Déjà Vu door Esther Verhoef

Leesverslag

Zakelijke gegevens:
Schrijver: Esther Verhoef
Titel: Déjà vu
Ondertitel: n.v.t.
Motto: Een franstalige motto van Jean de la fontaine uit ‘’fables’’:
Chacun se dit ami;
mais fol qui s’y repose.
Rien n’est plus commun que ce nom;
rien n’est plus rare que la chose.

Achter in het boek staat de vertaling hiervan:
Iedereen noemt zich vriend, maar dwaas wie er zich op verlaat. Niets is algemener dan de naam, niets is zeldzamer dan de zaak. Jean de la fontaine, fabels (1668).

Voorbericht: n.v.t.

Eerste reactie

Leg uit waarom je dit boek gekozen hebt.

Ik keek thuis in de kast of er nog leuke boeken stonden die ik zou kunnen lezen voor Nederlands. Er waren twee boeken van Esther verhoef en mijn moeder had deze net gelezen en ze vond het wel een goed boek dus ging het lezen.

Beschrijf je eerste persoonlijke reactie nadat je het werk gelezen hebt.

Ik vond het wel een goed, spannend boek, maar soms vond ik het een beetje langdradig en had ik niet heel veel zin om door te lezen. Aan het eind, bij de laatste acht bladzijden werd het opeens weer heel spannend en toen was het eind wel weer verrassend.

Verdieping

a. Ruime samenvatting

In de allereerste scène wordt een vrouw bedreigd door een man die de vader van haar kind is. Hij richt een geweer op haar. Enkele hoofdstukken worden verder in het verhaal vanuit dit perspectief verteld. Het is een zij-verhaal.(personaal)

Daarna beginnen de genummerde hoofdstukken die enkele keren worden onderbroken door de vertelde passages van de vrouw die een zij/vertelster is. Ze heeft in het begin geen naam. Later blijkt het een Franse vrouw te zijn. Er wordt op de vrouw geschoten door de man. Ze heeft dan ook al verteld dat ze gezien heeft dat haar man door een man en een vrouw is doodgeschoten. Er komt ook nog een man met een everzwijnenmasker in die scène voor en dat blijkt dan de minnaar te zijn.

In hoofdstuk 1 vertelt Eva Lambregts (27 jaar) dat haar contract bij de krant niet wordt verlengd. Ze vindt het onrechtvaardig, omdat ze eigenlijk nooit de kans heeft gekregen om zich te bewijzen, maar ze had haar eindredacteur niet mee. Eva is woedend en besluit om enkele dagen eerder dan gepland naar Frankrijk te gaan, waar haar vriendin Dianne enkele maanden ervoor een huis heeft betrokken. Dat is in het kleine Franse gehucht Le Paradis, maar het oord zal allesbehalve een Hof van Eden worden voor Eva. Haar vriend Erwin vindt het niet leuk dat ze naar Frankrijk gaat: hij komt net terug van een zakenreis.

De laatste dagen heeft ze helemaal niets meer gehoord van Dianne. Ook blijkt ze niet thuis te zijn, maar de sleutel van het huisje zit in de tuingieter die ervoor staat. Zo kan Eva toch naar binnen: het huis ziet er onbewoond uit en ze voelt zich niet op haar gemak. ’s Nachts ziet ze ook een lichtbundel door het bos zweven. De dag erna verkent ze de omgeving en ontmoet ze enkele mensen die allesbehalve aardig zijn. Op haar vragen wordt nauwelijks geantwoord en niemand geeft toe dat ze Dianne kennen. Dat is wel vreemd. Ook Diannes moeder die ze belt, weet niet waar haar dochter rondhangt, maar zij maakt zich niet veel zorgen. Op de derde dag is er een ruitbreuk in het huisje: is er ingebroken? Eva gaat aangifte doen, maar de politie komt ook al niet zo sympathiek over (Monsieur Chevalier ontvangt haar) De politieman vertelt dat hij het heel druk heeft met een moordzaak: in koelen bloede is een echtpaar vermoord. Hier tussen in zijn de hoofdstukken van de personale vertelster weergegeven.

