Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2015
• 334 pagina's
• Uitgeverij: Karakter

Flaptekst

Eerste zin

Als iemand je kind vermoordt is niets meer belangrijk behalve hoe en wanneer je het de dader betaald gaat zetten. Wat er verder in de wereld nog misgaat, welke gruweldaden er nog gepleegd worden, welke crisis zich nog aandient, welke rampen zich nog voordoen, het interesseert je nauwelijks zolang je niet hebt afgerekend. (is ook de slotpassage)

Samenvatting

Deel I De oorzaak (hoofdstuk 1-46)
Een van de personale vertellers, Matthias van Eerdt, wordt op 4 november via een aan hem gestuurde kaart herinnerd aan het feit dat hij tien jaar ervoor betrokken is geweest bij de dood van een dertienjarig meisje Lieve Metselaer. Ze wilde die dag naar haar balletles gebracht worden, maar haar vader had daar geen zin in. Later bleek dat ze doodgereden was door iemand die de auto van haar vader had gestolen. Matthias hoort bovendien op die vierde november dat zijn tien jaar oudere en moddervette vrouw zwanger is geworden en dat vindt hij allesbehalve leuk.

Gideon (ook personale verteller) is leraar Nederlands op een middelbare school en hij is vrij streng voor zijn leerlingen. Op 4 november roept de rector hem bij zich en zegt dat er iets op het bord van een leslokaal staat: iets over de pedofiele daden van Gideon uit het verleden. Gideons pleegdochter Tamara geeft ook les op die school en zij heeft dat ontdekt. De zus van Gideon was aan kanker overleden, terwijl niet bekend was wie haar vader was en daarom hebben Gideon en Rifka Metselaer het dochtertje Tamara geadopteerd. Gideon heeft een schuldgevoel aan het ongeval overgehouden (waarom had hij haar niet willen brengen naar de balletles?) en onbewust heeft zijn vrouw Rifka altijd gewenst dat niet Lieve maar Tamara zou zijn omgekomen.
In het verleden heeft Gideon een problematische leerling begeleid en bijles gegeven. Het is Matthias en in de loop van het eerste deel wordt duidelijk dat er ook iets seksueels tussen hen is gebeurd.

Tamara heeft zich in die adoptiesituatie altijd de mindere gevoeld en ze heeft er een complex aan over gehouden. Ze heeft een verhouding met de onsympathieke schooldirecteur Clemens, die getrouwd is. Gideon hoort ervan en is boos. Zo zijn er voldoende individuele problemen in het spel. Gideon en zijn vrouw Rifka hebben niets meer met elkaar, ook geen seks. Het heeft allemaal met de nawerking van het ongeval te maken, maar ook vóór haar huwelijk heeft ze zich afgevraagd of Gideon niet op jongens viel. Om de gespannen thuissituatie even te ontlopen brengt Gideon de nacht in een motel door, maar hij wordt lastig gevallen en in elkaar geslagen, maar hij weet niet wie het heeft gedaan. Rifka zoekt hem op in het ziekenhuis.

Deel II : De bijzaak (hoofdstuk 47-61)
In het veel kleinere deel twee is Tamara de personale verteller. Zij heeft een geheim met zich mee te torsen. Zij is op de hoogte van het feit dat Gideon (ook orale) seks had met Matthias van Eerdt, omdat ze in het verleden haar stiefvader goed in de gaten hield als die zijn bijlessen gaf. Ze heeft het aan stiefzusje Lieve verteld, maar ze zouden het geheim houden. Tamara heeft het moeilijk. Ze is intussen alweer in de steek gelaten door de directeur van de school die in haar een prettig verzetje zag. Ze zint daarom op wraak. Ze denkt bovendien dat ze zwanger is vanwege de onbeschermde seks die ze heeft gehad. Clemens wil geld geven om abortus te doen, maar Tamara wil dat niet. Uiteindelijk blijkt een zwangerschapstest negatief uit te pakken en ze wordt tot haar teleurstelling ook gewoon ongesteld.
Ze ontvangt een anonieme brief waarin wordt aangedrongen op een afspraak. Ze rijdt in een taxi voorbij de afgesproken plaats en ziet dat het Matthias is die haar wil spreken. Ze riijdt door.

