Vechten voor overmorgen door Evert Hartman

Zakelijke gegevens

Auteur: Evert Hartman
Titel: Vechten voor overmorgen
Uitgever: Lemniscaat
Jaar van uitgave: 1983
Druk: 5e

Inhoudelijke gegevens

Samenvatting
Dit verhaal speelt zich voor de schrijver in de toekomst af, hoewel het voor ons al verleden tijd is. Het verhaal begint op 10 augustus 1992. Er is net een bomaanslag gepleegd bij een chemische fabriek. De bomaanslag is vermoedelijk gepleegd door de ASP, de Alternatieve Samenlevings Partij. Maarten Van Rhenen, 17, woont samen met zijn zusje, Mariska van 12, zijn broer, Eddy van 16 en zijn ouders. Maartens vader werkt bij de politie en wordt opgeroepen. Als Maarten de hond uitlaat vindt hij een man, die André heet, in een greppel. Hij is gewond en Maarten helpt hem uit de greppel. André heeft de bomaanslag gepleegd bij de fabriek, maar als hij hoort dat Maartens vader bij de politie zit gaat hij er van door. Als Maarten thuis komt, vertelt zijn broer, Eddy, dat hij papa’s selector, dat is een soort tv scherm waar allerlei dossiers van de politie in staan, heeft aangezet via het datacodenummer van zijn vader. Het blijkt dat twee daders opgepakt zijn. De volgende dag wordt Maarten opgebeld door een meisje, Joke Hameling, die beweert zijn hulp nodig te hebben. Ze zegt dat ze iets met André heeft te maken. Ze spreken af bij een café. In het café vertelt Joke dat zij de zus is van André en dezelfde ideeën heeft als de ASP. Ze wil graag dat Maarten in de computer opzoekt waar twee andere daders zijn. Maarten valt als een blok voor Joke, en zoekt dan ook thuis in de selector van zijn vader samen met Eddy op waar de daders zitten. Hij vertelt het aan Joke, en besluit daarna om eens naar een vergadering van de ASP te gaan. Als hij na die vergadering thuiskomt is zijn vader erg somber. Het blijkt dat de daders ontsnapt zijn omdat ze hulp van buitenaf kregen.
En ik begrijp het niet,’ zei meneer Van Rhenen. ‘Ik begrijp niet hoe ze erachter zijn gekomen waar wij ze hadden opgeborgen. ( blz. 69)
Maarten krijgt verkering met Joke en gaat steeds vaker met haar naar de bijeenkomsten van de ASP. Op een keer als Maarten met zijn vriend Joost naar een bijeenkomst gaat wordt er een aanslag gepleegd op Paul Roskam, de leider van de ASP. Veel mensen die naar die bijeenkomst gingen zijn gewond of zelfs dood. Maarten en zijn vriend hebben niets ernstigs. De aanslag is waarschijnlijk werk van de fascistische NVP.
Als Maarten, Joke, Eddy en Mariska op bezoek gaan bij de ouders van Joke blijkt in de auto dat het in de avond zal gaan sneeuwen. Ze maken zich nog geen zorgen. ,,Voor die tijd zijn wij weer thuis antwoordde Maarten’’ (blz. 113)
Als ze teruggaan is het opeens een stuk kouder, volgens de weersverwachting gaat het heel erg sneeuwen. Al snel is de weg ondergesneeuwd. Op een gegeven moment is het zo erg dat ze niet meer vooruit komen met de auto. Er zijn nog veel meer mensen die vastzitten. Van iemand anders horen ze schokkend nieuws. ,,Ze hebben de gasleiding in de lucht laten vliegen. Op vier plaatsen. Het hele land zit in de kou’’ (blz. 119)
Na lange tijd worden ze eindelijk naar huis gebracht, waar het ook niet zo warm is. Veel mensen denken dat de NVP het heeft gedaan, de fascistische partij. Meneer Van Rhenen denkt dat het wel eens de ASP zelf zou kunnen zijn. Deze ramp is het begin van een nieuw tijdperk.
Het tweede deel begint in 1997, er is veel veranderd. De ASP is vijf jaar geleden aan de macht gekomen, na de aanslag op de gasleidingen. De ASP heeft allerlei regels bedacht, je mag bijvoorbeeld niet meer roken, je moet altijd een chip met persoonlijke gegevens bij je dragen. Als je ouder bent dan 75 word je niet meer behandeld in het ziekenhuis. Ook mag je niet meer dan drie kinderen hebben, als je toch een vierde kind krijgt mag je dat alleen houden als je heel veel geld betaalt.
Meneer Van Rhenen heeft een onbelangrijke baan gekregen omdat hij zich niet fanatiek aan alle regels houdt. Maarten werkt inmiddels bij de ASP, Eddy is energietechnicus en Mariska zit nog op school.
Mariska hoort van haar beste vriendin, Lianne, dat haar ouders nog een vierde kind er bij krijgen. Eddy krijgt dit per ongeluk te horen. Als Eddy bij zijn opa is, vertelt zijn opa dat hij een heleboel pakjes sigaretten heeft, die ontzettend veel waard zijn. Die pakjes sigaretten mag Eddy verkopen om zo genoeg geld te krijgen zodat de ouders van Lianne het kind kunnen houden.
Na een tijdje komt Eddy bij Joke en Maarten om de afvoer na te kijken. Tussen de afvoerbuizen vindt hij een map met documenten over de aanslagen op de gasleidingen van vijf jaar geleden. Eddy vertelt het aan Mariska en ze gaan naar een meneer, Borgstein, die veel verstand heeft van codes en kaarten.
Het blijkt dus dat de ASP vijf jaar geleden die aanslag zelf gepleegd heeft om zo aan de macht te komen. Dan komt ook nog uit dat Maarten, bij een cursus van de ASP, is ingespoten met een speciale stof die reageert op een bepaald radiosignaal. Joke vindt dit, hoewel ze eigenlijk een voorstander van de ASP is, niet goed.
Meneer Borgstein laat, als hij hoort dat Mariska en Eddy ook tegen de ASP zijn, een apparaatje zien dat hij zelf heeft gemaakt. Met dat apparaatje kun je, als het helemaal af is, computers van slag maken, ook de centrale stadscomputer. Als Eddy de volgende morgen naar zijn werk fietst wordt hij aangehouden. Het blijkt dat zijn persoonsplaatje negatief is.
Het apparaat van Borgstein… Ze hadden er bovenop gestaan, toen hij het inschakelde. Dat ding had natuurlijk alle gegevens van zijn persoonsplaatje gewist. ( blz.225)
Eddy beseft dat Mariska’s plaatje dan natuurlijk ook negatief is. Hij wordt gebracht naar een bureau waar ze hem allemaal vragen stellen. Eddy merkt dat ze doorhebben dat hij dat document van de aanslag heeft gevonden en hij vlucht naar het huis van meneer Borgstein. Daar belt hij naar de moeder van Lianne en vraagt of Lianne en Mariska uit school naar hem toe kunnen komen. Ze denken dat het voor Mariska en Eddy niet meer veilig is, en ze besluiten te vluchten naar het buitenland. Maarten wil niet mee, maar na lang aandringen gaan Joke en Maarten allebei mee.
Joke duwde Maarten de auto in. Ze zei: ‘Als ik meega, wil je dan wel?’ Maarten keek haar hulpeloos aan. ‘Jij mee?’ ‘Schiet op!’ snauwde Eddy. Joke aarzelde niet meer. Met een onverwachte beweging duwde ze Maarten achterin en ging naast hem zitten. ‘Dan ik ook!
Uiteindelijk komen ze de grens over dankzij het apparaat van meneer Borgstein.