De politieman geeft haar het advies een bus peperspray te kopen. Wanneer ze dat in een winkel doet, herkent ze een enge man, Hugo Sanders. Hij is de ex-vriend van Dianne die haar relatie met hem heeft uitgemaakt, vlak voordat ze naar Frankrijk verhuisde. Had Dianne tegen haar gelogen? De situatie wordt enger wanneer de kat van Dianne wordt gevild. Opnieuw doet Eva aangifte. Opnieuw doet de politie niet al te veel. Eva is het al snel zat, van Dianne is er geen spoor en de gebeurtenissen zijn te eng. Maar wanneer ze net besloten heeft naar Nederland terug te gaan, staat vriendje Erwin voor haar neus. Hij is met de motor gekomen. Dat steunt haar wel en ze voelt dat Erwin veel om haar geeft. Ze vrijen opwindend.

Van een rondzwervende buurjongen hoort Eva dat Hugo vaak bij Dianne op bezoek was gekomen. Maar de Fransen bemoeien zich niet te veel met hen: ze hebben een hekel aan buitenlanders en zeker aan mensen die het allemaal wat beter weten wat de natuur betreft. Dianne en Hugo zijn echte natuurfreaks, die grenzen lijken te overschrijden. Chevalier komt Eva ondervragen op een harde manier en dat is wel vreemd.

Erwin moet zijn kapotte motor laten repareren in een naburige garage. Als hij weg is, wordt Eva overvallen door een aantal gemaskerde mannen. Ze wordt in een busje weggevoerd en naar een huis gebracht waar ze wordt ondervraagd. Ze willen weten waar Dianne is. Ze weet het antwoord niet, tijdens de ondervraging herkent ze wie de man achter het everzwijnenmasker is. Wanneer ze zich wanhopig voelt, wordt ze gered door Dianne.

flashback: Er wordt dan plaats ingeruimd voor een situatie waarin Eva in haar jeugd optrekt met Dianne die veel meer durft dan zij. Ze was een keer schoolziek geweest, maar toch boodschappen gaan doen en toen ze terugkwam, was de voordeur in het slot gevallen. Dianne was naar boven geklommen, gevallen en zich bezeerd en ze had het later toch weer geprobeerd. Zo heeft Dianne voor Eva als een soort oudere zus gefungeerd. Ze hebben hun vriendschap ook bezegeld met een bloedproef. Het litteken is nog te zien in Eva’s handpalm.

Na de redding door Dianne is ze haar vriendin vrijwel meteen weer kwijt. Dianne stuurt haar namelijk weg. Erwin blijkt ook in de buurt te zijn. Dan wordt er ineens geschoten en Dianne komt gewond terug naar de auto van Erwin. Hugo Sanders (haar ex-vriend) heeft op haar geschoten, zegt Dianne. Bloedend op de achterbank onthult ze dat Hugo en zij terroristische acties hebben gepleegd en dat Hugo de dood van het Franse echtpaar op zijn geweten heeft, en elders in Europa al meer bio-terroristische acties heeft voltrokken.

Eva en Erwin brengen Dianne naar het ziekenhuis. Ze heeft een enorme darmwond. Eva leest in haar mailbox de mails die Dianne als bewijs heeft gestuurd. Er zijn veel terroristische plannen door het stel en hun “bende”gemaakt. Eva wordt ondervraagd door de politie. Ze heeft een lijst met personen van het internet gehaald. Die zijn betrokken bij het bio-terrorisme. Ze heeft een afspraak met Chevalier en die kan zijn ware aard niet langer verbergen. Hij maakt onderdeel uit van de criminele organisatie en trapt in de val die Eva heeft opgezet met één van zijn collega’s. Hij zou op de lijst van daders voorkomen. Hij wordt gearresteerd en hij is ook de man met het everzwijnenmasker, die de vader is van het kind van de door hem gedode vrouw. Wanneer Eva terugkeert in het ziekenhuis, is Dianne aan haar verwondingen overleden. Ze vindt het verschrikkelijk.

