Ventoux - Bert Wagendorp

De Samenvatting: 

2012

Bart Hoffman (48) is geboren in Zutphen en heeft een dochter, Anna (21), gekregen met zijn inmiddels ex-vrouw Hinke. Bart verhuist naar Alkmaar, nadat hij is gescheiden van Hinke. Bart heeft dertig jaar nadat zijn vroegere vriendin Laura opeens is opgedoken, een foto uit een nooit geopende verhuisdoos gehaald. Aandachtig en ontroerd bekijkt hij de foto, destijds gemaakt op de camping van Bédoin in de Provence, een dag voordat hij en zijn vrienden Peter en Joost de Mont Ventoux zouden beklimmen. Op de foto staan ook de overige drie van hun vriendenclub: David, André en Laura.

 Bart, misdaadjournalist bij de Volkskrant, en heeft nog steeds goed contact met zijn dochter Anna. Hij is bezig met een boek waarin hij wielrennen en filosofie wil verbinden.

Zowel Anna als Bart houden van wielrennen. Als hij een keertje met haar fietst, vertelt hij haar over twee dingen uit zijn jeugd die hem bezighouden. Hij zag onlangs zijn oude vriend André Tankink terug in de rechtszaal, waar André werd vrijgesproken van handel in drugs. En hij las dat een andere oude vriend, Joost Walvoort, voor zijn werk over de snaartheorie is genomineerd voor de Spinozaprijs.

Bart besluit André te bellen. Ze spreken af in Andrés appartement in Rotterdam. Bart schrikt als Ludmilla in de kamer verschijnt, Andrés jonge, Russische vrouw: ze lijkt sprekend op Laura. André zegt gebroken te hebben met zijn criminele verleden, gezond wil leven en een jaar geleden is begonnen met wielrennen. Op de fiets van zijn overleden vader Gerrit, een amateurwielrenner, rijdt hij met Bart een rondje in de omgeving.

Bart zoekt ook Joost op en vervolgens nog een vriend van vroeger: David Castelen. David, is van Surinaamse afkomst en woont nog steeds in Zutphen, waar hij inmiddels al dertig jaar het succesvolle reisbureau ‘East West Adventures’ van zijn vader heeft overgenomen en runt. Op advies van zijn huisarts is ook David begonnen met wielrennen.

 1980-1981

André, Joost, David en Bart zijn vrienden en klasgenoten op een middelbare school in Zutphen, Bart en André kennen elkaar al sinds de kleuterschool. Op een juli-avond in 1980 zien ze een boot komen aanvaren, genaamd Sweet Lady Jane. Daarop blijkt zich een drijvend bordeel te bevinden, dat wordt gerund door Willem Seegers en zijn (Russische) vrouw Olga. Hun zoon Peter wordt vrij snel in het vriendenclubje opgenomen en komt in hun klas. Hij schrijft romantische gedichten, die de wand van de hoerenboot sieren en worden opgenomen in het literaire tijdschrift Maatstaf.

Een jaar later maken ze kennis met Laura van Bemmel, een beeldschoon meisje, dat zich bij hun vriendenclubje aansluit. Stuk voor stuk worden ze verliefd op haar en er ontstaat een concurrentiestrijd. Ook zij komt in hun klas en blijkt een briljante leerling. Omdat ze zich wil onttrekken aan het strenge geloof en de tucht van haar ouders, trekt ze veel met de jongens op.

Laura wordt de soulmate en muze van Peter. Ze begrijpt zijn gedichten en weet hem te inspireren. Hij noemt haar in zijn gedichten 'Anna' en brengt in 1981 een bundel uit, Gedichten voor Anna, die een succes wordt. De vrienden kijken op de Sweet Lady Jane door Peter uitgekozen Italiaanse films. The Night Porter maakt op Peter en Bart de grootste indruk.

Bart voelt zich geprikkeld als hij Laura een keer met 'een geil jurkje' betrapt in de kamer van Joost en hoort dat ze met André naar een concert is geweest en hem een vurige tongzoen heeft gegeven. Bart schrijft haar in een lange brief over zijn gevoelens voor haar en krijgt als beloning een stralende glimlach.

 2012

Via Facebook krijgt Bart tot zijn stomme verbazing een vriendschapsverzoek van Laura Guazzi. Ze is in Avignon vanwege een theaterfestival dat ze regisseert en wil de vrienden van vroeger weer ontmoeten. Ze wil afspreken bij de Mont Ventoux.

