaten om te kijken wat daarbuiten is en de ellende daar met hulp van Afwijkenden aan te pakken, zoals Edith Prior voorspelde.

 

Tris zelf zit samen met een aantal anderen in de gevangenis omdat ze Eruditie op eigen houtje heeft aangevallen. Tobias doet bij zijn moeder Evelyn, de leider van de factielozen, alsof het uit is tussen hem en Tris om aan informatie te komen over Evelyns plannen. Er is al een groep mensen die zich de Loyalen noemt en die de stad uit wil - een groep waar Evelyn vanaf wil.

 

Caleb wordt ter dood veroordeeld omdat hij Jeanines rechterhand was. Tijdens een demonstratie van factielozen wordt Edward doodgeschoten en kort daarna wordt Tris gerekruteerd door de Loyalen. Zij worden aangevoerd door Cara en Johanna en met z'n allen bereiden ze een plan voor om de stad te redden van Evelyns dictatoriale regime. Tris, Tobias, Christina, Peter, Tori, Uriah en Cara zullen weggaan om uit te zoeken wat er buiten de stad is: de andere Loyalen zullen de factielozen afzetten en de facties in ere herstellen. Tobias bevrijdt Caleb uit de cel en ze nemen hem mee de stad uit. Nadat ze met een trein naar het hek zijn gegaan, worden ze aangevallen door factielozen, waarbij Tori omkomt.

 

Eenmaal buiten het hek komen ze in een vervallen stad en worden benaderd door Amar, Tobias' doodgewaande en bovendien Afwijkende inwijdingsdocent, en Zoe. Zij geeft Tris een foto waar haar moeder ook op staat en vraagt hen met haar en Amar mee te gaan omdat ze net als Edith Prior zijn. Ze gaan naar een sterk beveiligde compound en komen bij het Bureau voor Genetisch Welzijn. Het hoofd daarvan, David, vertelt hen eindelijk hoe alles zit.

 

Eeuwen geleden begon de regering van de Verenigde Staten met genetische manipulatie om de goede eigenschappen van burgers te versterken. Dat ging echter mis en het gevolg was mensen met beschadigd, zwak DNA die tegen de regering in opstand kwamen. De Zuiverheidsoorlog brak uit en vernietigde het grootste deel van de VS. Toen de oorlog eenmaal voorbij was, werden de mensen met beschadigd DNA - bij wie een bepaalde eigenschap sterk was uitvergroot waardoor ze andere eigenschappen misten, in een aparte samenleving geplaatst, in facties. Zo zouden ze zich op eigen houtje kunnen ontwikkelen, tot er generaties later mensen zouden zijn zonder beschadigd DNA: de Afwijkenden. Het was nooit de bedoeling dat zij door de Erudieten opgejaagd zouden worden. De mensen van het Bureau hielden de samenleving continu in de gaten en hebben dus alles gezien wat er is gebeurd.

 

David vertelt Tris dat haar moeder een van de mensen was die de waarheid over de samenleving wist en Tobias hoort van Amar dat Tori's broer, die ze altijd heeft willen wreken omdat ze dacht dat hij vanwege zijn Afwijkendheid was vermoord, helemaal niet dood is. De mensen van het Bureau smokkelden Afwijkenden weg uit de stad  door hun dood in scène te zetten toen Jeanine begon met haar jacht op Afwijkenden. Amar vertelt Tobias dat het proces van Marcus binnenkort zal beginnen in de stad.

David vertelt Tris dat haar moeder uit de Rand – een gebied tussen genetische experimenten en gewone steden in waar veel genetisch beschadigde mensen leven – kwam en als zestienjarige in Onverschrokkenheid werd geplaatst toen Jeanines voorganger Afwijkenden begon op te jagen. Hij geeft Tris het dossier van haar moeder waar alle informatie in staat.

Tris en Tobias laten zich door laborant Matthew genetisch onderzoeken. Hij vertelt dat dingen als simulatiebewustzijn en immuniteit voor serums tekenen zijn van genezen genen. Uit het onderzoek blijkt dat Tobias wel het simulatiebewustzijn heeft, maar dat zijn genen niet genezen zijn - hij is dus niet Afwijkend.
Tris ontdekt dat haar moeder de dochter was van een te agressieve politieagente en een te zwakke leraar en van huis wegliep toen haar moeder haar vader vermoordde. Ze werd toen door het Bureau opgenomen. Marcus' vonnis luidt dat hij wordt verbannen uit Chicago.