Tien dagen later
Erwin en Eva zijn naar Nederland teruggekeerd. Eva bezoekt haar ouders die enorm zijn geschrokken van haar avontuur. Erwin vertelt dat hij veel gevoelens heeft voor Eva en dat is wederzijds. Hugo wordt op advies van een beroemde advocaat voorlopig op vrije voeten gesteld.

Maar ineens wordt de onderzoeksjournaliste in Eva wakker. Ze bezoekt het huis van de ouders van Hugo Sanders, die dat niet leuk vinden. Ze ontmoet ook Hugo, die er haatdragend uitziet. Ze zoekt verder naar bewijzen van de moord op een Belgische wat oudere man. Dan heeft ze haar reportage compleet. Ze brengt het stuk naar de redactie van de krant en nu ineens ziet men haar kwaliteiten wel in . Ze wordt weer in genade aangenomen. Het is echter nog allemaal niet over.

Om haar vriendin ook postuum te vrijwaren van verdachtmakingen gaat ze het pistool van Dianne waarmee ze toch waarschijnlijk zelf de Franse man heeft gedood weg maken. Ze roeit het meertje van haar jeugd op. Op die plek heeft ze de vriendschap met Dianne met de bloedproef bevestigd en ze gooit het pistool op een diepe plek in het water. Daar kan niemand meer achter komen. Maar als ze aan wal komt, staat daar Hugo Sanders. Hij wil haar in het meer verdrinken. Eva ziet visioenen van haar dood, maar ineens is er de peperspray. Die wordt haar redding. Ze spuit Hugo in de ogen, die blind wordt en lijkt te verdrinken. Net goed, denkt ze eerst en geeft hem een klap met de roeispaan. Wanneer hij bijna verdronken is, besluit ze hem toch uit het water te halen. Ze wil niet zo zijn als de ander. Ze heeft een hogere moraal. Ze gaat op weg om redding te zoeken.

b. Verhaaltechniek:

Personages

Wie zijn de hoofdpersonen?

Eva Lambregts en Dianne (achernaam onbekend)

Wat houdt hen bezig?

Eva is journaliste bij een krant, maar wordt in het begin van het boek ontslagen.
Dianne is een tolk en een vertaler.

Hoe is hun relatie?

Ze waren vroeger buurmeisjes en daardoor zijn ze al 24 jaar vriendinnen.

Beschrijf hun belangrijkste karaktertrekken en geef hierbij een voorbeeldsituatie ter verduidelijking.

Dianne is iemand die altijd net iets verder gaat dan anderen mensen. Ze heeft een hele sterke mening en laat dan ook graag merken aan anderen.

Eva is meer een volgeling en durft niet snel dingen te doen omdat ze bang is voor de gevolgen.

Ze zitten een keer samen in de auto naar het ziekenhuis en Dianne remt heel hard omdat er eenden de weg oversteken. Een man in een andere auto haalt haar in en remt niet voor de eenden waardoor hij twee eenden dood rijdt. De man rijdt ook de parkeerplaats bij het ziekenhuis op en als ze stilstaan stapt Dianne de auto uit en steekt de banden van de auto van die man lek omdat ze zo kwaad is. Eigenlijk wil ze ook nog wachten tot de man terug is en hem dan aanrijden, maar Eva vindt dat de man wel genoeg gestraft is en vindt dat Dianne nu echt te veel doordraaft.

Maken ze een ontwikkeling door? Waaruit blijkt dat?

Ja, Eva wordt mentaal sterker door wat er in Frankrijk allemaal gebeurd is. Dat merk je aan het eind van het verhaal als ze weer naar het bedrijf gaat waar ze eerst ontslagen was. Eerst liet ze alles gewoon gebeuren, maar aan het eind laat ze echt weten wat ze er van vindt. Ook Dianne maakt een ontwikkeling door. Ze was eerst nog een hele vrolijke leuke meid, maar later blijkt dat ze een moordenaar is.