Als Bart naar Den Haag gaat voor de uitreiking van de Spinozaprijs, waarvoor Joost is genomineerd, blijken David en André er ook te zijn en eveneens op de hoogte van Laura's verzoek: ze heeft ook hen erover gepolst. Joost wint de prijs en is perplex als hij een felicitatie-sms van Laura ontvangt. De vrienden spreken af in een door David nabij Bédoin gereserveerde villa. Ze vinden het spannend om terug in de tijd te gaan en Laura te zien. Ze hopen dan te vernemen waarom ze na de dood van Peter spoorloos is verdwenen en dertig jaar niets meer van zich heeft laten horen.

 1982

In de vakantie na hun eindexamen wil Joost als experiment op de fiets de Mont Ventoux bedwingen. Bart is gek op wielrennen en wil mee. Ook Peter vindt het een goed idee, onder andere omdat hij getroffen is door het sonnet 'Mont Ventoux' van Jan Kal. Hij leent de oude Raleigh van André's vader. Ook de drie anderen besluiten mee te gaan.

Joost en Bart reizen apart en trainen eerst in Zuid-Limburg, de Vogezen en de Alpen. Peter vindt dat maar onzin en besluit, net als de overige drie, regelrecht naar de afgesproken camping bij Bédoin te rijden.

Bij de beklimming van de Galibier krijgt Bart last van hoogteziekte. Tijdens hallucinaties meent hij dat hij Joost moet redden omdat hij in een ravijn is gevallen en ziet hij Laura staan in een sexy, rode bikini. Als hij langsrijdt, fluistert ze 'Ik hou van jou' in zijn oor.

Op de camping treffen de vrienden elkaar. Als ze de volgende dag besluiten de omgeving te gaan verkennen, blijven Laura (geen zin) en Bart (spierpijn) achter. Laura verleidt Bart en ze hebben seks in zijn tent. Ze vraagt hem er niets over aan de anderen te zeggen. Maar als de anderen terug zijn, merkt hij aan hun reacties dat ze weten wat er is gebeurd.

De volgende dag, 25 juni, gaan Joost, Peter en Bart de Ventoux op. David, Laura en André volgen in de auto. Joost heeft zijn dag niet en Bart arriveert redelijk ontspannen als eerste op de top. Joost arriveert ongeveer een kwartier na Bart. En de ongetrainde Peter komt lange tijd na Joost aan. Hij heeft, zoals beloofd, onderweg nagedacht over een gedicht met zijn wielren ervaringen en haast zich om het op papier te krijgen. Als hij klaar is, vertelt hij op indrukwekkende wijze zijn parlando gedicht over vriendschap, liefde en dood.

Daarna beginnen de drie aan de afdaling. Peter wordt overmoedig, passeert Bart in vliegende vaart, verliest de macht over het stuur, valt, glijdt nog door over het asfalt en stoot zijn hoofd tegen een paal van de vangrail en is op slag dood.

Peter wordt naar het ziekenhuis gebracht en daarna naar Nederland overgebracht. Laura haakt af en vertrekt een dag later zonder enige reden naar Perugia (Italië) en is zelfs niet bij Peters begrafenis aanwezig. Peters vader sterft enkele weken later aan depressie over het verlies van zijn zoon, zijn moeder Olga verdwijnt kort daarna spoorloos.

 2012

Bart vertelt zijn dochter dat hij haar heeft vernoemd naar Laura (in Peters dichtbundel heette Laura 'Anna') en destijds verliefd op haar was. Hij geeft haar Peters gesigneerde dichtbundel cadeau. Anna verklaart ook verliefd te zijn: op Lennart, een basketballer.

 David, André, Joost en Bart gaan trainen voor hun aanstaande beklimming van de Mont Ventoux. André verklaart dat hij ter nagedachtenis van zijn vader op diens Raleigh wil rijden en een daad wil stellen: zijn vader heeft hem vanwege Andrés criminele gedrag niet aan zijn sterfbed willen zien. Ook Joost heeft een specifieke reden om de berg op te gaan. Amerikaanse media hebben onthuld dat hij ten onrechte de Spinozaprijs heeft gekregen, omdat hij fraude met meetresultaten heeft gepleegd. Een geconsulteerde advocaat kon de onthulling niet tegenhouden en Joost weet dat hij 'hangt'. Mede omdat zijn vrouw Valery van hem wil scheiden, omdat hij is vreemdgegaan met enkele studentes, wil hij nu een totaal nieuwe start maken.