 

Tris ontdekt via haar moeders dagboek dat Natalie voor Eruditie had moeten kiezen, maar dat niet deed toen ze op school verliefd werd op de Erudiete Andrew, die dolgraag wilde overstappen naar Zelfverloochening. Ze geeft Caleb het dagboek van hun moeder en hij vertelt haar dat Edith Prior een medewerkster was van het Bureau die zich wilde laten overplaatsen naar Chicago.

 

Nita, een genetisch onderzoeker, vraagt Tobias zich aan te sluiten bij haar en anderen die het niet eens zijn met de ideeën van het Bureau. Hij zegt ja en ze neemt hem mee naar een woonwijk in de Rand. Nita's vrienden Mary en Rafi vertellen Tobias dat genetisch beschadigden erg oneerlijk worden behandeld en dat ze daarom in opstand willen komen.

Tobias vertelt alles aan Tris en neemt haar mee als hij weer met Nita afspreekt. Ze toont hen het bewijs dat ze de waarheid spreekt. Het Bureau heeft altijd gedaan alsof er voor de Zuiverheidsoorlog niets aan de hand was in de samenleving, terwijl er toen ook oorlogen waren. Bovendien vonden ze het zo belangrijk dat de experimenten door konden gaan dat ze Jeanine hielpen met de aanval op Zelfverloochening toen de leiders daarvan de waarheid bekend wilden maken. Zij leverden het aanvalssimulatieserum en hebben bovendien ook het geheugenserum ontworpen dat ervoor zorgt dat iemands hele leven wordt uitgewist,

Nita en haar vrienden zijn van plan om dat geheugenserum te stelen, zodat het Bureau niets kan doen als een experiment dreigt te mislukken. Tobias wil aan het plan meewerken, maar Tris vermoedt dat er meer achter zit en ze krijgen slaande ruzie omdat ze elkaar niet (genoeg) vertrouwen..

 

Matthew blijkt te weten van Nita's plan, alleen gaat het haar inderdaad niet om het geheugenserum maar om een doodsserum, waarmee zij en haar vrienden voor een hoop ellende willen zorgen. Net als Tris en Matthew dat aan David willen gaan vertellen, vindt er een explosie in het gebouw plaats - waarbij Uriah gewond raakt. Tris weet te voorkomen dat Nita en haar vrienden, die David proberen te dwingen hen toegang te geven tot het lab waarin het serum zich bevindt, binnenkomen door hen neer te schieten.

Eenmaal in veiligheid hoort Tris dat zowel Uriah als Nita in kritieke toestand zijn en dat Tobias is gearresteerd omdat hij het alarm heeft uitgeschakeld zodat Nita kon aanvallen. Tris gaat naar hem toe en vertelt wat er is gebeurd en hoe boos ze is. Hij wordt vrijgelaten omdat zijn gedrag geweten wordt aan zijn genetische beschadiging.

Tris wordt door David gevraagd een opleiding te volgen tot zijn adviseur. Ook al haat ze hem omdat hij heeft samengewerkt met Jeanine, toch zegt ze ja. Tegelijkertijd sluit ze zich samen met haar vrienden en Matthew aan bij een groep mensen die het Bureau op een andere, vreedzamere manier willen aanvallen. Tris en Tobias zijn nog altijd boos op elkaar en Tris praat ook niet met Caleb, die ze niet kan vergeven omdat hij bijna medeverantwoordelijk is geweest voor haar dood toen ze door Jeanine vastgehouden werd. Op de bewakingsbeelden in de compound is te zien hoe in Chicago de Loyalen, onder leiding van Johanna en Marcus, een wapenopslag van de factielozen overvallen.
Tris realiseert zich dat ze van Tobias houdt en dat hun verschillen ze juist sterker maken en dus leggen ze hun ruzie bij.

 

Tijdens een raadsvergadering hoort Tris dat Evelyn in haar hoofdkwartier een voorraad doodsserum heeft waarmee ze een aanval van de Loyalen meteen kan afweren. Om dit te voorkomen wil David het Chicago-experiment resetten en de geheugens van alle inwoners wissen. Het blijkt dat hij dat al eens eerder heeft gedaan na een opstand: daarom is de wijk van de factielozen zo vervallen en niet, zoals Tris altijd dacht, door gebrek aan onderhoud. Ze is woedend dat hij alle mensen die belangrijk voor haar zijn gewoon weg wil vagen. Samen met de anderen besluit ze het geheugenserum in virusvorm - het wordt dan door de huid opgenomen - te gebruiken op de Bureau-medewerkers om de reset tegen te houden. Als blijkt dat Uriah, die al die tijd in coma heeft gelegen, hersendood is, besluiten ze om zijn familie uit de stad te halen zodat ze afscheid kunnen nemen.