Karakters en verhoudingen
De hoofdpersonen in het eerste deel zijn Maarten en Eddy.
Maarten en Eddy zijn elkaars tegenpolen.
Maarten is gevoelig en meer aan de verlegen kant. Maar hij laat zich snel meeslepen, zoals met bijvoorbeeld de ASP. Als Maarten denkt dat iets goed is, wil hij in geen geval de slechte kanten zien. Hij is het dan ook in alles eens met de ASP en levert geen enkele kritiek.
Eddy is juist losbandig, voelt zich snel op zijn gemak en wil altijd de grappenmaker uithangen. Hij is in voor nieuwe dingen, de ASP, maar levert wel kritiek. Hij is het bijvoorbeeld niet in alles eens met de ASP. Wat erg grappig is, is dat hij bij een bijeenkomst de pamfletten van de tegenpartij aanneemt, hoewel Maarten dit afkeurt.
Ik snap niet dat jij je die rotzooi in handen laat stoppen. Rotzooi?’ Eddy deed verbaasd. ‘Je weet nog niet eens wat er in staat.’ ‘Da’s ook helemaal niet nodig.’ ‘Fout!’ berispte Eddy hem. ‘Je moet altijd op de hoogte blijven van het wapenarsenaal van je tegenstanders, ook in de politiek.’
Maarten en Eddy kunnen het niet zo goed met elkaar vinden, waarschijnlijk doordat ze twee heel verschillende karakters hebben.