De vrienden praten over het verleden. Hoewel ze aandringen onthult Bart geen details over zijn vrijpartij met Laura. Wel komt hij met een nieuwtje: Laura was meer dan Peters muze: hij heeft van Peters moeder gehoord dat Laura en Peter 'tegen de klippen op' neukten.

Ze bezoeken het graf van Peter. André versiert de grafsteen met het wielershirt en petje van zijn vader, waarna ze met de zelfontspanner een foto maken. Ze denken allemaal aan de foto die ze vlak voor Peters dood maakten. Alleen Laura ontbreekt nu.

Ze rijden naar de Provence, naar een door David gehuurde villa in de buurt van de Mont Ventoux. Anna en Lennart komen een dag later even langs. André heeft een vergroting van de foto met hun zessen meegenomen en hangt die aan de wand. Tijdens enkele trainingen blijkt David door zijn slechte conditie nauwelijks mee te kunnen.

Zonder zijn vrienden erover in te lichten, maakt Bart een afspraak met Laura om haar tegemoet te rijden en in de buurt iets te drinken. Hij stelt vast dat ze nog net zo mooi is als dertig jaar geleden. Ze zegt het druk te hebben met haar werk als regisseur in Avignon en morgen naar de villa te rijden.

Bart keert terug naar de villa. Daar is Joost in alle staten: De Telegraaf heeft op de voorpagina zijn foto geplaatst met een grote kop erbij waarin hij een oplichter wordt genoemd. Hij verlaat woedend het huis, maar komt de volgende morgen terug... in de auto van Laura, die hem zag lopen en heeft opgepikt.

Tijdens een etentje in een restaurant vertelt Laura over haar scheiding van Fabrizio Guazzi, een jaar geleden, en dat ze steeds meer moest denken aan het verleden en met name Peter. Als ze over haar schuldgevoel begint, onderbreekt André haar. Hij onthult dat Peter destijds eigenwijs is geweest en een verkeerde lijm voor het plakken van zijn banden heeft gebruikt, waardoor die tijdens de afdaling door de warmte gesmolten zou zijn. Bart vraagt zich hardop af waarom Peter zo roekeloos afdaalde. Laura stelt dat Peter zeker geen zelfmoord heeft gepleegd. Als 'bewijs' leest ze Peters gedicht voor dat hij op de top schreef en dat ze al die tijd bewaard heeft.

Terug in de villa verklaart ze dat ze nooit verliefd op Peter is geweest en dat hij ook een heel andere kant had, een zwarte kant, die behalve zij niemand kende. Hij was geobsedeerd geraakt door de film The Night Porter, waarin Lucia, een Jodin die het concentratiekamp had overleefd, zich overgeeft aan Max, een SS'er. Peter stelde dat liefde en seks ook over macht gaan, voelde zich als Max en genoot van perverse macht over Laura. Na het zien van de film Beyond Good and Evil, over een driehoeksverhouding, manipuleerde hij Laura door haar op te dragen met Bart naar bed te gaan.

De vrienden staan perplex, Bart voelt zich misbruikt. Joost en Bart krijgen ruzie, die zo hoog oploopt dat Bart het schilderij met de vergrote foto over het hoofd van Joost trekt. Die loopt daarop woedend het huis uit. 's Avonds laat praten Bart en Laura nog wat na. Ze zegt dat ze destijds ook verliefd op hem was, maar 'geen keuze' had en daarom wegging. Als ze naast hem gaat liggen en hij haar kust en met zijn hand haar buik zoekt, pakt ze die vast. Tot vrijen komt het niet: 'Je kunt de tijd niet repareren'.

De volgende dag, als de Mont Ventoux moet worden beklommen, is iedereen toch weer van de partij. David krijgt al snel duizelingen en stapt over in de volgauto van Laura. Bart gaat hallucineren en ziet opeens Peter voor zich uit rijden. Hij slaagt er niet in hem in te halen. Hij neemt zich voor nu eindelijk het boek over wielrennen en filosofie af te schrijven. Bart en André bereiken samen de top. Joost heeft het heel zwaar, maar voelt zich als herboren en vol nieuwe plannen als hij eindelijk boven is.

Als ze in het restaurant op de top hun geslaagde tocht willen vieren, komt Laura met nog een verrassing. Ze leidt een blinde jongeman binnen, die sprekend op Peter lijkt. Ze stelt hem voor: Willem, haar zoon. Ze vertelt de jongens dat hij de zoon van Peter en Laura is en dat hij de reden is dat zij na Peters dood halsoverkop naar Italië vertrok.