 

Tris gaat met Nita praten en die vertelt haar dat David de enige is die de code tot het Wapenlab heeft: als je de deur opblaast om binnen te komen, sterf je door het doodsserum dat dan in virusvorm vrijkomt. Tobias maakt een plan om het geheugen van een van zijn ouders te wissen zodat Evelyn niet alsnog een hoop mensen met het doodsserum zal aanvallen. Caleb is degene die zich aanbiedt om het Wapenlab in te gaan - en dus om te sterven door het doodsserum. Tris zal bij hem blijven terwijl Tobias naar Chicago teruggaat. Ze enten zichzelf allemaal in tegen het geheugenserum, behalve Peter. Eenmaal in Chicago, als hij samen met Tobias onderweg is naar Evelyn, blijkt dat hij zichzelf wil resetten om alle nare en wrede dingen die hij heeft gedaan te vergeten.

Tris brengt Calebs laatste levende minuten samen met hem door en hij vertelt dat hij dit doet om zich niet meer schuldig te hoeven voelen over zijn verraad. Op weg naar het lab worden ze achtervolgd door bewakers en Tris beseft dat ze teveel van Caleb houdt om hem te laten sterven. Ze laat hem achter en gaat alleen het lab binnen.

 

Tobias komt bij Evelyn en vraagt haar te kiezen: macht over de stad zonder hem of een nieuw leven met hem, zonder macht. Ze kiest voor hem. Hij geeft het serum aan Peter en die wist zijn geheugen ermee.

Tris vecht tegen het doodsserum en dat lukt: ineens staat ze oog in oog met David. Hij vertelt haar dat hij van haar moeder hield en op het moment dat Tris het geheugenserumvirus activeert, schiet hij haar neer. Ze sterft, weer herenigd met haar moeder.

Evelyn sluit een vredesovereenkomst met Marcus en Johanna, die erop gebaseerd is dat zij weg zal gaan en dat er een nieuwe, eerlijke maatschappij gesticht zal worden. Samen met Christina en de familie van Uriah gaat Tobias terug naar de compound, waar hen het vreselijke nieuws van Tris' dood wordt verteld. De medewerkers van het Bureau zijn allemaal blanco en krijgen te horen dat zoiets als genetisch beschadigd niet bestaat.
Uriah wordt van de beademing af gehaald en sterft. Tobias kan maar nauwelijks omgaan met zijn verdriet om Tris.

 

Tweeënhalf jaar later is Chicago een gewone stad waar zelfs Randmensen zijn gaan wonen. Tobias en de anderen hebben elk een leven opgebouwd, met een baan die bij hen past in plaats van bij hun facties. Tijdens een kabelbaanritje verstrooien ze de as van Tris.

Personages

Tris

Tris is in dit laatste boek weer een ander soort persoon dan in deel twee. In het eerste boek was ze zoekende naar wie ze wilde zijn, in deel twee wist ze dat niet meer en in dit boek is het voor haar juist heel duidelijk wat ze wil en waarom. Ze is wat kalmer en introverter geworden door alles wat er is gebeurd, maar heeft nog steeds een felle persoonlijkheid. Ze kan woedend worden als iets haar niet aanstaat, vertrouwt mensen niet snel en hecht eigenlijk de meeste waarde aan haar eigen ideeën en ervaringen. Maar tegelijkertijd is ze zachtaardig en liefdevol, geeft ze niet op tot ze heeft bereikt wat ze wil en blijft ze voortdurend op zoek naar antwoorden en mogelijkheden. Juist doordat ze in dit boek veel te weten komt over haar afkomst en identiteit komt ze nog steviger in haar schoenen te staan en dat leidt ook tot haar laatste beslissende keuze om dood te gaan.