In het tweede deel zijn vooral Mariska en Eddy de hoofdpersonen.
Mariska is een meisje dat snel in opstand komt tegen de regels van de ASP. Ze is heel hartelijk en ondernemend. Ze doet er ook bijvoorbeeld alles aan om haar vriendin Lianne te helpen.
Mariska en Eddy gaan veel met elkaar om en vinden elkaar ook aardig. Mariska vindt Maarten wel aardig maar ze kan het beter vinden met Eddy, waarschijnlijk omdat ze het in veel dingen met elkaar eens zijn. In sommige delen van het boek is ze zelfs heel fel tegen Maarten. Bijvoorbeeld als meneer Van Rhenen een andere baan heeft gekregen.
Maarten en Joke kwamen binnen. ‘Dag, mam, pap, Mariska… Hoe is ‘t met jullie?’ ‘Dat zul jij niet weten!’ zei Mariska agressief.
Joke is in beide delen bijpersoon, over haar wordt niet zoveel verteld. Wat je wel weet is dat ze, net zo als Maarten, gevoelig en meegaand is, maar ook slim en ze houdt zich bezig met toekomst voorspellen enz.

Plaats
Het verhaal speelt zich af in Nederland, waar precies stond er niet duidelijk in.
Evert Hartman zet dat meestal niet duidelijk in zijn boeken.

Tijd/ tijdsverloop
Dit verhaal speelt zich af in de toekomst, maar voor ons is het al weer verleden tijd.
Het verhaal begint in 1992, en eindigt in 1998. In het verhaal staan steeds data zodat je weet hoeveel tijd overal tussen zit.

Verhaalsoort
Dit verhaal speelt zich af in de toekomst. Het boek is een politieke roman.

Bedoelingen schrijver
In dit boek levert Evert Hartman heel veel kritiek op onze samenleving.
Daarom verzint hij in dit verhaal een partij die goed en democratisch lijkt.
Als die partij uiteindelijk aan de macht komt blijkt het een dictatuur geworden te zijn. Ik denk dat hij daarmee wil zeggen dat zoiets zomaar kan gebeuren en dat je er goed bij moet nadenken

Eigen mening

Beoordelingswoorden/ argumenten
Ik vind dit een heel leuk boek omdat het onderwerp mij wel interesseert, ik vind het ook goed geschreven. Maar de karakters van de hoofdpersonen vond ik zo voorspelbaar. Je wist bij elk persoon precies hoe die ergens op zou reageren. Er zat niets onverwachts in en dat maakte de personen meer tot robotten dan mensen. Ook vind ik het jammer dat er eigenlijk niet echt een einde aan zit. Ik zou graag willen weten of uiteindelijk de ASP de macht is afgenomen. Eigenlijk blijf je na dit boek nog met een hoop vragen zitten.

Auteursinformatie

Biografie
Evert Hartman werd op 12 juli 1937 geboren in Dedemsvaart.
Al tijdens zijn studie werd Evert Hartman leraar aardrijkskunde en dat bleef hij dertig jaar. Hoewel hij werkte schreef hij ook nog. Hij stopte met lesgeven in 1993. Het was niet zo dat hij toen meer ging schrijven, maar hij had wel meer tijd om onderzoek te doen voor het boek waaraan hij bezig was. Zijn eerste drie boeken waren voor volwassenen bestemd maar zijn vierde boek, ‘Oorlog zonder vrienden’, was een jeugdboek. Toen hij merkte dat dit zo’n succes was heeft hij daarna alleen nog maar voor de jeugd geschreven. Hij overleed op 7 april 1994.

Belangrijkste werk
De belangrijkste boeken van Evert Hartman zijn:
Oorlog zonder vrienden, 1979
Vechten voor overmorgen, 1980
Het onzichtbare licht, 1982
Gegijzeld, 1984
Morgen ben ik beter, 1987

Onderwerpen
De onderwerpen waar Evert Hartman vooral over schrijft, moeten jongeren aan het denken zetten. Hij heeft meestal onderwerpen gekozen waar je lang over blijft na denken. In zijn boeken geeft hij verschillende standpunten zodat de lezer zelf gaat nadenken over wat hij goed vindt en wat niet. Een speciaal soort onderwerp heeft Evert Hartman niet, maar vaak gaan zijn boeken over maatschappelijke problemen.