Deel III : De noodzaak (hoofdstuk 62-98)
Er zijn weer de vertellers uit deel I. Het is inmiddels december
Matthias ontvangt in de buurt van kerst weer een kaart waarin de afzender vraagt om de strijd over het verleden te stoppen. Hij komt in de persoonlijke problemen.
Zijn vrouw Frederique krijgt eerst een miskraam en overlijdt daarna zelf. Matthias is eigenlijk erg opgelucht: hij zag niets in Frederique en vooral haar moeder kwam zijn neusgaten uit. Hij komt er op deze manier goedkoop van af.
Clemens probeert de relatie met Tamara te herstellen. Ze moet weer bij hem intrekken en dat komt ze ook aan haar adoptieouders vertellen. Echt vriendelijk klinkt ze niet, maar het nieuwe feit brengt wel Rifka en Gideon nader tot elkaar. Ze hebben zelfs weer een keertje seks. Gideon kan zich ook herinneren dat het Tamara is geweest die hem in het motel met het bronzen beeld (van een balletdanseres) een dreun heeft uitgedeeld.
Vlak voor kerst staat Clemens voor de deur en hij vertelt dat hij Tamara thuis bij hen heeft afgezet, maar dat ze verdwenen is. De politie wordt ingeschakeld om haar te zoeken. Een week later wordt ze vermoord gevonden. Gideon wil dat de politie Clemens verdenkt als de moordenaar van Tamara. Maar uiteindelijk wordt hij zelf opgepakt. Hij bekent de moord en moet in de cel. Clemens heeft echter verteld dat Tamara een kwaadaardige hersentumor had en dat ze daardoor erg veranderd was.
Ze blijkt na een autopsie verdronken te zijn in bad en Gideon doet eerst alsof hij heel boos is. Maar hij bekent later dat hij haar vermoord heeft. Matthias is nu ook van Tamara verlost en hij gaat het graf van Lieve bezoeken. Daar komt ook Rifka kijken en ze volgt hem. Ze snapt dat hij Matthias (uit het verleden) is.

Deel IV: De hoofdzaak: Hoofdstuk 99-104
In dit kleine slot dat de functie heeft van een epiloog, is Rifka de personale vertelster.
Rifka krijgt een brief van Matthias. Die zegt dat hij weer wist er gebeurd is en dat hij zal vertrekken. Dan onthult ze dat ze uit wraakmotieven zelf Tamara vermoord heeft. Ze heeft haar de bewuste avond in bad zien liggen en ze heeft haar hoofd onder water geduwd. Toen ze dat gedaan had, zag ze dat Gideon daarvan getuige is geweest. Ze wist dat hij uit schuldgevoel voor haar zou bekennen. Dat heeft Gideon dus inderdaad gedaan. Er is een open einde voor het komende vervolg. Rifka zal niet rusten voordat ze ook met Matthias heeft afgerekend.

Personages

Matthias

Matthias is dader en slachtoffer. Hij is misbruikt door Gideon en zijn vertrouwen is daardoor aangetast. Hij heeft tien jaar geleden wraak genomen door de auto van Gideon te stelen, maar heeft toen Lieve doodgereden. Hij is daarvoor niet gepakt. Het kon geheim blijven, maat het heeft zijn leven aangetast. Hij wordt ook in een niet gewenst ongeluk gesleept met een onaantrekkelijke vrouw met een heks van een schoonmoeder.

Gideon

Gideon is een aardige man, een strenge leraar en iemand die met een groot schuldcomplex rondloopt. Zijn vrouw acht hem schuldig aan de dood van hun dochter en dat heeft hun liefdesrelatie aangetast. Gideon heeft het idee dat zijn seksuele relatie met Matthias een geheim is gebleven, maar zijn stiefdochter Tamara heeft alles gezien. Gideon heeft zo'n schuldcomplex dat hij de dood van Tamara (veroorzaakt door Rifka) opbiecht.

Rifka

Rifka blijkt uiteindelijk achter de dood van Tamara te zitten. ze heeft het haar pleegdochter altijd kwalijk genomen dat niet zij maar Lieve is omgekomen. Bovendien heeft ze Gideon de dood van Lieve in de schoenen geschoven. Voor haar huwelijk had ze al getwijfeld aan de seksuele geaardheid van Gideon. Aan het einde onthult ze het een en ander waardoor ze in deel II nog wel van zich zal doen spreken.

Tamara

Tamara heeft zich nooit echt gewild gevoeld in het adoptiegezin. Ze heeft haar vader nooit gekend en haar moeder stierf jong aan kanker. maar ze voelde zich altijd achtergesteld bij Lieve, haar stiefzusje. Dat gevoel is Tamara nooit kwijtgeraakt en het heeft haar handelen bepaald. Ze heeft het geheim van Matthias en Gideon tien jaar lang met zich meegedragen, maar besluit op 4 november daar toch een einde aan te maken. Ze gedraagt zich abnormaal haatdragend en later blijft dat haar karakterwisseling te wijten is aan een hersentumor. Ze wordt gedood door Tamara. Tamara komt niet sympathiek over: ze gaat ook een relatie aan met de getrouwde directeur van haar school. Ze wil zelfs een kind van hem en is teleurgesteld dat ze niet zwanger is.

