Het orgeltje van yesterday door Rutger Kopland

Inleidende Gegevens

De dichtbundel die ik heb gekozen is; ‘Het orgeltje van Yesterday’, geschreven door Rutger Kopland. Het origineel is geschreven in 1968. De druk die ik gelezen heb is uit het jaar 1983; de elfde druk. Deze bundel is gedrukt in Amsterdam; door van Oorschot. Het bundeltje telt 40 bladzijden.

Eerste Reactie

Ik heb voor een bundel van Kopland gekozen omdat wij tijdens de introductie van poëzie in de les al enkele gedichten van deze dichter gelezen hebben. Deze gedichten spraken mij van het begin af al aan. Mijn eerste indruk was vooral dat zijn gedichten heel realistisch zijn en voor iedereen toegankelijk. Toch zit er bij nader inzicht een vaak veel diepere gedachte achter, als de eerste gedachte die in je opkomt als je een gedicht van hem leest. Dat was denk ik ook de belangrijkste reden dat ik een bundel van Kopland heb uitgezocht, omdat zijn manier van aan het denken zetten op een creatieve, beetje slinkse wijze wordt gedaan.

Verdieping

Indeling en thema’s
De bundel bevat 27 gedichten; onderverdeeld in 5 groepen en er zijn enkele gedichten die niet zijn onderverdeeld. De vijf groepen zijn als volgt: ‘Drie wintergedichten’, ‘Drie voorjaarsgedichten’, ‘Reis’, ‘Gesprekken’ en ‘De dood van mijn vader’.
Thema’s die in de gedichten zitten zijn niet echt simpel om in enkele woorden te omschrijven. Kopland gebruikt eigenlijk als thema in zijn gedichten vaak de analyse van het leven, of over dingen die hij heeft meegemaakt en de dingen die hem bezighouden. De onderwerpen die hierbij horen zijn weer een soort thema’s, zoals onder andere; afscheid en het verwerken van verdriet Ook het volwassen zijn en de veranderende rol die je speelt in je leven en liefde spelen een grote rol in zijn gedichten.

Klank en rijm
Klank en rijm worden niet echt veel gebruikt in deze bundel. Er is geen sprake van volrijm/‘Sinterklaasrijm’. Alliteraties en metra of andere vormen van rijm heb ik ook niet echt kunnen ontdekken in deze gedichten. Wel maakt de dichter meerdere malen gebruik van een enjambement in zijn gedichten.

Betekenis
Er wordt in deze gedichten wel gebruik gemaakt van beeldspraak en stijlfiguren. Kopland gebruikt ze niet heel veel, maar dat verschilt ook weer per gedicht. Hij kan wel heel goed met een letterlijke betekenis een dieperliggende gedachte oproepen.

Zinsbouw
De zinsopbouw is heel belangrijk voor de stijl van Koplands gedichten. Voornamelijk omdat hij hieruit op een goede manier kracht krijgt in het gedicht.

Typografie en lay-out
In de gedichten wordt telkens dezelfde lay-out gebruikt. Alle regels beginnen in de rechterzijlijn. De gedichten in het geheel staan ongeveer op het midden van de bladzijde. De lengte van de versregels verschillen een beetje, maar zijn over het algemeen kort en voor de strofes geldt precies hetzelfde verhaal.
Van typografie wordt ook niet echt gebruik gemaakt, omdat alle gedichten hetzelfde lettertype hebben en er ook verder geen afwijkingen zijn in woorden, titels en de gewone tekst.
Het is dus niet de typografie of de lay-out die de gedichten versterken.

Titelverklaring
De titel ‘Het orgeltje van yesterday’ slaat terug op de gedichten. Er zijn twee manier waarop ik dit uit kan leggen. De ene manier is als je de titel over de hele bundel neemt. Dan staat het orgeltje voor een soort klank, een toon die door alle gedichten heen klinkt en ‘Yesterday’ slaat dan op het nummer van de Beatles die aan het eind van de jaren ’60 heel populair was, maar waaruit ook het pessimistische spreekt, wat in deze gedichten doorschemert. In sommige gedichten lijkt het alleen weer of juist met dat pessimistische idee de gek wordt aangestoken.
Zo kom ik bij het volgende voorbeeld. De andere uitleg is namelijk het gedicht waarin de titel daadwerkelijk voorkomt; ‘Verhaaltje voor jullie’. Dit gedicht gaat over een soort sprookje, wat allemaal heel mooi afloopt, maar met zo een ondertoon verteld, dat je wel aanvoelt dat het juist niet zo sprookjesachtig en mooi bedoeld is. Je voelt als tweede laag duidelijk een pessimistische en deels ironische klank.

Personages
Er zit in deze bundel ook iets van personages. Kopland gebruikt namelijk af en toe een letter om een persoon mee benoemen. Zo is J zijn vader, A zijn moeder, zijn B en R zijn dochters en H en J zijn broers. Deze letters worden in meerdere gedichten gebruikt. Ook G wordt nog een keer gebruikt, het is alleen niet helemaal duidelijk wie dit is. Ikzelf vermoed dat god hiermee wordt bedoeld. En in twee gedichten, genaamd: ‘Juffrouw A’ en ‘Meneer K’, worden ook letters gebruikt die ik niet helemaal goed kon plaatsen.
Het is wel heel bijzonder volgens mij dat deze personages ook echt vorm krijgen in een gedichtbundel, want aan de hand wat Kopland over hen vertelt, kun je toch aardig afleiden wat voor personen dit zijn.