Hersenschimmen door J. Bernlef

Hersenschimmen is geschreven voor J. Bernlef en werd voor het eerst uitgegeven in 1984. Het boek heeft meerdere prijzen gewonnen waaronder De Mind Book of the Year Award in 1988 en de Diepzee-prijs in 1989.

Hersenschimmen gaat over een man genaamd Maarten Klein. Hij is 71 jaar oud. Maarten is 15 jaar geleden samen met zijn vrouw, Vera naar de Verenigde Staten geëmigreerd. Het boek word vanuit de ik-persoon vertelt door Maarten zelf. In de meeste boeken wordt er steeds meer duidelijk over het verhaal, maar in dit boek ontstaat er alleen maar meer verwarring als het einde van het boek nadert.

Maarten is dement. Aan het begin van het boek komt dit nog niet heel duidelijk naar voren, maar wat wel duidelijk wordt is dat hij steeds meer dingen vergeet. Het komt zelfs tot het punt dat hij zijn eigen vrouw niet meer herkent.

In het boek wordt een poging gedaan om het leven van iemand die dement is te laten zien van uit zijn ogen. Dit is alleen moeilijk omdat niemand kan genezen van dementie en het na kan vertellen. Je weet nooit zeker wat er in iemands hoofd om gaat als die het niet zelf kan vertellen.

Aan het begin van het boek worden nog redelijk wat moeilijke woorden gebruikt, maar naarmate het verhaal vordert wordt het taalgebruik steeds eenvoudiger. In de laatste aantal bladzijden staat bijna alleen nog maar wartaal. Naar mijn idee was dit stuk iets te groot, omdat er gaan touw aan vast is te knopen wat er nu eigenlijk gebeurd.

Het mooie aan dit boek is dat het geschreven is vanuit Maarten zelf. Maarten begrijpt de emoties van zijn vrouw niet. Hij voelt zich prima, terwijl zij het er juist moeilijk mee heeft dat hij soms niet eens meer weet wie zij is en dat hij zo veel dingen vergeet.  

Het boek heeft geen echte hoofdstuk indeling, maar dit is ook niet echt nodig want het verhaal wordt vertelt per dag. Hierdoor is het ook goed te zien hoe snel de dementie verergert.

De titel van het boek is toepasselijk bij het verhaal. De herinneringen die Maarten heeft worden steeds vrager. Het worden schimmen die ooit in zijn hoofd waren opgeslagen.

Om dementie te begrijpen zou ik dit boek zeker aanraden. Zelf vond ik het alleen niet een heel leuk boek omdat er niet veel spannende dingen gebeuren. Het boek is redelijk voorspelbaar waardoor het boek op sommige momenten wat saai wordt. Ook is het niet altijd duidelijk of een gebeurtenis zich nog op de zelfde dag afspeelt als de vorige gebeurtenis die in het boek voorkwam, maar dit is aan de andere kant ook goed omdat Maarten zelf ook niet weet wat voor dag het is. Zo denkt hij op een bepaalt punt dat het ochtend is, maar het is al lang avond.