Quotes

"Hij zal ze kopen en dan meteen doorrijden naar het kerkhof, zodat Frederique hem geen lastige vragen kan stellen. Zij moet blijven denken dat zijn vader op 4 november is overleden en daarna is gecremeerd. Zij heeft niets te maken met de echte betekenis van die datum en ook niet met dit graf. Niemand heeft ermee te maken, dit is de plek van Matthias." Bladzijde 41

"Meneer Metselaer?’ vroeg de agent die vooraan stond. ‘Zouden we even mogen binnenkomen?’ Hij weet nog dat hij snel nadacht of hij ergens veel te hard gereden had, of door een rood stoplicht was gesjeesd. Het volgende moment stonden ze in de kamer en zag hij dat Rifka hevig schrok. De agenten vroegen of ze konden gaan zitten. Later zei iemand tegen hem dat de politie zulke boodschappen altijd bij voorkeur vertelt als mensen zitten, om te voorkomen dat ze door hun knieën zakken." Bladzijde 79

"Ik ben geen slecht mens, ik ben ik, Gideon Metselaer, echtgenoot, vader en leraar. Ik raak al vanaf mijn jeugd opgewonden door jonge jongens, ik ga uit mijn dak van lijven die nog op weg zijn naar volwassenheid en ik ben nergens meer zodra ik hun strakke huid aanraak. Dat is nooit anders geweest en zal ook nooit anders worden. Het is niet erg om dit verlangen te erkennen, als ik er maar voor zorg dat ik niemand dwing en mijn vrouw niet tekort doe." Bladzijde 85

"Mannen als ik worden heel gemakkelijk weggezet in een criminele hoek, zelfs als we nooit in ons leven daadwerkelijk een vinger naar een jongere uitsteken. Begrijp me goed: ik ben geen kindermisbruiker, zoals die idioot die een paar jaar geleden een heel kinderdagverblijf onveilig maakte. Dat soort mogen ze van mij direct castreren. Ik weet waar de grenzen liggen en ik heb me maar één keer in mijn leven vergaloppeerd. Geloof me, maar één keer. Maar dat is ook te veel, ik weet het." Bladzijde 225

"‘Die opmerking sloeg vooral op wat Tamara deed. Ze heeft me alles verteld van wat ze had ontdekt over haar vader. Ook dat ze zelf iets op het bord had geschreven en dat ze later met een mobieltje dat ze daar speciaal voor had aangeschaft een bericht naar jou en naar zichzelf stuurde. En dat ze de achterband van zijn auto lek had gestoken. Ik vond dat ze daarmee te ver ging, dat ze erg ver was afgedwaald van de gezinscohesie.’" Bladzijde 326

"Rifka zag wat haar handen deden, voelde het hoofd en duwde het diep onder water. Ze weet nog dat ze het vreemd vond dat ze geen enkele weerstand kreeg, maar op dat moment stond ze daar niet bij stil.Toen er geen beweging meer was waar te nemen, trok ze het hoofd weer boven water en legde het op de rand van het bad. Ze wreef haar handen droog aan het badlaken dat op de wastafel lag. En ze voelde dat er iemand naar haar keek. Gideon stond in de deuropening" Bladzijde 332

Thematiek

Wraak / bloedwraak / eerwraak

Het motto verwijst duidelijk naar het thema. Wie door wraak wordt geleefd, kan niet verder met zijn leven. Bovendien zijn de beginpassage en de slotpassage verwijzingen naar wraak. Matthias koesterde wraakgevoelens tegenover zijn leraar Gideon die hem heeft misbruikt. Rifka koestert wraakgevoelens tegenover Gideon omdat ze hem schuldig acht aan het ongeluk. Tamara koestert wraakgevoelens tegenover haar stiefouders omdat ze vindt dat ze achtergesteld werd. Daardoor koestert Rifka weer wraakgevoelens tegenover Tamara die ze dan ook onder water duwt.

Motieven

Verkrachting/seksualiteit

Gideon heeft in het verleden het vertrouwen van Matthias geschonden. Zijdens vertrouwelijke gesprekken en bijles heeft hij seksueel contact (o.a. oraal) gehad met een leerling. Dat heeft Tamara met eigen ogen gezien.

Uitgebloeide liefdesrelatie

De liefdesrelatie tussen Rifka en Gideon is na het ongeluk sterk verslechterd. Ze kunnen niet meer met elkaar communiceren over Lieve en seks is ook niet meer gewenst in die situatie.