Tijdens de afdaling stoppen ze bij de plek waar Peter dodelijk verongelukte. André trekt het shirt van zijn vader uit en knoopt het om het paaltje waar Peter met zijn hoofd tegenaan sloeg. Ze omarmen elkaar en vormen er een cirkel omheen. Een felle windstoot maakt het shirtje los, waardoor het naar beneden dwarrelt.

 Epiloog

Joost, André en David zijn in de ruimte van Davids reisbureau Café De Vriendschap begonnen. Aan de muur hangen portretten van wielerlegenden en een foto van zes mensen die op de top van de Mont Ventoux met de armen om elkaar heen een kring vormen.

Er is een gezelschap bijeen ter ere van de boekpromotie van Bart, die eindelijk zijn boek Spinoza demarreert heeft afgemaakt. De vriendenclub is voltallig, nu met Willem, die de plaats van zijn vader Peter inneemt.

Na enkele inleidende woorden spreekt Bart een dankwoord uit en overhandigt het eerste exemplaar aan Laura. Er wordt getoost op elkaar en op de vriendschap en een foto gemaakt van zes mensen op het podium.

De Analyse:

Personages:

• De hoofdpersoon van het boek is Bart Hoffman. Hij is 48 jaar oud en een gepassioneerde wielrenner. Hij heeft een dochter Anna die genoemd is naar de ‘gedichtenbundel voor Anna’ van Peter Seegers. Hij is vanaf zijn zestiende al verliefd op Laura. Hij trouwt met Hinke en hij scheidt later ook weer. Hij wordt een misdaadjournalist en ook een sportverslaggever. Uiteindelijk wil hij toch liever gaan schrijven over Spinoza. Hij fietst alle twee de keren mee de Ventoux op.
  
  
• André Tankink is de stoerdere van de vriendenclub. Hij wilde profvoetballer worden en was ook de sportiefste. Hij en Bart zijn sinds de geboorte al onafscheidelijk. André heeft een Russische vrouw Ludmilla die sprekend op Laura lijkt. André is heel rijk geworden door zijn drugshandel waarvan hij aan het begin van het verhaal is veroordeeld maar ook weer vrijgesproken werd door de rechter.
    
• Joost Walvoort is een natuurwetenschapper. Hij is in 1969 in Zutphen komen wonen en hoorde vanaf toen bij André en Bart. Vanaf kleins af aan was hij al goed in alles. Hij hield eerst niet van wielrennen, maar uiteindelijk nadat Bart hem had overgehaald toch wel. Hij ontvangt de Spinozaprijs voor zijn Snaartheorie, maar heeft fraude gepleegd, dus zijn carrière gaat naar de knoppen, omdat een Amerikaans tijdschrift dit heeft ontdekt. Hij gebruikt in het boek heel veel filosofische vraagstukken.

• David Castelen is een Surinamer die op de middelbare school in 1978 erbij is gekomen. Hij neemt het bedrijf 'East West Adventures’ van zijn vader over en maakt er een groot succes van. Bart en David verliezen nooit het contact met elkaar. David fietste de eerste keer van de beklimming van de Mont Ventoux niet mee, maar de tweede keer wel alleen haalde hij het niet door zijn gezondheidsproblemen en stapte daarom bij Laura in de volgauto.

• Peter Seegers is een dichter die ook op de middelbare school erbij is gekomen in 1980. Hij kwam aan in Zutphen met het bordeel van zijn ouders: 'De Sweet Lady Jane.’ De jongens mogen hier vaak komen, niet om de vrouwen te zien maar om te chillen op de boot. Peter heeft een zeer gecompliceerde relatie met Laura en krijgt een kind met haar, nadat hij al was overleden. Hij verongelukte tijdens de afdaling van de eerste beklimming van de Ventoux.

• Laura van Bemmel komt in de zomer van 1981 bij de vriendenclub. Ze ontmoetten haar in het zwembad, vanaf dat moment veranderde de groepshouding. Iedereen probeert haar voor zichzelf te winnen. Ze gaat uit met Joost en André en is de muze van Peter. Later gaat ze ook nog naar bed met Bart en vertelt hem dat ze eigenlijk altijd al van hem heeft gehouden, maar geen relatie met hem 'kon' hebben. Na het ongeval vertrekt ze uit Zutphen naar Italië. Dertig jaar later komt ze weer tevoorschijn met een zoon.