Tobias

Tobias maakt in dit boek een bijzondere ontwikkeling door. In Inwijding was hij vooral stoer en liet hij behalve aan Tris niet veel zien van zijn echte ik: in Opstand moest hij ermee leren leven dat de dingen drastisch veranderd waren. In dit boek worstelt hij met zijn eigen identiteit als hij erachter komt dat de dingen eigenlijk niet zijn zoals hij altijd dacht dat ze waren. Het blijkt dat hij toch niet Afwijkend is en hij weet niet goed meer wat hij wil en waar hij bij hoort. Hij kan enorm uit zijn slof schieten en onnadenkend en impulsief handelen door die verwarring: hij doet waar hij goed in is – vechten – om te verbergen dat hij niet weet waarom hij dat doet. Pas als hij er eenmaal uit is wat hij echt wil, krijgt hij meer vrede met zijn eigen identiteit en maakt hij betere keuzes.

Caleb

Caleb heeft een belangrijke rol in dit boek. In Inwijding was hij eigenlijk gewoon Tris’ broer die overstapte naar Eruditie als soort van misstap: in Opstand werkte hij in het geheim samen met Jeanine ten koste van Tris. Zijn relatie met Tris in Samensmelting is door dat verraad behoorlijk ingewikkeld: hij wil niets liever dan haar vergiffenis, maar zij is er nog niet klaar voor om die te geven omdat ze nog te boos op hem is. Caleb heeft het er erg moeilijk mee dat hij verkeerde keuzes heeft gemaakt. Hij heeft zich altijd geprobeerd te voegen naar de waarden van Zelfverloochening, maar koos voor zichzelf en zijn eigen verlangens toen hij naar Eruditie overstapte. Daar ging hij weer weg toen bleek dat Jeanine slechte dingen wilde, maar zijn honger naar kennis en informatie heeft ervoor gezorgd dat hij Jeanine informatie gaf over Tris, in ruil voor informatie over de wereld buiten het hek. Caleb doet zijn best om op de juiste manier te leven, maar is vooral onzeker over wat die juiste manier is en wie hij zelf is.

David en Natalie

David is het hoofd van het Bureau voor Genetisch Welzijn, de overheidsinstantie die de leiding heeft over de experimenten met genetisch beschadigden. Hij is één van de personen die vanaf het begin betrokken zijn geweest bij het Chicago-experiment en hij zit erg vastgeroest in de visie dat genetisch beschadigden geen goede mensen zijn. Hij is wel vriendelijk, maar ook erg vasthoudend en manipulatief. Hij doet alles om zijn eigen zin te kunnen (blijven) doen, ook andere mensen kwetsen. Eén van de redenen daarvoor is het feit dat hij nog altijd verliefd is op Natalie, Tris’ moeder. Hij wilde met haar trouwen toen ze nog voor het Bureau werkte, maar zij wilde een ander leven en daar is hij nooit echt overheen gekomen. Natalie kwam na een moeilijke jeugd terecht bij het Bureau en zat als Zelfverloochenaar in het Chicago-experiment. Ze wilde graag zowel doen wat juist was voor het algemeen belang als wat haar gelukkig maakte, en daarom is ze naar Zelfverloochening gegaan en heeft ze haar leven voor Tris gegeven, uiteindelijk.

Quotes

"Een voorouder, en dit is de erfenis die ze me heeft nagelaten: een leven zonder de beperkingen van de facties en de wetenschap dat mijn Afwijkende persoonlijkheid veel belangrijker is dan ik had kunnen vermoeden. Mijn bestaan is een teken dat we deze stad moeten verlaten en hulp moeten bieden aan de mensen daarbuiten, wie dat ook mogen zijn." Bladzijde 5

"In de stad waren we verdeeld door facties, leeftijd, geschiedenis, maar hier valt al dat onderscheid weg. Hier hebben we alleen elkaar." Bladzijde 57

"En hier, nu, heeft een leugen de strijd veranderd, heeft een leugen de prioriteiten verlegd. In plaats van het gevecht aan te gaan met de armoede of de misdaad die dit land in hun greep houden, hebben deze mensen ervoor gekozen om het gevecht aan te gaan met genetische beschadigingen." Bladzijde 122

"Ik ben verliefd op hem geworden. Maar ik blijf niet zomaar bij hem bij gebrek aan beter, alsof ik niemand anders kan krijgen. Ik blijf bij hem omdat ik daarvoor kies, elke ochtend als ik wakker word, elke dag dat we ruziemaken of tegen elkaar liegen of elkaar teleurstellen. Telkens opnieuw kies ik voor hem, en hij kiest voor mij." Bladzijde 177