Moeizame liefdesrelaties

Matthias heeft een moeizame relatie met Frederique. Ze is in zijn leven gekomen, maar ze is onaantrekkelijk. Hij voelt weinig voor haar. Hij heeft een gruwelijke hekel aan zijn schoonmoeder maar dat is ook omngekeerd het geval. Hij vindt het niet leuk als zijn vrouw vertelt dat ze zwanger is, maar "gelukkig" komt hij van beide situaties gemakkelijk af: een miskraam en de dood van Frederique. De liefderelatie tussen Tamara en Clemens gaat ook niet over rozen.

Schuldgevoel

Vooral Gideon wordt gekweld door schuldgevoelens. Hij heeft in het verleden een misstap begaan met een leerling. En het andere schuldgevoel wordt hem opgelegd door zijn vrouw Rifka, die hem verwijt dat hij Lieve niet uit ballesles had gehaald. Tamara probeert haar stiefouders met een schuldgevoel op te zadelen, omdat ze vindt dat ze in het gezin werd achtergesteld bij Lieve. Daar komen haar haatgevoelens uit voort.

Moord

Tamara wordt vermoord door haar stiefmoeder Rifka, die vindt dat ze haar leven teveel heeft aangetast. Ze duwt haar onder water.

Schoolleven

Zowel Gideon als Tamara hebben een baan in het onderwijs en nog wel op dezelfde school. Gideon is een strenge leraar die in het verleden een misstap heeft begaan met een leerling. Tamara maakt dat in de school bekend. Ze heeft daarnaast een verhouding met de niet zo sympathieke directeur van de school Clemens.

Dood

Tien jaar geleden is Lieve Metselaer doodgereden door Matthias van Eerdt. Hij had de auto van Gideon gestolen en was op het meisje gebotst. Men had nooit geweten wie dat ongeluk had veroorzaakt. Maar er komen meer sterfgevallen voor in het verhaal: Tamara wordt vermoord; Frederique sterft na de miskraam.

Familiegeheim

Tamara heeft het seksueel misbruik van Gideon gezien en ze heeft dat geheim gedeeld met Lieve. Ze besloten het niet te vertellen. Tien jaar later openbaart Tamara het geheim door een opmerking erover op het schoolbord te schrijven.

Overspel

De directeur van de school, Clemens, pleegt overspel met een van zijn docenten, Tamara. Ze denkt dat ze zwanger van hem is en hij wil een abortus laten doen.

Motto

"Die zint op wraak houdt zijn eigen wonden open." (Francis Bacon)
Dat is een mooi citaat bij deze thriller. Wie door haat gedreven wordt, kan vaak aan niets anders meer denken. Je vergeet dan verder te leven.

Trivia

Voor het eerst na al die thrillers spreidt Loes den Hollander haar stof uit over twee delen. Een commerciële truc ? Het boek lijkt namelijk al af.

Titelverklaring

Meestal worden de één-woordtitels van Loes den Hollander letterlijk in de tekst opgenomen en daarmee verklaard. Dat is in "Aangetast" niet het geval. Maar het gaat in deze psychologische thriller om een aangetaste familie met het kernpunt het dodelijke ongeval waarbij Lieve Metselaer om het leven is gekomen.
Gideon (schuldgevoel) Rifka (ongewenst verlangen) Tamara (ongewenste gevoelens) en Matthias van Eerdt (misbruikt) zijn allen in meer of mindere mate belast en daardoor aangetast in hun bestaan. Ze worstelen allemaal met de problematiek uit het verleden.

Maar er is wel een indirecte verwijzing naar de titel. Tamara vindt een oude kerststal waarvan de figuurtjes door veroudering/vergeling zijn aangetast. Dit citaat op blz. 216/217 luidt: 
Ze streelt met een vingertop het kindje in de kribbe. Het is een beetje vergeeld, na tien jaar in een doos te hebben gezeten. Dat geldt ook voor de schapen en de gezichten van Maria en Jozef. Die stal moet weg, beslist ze. Die vergeelde beeldjes voegen niets toe, ze benadrukken juist hoe hun leven is verkleurd. 
Hoe het is aangetast. 
De doos waar alles in bewaard werd moet ook weg."