Wie vindt je het meest sympathiek? Waarom?

Eva; ze neemt het steeds op voor haar vriendin, ook als ze zelf gevaar loopt.

Wie vindt je het minst sympathiek? Waarom?

Dianne; ze liegt tegen Eva en doet allemaal nare dingen achter haar rug om waardoor Eva in de problemen.

Hoe beoordeel je hun gedrag?

Ik vind Dianne’s gedrag niet goed. Eva vertrouwt haar volledig en ze maakt er misbruik van. Eva vindt ik wel een beetje naïef; ze denkt steeds weer dat Dianne fout doet, maar ik vind wel dat Eva goed gehandeld heeft.

Ruimte

Waar speelt het verhaal zich af?

Het speelt zich allemaal vooral af in Frankrijk. In Le Paradis, het huis van Dianne, en in de omgeving daarvan. Bijvoorbeeld in het dorp daar in de buurt en bij de huizen van de buren. Verder speelt een deel zich af in Nederland. In het huis van Eva en daar in de buurt.

Zijn de ruimtelijke beschrijvingen belangrijk voor de gebeurtenissen/personages in het verhaal? Geef hiervan een duidelijk voorbeeld.

Ja; je kan dan een beeld vormen dat je steeds voor je ziet als het over diezelfde ruimte gaat. Dat kan wel helpen om het spannender te maken. In dit boek vind ik het soms wel te uitgebreid geschreven waardoor het te langdradig werd. Je kan dan ook niet echt meer je fantasie gebruiken als het te uitgebreid beschreven wordt. Elke ruimte waar ze kwam in dit boek werd heel uitgebreid omschreven. Bijvoorbeeld het politiebureau in het dorp en de hotelkamer waar ze aan het eind van het verhaal was. Dit waren onbelangrijke gebouwen voor mijn gevoel en ik vind dat dat iets minder uitgebreid omschreven mocht worden.

Tijd

In welke historische tijd speelt het verhaal zich af? Is dat belangrijk voor het verhaal?

Het is in de tegenwoordige tijd geschreven en een paar hoofdstukken in de verleden tijd. Dit is wel belangrijk, want dan kan je goed merken wanneer het over het hoofdverhaal gaat en wanneer het over twintig jaar geleden gaat.

Beschrijf de tijdsopbouw van het verhaal.

Het boek telt 57 korte hoofdstukken. Deze hebben geen titel maar wel een nummer. Enkele hoofdstukken zijn echte flashbacks: ze vertellen over een situatie uit de jeugd van Eva met haar vriendin Dianne. Toch zijn dat maar weinig hoofdstukken. Je hebt daardoor zeker niet het gevoel dat de chronologische volgorde wordt doorbroken.

De eerste 48 hoofdstukken gaan over de situatie in Frankrijk. Daarna komt als het ware het tweede deel dat 10 dagen later speelt in Nederland. Daarover gaan dus de laatste 8 hoofdstukken.

Er zijn ook nog enkele stukken tekst met een afwijkende vertellersfiguur. Het zijn korte stukken tekst waarin een vrouw bedreigd wordt door de man van wie ze een kind verwacht. Ook wordt later verteld dat ze gezien heeft dat haar eigen man door de criminelen is vermoord. Op een bepaald moment vallen beide stukken van het verhaal in elkaar en na dat punt wordt deze techniek niet meer toegepast.

Is er sprake van een gesloten of van een open einde? Leg uit waarom

Een gesloten einde; de hoofdgebeurtenis is afgesloten.

Geef voorbeelden van flash backs, vooruitwijzingen, opvallende tijdsvertragingen en –versnellingen.

Flash back: Eva is negen en doet alsof ze ziek is. As haar moeder weg is gaat ze snel naar de winkel om chips te halen, maar als ze terug komt, is de deur die ze op een kier had laten staan, dichtgevallen. Dianne komt er dan net aan en klimt door het raam naar binnen waardoor Eva nog net binnen is voordat haar moeder thuis komt.

