Gedichtenverslag 'Voor wie dit leest'

Beoordeling 8
Foto van Linda
  • Gedichtbespreking door Linda
  • 6e klas vwo | 1351 woorden
  • 19 november 2021
  • 3 keer beoordeeld
Cijfer 8
3 keer beoordeeld

Taal
Nederlands
Vak
Methode

Voor wie dit leest

 Gedrukte letters laat ik U hier kijken,
maar met mijn warme mond kan ik niet spreken,
mijn hete hand uit dit papier; niet steken;
wat kan ik doen? Ik kan U niet bereiken.
O, als ik troosten kon, dan kon ik wenen.
Kom, leg Uw hand op dit papier; mijn huid;
verzacht het vreemde door de druk verstenen
van het geschreven woord, of spreek het uit.
Menige verzen heb ik al geschreven,
ben menigen een vreemdeling gebleven
en wie ik griefde weet ik niets te geven:
liefde is het enige.
Liefde is het meestal ook geweest
die mij het potlood in de hand bewoog
tot ik mij slapende vooroverboog
over de woorden die Gij wakkerleest.
Ik zou wel onder deze bladzij willen zijn
en door de letters heen van dit gedicht
kijken in Uw lezende gezicht
en hunkeren naar het smelten van Uw pijn.
Doe deze woorden niet vergeefs ontwaken,
zij kunnen zich hun naaktheid niet vergeven;
en laat Uw blik hun innigste niet raken
tenzij Gij door de liefde zijt gedreven.

Lees dit dan als een lang verwachte brief,
en wees gerust, en vrees niet de gedachte
dat U door deze woorden werd gekust:
Ik heb je zo lief.

Leo Vrooman 1947

Titelbeschrijving

Leo Vrooman, “Voor wie dit leest” (1947). Uit: C.J. Aarts en M.C. van Etten, Domweg in de Dapperstraat. Uitgeverij Prometheus. Amsterdam 2018.

Parafrase:

De dichter spreekt direct tegen de lezer en verteld over zijn wens om bij de lezer te zijn wanneer het gedicht wordt gelezen.

Analyse:

Het gedicht van Vrooman is een traditioneel gedicht dat deels leunt op de moderne vrije vorm.  Hij bestaat uit zeven kwatrijnen. Het metrum van het gedicht is wel wat afwisselend tussen jambe en trocheus. Deze afwisseling van het metrum komt door enjambement die niet gecorrigeerd wordt in de volgende strofe.

Alle strofes hebben eindrijm. Er is hoewel geen vaste vorm hiervan. De meest voorkomende stijl van eindrijm is omarmend en gekruist. De derde strofe heeft in tegenstelling een driedubbel eindrijm in de vorm van AAAB. De laatste strofe is ook anders. De zevende strofe heeft omarmende eindrijm, maar het omarmde heeft geen gepaard eindrijm.

Halfrijm

Vrooman gebruikt naast eindrijm ook een deel halfrijm. Wat opvalt aan zijn gebruik van alliteratie, is dat deze vorm van halfrijm alleen voorkomt in de twee eerste en twee laatste strofes. In de tweede versregel wordt de medeklinker ‘m’ gebruikt als basis voor rijm. Deze letter komt vijf keer achter elkaar voor: ‘maar met mijn warme mond’. Deze versregel heeft ook een andere stijlfiguur. Er ontstaat een paradox. De personage die de dichter is heeft een mond maar kan er niet mee spreken. Deze paradox lijkt de dichter verder te irriteren door zijn herhaling van gelijke gevallen.

In de tweede strofe versregel 7 is er ook gebruik van alliteratie gemaakt. Deze keer is het de medeklinker ‘d’ die de stam hiervoor vormt in de reeks: ‘vreemde door de druk’. Door op deze manier alliteratie te gebruiken krijgt elk volgend woord een extra benadrukking. De toon van het gedicht veranderd ook hierdoor. Dit komt doordat de letter ‘d’ een in principe zachte medeklinker is. Door hem te herhalen klinkt de medeklinker harder in dit geval.

Dezelfde medeklinker wordt ook gebruikt in de laatste alliteratie van het gedicht. In vs. 26 en 27 wordt hij weer uitbundig gebruikt. De medeklinker wordt op deze wijze de meest benadrukte letter van het gedicht. De benadrukking van de letter zorgt ook hier voor een serieuzere toon. Zoals eerder genoemd wordt de medeklinker ‘harder’. Het doet men denken aan iemand die zachtjes spreekt, maar zijn irritatie en nijd verbergt. Dit is te interpreteren als dat er hier een desperate toon in verborgen wordt aan de hand van alliteratie en de inhoud van de strofe.

