Thema Het verhaal gaat over Erik Pinksterblom, die op een avond tot de ontdekking komt dat de schilderijen in zijn kamer tot leven zijn gekomen. Zo heeft hij een gesprek met zijn voorvaderen, waaronder ook zijn grootmoeder, die helemaal uit het schilderij is geklommen en bij Erik in bed is komen staan. Grootmoeder veranderde Erik in een piepklein jongetje dat zo in zijn favoriete schilderij klom. Het schilderij stelde een weide voor met veel insecten. Eriks grootste wens was om ooit ook als een insect in dat schilderij te leven. Eenmaal in het schilderij treft Erik ene meneer vliesvleugel, een wesp, met een zeer voortreffelijke houding. Iemand van stand, waar Erik zich voor moet bewijzen. Omdat Erik geen wesp is vertrekt hij uiteindelijk als verdacht persoon naar een hotel, waar hij alle soorten insecten leert kennen. Met zijn kennis over insecten, die hij op school heeft geleerd, verteld hij de bewoners van het hotel wie ze zijn en wat ze doen. Hierdoor stijgt hij hoog in aanzien. Uiteindelijk vertrekt Erik op de rug van een vlinder, waar hij hele goede vrienden mee is geworden. Helaas duurt deze tocht niet zo lang. De vlinder wordt verliefd en trouwt en Erik blijft alleen achter. Om te overleven doodt Erik een spin. Bij het gevecht raakt hij buitenbewustzijn en wordt wakker in een graf, gemaakt door doodgravers. Als blijkt dat Erik nog in leven is valt dat de doodgravers erg tegen. Desondanks wordt Erik toch gevraagd voor een eenvoudig diner. De doodgravers blijken een hele een hele andere opvatting te hebben over de dood dan Erik. Uiteindelijk wordt het diner verstoord door een mol die de doodgraver familie vermoord. Erik is nu op zoek naar de uitgang en komt uiteindelijk bij de mieren terecht. Hier krijst Erik de schrik van zijn leven als blijkt dat iedereen hem kent. Hij wordt als een wijsheer beschouwt en alle mieren vragen hem wat ze moeten doen en wie ze zijn. Erik kan maar met moeite uitleggen dat er zoiets bestaat als instinct. Na een verschrikkelijke oorlog met de mieren hebben meegemaakt wordt Erik wakker in zijn eigen bed. Nu komt hij erachter dat zijn ouders hem niet eens hadden gemist en dat de echte wereld toch wel tegenvalt. Vertelwijze Het boek is voor het eerst in 1941 verschenen, daarom is het nog in oudnederlands geschreven. Er is een verteller en er is Erik pinksterblom en andere personages. De verteller verteld in de verleden tijd, Erik en de rest spreekt in de tegenwoordige tijd

In het boek staat bijna op elke bladzijde wel een plaatje en elk hoofdstuk begint met een opsomming van wat er in het hoofdstuk verteld gaat worden. Titel De titel luidt Erik. Erik is immers de hoofdpersoon uit het boek, om hem draait alles. De ondertitel luidt: of het klein insectenboek. Erik heeft veel moeten leren over insecten ui het insectenboek van Solms, waar alleen maar feiten over insecten worden gegeven. Als Erik de insecten in het echt ontmoet blijkt dat alle insecten ook een eigen karakter hebben. Je leert als het ware over verschillende insecten. Opbouw Het boek heeft een proloog, die echter niet op het verhaal slaan. Er is door insectologen onderzoek gedaan naar het boek en tot de conclusie zijn gekomen dat er niets van deugt. In de verschillende prologen kun je lezen wat er verder met het boek gebeurd is. Daarnaast heeft het boek ook nog een inhoud waarin staat wat er per hoofdstuk gaat gebeuren. Het boek is in 13 hoofdstukken verdeeld en geen van de hoofdstukken heeft een titel. Personages Erik Pinksterblom: Erik pinksterblom is een jongetje van negen jaar oud die nog op school zit. Vandaar dat hij niet zo veel weet, wat tot rare reacties kan leiden. Erik is altijd bereid om te helpen en te luisteren. Waar hij toevallig wel wat vanaf weet zijn insecten. Dat moest hij immers leren op school. Door de insecten t vertellen wat ze zijn raakt de natuur een beetje ontregeld. Deze fut ziet Erik wel in, echt dom kun je hem dus niet noemen. Historische tijd Het verhaal speelt zich af in de tijd dat het boek is geschreven. Dat is dus rond 1940. De tijd maakt voor het verhaal eigenlijk niets uit en is dus niet willekeurig gekozen. Plaats en ruimte Het verhaal speelt zich af in huize Pinksterblom, maar dan voornamelijk in het schilderij op Eriks kamer. Het schilderij is willekeurig gekozen, de rest van de gebeurtenissen had overal ter wereld kunnen gebeuren. Het schilderij had overal ter wereld kunnen hangen, als het zich maar in de slaapkamer van Erik bevond. Tijdsduur Eigenlijk maar een nacht, als je er vanuit gaat dat Erik alles heeft gedroomd. De tijdsduur in de droom is wat moeilijker te bepalen, maar waarschijnlijk iets van een maand ofzo.
Tijdsvolgorde Het verhaal in het schilderij is in chronologische volgorde verteld. Het duurt alleen langer dan de werkelijke tijd. Perspectief Het verhaal is zowel auctoriaal als personaal. De schrijver vertelt iets in de ik-vorm en verteld daar dan achter aan wie het zei. Idee Ik denk om een beetje het verschil tussen feiten en onwetend heden aan te geven. Insectologen kunnen wel vertellen dat insecten zes pootjes hebben, maar niemand van die insectologen weet hoe het voelt om een insect te zijn. Dat weet Erik wel, maar die wordt op het einde van het boek niet serieus genomen. En zo kijken insectologen er ook tegenaan.