Vooruitwijzing: Iemand beschrijft hoe haar man overvallen wordt en hoe hij later vermoord wordt. Ook zelf wordt ze vermoord. Ze beschrijft in een paar hoofdstukken die door het boek heen verspreid zijn de situatie en haar relatie met de moordenaar.

Tijdsvertraging: Verwachtingsvol spring ik op en haast me naar de keuken, maar nog voor ik ter hoogte van de trap ben, wordt mijn gehoor lamgelegd door een immense knal. Glasscheven schieten alle kanten op. Ze glijden rinkelend over de tegelvloer tot ver in de huiskamer. Instinctief laat ik me plat op de vloer vallen. Twee mannen komen naar binnen gerend. Het eerste wat ik zie zijn hun maskers: glanzende, roze varkensmaskers met dikke wangen, een plastic glimlach en twee priemende kijkgaten in een stel cartoonesk getekende ogen. De hoge wenkbrauwen zorgen voor een permanent verbaasde uitdrukking. De indringers hebben smoezelige jeans en legerkleding aan.

Tijdsversnelling: Aan het eind van het verhaal staat op een bladzijde: ‘’Tien dagen later.’’

Perspectief

Dor wiens ogen volg je het verhaal? Geef een tekstfragment waaruit dat duidelijk blijkt.

Door de ogen van Eva Lambregts; Maar ik ben Dianne niet. Ik ben Eva Lambregts. Ik klim niet boos over bureaus heen. Ik verhef mijn stem niet. Ik slik mijn woorden eerder in dan dat ik ze uitspuug. En nu ben ik dan werkloos. Of, zoals ik het al zo vaak eufemistisch heb horen uitdrukken: in between jobs.

Is het perspectief betrouwbaar? Leg uit.

Ja het is betrouwbaar. Wat ze zei in het boek klopte en ik had wel het gevoel dat ze een betrouwbaar persoon was. Ze was niet een ‘’verkeerd’’ persoon in het plot.

In hoeverre word je beïnvloed door het perspectief?

Je gelooft sneller de persoon door wiens ogen je het hele boek kijkt dan de personen eromheen, omdat ze er een beetje voor zorgt dat je haar mening gaat geloven.

Stijl

Is er sprake van opvallend taalgebruik?

Nee ik vond niet dat daar sprake van was.

Past het taalgebruik bij de personages?

Ja, het waren jonge personages en het taalgebruik paste daar wel bij. Er werden bijvoorbeeld niet hele moeilijke woorden gebruikt, maar er werd ook niet te kinderlijk gesproken.

c. Thematiek

Wat is de hoofdgedachte van het verhaal? Hoe is deze uitgewerkt? Wat vind jij van deze uitwerking?

Het boek gaat vooral over vriendschap tot in de dood. Dit is uitgewerkt met de zoektocht van Eva naar haar vriendin Dianne. Ze voelt zich eigenlijk verplicht om haar te zoeken, omdat Dianne in haar hele leven het voor haar opnam en haar grote voorbeeld was. Later komt ze er achter dat Dianne niet zo perfect is als ze dacht. Ik vind dat de hoofdgedachte goed is uitgewerkt.

Geef enkele tekstfragmenten en motieven die typerend zijn voor deze hoofdgedachte.

In een fragment in het boek werd Eva gered door haar vriend Erwin. Erwin wilde dat ze de auto in ging zodat ze weg konden gaan, want er waren gevaarlijke mensen in de buurt, maar Eva wilde perse op Dianne wachten en waagde haar leven voor dus voor Dianne: Het poortje staat open. Erwin heeft me klemvast en ik moet moeite doen om hem bij te houden en op de been te blijven. Niet ver van de poort glanst mijn auto in het maanlicht. Hij staat geparkeerd in een inham van een geasfalteerd bosweggetje. Erwin opent het portier, hij duwt me zo’n beetje de auto in. Na de tocht in de duisternis schijnt de binnenverlichting zo fel dat mijn netvlies lijkt te exploderen. Meteen spring ik weer uit de auto en sla het portier dicht. De binnen verlichting blijft nog een seconde branden en dan staan we in het donker, ieder aan weerszijden van mijn Citroën.’Wat doe je nou? Instappen, ’ sist Erwin. ’Ik ga hier niet weg zonder Dianne.’ ’Wachten kan ook ín de auto.’