Structuur & perspectief

Er zijn vier delen:
Deel I De oorzaak (hoofdstuk 1-46)
In dit deel zijn er drie personale vertellers : Matthias van Eerdt, Gideon Metselaer en Rifka Metselaer. Ze vertellen in de o.t.t zoals dat in de meeste thrillers het geval is. Boven het hoofdstuk staat vermeld wie de verteller is.
Deel II : De bijzaak (hoofdstuk 47-61) >
De personale verteller is de geadopteerde dichter van Gideon, Tamara. Ze vertelt in de o.t.t
Deel III : De noodzaak (hoofdstuk 62-98)
De vertellers van deel I keren in dit derde deel allen terug.
Deel IV: De hoofdzaak: Hoofdstuk 99-104
Rifka is de personale verteller van het laatste deel. Ze opent de verhaallijn naar een nieuw deel uit dit dossier. Daardoor heeft het verhaal een open einde.

Decor

Wat de tijd betreft kun je goed afleiden in welke periode van het jaar de handelingen zich afspelen. Het verhaal begint op 4 november, tien jaar nadat er een ongeluk met Lieve is gebeurd. Daarna wordt er continue verteld totdat we in de buurt van de kerst komen. Dan wordt Tamara vermoord. Ze wordt een week later gevonden en Gideon wordt opgepakt. Grofweg loopt de tijd dus van begin november tot aan begin januari. Maar welk jaar wordt niet in het verhaal vermeld. Nu schrijft Loes den Hollander altijd erg actueel, dus het is zeker geen gek idee om daar de jaartallen 2014 en 2015 aan vast te plakken. Maar dat kun je nergens uit afleiden.

Over het decor worden geen details bekend gemaakt. Wel zal er sprake zijn van een middelgrote stad: er is namelijk een middelbare school en het stadje heeft ook een station. Maar er worden geen namen genoemd waaruit de lezer kan afleiden in welke stad het verhaal speelt.

 

Stijl

Loes den Hollander schrijft al meer dan twintig boeken vol in de voor haar typerende vertelstijl. Er wordt in een hoog tempo verteld, de dialogen zijn meestal natuurlijk en de metaforen zijn gedoseerd.
Ik kan me voorstellen dat ook dit deel lekker leest om op vakantie meet te nemen. 

Slotzin

Al duurt het jaren, het blijft een hoofddoel, een reden om nog te willen bestaan. De schoft die het liefste wat je had van je afpakte, is voor jou. Hij gaat eraan. (is ook de begin passage)

Recensies

"Loes den Hollander heeft dit eerste deel van Dossier Metselaer opgebouwd uit oorzaak, bijzaak, noodzaak en hoofdzaak. Deze bestanddelen zijn op hun beurt verdeeld in korte hoofdstukken, met vermelding van de naam van degene uit wiens of wier perspectief de stand van zaken beschouwd wordt. Het zou zelfs minder duidelijk mogen, zodat er meer te raden blijft, maar de verrassingen in het verhaal compenseren dat met gemak. Heel plezierig boek, zodanig boeiend dat je het in één ruk uit wilt lezen. Alleen jammer dat het niet eindigt met hoofdstuk 103, dat zou een perfecte afsluiter geweest zijn." http://www.hebban.nl/boek...-hollander

"De spanningsboog staat niet heel strak, er was tijdens het lezen meer nieuwsgierigheid dan spanning. Het onderwerp is pakkend en verdrietig, maar toch wist het verhaal me niet helemaal te raken. Het is weliswaar een wirwar van emoties, beschuldigingen, wantrouwen en geheimen maar ik miste de klik met de personages. Je kent hun diepste wanhoop en emoties maar verder ken je ze niet echt. En dat vind ik jammer." http://connieflipse.blogs...ander.html

"Waar vele thrillers draaien om het politieapparaat en hun zoektocht naar de dader, schuilt de kracht van Aangetast in het feit dat de personages in dit boek maar ‘gewone’ mensen zijn. Den Hollander graaft nog iets dieper in haar boek om verborgen leed en geheimen aan de oppervlakte te brengen door middel van een beeldende schrijfstijl. De allerlaatste zin van het boek is er één die de lezer nog lang bij zal blijven. Aangetast is een doortastende thriller rondom de gevolgen van een levensingrijpende gebeurtenis die de leden van de familie Metselaer op verschillende manieren raakt. De cover van het boek zal na het lezen van dit boek een geheel andere indruk geven." http://sorayaschrijft.tum...ander-2015

"De eerste vraag die ik mij wil stellen is: Heb ik net een thriller gelezen? Het antwoord daarop is volmondig nee! Ik zou het eerder een familiedrama willen noemen. Het is geen enkel moment spannend, heb nergens op het puntje van de bank gezeten. Ik ben nergens verrast door een wending in het verhaal, eigenlijk was het allemaal behoorlijk voorspelbaar." http://thrillerlezers.blo...ander.html