Assonantie komt vooral voor in de strofes in het midden van het gedicht. Het gaat hier vooral om de lange klanken. In de derde strofe ontmoeten we de reeks ‘wie, griefde, niets en liefde’. In de strofe daarna is er een combinatie van eindrijm en assonantie. Er worden hier de woorden ‘potlood’, ‘bewoog’ en ‘vooroverboog’ met elkaar gepaard.

Beeldspraak

In dit gedicht is er een langdurige metafoor tussen de personages lezer en dichter. Het gedicht zelf is hier het object. De ik-persoon, de dichter, wenst om door het boek heen de kijken en zijn hand uitreiken naar de lezer. Het gedicht vormt wordt het middel van deze communicatie die de dichter wenst te hebben.

Er is ook een metafoor waar de dichter het gedicht is, dit kan ook gezien worden als een personificatie. Deze vorm van beeldspraak zien we bijvoorbeeld in de tweede strofe: ‘Kom, leg Uw hand op dit papier, mijn huid’. De metafoor is hier de dat het gedicht, het object, de persoonlijke gedachten en de dichter zelf is, het beeld.

Thema

Het thema van het gedicht is te interpreteren als de relatie die de dichter heeft met de lezer. Deze relatie wordt in het gedicht alleen van de kant van de dichter verteld. Dit perspectief wordt omdat het in de vorm van een gedicht staat, aan de lezer gepresenteerd als een smeekbede, oftewel ‘een lang verwachte brief’. De titel van het gedicht is ‘Voor wie dit leest’ wat de interpretatie van dat het een brief aan de lezer is versterkt.  

Assonantie komt vooral voor in de strofes in het midden van het gedicht. Het gaat hier vooral om de lange klanken. In de derde strofe ontmoeten we de reeks ‘wie, griefde, niets en liefde’. In de strofe daarna is er een combinatie van eindrijm en assonantie. Er worden hier de woorden ‘potlood’, ‘bewoog’ en ‘vooroverboog’ met elkaar gepaard.

Beeldspraak

In dit gedicht is er een langdurige metafoor tussen de personages lezer en dichter. Het gedicht zelf is hier het object. De ik-persoon, de dichter, wenst om door het boek heen de kijken en zijn hand uitreiken naar de lezer. Het gedicht vormt wordt het middel van deze communicatie die de dichter wenst te hebben.

Er is ook een metafoor waar de dichter het gedicht is, dit kan ook gezien worden als een personificatie. Deze vorm van beeldspraak zien we bijvoorbeeld in de tweede strofe: ‘Kom, leg Uw hand op dit papier, mijn huid’. De metafoor is hier de dat het gedicht, het object, de persoonlijke gedachten en de dichter zelf is, het beeld.

Thema

Het thema van het gedicht is te interpreteren als de relatie die de dichter heeft met de lezer. Deze relatie wordt in het gedicht alleen van de kant van de dichter verteld. Dit perspectief wordt omdat het in de vorm van een gedicht staat, aan de lezer gepresenteerd als een smeekbede, oftewel ‘een lang verwachte brief’. De titel van het gedicht is ‘Voor wie dit leest’ wat de interpretatie van dat het een brief aan de lezer is versterkt.

Literatuurgeschiedenis:

Het thema duidt aan dat gedicht geschreven is en een tijd waar engagement en existentialisme belangrijke thema’s waren. Dit klopt met de tijd van wanneer hij ook geschreven is. Vrooman schreef dit gedicht in 1947. Deze periode is bekend als de naoorlogse tijd. Wat deze tijd kenmerkt is juist de existentialisme en vervreemding die ontstond door de oorlog. Het engagement die het gedicht toont komt waarschijnlijk van de eerdere stromingen van voor de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog ontstonden er twee stromingen binnen de literatuur, ook wel bekend als de restauratie en de wederopbouw. Vrooman behoort, aangezien de vorm en inhoud van het gedicht, tot aan de restaurerende stroming. Deze stroming kunnen we zien als de meer traditionele stroming terwijl de andere stroming meer moderne was.

Eigen beoordeling

Dit gedicht stond mij niet aan. Het thema vind ik saai en is naar mijn mening onnodig wanhopig. Het geeft het gedicht een arrogant karakter en vind ik storend. De stijl is wel goed. Het gebruik van alliteratie en assonantie zorgde voor een interessant aspect. Zelf heb ik nog niet andere gedichten van Leo Vrooman gelezen. Het zal mij ook niet verwonderen als deze mij ook niet aanstaan. Dit heeft te maken met mijn nu gevormde aanname dat deze hetzelfde soort arrogantie van de dichter zullen inhouden. Nul van tien, zou hem niet aanraden aan anderen die hier zich ook aan irriteren.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.