"Soms ben je alleen maar dapper door met je tanden op elkaar de pijn te verbijten en de dagelijkse routine af te werken, in de trage gang naar een beter leven. Dat is de manier waarop ik nu dapper moet zijn." Bladzijde 244

Thematiek

Zin van het bestaan / zin van het leven

Het lijkt misschien vergezocht, maar in Samensmelting gaat het niet meer om een queeste of een proces van volwassen worden. in dit boek draait het er juist heel erg om dat de wereld zoals Tris en haar vrienden die kenden, ineens op een leugen gebaseerd blijkt te zijn. Alles wat ze weet over haar stad, haar afkomst, haar eigen DNA en haar leven blijkt te zijn beslist en bepaald door anderen. In dit boek gaan de personages daarom erg actief op zoek naar de waarheid over wie ze zijn en waar ze vandaan komen. Ze willen antwoorden over hun Afwijkendheid en over hoe Chicago in elkaar zit en ze komen erachter dat niets echt van hun is: het is allemaal door anderen in scène gezet. Daardoor gaan ze zich heel erg bezighouden met wat dat betekent voor hun eigen identiteit.

Motieven

Relatie tussen broer en zus

De relatie tussen Caleb en Tris als broer en zus is in dit boek belangrijker dan in de vorige delen. Caleb heeft Tris in deel twee verraden: hij werkte samen met Jeanine, die Tris dood wilde hebben, om maar zoveel mogelijk informatie te krijgen. Doordat hij Jeanine hielp om Tris pijn te doen, heeft hij er bijna voor gezorgd dat Tris werd geëxecuteerd en daarvoor kan ze hem niet vergeven. Hij kan maar moeilijk leven met wat hij heeft gedaan en doet weinig pogingen om het goed te maken, maar wil eigenlijk niets liever. Tris mist op haar beurt wel het gezelschap van haar broer, maar kan zichzelf er pas op het eind – wanneer ze beseft dat haar liefde voor hem sterker is dan haar woede – toe zetten zich weer voor hem open te stellen. In het hele boek draaien ze eigenlijk steeds om elkaar heen en is het de vraag hoe ver de een kan gaan voordat de ander niet meer wil.

Maatschappijkritiek

Net zoals in de voorgaande boeken wordt er in dit boek flink kritiek geleverd op het samenlevingssysteem waarin de personages leven. In Inwijding ging het er vooral om dat iedereen tegen zijn zin in een keurslijf wordt geperst en in deel twee dat één partij veel te veel macht had om de verkeerde redenen. In dit boek wordt vooral de bekrompen visie van de regering bekritiseerd. Zij wilden met alle geweld sterke burgers en besloten hen daarna maar te gebruiken als proefpersonen voor die ontwikkeling, zonder rekening te houden met de behoeften en belangen van de burgers als personen. De manier waarop ze nog steeds een onderscheid maken tussen genetisch sterke en genetisch zwakke mensen – waarbij die laatste groep echt als zwak wordt beschouwd – en waarop ze met het grootste gemak groepen mensen dood willen hebben om hun eigen zin te doen, geeft duidelijk aan dat ze zich op een foute manier gedragen.

Integriteit

Tris’ integriteit is een belangrijk thema van het boek. In Inwijding was ze erg op zoek naar haar identiteit, in Opstand was ze zichzelf juist kwijt en nu in dit slot weet ze heel goed wie ze is en wat dat betekent voor haar keuzes en de manier waarop ze haar leven leidt. Ze staat daardoor sterk in haar schoenen, weet precies wat ze moet doen en heeft eigenlijk maar één doel: zichzelf blijven en vasthouden aan die persoon, wat er ook gebeurt. Doordat ze steeds meer te weten komt over haar moeder en diens principes, wordt het voor Tris ook gemakkelijker om zich te realiseren wie zij is en dat te accepteren. Daarnaast accepteert ze ook dat de dingen die zijn gebeurd tijdens haar inwijdingsproces ervoor hebben gezorgd dat ze veranderd is. Vooral doordat ze nu veel meer weet over haar ouders, maakt ze andere soorten keuzes. Juist doordat ze door de dood van haar ouders heeft beseft hoe belangrijk het voor haar is dat het goed gaat met andere mensen, maakt ze de keuze zich op te offeren voor iemand van wie ze houdt. Niet omdat ze dood wil, maar omdat het nu eenmaal is zoals zij is. Dat idee, dat ze stevig vasthoudt aan haar eigen waarden en identiteit, is belangrijk in het hele boek.

