Boekvergelijking: De tweeling + Een goed nest

Samenvatting De tweeling

‘De tweeling’ vertelt het verhaal van de tweelingzussen Anna en Lotte, die op zesjarige leeftijd van elkaar worden gescheiden. Lotte groeit op in Nederland en Anna en Zuid-Duitsland. Als zij elkaar na bijna zeventig jaar toevallig weer tegenkomen in een kuuroord in België, blijkt het vooral de oorlog te zijn die een echte hereniging van de twee in de weg staat.

Anna groeit grotendeels op de boerderij van haar oom Heinrich, die trouwt met tante Marthe, een vreselijke vrouw die haar al het vuile werk op de boerderij laat opknappen. Haar levendige intelligentie wordt nooit erkend door haar opvoeders en haar enige houvast is de kerk, die de acties van de Duitsers goedpraat. Ze wordt huishoudster en ze bouwt een goede naam op waardoor ze terechtkomt bij een adellijke familie, de familie Von Garlitz, waarvan de man des huizes een overtuigd nazi is. Via deze baan komt ze in contact met een Duitse SS-soldaat, Martin, waarmee ze tegen het einde van de oorlog trouwt. Hij komt aan het einde van de oorlog om. Daarna wordt ze nazizuster en maakt ze van dichtbij de gruwelijkste dingen van de oorlog mee, de verminkte soldaten.

Lotte wordt opgevoed in een Hollands pleeggezin. De vader, een egoïstische, neurotische man die graag alle aandacht op zichzelf projecteert, adoreert klassieke muziek en Lotte hoort in haar jeugd dan ook niet anders. Hij sympathiseert met de communisten. De moeder is een zorgzame vrouw. Lotte heeft drie zusjes. De familie krijgt in de oorlog onderduikers in huis, waardoor er in huis altijd een gespannen sfeer heerst. Onder die onderduikers is een Joodse violist waar ze later mee trouwt. Ze moet, omdat ze de oudste en gezondste is, vaak op voedseltocht.

Door alle ellende die de twee mee hebben gemaakt in de oorlog is het, ondanks momenten van toenadering, vooral voor Lotte te moeilijk om zich met elkaar te herenigen.[1]

Samenvatting Een goed nest

Nora Denekamp(48)  stapt uit op het stationnetje van een plaatsje in de Achterhoek. Ze gaat een weekend op bezoek bij haar vier jaar oudere  zus. Ze hebben elkaar een tijdje niet gezien, omdat het niet botert tussen hen beiden.. Nora is kunstenares (is moeder van de 28-jarige Paulien) en Eva de eerbiedwaardige  vrouw van de tandarts Richard. Ze hebben drie zoons. Haar man golft dat weekend met vrienden in Portugal. Nora moet binnenkort een expositie geven en Richard heeft vroeger schilderijen van haar gekocht. Ze wil die lenen voor de expositie. Ze staan echter te beschimmelen in de schuur van Eva en ze wordt pissig. Zij en haar zus hebben een minder prettige verstandhouding. Wanneer ze hebben gegeten, komt Noor met de onthulling van een geheim. Haar dochter Paulien is zwanger en wil nu graag weten wie haar biologische vader is. Dan vertelt Noor dat dit niet een onbekende Italiaan is (zoals ze altijd heeft beweerd) maar Richard, de man van Eva. Ze hebben een korte verhouding gehad toen Eva zwanger was van de eerste zoon. Eva schrikt zich te pletter, zeker als Nora vertelt dat ze het aan Richard en zijn zoons wil vertellen. De borrelfles moet er aan te pas komen om Eva te kalmeren.

Nora kan beter met haar vader opschieten dan Eva en kiest min of meer partij voor haar vader. Ze gaat vaak bij hem op bezoek en wil liever bij hem en Ilse blijven. Haar moeder kan dat niet verkroppen en neemt slaappillen in. Eva vindt haar bijna dood  en neemt dat haar zusje kwalijk. Ze heeft het Noor alleen nooit verteld. Die is met haar vader en stiefmoeder op vakantie, als Ilse  door een noodlottig ongeval om het leven komt.

Als ze weer samen zijn in de Achterhoek vertelt Eva dat ze zelf ook een spannende seksuele relatie heeft gehad met een man van de ruitervereniging in het dorp: ze vertelt sappige details over wat ze allemaal uitspookten.

Ook het leven van Eva blijkt niet over alleen rozen te zijn gegaan. Ze heeft problemen met haar jongste zoon Bart die licht autistische trekken heeft en een bizar gothic verleden achter de rug heeft.  Hij is enkele maanden daarvoor in elkaar geslagen door een groep jongens die hem als een homo zagen. Haar tweede zoon Arnout heeft het ook niet zo leuk, want zijn relatie is net stuk.  Eva vindt dat ze haar zoons daarom niet met het geheim mag lastig vallen: ineens is Paulien een nicht en een halfzus. Nora denkt erover na. Intussen is Richard een aantal keren telefonisch binnengevallen, omdat hij vanuit Portugal naar huis wil komen. Hij wil Noor graag zien.

Hun half jaar durende relatie begon op een stoer feestje, terwijl Eva zwanger was en eerder naar huis ging. Ze viel voor de charmante jonge vent, die toen 27 jaar was.  Nadat Joris was geboren, wilde Richard de relatie beëindigen. Ze gingen nog  één keer met elkaar vrijen om voorgoed afscheid  te nemen. Dat resulteerde in Paulien.

Eva gaat even boven liggen. In die tussentijd bedenkt Noor dat ze het geheim wil laten voor wat het is. Ze vertelt het aan haar zus. Eva begrijpt er niets van, maar is er wel blij om. Toch is ook haar leven veranderd. Noor en Richard zullen in haar hoofd blijven malen. Zou ze dat ooit kunnen vergeten of vergeven? Dan komt Richard ineens thuis: hij heeft een vlucht eerder genomen. Hij roept naar Noor die zich boven in de badkamer aan het opfrissen is. Ze herkent zijn stem.  Als ze naar beneden loopt, maakt ze een extra knoopje van haar bloes los.[2]

Het perspectief

Het perspectief van De tweeling wisselt in alle drie de delen tussen Lotte en Anna: in de personale verteller (derde persoon) wordt één van hen gevolgd in haar leven. Ook wordt er regelmatig naar het heden gesprongen, waar de oude Lotte en Anna over alles met elkaar praten. Hier is vooral Lotte degene uit wier oogpunt het wordt bekeken. Het effect van de perspectiefwisseling op mij was best krachtig: het gaat namelijk niet zozeer om het oorlogsgeweld, maar veel meer om hoe de beide zussen in hun totaal verschillende situaties de oorlog zien. Hierdoor begon ik mij te realiseren dat er nog veel meer aan de hand was.