In een ander fragment in het boek werd door een flashback beschreven hoe hecht de vriendschap van Eva en Dianne was: Doe het. Niet nadenken, Eva. Doe! Het! Nu!Met mijn ogen stijf dicht trok ik het mes door de huid van mijn handpalm. Ik voelde warm vocht over mijn vingers stormen, toen liet ik het mes uit mijn handen vallen. Ik huilde geluidloos en beefde- meer van de schrikdan van de pijn. Maar ik had het gedaan. Dianne stak haar bloedende hand omhoog. Ik drukte de mijne ertegen. Minutenlang bleven we zo staan. ‘Ons bloed gaat nu door elkaar,’ fluisterde Dianne.

Een motief in dit boek is emigratie. Dianne emigreert naar Frankrijk en ondanks dat blijft de vriendschap tussen Dianne en Eva toch bestaan. Dat is weer typerend voor de hoofdgedachte.

Een ander motief is verafgoding. Op een gegeven moment in het boek vertelt Erwin dat zijn zusje hem als haar grote voorbeeld zag. En dat zag Erwin een beetje terug in Eva. Eva zag Dianne als haar voorbeeld, omdat ze altijd iets meer durfde en ze was ouder dan haar.

Nog een motief is vertrouwen. Eva vertrouwde Dianne 100%. Ze kon niet geloven dat Dianne iets verkeerds zou doen. Dat heeft weer een beetje te maken met het vorige motief. Aan het eind van het boek bleek dat Dianne eigenlijk niet te vertrouwen was en dat ze niet die goede persoonlijkheid had wat Eva eigenlijk dacht.

Wat is het verband tussen de hoofdgedachte en de titel/ het motto?

Het verband tussen de hoofdgedachte en de motto is dat het beide over vriendschap gaat. Dat je je goed kunt vergissen in iemand.

Ken je een boek of film met dezelfde hoofdgedachte? Welke vind je het beste?

Nee, ik ken verder geen films of boeken met deze hoofdgedachte.

d. Plaats in de literatuurgeschiedenis.

Wat weet je van de schrijver?

Esther Verhoef heeft veel thrillerboeken geschreven de afgelopen jaren. Haar succes begon in 2006 met het boek Rendez-vous. Haar boeken zijn in verschillende landen vertaald.

Wat weet je van de tijd waarin het verhaal is geschreven?

Het is in een verhaal van de 21e eeuw. Ze hebben het in het boek bijvoorbeeld over Hyves. Dat is echt iets van de laatste jaren.

Is het verhaal typerend voor de schrijver of voor de tijd waarin het is geschreven? Leg uit waarom.

Ja; haar boeken zijn allemaal verhalen die zich afspelen in de 21e eeuw.

Beoordeling

Zou je nog eens een verhaal van dezelfde schrijver lezen? Waarom wel/niet?
Ja ik heb nu twee boeken van haar gelezen en ik vond het allebei goede boeken. Het plot is verrassend en ze houdt de spanning goed vast.

Welk passage spreekt jou het meest aan? Waarom?

Het plot, want dan komt alles opeens op zijn plaats.

Welke verhaalelementen hebben voor jou een negatieve werking?

Als iets te uitgebreid beschreven wordt. Eest maakt een omschrijving het juist wel spannend, maar als het te lang duurt, wordt het saai en haak ik af.

Zou je een ander aanraden om dit boek te lezen? Waarom wel/niet?

Ja, ik vond het zelf een heel goed boek. Esther Verhoef houdt de spanning goed vast en ze zorgt ervoor dat je overal een beeld bij hebt door haar omschrijvingen