Motto

Elke vraag die beantwoord kan worden, moet beantwoord of in elk geval behandeld worden.

Onlogische denkprocessen moeten aangepakt worden zodra ze de kop opsteken.

Foute antwoorden moeten verbeterd worden.

Goede antwoorden moeten bevestigd worden.

 
– Uit het factiemanifest van Eruditie

 

Dit motto legt vooral goed uit hoe de Erudiete factieleden denken en leven. Eruditie lijkt namelijk erg op de mensen van het Bureau: ze zijn geobsedeerd door informatie, kennis, macht en het opdringen van denkbeelden aan anderen. De mensen van het Bureau willen graag een bepaald beeld schetsen van genetisch ‘’beschadigde’’ mensen om zelf de controle in handen te houden, net zoals de Erudieten graag een bepaald beeld willen schetsen van Afwijkenden en Zelfverloochenaars om de macht in handen te krijgen.

Opdracht

Voor Jo,

die me richting geeft en ondersteunt.

Trivia

Dit boek wordt in 2016 en 2017 in twee delen verfilmd, net zoals het geval was met de laatste Harry Potter-film, de laatste Twilight-film en de laatste Hunger Games-film.

Titelverklaring

De Nederlandse titel komt niet helemaal overeen met de betekenis van de oorspronkelijke Engelse titel. Allegiant betekent namelijk trouwhartig, iemand die loyaal is aan de oorsprong van iets. Dit woord komt ook in het boek terug: de Loyalen heten in het Engels the allegiant, dus degenen die trouw zijn. Dit heeft bovendien ook te maken met hoe Tris in dit boek beseft dat ze trouw wil zijn aan de persoon die ze is geworden, maar ook aan de principes van haar ouders en aan de dingen waarin ze gelooft. De Nederlandse titel, Samensmelting, heeft hier niet zoveel mee te maken. Deze titel gaat vooral over de nieuwe maatschappij die langzamerhand ontstaat en die min of meer een samensmelting is van facties en factieloos leven.

Structuur & perspectief

De structuur van Inwijding en Opstand, de eerste twee boeken, is eigenlijk steeds hetzelfde geweest en dat geldt ook voor het perspectief. In dit laatste boek liggen de zaken echter anders. De opbouw heeft van beide voorgaande boeken iets weg: er zit spanning in doordat er veel gevaarlijke dingen gebeuren die vooral te maken hebben met ergens tegen in opstand komen, maar er is ook sprake van een kalmer sfeertje doordat er veel achtergrondinformatie wordt gegeven. In dit boek draait het vooral om afronding en daar is de structuur ook op gebaseerd. Alles wat er gebeurt of verteld wordt, is bedoeld als antwoord op een bepaalde vraag uit de eerste twee boeken of als afronding van een verhaallijn. In het eerste gedeelte van het boek zitten Tris en haar vrienden nog in Chicago en beseffen ze dat ze daar weg willen omdat ze antwoorden willen hebben: in het tweede deel acclimatiseren ze langzaam maar zeker in het leven bij het Bureau en komen ze steeds meer te weten over hun achtergrond. Ze worden dan ook geconfronteerd met bijvoorbeeld hun Afwijkendheid. In het laatste deel is er weer sprake van een opstand waarbij offers gebracht moeten worden, zoals Tris’ leven, maar wordt alles ook uiteindelijk mooi afgerond.

 

Vooral het perspectief is in dit laatste boek anders: in plaats van dat het hele verhaal wordt verteld vanuit Tris’ oogpunt, zijn er nu twee ik-vertellers: Tris en Tobias. Dat komt waarschijnlijk doordat vooral Tobias in dit boek een persoonlijke ontwikkeling doormaakt, maar ook omdat ze in Samensmelting allebei ontdekken wie ze echt zijn en wat belangrijk voor hen is. Het wordt duidelijk hoe verschillend ze zijn en hoe ze hun keuzes maken, wat voor gevolgen die keuzes hebben en waarom.