Perspectief:

Het boek wordt verteld vanuit het ik-perspectief, dus vanuit de ogen van Bart Hoffman. Doordat het verhaal een ik-perspectief heeft, weet je evenveel als Bart zelf. Je weet bijvoorbeeld wanneer hij afspraken heeft en wat er alleen in zijn gedachten om gaat. Hij kijkt terug op wat er is gebeurd. Alles wat hij denkt, doet, opschrijft, ziet of waar hij naartoe gaat wordt heel precies verteld in het boek. Als hij met iemand praat, kun je precies lezen wat hij allemaal denkt en zegt. Hierdoor kom je ook te weten waarom hij bepaalde dingen tegen mensen zegt, want zijn gedachten leggen die zinnen dan uit. Zo kom je dus meer te weten over Bart dan over de anderen. In de epiloog is de ik-verteller veranderd in de alwetende-verteller.

Tijdsverloop:

Het tijdsverloop in het verhaal speelt zich voornamelijk af van 1982 tot 2012. In 1982 gaan de heren namelijk de Ventoux beklimmen en verandert alles na de beklimming. Het hele boek draait om wat er op die berg is gebeurd en waarom dat is gebeurd. De dertig jaar tussen 1982 en 2012 is niet zo heel belangrijk, daar wordt niks over gezegd. In 2012 komen de heren weer bij elkaar na die dertig stille jaren. Dit is ook een belangrijk punt in het boek, want hier gaan ze voor de tweede keer de berg op. Wat er voor 1982 gebeurde hoort eigenlijk wel bij het boek, maar dat is maar een klein stuk. Dus in feite loopt de periode van 1964 tot 2012, maar je maakt niet alles mee uit die periode. Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Zutphen zelf. Voor 1982 gebeurt alles in Zutphen, in 1982 speelt het zich voornamelijk af in Frankrijk bij de Ventoux. In die dertig jaar speelt het zich weer af in Zutphen. In 2012 speelt het zich eerst op een aantal plekken af, in Rotterdam, waar André woont, Alkmaar waar Bart woont en in Zutphen, waar Joost en David nog wonen. Daarna speelt het zich in 2012 weer af bij de Ventoux en in de buurt van Bédoin.

Stijl, Thema’s & Motieven:

Het boek is een roman en heeft een aantal thema’s. Het eerste thema van het boek is vriendschap. De vriendschap tussen de 5 mannen en 1 vrouw die altijd blijft standhouden ook al wonen ze ver van elkaar of verdwijnen er mensen. Het maakt niet uit hoelang het duurt, hoe ver je van elkaar woont of wat je doet, dit boek laat zien dat vriendschappen beginnen, stand houden en dat vrienden je nooit zullen laten vallen. Het tweede thema is de midlifecrisis. De heren zitten nu in een stadium van hun leven, waarin ze geen idee hebben wat ze nu moeten doen. Of ze nu wel gelukkig zijn en of ze weten waar ze aan toe zijn. Het derde thema is geheimen. De mannen hebben nooit geweten waarom Peter is gestorven en dachten dat het kwam omdat hij nog nooit op een fiets had gezeten. En ze wisten ook niet waarom Laura zo plots verdween. Daar komen ze uiteindelijk aan het einde van het boek allemaal achter. Het vierde thema is de seksualiteit. Er wordt veel over seksualiteit gepraat en ernaar gevraagd in het boek. Ook hebben Laura en Bart seks, Laura en André zoenen en Laura heeft een seksrelatie met Peter. En de vrienden zijn allemaal verliefd op Laura. En het laatste thema is sport. André deed vroeger al aan voetbal en de rest deed soms mee. Bart was de eerste die door wielrennen gepassioneerd werd en stootte daarmee ook Joost en André aan. Peter wilde alleen maar wielrennen de Ventoux op. Later is David ook gaan wielrennen omdat hij moest bewegen van de dokter. Het wielrenners leven komt het hele boek terug met citaten, fietstochtjes, foto’s en referenties aan beroemde wielrenners van vroeger.

Titelverklaring:

De titel van het boek is VentouX. Het boek is vernoemd naar de berg de Ventoux. Maar de X   is rood gekleurd en dat heeft een reden. De X is roodgekleurd omdat de X staat voor het getal vijf. Hiermee geeft Bert Wagendorp aan dat er nog vijf mensen over zijn. Of dat er 5 mannen waren en 1 vrouw. Beiden zouden kunnen.