Decor

In Samensmelting krijgen we eindelijk wat meer duidelijkheid over de samenleving waarin de personages zitten en hoe alles daar werkt. Het verhaal speelt zich enkele eeuwen in de toekomst af, in een land dat eerst bekend stond als de Verenigde Staten. De regering daarvan wilde op een gegeven moment zoveel mogelijk sterke burgers en dat dachten ze te kunnen bereiken door positieve DNA-eigenschappen, zoals intelligentie en moed, met genetische behandelingen sterker te maken. Maar dat lukte niet: in plaats van sterker te worden, raakte het DNA beschadigd. Bepaalde eigenschappen werden wel uitvergroot, maar niet per se de positieve – en als het wel de positieve eigenschappen waren die sterker werden, dan ging dat ten koste van andere, ook belangrijke eigenschappen. Mensen die extreem slim werden bijvoorbeeld, werden ook ijdel en mensen die heel onzelfzuchtig werden, raakten hun eigen waardigheid kwijt. Deze genetische beschadigingen werden van generatie op generatie doorgegeven. De regering besloot toen om de genetisch beschadigde mensen in afgeschermde steden te plaatsen waar ze een eigen samenlevingssysteem konden opbouwen en niemand kwaad konden doen. Uiteindelijk zouden er dan generaties komen die  niet meer genetisch beschadigd waren en die daarom ook niet meer in die speciale systemen pasten: de Afwijkenden. Als er op zeker moment veel Afwijkenden zouden zijn, zou dat het bewijs zijn dat de genetische beschadigingen verdwenen waren. Met de mensen die wél genetisch beschadigd waren, was na een paar generaties ook niet meer echt iets mis: bepaalde eigenschappen waren nog wel sterker (en die eigenschappen vormden ook de basis voor de facties) maar er was niets meer mis met hun functioneren, alleen werd dat niet zo gezien door het Bureau.

 

Het hoofdkwartier van het Bureau, een compound (een kleine, afgeschermde samenleving, in dit geval gebouwd in een oud vliegveld) is een belangrijke locatie in dit boek. Zodra Tris en haar vrienden weg zijn uit Chicago, verandert daar een hoop: Evelyn wil een maatschappij waarin de facties met elkaar versmolten zijn en daarom moet iedereen op dezelfde manier leven en van elkaars gebruiken leren, maar dat gaat er zo dictatoriaal aan toe dat niemand meer gelukkig is. Het Bureau is een heel andere omgeving. Mensen doen daar eigenlijk allemaal hetzelfde: ze richten zich op genetisch onderzoek. Men zegt wel dat daar geen facties bestaan, maar de mensen worden nog steeds in hokjes gestopt gebaseerd op hoe genetisch beschadigd ze al dan niet zijn. Het Bureau is er bovendien zo op gefocust de experimenten met steden voor genetisch beschadigden te laten voortbestaan dat ze het niet erg vinden als daar mensen bij omkomen.

Stijl

De schrijfstijl van Veronica Roth lijkt in dit boek veel op de vorige twee delen. Het is nog steeds vlot leesbaar, met veel dialogen en actiemomenten. Er zit nu bovendien nog meer spanning in doordat er twee perspectieven zijn waardoor je een gevarieerder beeld krijgt van wat er gebeurt. Dat dit boek bovendien ook om afronding draait, blijkt uit het feit dat de schrijfster op veel momenten uitleg geeft en dat op een heldere, duidelijke manier doet waardoor je zeker weet dat je het snapt. Ze maakt nog steeds veel keuzes die niet bij alle lezers in de smaak vallen (de dood van Tris bijvoorbeeld) maar het is ook duidelijk waarom ze die keuzes maakt en waartoe ze dienen.

Slotzin

Maar tegenwoordig leer ik nog iets anders: we kunnen genezen. We genezen elkaar.

Beoordeling

Ik vond dit boek iets minder goed dan de vorige twee delen omdat het wat langdradiger was en ik op een gegeven moment wel genoeg had van de opstanden en de dramatische gevolgen daarvan. Wel vond ik het een prachtig einde van de trilogie: ik had tijdens het lezen steeds het idee dat alles gewoon klopte. De ontwikkeling van Tris en vooral die van Tobias vond ik ontzettend interessant en daardoor werd alles wat er gebeurde ook een stuk geloofwaardiger. Het boek las vlot en ik heb genoten van de informatie die werd gegeven over hoe alles zat: daardoor begrijp ik nu veel beter hoe het verhaal in elkaar steekt en wat de bedoeling daarvan eigenlijk is geweest.

Recensies

"De serie lijkt al over haar hoogtepunt heen. " http://www.cultuurbewust....onica-roth

"Ik kan het slot van deze geweldige reeks dan ook met geen ander woord omschrijven dan fe-no-me-naal!" http://www.cravingpages.n...ica-roth/